LEKTURY do egzaminu
Co powiesz o kompozycji utworu? Wspomnienia pisarza przyjmują dziwną formę – pisane są ciągiem, bez podziału na rozdziały i tytuły. Tekst jest ciągły, bo autor założył sobie, że będzie wierny życiu, a życie to jednolite pasmo, nieprzerwane do momentu śmierci. Dlatego tekst pamiętnika nie jest poddany żadnym regułom kompozycyjnym. Mimo to utwór można nazwać tradycyjną nazwą – pamiętnikiem. Pamiętnik to wspomnienia wydarzeń, w których brał udział lub które obserwował autor, odtwarzane po upływie
Co wiesz o autorze Pana Tadeusza? Adam Mickiewicz (1798–1855) to chyba najpopularniejszy polski poeta, najbardziej znany z trzech wieszczów polskiego romantyzmu (obok Słowackiego i Krasińskiego). To poeta bardzo w literaturze polskiej znaczący. Od daty wydania jego tomu Poezji zawierającego Ballady i romanse (1822) liczy się początek polskiego romantyzmu! Inne znane utwory wieszcza to miedzy innymi kolejne części Dziadów, Grażyna, Konrad Wallenrod, wiersze liryczne, między innymi cykl mistrzowskich Sonetów krymskich i przede wszystkim Pan Tadeusz. Urodzony na
Opowieść wigilijna Kim był Karol Dickens? Angielskim pisarzem żyjącym w latach 1812-1870. Najbardziej znanym jego utworem jest Klub Pickwicka, książka”. Co wiesz o życiu autora Opowieści wigilijnej? Nie było łatwe. Musiał zarabiać na życie od dziecka, tułał się, był biedny. To wpłynęło na jego światopogląd. Kiedy toczy się akcja tego utworu? W XIX wieku. W wigilijny wieczór i bożonarodzeniowy poranek. Choć duchy pojawiały się przez trzy kolejne noce, tak naprawdę cała
Krzyżacy Henryka Sienkiewicza Kto jest autorem powieści Krzyżacy i co o nim wiesz? To Henryk Sienkiewicz (pseudonim Litwos), jeden z czołowych i najpopularniejszych polskich pisarzy pozytywistycznych, autor głośnych powieści historycznych, między innymi Trylogii (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) i Quo vadis. W 1905 roku został noblistą. Bohaterowie Sienkiewicza stali się ważnym punktem odniesienia dla pisarzy późniejszych epok, podobnie propagowane przez niego wzorce literackie i ideały. To Sienkiewicz kształtował w
Kto jest autorem Śmierci urzędnika? Co o nim wiesz? Antoni Czechow – słynny rosyjski autor dramatów i opowiadań. Jego sztuki są wystawiane do dziś z wielkim powodzeniem, były też filmowane na różnych kontynentach. Do jego najbardziej znanych sztuk należą Trzy siostry, Wiśniowy sad, Wujaszek Wania, Płatonow. Kiedy rozgrywa się akcja Śmierci urzędnika? Pod koniec XIX wieku w Rosji. W tym czasie krajem rządził car Aleksander III. To on rozpoczął akcję
Odyseja Kto jest autorem Odysei? Za autora tego dzieła uznaje się Homera. Kim był Odys? Syn Laertesa, króla Itaki. Był jednym z najdzielniejszych – po stronie Greków – bohaterów wojny trojańskiej. Cechy bohatera: przebiegłość, spryt, pomysłowość, zaradność, ciekawość świata, energiczność, dzielność, męstwo, odwaga, cierpliwość, wytrwałość, nieugiętość i jednocześnie bezwzględność. Czuł się odpowiedzialny za swych towarzyszy. Jako zwycięzca spod Troi uważał się za wielkiego bohatera, któremu należą się hołd, sława i bogactwa. Uwaga! W
Iliada Kto jest autorem Iliady? Homer – pierwszy epik naszej kultury. Żył na przełomie IX i VIII w. p.n.e. Pochodzenie i biografia Homera owiane są tajemnicą, pewne jest tylko imię. Najprawdopodobniej pochodził z greckiej wyspy Chios. Imię Homer oznacza ślepca, co dało podstawę do podań, że twórca był niewidomy. Kwestionowano jego istnienie i fakt, czy napisał dwa obszerne utwory epickie: Iliadę i Odyseję, lecz badania potwierdzają fakt, iż oba wielkie eposy są dziełem jednego człowieka.
Folwark zwierzęcy Co wiesz o autorze utworu? George Orwell (właściwie Eric Arthur Blair) – angielski powieściopisarz, eseista i publicysta żyjący w latach 1903–1950. Urodził się w Indiach, wykształcenie zdobył w Anglii, przez pewien czas pracował w Birmie dla Indyjskiej Policji Imperialnej. Wkrótce porzucił to zajęcie i powrócił do Anglii. Działalność literacką rozpoczął najpierw jako publicysta, pisząc eseje i felietony. Folwark zwierzęcy (1945) stanowi moment przełomowy w jego karierze pisarskiej. Dzięki
Balladyna Co wiesz o autorze Balladyny? To Juliusz Słowacki (1809-1849) przedwcześnie zmarły jeden z trzech wieszczów polskiego romantyzmu, autor słynnych wierszy takich jak Hymn czy Testament mój, dramatów. Emigrant, autor patriotycznych utworów, o niewątpliwym talencie poetyckim i dramatycznym. Główny rywal Mickiewicza. Z czym kojarzy Ci się tytuł Balladyna? To imię głównej bohaterki, wymyślone przez Słowackiego, przywołuje na myśl balladowy, baśniowy klimat. Czy świat przedstawiony w Balladynie wygląda na realistyczny czy baśniowy? Baśniowy, z powodu fantastycznych postaci –
Antygona Kto jest autorem Antygony? Sofokles. Był to jeden z trzech, obok Ajschylosa i Eurypidesa, wielkich tragików greckich. Żył w latach 496-406 p.n.e. Jego główną zasługą dla teatru było wprowadzenie na scenę trzeciego aktora. Wprowadził także dekoracje i postacie kobiece, odgrywane jednak przez mężczyzn. Jego najbardziej znane sztuki to Król Edyp i Antygona. Jak wyglądał teatr grecki? Był przystosowany do wystawiania przedstawień pod gołym niebem. Składał się z kolistej przestrzeni (orchestry), na której występował chór.
Syzyfowe prace Jaka jest kompozycja Syzyfowych prac? Powieść jest zbudowana z 16 rozdziałów. Wszystkie są jakby zamkniętą całością. Akcja powieści jest pozbawiona intrygi, składa się niejako z kolejnych obrazów – epizodów, uporządkowanych chronologicznie. „Syzyfowe prace” są zbudowane na zasadzie narracji personalnej – pozycja narratora nakłada się na pozycję jednej lub więcej postaci, które są zaangażowane w opowiadaną historię, ale nie mówią o niej w pierwszej osobie. Gdzie toczy się akcja
Kto jest autorem tego utworu i co o tym autorze wiesz? William Szekspir (Shakespeare), angielski dramaturg, prawdopodobnie najbardziej znany na świecie autor utworów scenicznych. Urodził się prawdopodobnie 23 kwietnia 1564 roku w Stratfordzie nad rzeką Avon. Sporą część życia spędził jednak w Londynie. Był reformatorem teatru. Stworzył zupełnie nowy typ dramatu – dramat szekspirowski. Jego sztuki, zarówno tragedie, jak i komedie, pogłębione psychologiczne, poruszające, oddające największe dylematy człowieka są aktualne do dziś i z wielkim powodzeniem
Ballady i romanse Ballady jako gatunek literacki Ballady to utwory stojące na pograniczu epiki, liryki i dramatu. Z liryką łączy je to, że są pisane wierszem, rymowane, podzielone na strofy i wersy i bardzo skupione na wywoływaniu określonego nastroju, opisywaniu ludzkich uczuć. O epickości ballad świadczy to, że opisują całe historie, wydarzenia, a nie jedynie uczucia. Można spokojnie stworzyć plan ballady tak jak plan opowiadania czy powieści. Ballady mają narratora,
Skąd tytuł Siłaczka? Tytułową siłaczką nazwana jest umierająca nauczycielka Stanisława Bozowska. Jak zinterpretować tytuł? Jako zmaganie z przeciwnościami losu, siłowanie się z życiem (od siłować się – mocować się, zmagać się). Od pracy ponad siły, którą wykonywała Stasia, czyli pracy wymagającej większego wysiłku niż na to pozwalały jej możliwości. Ciężka praca doprowadziła ją do wyczerpania, choroby i śmierci. Czy daremnie? Udało jej się oświecić część ludzi ze wsi. Od ogromnej siły woli, jaką
Opowieść o starym człowieku i rybie Bohaterem jest stary rybak, który łowi u wybrzeży Kuby. Ostatnie osiemdziesiąt cztery dni połowów nie były dla niego pomyślne. Nie złowił ani jednej ryby. Z tego powodu przylgnęło do niego przezwisko „Salao”, co znaczy „pechowy”, a mały przyjaciel, Manolin, nie wypływał już z nim w morze. Santiago wierzył jednak, że przyjdzie dzień, w którym szczęście uśmiechnie się do niego i złowi wielką rybę „Moja
Czas powstania utworu: około roku 1879. Pierwsza publikacja: Gazeta Lwowska, rok 1879 (pod tytułem: Z pamiętnika korepetytora). Druga publikacja: warszawska Niwa, rok 1879 (pod tytułem: Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela). Miejsce akcji Większe miasto w zaborze pruskim. Być może Poznań. Czas akcji Jest trudny do ustalenia, ale oto kilka faktów, na podstawie których spróbujemy określić czas akcji: Na pewno jest to okres Polski rozbiorowej i na pewno dotyczy czasów po upadku powstania styczniowego (a więc
Powieść-parabola o poszukiwaniu własnej drogi i odkrywaniu sensu życia. Określ czas i miejsce akcji Ponieważ Alchemik ma cechy paraboli, dokładne określenie czasu akcji i przestrzeni nie jest konieczne dla zrozumienia sensu utworu. Można jednak powiedzieć, że akcja toczy się w Andaluzji, później w Afryce (od Maroka do Egiptu) i trwa przez mniej więcej dwa lata. Bohaterowie Santiago – młody andaluzyjski pasterz, główny bohater powieści. Miał około osiemnastu lat w chwili rozpoczęcia wędrówki (szesnaście miał, kiedy opuścił
Określ czas i miejsce akcji Miejsce: Warszawa, Jodańce (miejscowość na Litwie, majątek ciotki Reginy, starszej siostry Melchiora), kraje europejskie (w czasie rowerowej wyprawy Krysi i Tili). Czas: lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku. W licznych retrospekcjach wspomniane są czasy zaborów i I wojny światowej oraz II wojna światowa. Akcja Ziela na kraterze trwa od 1919 do 1946 r. (ale czasem cofa się w czasie – autor wspomnieniami sięga do lat swojej młodości). Są to lata ważnych
Czas i miejsce akcji Czas akcji: przełom lat 40. i 50. XX wieku. Akcja trwa dwa dni – od soboty do poniedziałku. Rozgrywa się zimą, niedługo przed Bożym Narodzeniem. Miejsce akcji: Nowy Jork. Znaczenie tytułu „Buszować w zbożu” to fragment cytowanego w powieści wiersza Roberta Burnsa. Przytoczone słowa to: „Jeśli ktoś napotka kogoś, kto buszuje w zbożu…”. Tylko tyle. Niewiele wynika z tego fragmentu, bo nie wiadomo, co wydarzy się dalej. Buszować to: zaglądać w każde miejsce,
Dla dorosłych czy dla dzieci, czyli dedykacja ze zmyłką… Leonowi Werth Dzieci, wybaczcie mi, że dedykuję tę książkę osobie dorosłej. Ale mam poważne powody: ten dorosły to mój – najlepszy na świecie – przyjaciel. Następny argument: ten dorosły wszystko zrozumie (nawet książki dla dzieci). I ostatni powód: ten człowiek przebywa we Francji, gdzie nękają go zimno i głód. Bardzo łaknie dobrego słowa. Jeśli to wszystko Was nie przekonuje, chętnie zadedykuję tę książkę
