LEKTURY do egzaminu
Miejsce akcji: Budapeszt (stolica Węgier), plac przy tartaku. Czas akcji: wiosna 1889 r. Dlaczego chłopcy walczą o Plac Broni? Budapeszt jest wielkim miastem, ale nie ma tu zbyt wiele miejsca do zabawy. Tymczasem Plac Broni to niezabudowany skrawek ziemi, ograniczony z jednej strony drewnianym płotem, a z pozostałych stron – murami domów. Obok znajduje się tartak, a sterty desek służą chłopcom za fortece. Bywa on preriami amerykańskimi, po obiedzie węgierską pusztą, podczas deszczu morzem,
Jaki to gatunek? W pustyni i w puszczy jest powieścią podróżniczo-przygodową. Głównym motywem jest wędrówka dwójki dzieci – Stasia i Nel – przez afrykański kontynent, najpierw przez pustynię, a potem puszczę. Podczas tej niebezpiecznej podróży bohaterów spotyka wiele ciekawych, ale i bardzo niebezpiecznych przygód. Co upewni Cię, że to powieść? występuje wielu bohaterów (główni i epizodyczni) jest kilka wątków (historii składających się na fabułę) zdarzenia przedstawia narrator Czas i miejsce
Mały Książę Lektura w epoce Stop! Jesteś w XX wieku! W momencie bardzo trudnym – bo Mały Książę powstał w roku 1943, a zatem w czasach II wojny światowej – 1939-1945. Tytuł Mały Książę. Pisarz tak nazwał głównego bohatera swojej książki i jego imię umieścił w tytule. Zwróć uwagę, że oba wyrazy pisze się w tym wypadku – jako nazwę własną – wielką literą. Autor Antoine de Saint-Exupéry. Trudne,
Quo vadis Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Kiedy Henryk Sienkiewicz pisze Quo vadis zaczyna się już nowa epoka – Młoda Polska, Sienkiewicz do końca życia pozostaje pozytywistą. To przejawia się w jego zamiłowaniu do gatunku – powieści historycznej i drobiazgowego odtwarzania realiów epoki oraz korzystaniu ze zdobyczy nauki przy pisaniu dzieła fabularnego. Gatunek literacki Powieść – romans historyczny. Sienkiewicz dba o drobiazgowe oddanie realiów epoki (z dokładnością pozytywistycznych
Latarnik Sienkiewicza – pozytywistyczna nowela Jesteś w pozytywizmie! W tej epoce cenimy pracę, nie walkę zbrojną, ziemię i naukę, nie fantastyczne światy i baśnie… A przy tym miłość ojczyzny i tęsknota za nią pozostaje ta sama… Henryk Sienkiewicz jest czołowym pisarzem polskiego pozytywizmu, najbardziej znane są jego powieści historyczne – ale pisał też powieści, nowele i opowiadania osadzone w swojej współczesności. Latarnik do nich należy. W utworze kluczową rolę odgrywa
Kamizelka Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Akcja Kamizelki rozgrywa się w Warszawie – a była to prawdziwa stolica pozytywizmu. Wyobraź sobie dorożki stukające po brukowanych ulicach stolicy, damy spacerujące po Łazienkach, salony literackie i kawiarnie, cukiernie, w których głośno czytano kolejne odcinki powieści panów Sienkiewicza czy Prusa… Pierwsze sklepy przy Krakowskim Przedmieściu, cukiernie, kataryniarzy, pensje na które uczęszczały dziewczęta z dobrych domów i sporo biedoty. W tamtych czasach
Pan Tadeusz Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Polska w I połowie XIX wieku. Jest krajem zagarniętym przez zaborców. Jeszcze świeże są wspomnienia o wolności, potędze Rzeczpospolitej szlacheckiej, rozbiorach, kampanii Napoleona, przy którym Polacy próbowali odzyskać niepodległość. Dla Polaków kochających ojczyznę i wolność to narodowa tragedia. Władzę sprawują teraz władcy państw zaborców – w części zagarniętej przez Rosję (do niej należy Litwa, ojczyzna Mickiewicza) – car. Polacy nie mogą
Świętoszek Autor Najwybitniejszy komediopisarz francuski, człowiek teatru, aktor. Żył w latach 1622-1673. Naprawdę nazywał się Jean Baptiste Poquelin. W młodości studiował prawo, ale nigdy nie pracował w tym zawodzie. Założył wędrowną trupę teatralną (Teatr Znakomity Ilustre Teatre). Gdy zespół zbankrutował, Molier został wtrącony do więzienia. Po wyjściu na wolność kontynuował swoje zajęcie i znowu wiódł wędrowne życie. Zmarł na scenie, grając tytułową postać w Chorym z urojenia. Najważniejsze dzieła: – Pocieszne wykwintnisie – Szkoła żon –
Czym jest komedia? Komedia to jeden z najstarszych gatunków dramatu, znany już w starożytności. Nazwą tą określa się utwory o pogodnej tematyce i wartkiej akcji, która kończy się pomyślnie dla bohaterów. Komedia ośmiesza ludzkie wady i słabostki. Odrzuca też charakterystyczny dla tragedii patos, wysoki styl i rygorystycznie zwartą akcję. Utwór oparty jest na akcji, która zostaje wyrażona w dialogach i monologach, jest to tekst główny. W dramacie są również komentarze, wskazówki i opisy sytuacji
Pieśń o Rolandzie Co to są chansons de geste? Ten tajemniczy zwrot wymawiamy równie pięknie, jak piszemy: [szansą de żest]. Dosłownie tłumacząc, były to pieśni o czynach bohaterskich. Bohaterowie tych utworów to postacie historyczne i legendarne, a wydarzenia historyczne przeplatają się z elementami fantazji. Odnaleźć można wątki baśniowe: czarownice, olbrzymy, złe karły i potwory, które rycerz umiał zawsze pokonać. Pieśni o czynach były jednym z najpopularniejszych gatunków epickich w średniowieczu. Układali je średniowieczni muzycy i wędrowni śpiewacy. Niemal każdy
Opowieść wigilijna Lektura w epoce Stop! Jesteś w epoce wiktoriańskiej. W Anglii znów panuje ważna królowa, za jej czasów państwo staje się potęgą kolonialną, a moda i obyczaje królowej staną się dyktatem dla całej Europy. Anglia widać ma szczęście do silnych monarchiń – dobrze kojarzymy królową Elżbietę z czasów Szekspira (to była epoka elżbietańska). Królowa Wiktoria jest surowa – wymaga skromności, pracowitości, skromnych strojów, skromnego obycia. I taka jest EPOKA
Rodzaj literacki – epika. Gatunek – powieść, ale jaka? Don Kichot z La Manczy ma formę rozbudowanej, wielowątkowej powieści. Różnie można ją zakwalifikować, ma ona bowiem cechy powieści przygodowej, może też być uznana za parodię romansu rycerskiego, a niektórzy dopatrują się w niej powiastki filozoficznej. Bogactwo fabuły umożliwia różne odczytywanie dzieła. Fabuła – skupia się wokół przygód Don Kichota i jego giermka Sancho Pansy. Czas wydarzeń – początek XVII w. (od 1605 do 1615
Balladyna Juliusza Słowackiego Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Romantyzm polski to epoka tajemniczych spisków, powstań, tęsknoty za utraconą wolnością. Jesteśmy w I połowie XIX wieku, ludzie poruszają się dyliżansami, panowie noszą peleryny i cylindry, pojedynek to nic niezwykłego – zwłaszcza o kobietę. Poeta Słowacki ma 30 lat, popularyzuje typowy kołnierzyk zwany po dziś dzień kołnierzykiem Słowackiego i tworzy tragedie o siostrzanej zbrodni. Balladyna a romantyzm Ludowość – moralność
Czas akcji: koniec XIX wieku. Wspomnienia Szymona Nogi sięgają powstania styczniowego (1863). Miejsce akcji: Kleryków, wieś Gawronki (majątek Borowiczów), wieś Owczary (szkoła elementarna). . Wydarzenia w skrócie 1. Nauka w Owczarach Rodzice odwożą Marcina do szkoły elementarnej w Owczarach. Nauczyciel Wiechowski uczy źle, a wizytacja dyrektora Jaczmiejewa udowadnia, jak żałosną osobą jest Wiechowski. 2. Egzaminy do gimnazjum w Klerykowie Marcin uczęszcza na płatne korepetycje do profesora Majewskiego. Dzięki tej formie łapówki dostaje się do szkoły.
Autor Nancy H. Kleinbaum – była dziennikarka, pisze powieści na podstawie znanych scenariuszy filmowych. Czas akcji Rok 1959 – jesień i zima (rok, kiedy Akademia Weltona obchodzi jubileusz – stulecie istnienia). Miejsce akcji Vermont – stan na północnym wschodzie Stanów Zjednoczonych, graniczący na północy z Kanadą. Bohaterowie John Keating – przeciętnie wyglądający mężczyzna po trzydziestce – średniego wzrostu i niewielkiej postury. Robił wrażenie osoby godnej szacunku i doskonale wykształconej. Z twarzy nie schodził mu ciepły
Pan Tadeusz to jeden z najważniejszych utworów w literaturze polskiej. Dlaczego nazywamy go epopeją narodową? Przypomnij sobie eposy antyczne Iliada – opowiadała dzieje wojny trojańskiej. Odyseja – opisywała długi i pełen przygód powrót bohatera wojny trojańskiej, Odyseusza, do ojczystej Itaki. Autorem eposów był legendarny ślepy śpiewak (aojd) Homer, według niektórych badaczy nie istniał naprawdę, a eposy tworzyło wielu różnych autorów. Kto jest głównym bohaterem Pana Tadeusza? – dyskusja na lekcji Możliwe odpowiedzi
Bądź przygotowany na streszczenie opowiadania Pod oknami narratora dzieci wykrzykują bezsensowne wyliczanki o babie. Powoduje to zdenerwowanie narratora. Postanawia sprawdzić, czy słowa dzieci o babie trzymającej na cmentarzu nogi w kałamarzu mają coś wspólnego z rzeczywistością. Narrator udaje się na cmentarz. Faktycznie spotyka tam babę, która żali się na niewygodę (kałamarz jest mały, trudno zmieścić w nim nogi). Narrator postanawia działać – prosi dzieci (przekupując je gumą do żucia) o zmianę wierszyka i wymyślenie lepszego, wygodniejszego
Na podstawie fragmentów z podręcznika sporządź listę rzeczy zalecanych w życiu przez Mikołaja Reja w Żywota człowieka poczciwego. (PRACA W GRUPACH, DYSKUSJA) Każda z trzech grup analizuje fragment jednej księgi. Zapisujecie wartości, które uznacie za najważniejsze, np.: Umiar (we wszystkim). Czyste sumienie. Kierowanie się w życiu uczciwością. Rezygnacja z chorej ambicji, konkurencji. Odrzucenie chciwości. Uznanie za złe gniewu i alkoholizmu. Mieszkanie na wsi. Życie w zgodzie z naturą. Rodzina itp. Zapisujemy w punktach zalecany przez Reja „plan
Okazuje się, że powieść historyczna opisuje nie tylko wydarzenia, które miały miejsce w historii. Można się o tym przekonać, omawiając Faraona. Przypomnij sobie pojęcia Fikcja literacka – treść nieprawdziwa, zmyślona przez autora dzieła literackiego. W przypadku powieści historycznej jest to jednak treść prawdopodobna – powstała na podstawie wiedzy historycznej. Co może być fikcją literacką? Postacie – takie, które nie żyły naprawdę, ale są reprezentatywne dla opisywanego okresu historycznego (czyli zachowują się jak ludzie
Postawy życiowe Kreona i Antygony Wnioski: Kreona nazwiemy tyranem, Antygonę buntowniczką. Antygonę kimś ceniącym bardziej prawo religijne i humanitarne niż królewskie i państwowe, Kreona – przeciwnie bezdusznym władcą, który ponad wszystko stawia prawo państwowe i królewskie. Antygona reprezentuje postawę heroiczną i bunt, nonkonformizm. Kreon reprezentuje tyranię i konformizm. Obie postacie możemy nazwać postaciami tragicznymi, choć tytuł bardziej eksponuje tragedię Antygony. Cechy tragedii antycznej Cechy tragedii antycznej na przykładzie Antygony Sofoklesa Antygona jest tragedią antyczną, opowiada o dramatycznych
