LEKTURY do egzaminu
Przypomnienie treści przypowieści Pewien uczony i znający przykazania boskie człowiek zapytał Jezusa, co trzeba robić, by zasłużyć sobie na raj, życie wieczne. Jezus zasugerował mu, że przecież wszystko jest w dekalogu zapisane, że istnieje przykazanie miłości. Ten osiągnie życie wieczne, kto będzie miłował Boga i swojego bliźniego równie mocno jak siebie. Na pytanie, kogo mamy uważać za bliźniego, Jezus opowiedział krótką przypowieść. Pewnego samotnie wędrującego człowieka zaatakowali zbójcy – ograbili
Masz rozstrzygnąć, czy Michaś z opowiadania Iwaszkiewicza i mitologiczny Ikar to podobni bohaterowie. Doszukujesz się paralelizmów pomiędzy treścią mitu a fabułą opowiadania. paralelizm – równoległość; współrzędność; jednoczesność paralela – porównanie, zestawienie podobnych, analogicznych cech motyw – pewna myśl, schemat, powtarzający się element kompozycyjny, zasada dająca się wyróżnić w dziele sztuki (utworze literackim). Przypomnij sobie mit o Dedalu i Ikarze! Budowniczy labiryntu na Krecie – Dedal – wymyślił niezwykły sposób na ucieczkę z wyspy. Dla siebie i swojego
Pierwsza część najbardziej znanej trylogii fantasy. Na lekcji będziesz analizował ją pod kątem postaw bohaterów. Dyskusja o przyjaźni Jaki powinien być przyjaciel? Szczery – nie powinien ukrywać swoich poglądów, ponieważ bolesna prawda jest lepsza niż miłe kłamstwa, nie powinien też nigdy okłamywać, powinien mieć odwagę przyznać się do swojego błędu, a także wskazać błędy przyjaciela. Wierny – w myśl zasady, że prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie, przyjaciel nigdy nie opuszcza w potrzebie. Jest w chwilach
Gatunek Balladyna jest dramatem romantycznym z elementami baśni poetyckiej. Mieszają się w nim wątki i wydarzenia fantastyczne (działania Goplany) z realistycznymi (ubogie życie wdowy), patetyczne (proces koronacji) z groteskowymi (koronacja Grabca), tragiczne (zbrodnie Balladyny) z humorystycznymi (Grabiec tłumaczący ludowi, jak przemieniono go w drzewo). Różny jest styl wypowiedzi poszczególnych postaci (np. styl matki i Aliny charakteryzuje się licznymi zdrobnieniami). Jest to baśń o władzy, pełna okrucieństwa, ale i refleksji moralnych,
Czas i miejsce akcji Alchemika Ponieważ Alchemik ma cechy paraboli (czyli przypowieści), dokładne umiejscowienie akcji w czasie i przestrzeni nie jest konieczne dla zrozumienia sensu utworu. Można jednak powiedzieć, że akcja toczy się w Andaluzji, później w Afryce (od Maroka do Egiptu) i trwa przez około dwa lata. Co to znaczy, że Alchemik jest powieścią kultową? Alchemik zyskał miano powieści kultowej ze względu na swą uniwersalną wymowę i ogromną sławę,
Czy można dochować wierności młodzieńczym ideałom? Punkt wyjściowy – młodzieńcze plany Stanisławy Bozowskiej i Pawła Obareckiego Stanisława i Paweł poznali się na jednym z ideologicznych spotkań u swoich wspólnych znajomych. Obarecki był wówczas studentem IV roku medycyny, a Stasia miała około 17 lat. Obydwoje byli bardzo biedni, a przez to bywali głodni i niedbale ubrani. Gdy Paweł poprosił Stasię o rękę, dziewczyna odrzuciła jego oświadczyny. Dlaczego? Dokładnie nie wiadomo. Może uważała, że miłość Pawła do niej jest złudzeniem,
O co poszło, czyli przyczyny konfliktu Brat wystąpił zbrojnie przeciwko bratu (Polinejkes przeciwko Eteoklesowi). Zaatakował rodzinne miasto, żeby bezprawnie przejąć w nim władzę. Gdy obaj bracia zginęli w walce, władzę obejmuje ich wuj (Kreon), który obrońcę miasta czyni bohaterem, a agresor – zdrajcą. Wyklęcie najeźdźcy nie kończy się na słowach. Wuj odbiera zmarłemu prawo do godziwego pogrzebu. O święte prawo do pochówku upomina się siostra (Antygona). Dziewczyna świadomie złamała prawo,
Czas i miejsce akcji Czas akcji: przełom XIX i XX w. Miejsce akcji: kolonia angielska w Indiach, posiadłość Misselthwaite Manor w Yorkshire w Anglii. Jaki to gatunek literacki? Powieść – gatunek epicki. Występuje narrator, jest kilka wątków (np. choroba Colina, historia Mary), są opisy miejsc i wyglądu osób, dialogi. Przebieg wydarzeń 1. Śmierć rodziców Mary mieszka w Indiach. Jej rodzice umierają na cholerę i wtedy trafia ona do domu pastora
Kto jest głównym bohaterem Siłaczki? Bohaterów jest dwoje. Pierwsze miejsce przynależy Stasi Bozowskiej – nie tylko ze względu na to, że jest bohaterką pozytywną, ale głównie dlatego, że to ją zamieścił w tytule i nazwał „siłaczką” Stefan Żeromski. To zresztą nazwa pełna szacunku dla tej szlachetnej postaci. Obarecki nie jest już ani pozytywny, ani szlachetny. Ale to jego losy śledzimy, to on wspomina przeszłość swoją i Joasi, to jego decyzje oceniamy. Zauważmy, że
Kamienie na szaniec to opowieść o wielkim patriotyzmie młodych ludzi, którzy w sytuacji zagrożenia odważnie chwycili za broń. Walczyli w obronie ludzkiej godności i wolności ojczyzny. Rodzinny dom, drużyna harcerska stanowiły dla nich szkołę, która miała ich przygotować do bardziej odpowiedzialnych zadań. Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei I przed narodem niosą oświaty kaganiec; A kiedy trzeba – na śmierć idą po kolei, Jak kamienie przez Boga rzucane
MIKOŁAJ REJ (1505-1569) był jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy okresu renesansu (to ten okres, w którym tworzył Jan Kochanowski), uczył się w różnych szkołach, ale żadnej nie skończył, dopiero w wieku późniejszym kształcił się samodzielnie (samouk), z katolicyzmu przeszedł na protestantyzm, a potem na kalwinizm, więc reformacji „doświadczył” na własnej skórze, • szlif pisarski i ogładę towarzyską zdobywał na dworze magnata Andrzeja Tęczyńskiego, jako pierwszy świadomie zrezygnował w swojej twórczości z łaciny na rzecz języka polskiego, z tego też
Wesele w Atomicach Jaki jest czas i miejsce akcji? Czas akcji: Bliżej nieokreślony. Jakaś przeszłość, ale wiele w niej elementów z przyszłości (technika atomowa). Miejsce akcji: Wieś Atomice. Nazwę słusznie kojarzysz z atomem. To dziwna wieś, zupełnie niepodobna do tej, którą znamy z książek lub własnego doświadczenia. Nie ma tu pól, lasów. Na podwórkach są stodoły, ale tuż za nimi – pasy startowe dla odrzutowców (to właśnie element groteski – mieszanie różnych elementów, tradycyjnych z nowoczesnymi). Cały
Słoń Czas akcji: Można określić na podstawie języka bohaterów, charakterystycznego dla czasów realnego socjalizmu (lata 50. – 60. XX wieku). Miejsce akcji: Prowincjonalne, nieduże miasteczko. Sytuacja W ogrodzie zoologicznym brakowało słonia. Dyrektor ogrodu, człowiek przedsiębiorczy, postanowił zdobyć słonia w dość oryginalny sposób. Zlecił przygotowanie ogromnej gumowej powłoki w kształcie słonia. W nocy dwóch pracowników wypełniło powłokę gazem. Nowy nabytek zoo został oczywiście odpowiednio zareklamowany w mieście. Ale już następnego dnia nadmuchiwany słoń, zamiast stać
Wina i kara Sytuacja Chłopczyk trochę rozrabiał. Nie słuchał się rodziców, podjadał konfitury, zapominał o wieczornym pacierzu. Ot, zwykłe dziecinne przewinienia. Pech chciał, że jego anioł stróż nie był zwyczajny. Otóż postanowił anielskie metody zastąpić szatańskimi. I odtąd za każde, najdrobniejsze nawet przewinienie wymierzał chłopcu solidne uderzenie. Chłopczyk się zmienił. Ze strachu. A aniołowi spodobało się dręczenie podopiecznego. Rezultat tej metody wychowawczej był jednak opłakany. Chłopczyk wysadził w powietrze rodzinny dom, a sam uciekł z mocnym postanowieniem
Cechy gatunkowe powieści wielowątkowa fabuła, uporządkowany przebieg zdarzeń, przeplatanie się wątków i epizodów, obecność narratora, elementy opowiadania, opisu, charakterystyki. Krzyżacy jako powieść historyczna Akcja umieszczona jest w przeszłości, w epoce innej niż żył autor powieści. Akcja Krzyżaków toczy się w końcu XIV i na początku XV w. (Sienkiewicz żył w latach 1846-1916, więc powieść pisał prawie pięćset lat po opisywanych w niej zdarzeniach). Czas, choć historyczny, jest uporządkowany, akcja powieści toczy się
Trzej elektrycerze Określ czas i miejsce akcji Miejsce akcji: wymyślona przez autora planeta Kryonia. Czas akcji: daleka przyszłość. Co jest tematem opowiadania? Próba zdobycia bogactw krainy Kryonii. Była to planeta utworzona z lodu – piękna i kusząca swymi bogactwami. Jednak były to bogactwa pozorne – pod wpływem ciepła lodowe klejnoty roztapiały się. O zrabowaniu klejnotów myślało wielu śmiałków. Klęska elektrycerzy to przestroga dla awanturników, którzy chcą niszczyć bogactwa, nie zdając sobie sprawy z tego, że
Czas akcji: I połowa XIII w. p.n.e. Miejsce akcji: – określone w didaskaliach (komentarzach, uzupełnieniach, opisach występujących między dialogami): przed pałacem królewskim w Tebach (jedno z greckich miast-państw). Osoby dramatu: ANTYGONA, córka Edypa ISMENA, jej siostra CHÓR tebańskich starców KREON, król Teb STRAŻNIK HAIMON, syn KREONA TYREZJASZ, wróżbita POSŁANIEC EURYDYKA, żona KREONA Uwaga! W różnych przekładach Antygony możecie spotkać się z inaczej pisanymi imionami bohaterów i nazwami geograficznymi, np. Haimon = Hajmon Tyrezjasz = Terezjasz Eteokl =
Kochankowie z Werony To para nastolatków, jaką można spotkać w każdym stuleciu i pod każdą szerokością geograficzną. Zakochali się w sobie od pierwszego wejrzenia. Szybko wzięli ślub. Ale nie było im dane przeżyć wspólnie życia. Ich romans skończył się równie szybko, jak się rozpoczął. W wyniku tragicznego nieporozumienia oboje popełnili samobójstwo. Julia Kapuleti miała zaledwie czternaście lat, ale rodzina już szykowała ją do zamążpójścia. Takie to były czasy. Dziewczynka nie chciała jednak mężczyzny, którego znaleźli
Antoni Czechow (1860-1904) – rosyjski prozaik i dramaturg. Lekarz, syn zbankrutowanego kupca. Nieprzyjemne doświadczenia dzieciństwa (przymusowa praca, ukrywanie się przed wierzycielami ojca) wpłynęły na jego twórczość, w której ironicznie przedstawia życie Rosjan, pokazuje bezsens i głupotę. Krótkie, humorystyczne scenki kryją w sobie wiele gorzkich prawd – na temat ludzkich pragnień i charakterów. Zły chłopiec Czas Od czerwca do sierpnia. Miejsce Ziemiańska posiadłość położona niedaleko rzeki lub jeziora, być może dom letniskowy. Bohaterowie: Iwan Iwanowicz
Jaki jest czas i miejsce akcji? Czas akcji: Nie jest określony dosłownie, ale domyślamy się, że to oczywiście współczesność (na pewno po II wojnie światowej, wiek XX) – czasy tzw. realnego socjalizmu. Miejsce akcji: Z treści propagandowego, poprawnego politycznie wierszyka (ostatnia wyliczanka) wywnioskować można, że miasto w Polsce. Potwierdza to też słownictwo – tzw. nowomowa (język propagandowy w Polsce Ludowej). Bohaterowie opowiadania Baba Bohaterka wyliczanki, którą recytują dzieci na podwórku. Na jej prośbę
