Po raz drugi rybak sieć zarzucił w morze… Wyłowił wodorosty, kamienie i szczątki starego buta. Któż nie zna starej bajki Puszkina O rybaku i złotej rybce. Ale bajka Chavannesa jest inna, smutniejsza, choć też przekazuje pewną prawdę o życiu. U Puszkina bowiem biedny rybak otrzymuje swoją szansę – zarzuci sieć trzeci raz i wyłowi złotą rybkę spełniającą wszelkie marzenia. Będzie miał swoje pięć minut i gdyby nie stara baba –
Mitologia podaje, że zuchwały sylen – Marsjasz – wyzwał na pojedynek samego boga Apolla, by zmierzyć się z nim w sztuce gry na ulubionych instrumentach. Miał swoje powody: grał przecudnie, w dodatku na aulosie porzuconym przez Atenę… Był poza tym sylenem: półczłowiekiem-półkoniem, a mimo końskich nóg sylenowie uwielbiali taniec, muzykę i wino. Ale Marsjasz przegrał pojedynek (któż by wygrał z bogiem!), a że zwycięzca mógł zrobić z pokonanym, co tylko chciał – Apollo kazał Marsjasza obedrzeć ze skóry.
Pieter Breughel Starszy, Pejzaż z upadkiem Ikara, ok. 1558, olej na płótnie, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych, Bruksela Pieter Bruegel Starszy Wędrując po wsiach, ochoczo przyłączał się do wieśniaków świętujących na weselu czy odpuście, by potem malować ich akwarelą lub olejem w najbardziej codziennych, niekiedy żartobliwych epizodach. Z tego powodu całe wieki przezywany był Breughlem Chłopskim albo Rubasznym. Przy jego nazwisku pojawia się również przydomek Starszy – dla odróżnienia od dwóch jego
Miasto – to motyw przez malarzy bardzo lubiany. Wśród wielu obrazów o tej tematyce pojawiały się również wizerunki – symbole miast świętych i mitycznych, a także miast „niewiernych” i wrogich Bogu. Miniatura Jeana Fouqueta ukazuje budowę gotyckiej katedry. Malarz z dużą precyzją i realizmem oddaje nie tylko wygląd wzniesionej do połowy fasady gotyckiego kościoła, z jego wysmukłymi proporcjami i pnącymi się ku górze ostrymi łukami, ale również przebieg prac budowlanych – kamieniarzy i rzeźbiarzy kujących ozdobne detale architektoniczne –
Śmierć, jako kres ziemskiego bytowania i moment przejścia na drugą, nieznaną stronę rzeczywistości, zawsze budziła w człowieku uczucie lęku, ale i fascynacji. Obrazy śmierci pochodzące z różnych epok różnią się od siebie, ale zawsze łączy je ta właśnie mieszanina sprzecznych odczuć. Średniowiecze: śmierć to tylko sen Ludzie średniowiecza bali się śmierci, bo obawiali się piekła i kary za swe ziemskie grzechy. Ale wierzyli, że dobre życie przynosi lekki zgon, po którym musi nastąpić przejście do
Październik Był początek XV wieku, kiedy bracia Limbourg namalowali cykl miniatur w Bardzo bogatych godzinkach księcia de Berry. Jedną z nich jest Październik ukazujący jesienne prace rolne w krajobrazie podparyskiej prowincji. Widoczni są na nim kolorowo odziani siewca i orzący chłop na koniu, a w tle okazała bryła Luwru, na którą zleceniodawca Godzinek, książę Jan de Berry spoglądał z okien swojej rezydencji. Miniatury braci Limbourg zawierają pewną dozę realizmu, głównie w obrazowaniu natury i ludzkich zajęć. Ale pamiętajmy,
W średniowieczu przybierało postać diabła i demonów. W wieku XX piekło przeniosło się na ziemię. Totalitaryzmy i wojny pokazały światu nowe, potężne oblicze zła. Papież Grzegorz Wielki już w VI wieku pisał: „Obraz jest w tym celu wystawiony w kościele, aby ci, co nie umieją czytać, przynajmniej patrząc na ściany czytali na nich to, czego nie umieją czytać w książkach”. Sądził, i to przekonanie przyjęło się w całym zachodnim Kościele, że sztuka najlepiej nadaje się do roli „Biblii ubogich”
Nie wiadomo właściwie, który z władców pierwszy posłużył się sztuką jako narzędziem propagandy, ale faktem jest, że władza i sztuka od niepamiętnych czasów chadzały w parze. Co kierowało artystami pracującymi na usługach władców? Rok 1800. Europa stoi u progu nowego stulecia. Francją od paru miesięcy włada Napoleon. Na razie jest jeszcze pierwszym konsulem. Minie kilka lat zanim ogłosi się Cesarzem Francuzów. W sztuce panuje wszechobecny neoklasycyzm. Jego sztandarowym przedstawicielem jest malarz Jacques-Louis David. Do
Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Jackson Pollock, Andy Warhol, nazwiska można wymieniać bez końca! Stulecie szokujących pomysłów, w sztuce wiek artystycznych indywidualności. Niby wszystko już było – ale sedes albo puszka coca-coli? Oto wiek XX. 1907 Pablo Picasso kończy swój obraz, który zostanie później okrzyknięty jednym z najważniejszych arcydzieł XX wieku, Panny z Avignon. Już w samym tytule kryje się pewna dwuznaczność. Avignon to miasto w południowej Francji, znane wszystkim dzięki uroczej
Miłość w obrazach (i w jednej małej rzeźbie) Ludzka miłość bardzo długo, bo aż po XV wiek, pozostawała tematem prawie nieobecnym w sztuce europejskiej. Średniowieczne malarstwo i rzeźba nie znały takich postaci jak Tristan i Izolda czy Heloiza i Abelard. Trudno się temu dziwić, skoro myśl, a za nią sztuka chrześcijańska bardzo rzadko podejmowały temat ziemskiej miłości, a namiętności traktowały jako źródło zła i grzechu. Sztuka kościelna ukrywała ludzką nagość, prezentowała ją jako wstydliwie przykrytą, nieprzyzwoitą czy wręcz wstrętną.
Był futuryzm w literaturze – był i w sztuce. XX wiek zna artystów – rewolucjonistów, którzy tworzyli po to, by zmieniać zastany świat. I takich, dla których manifesty i ideologie były ważniejsze niż sztuka. Muzea to cmentarze! „Buntujemy się przeciw czołobitności okazywanej starym płótnom, starym posągom i starym obiektom oraz przeciw entuzjazmowi dla wszystkiego, co robaczywe, brudne, zżarte rdzą czasu. Niech zmarli pozostaną pogrzebani w najgłębszych warstwach ziemi! Próg przyszłości ma być
Oto obraz Roberta Rauschenberga, amerykańskiego twórcy sztuki popularnej. Wybraliśmy właśnie tego artystę, gdyż mówi się o nim, że ilustruje „piekło XX wieku”. Te ilustracje bywają bardzo pomysłowe – artysta tworzył zaskakujące kolaże z różnych elementów i przedmiotów, zaczął później stosować technikę wcierki, co pozwoliło łączyć fotografie, druk z malarstwem na płótnie. Wykorzystywał w swojej sztuce osiągnięcie nauki: laser, hologramy. Twierdził, że „para skarpetek nie gorzej nadaje się do stworzenia obrazu niż drewno, gwoździe, terpentyna, olej
Malarze rzadko malowali książkę dla niej samej. Ale bywała bardzo ważnym symbolem, bo towarzyszy człowiekowi, odkąd umie on pisać i czytać. 1. Giuseppe Arcimboldo Bibliotekarz (XVI wiek) Czym był manieryzm? W XVI wieku, we Włoszech zrodził się taki nurt w sztuce. Malarze tego nurtu zapragnęli tworzyć dzieła zadziwiające, może nawet szokujące, uderzające niezwykłym pomysłem, sposobem wykonania, a nie na przykład tematem. To nie pokazywana natura ma być wspaniała, lecz sama sztuka! Później w manieryzmie
Malarze często uwieczniali na płótnach swoją pracownię i siebie samego przy pracy. W końcu jest to miejsce, gdzie rodzi się sztuka. Popatrzmy na jeden z najsłynniejszych obrazów tego typu: Atelier malarza Gustave’a Courbeta – francuskiego realisty. Najpierw garść informacji: Dokładny tytuł obrazu jest dłuższy i brzmi tak: Atelier malarza. Alegoria realna określająca siedmioletnią fazę mojego życia artystycznego. Tytuł sporo podpowiada: malarz zapragnął zgromadzić w jednej przestrzeni zarówno świat współczesnej sobie sztuki, jak i tematów, muz, które
Porównaj i przypisz do odpowiednich obrazów poniższe teksty: 2) Artysta wokół stołu pełnego jadła ukazał śpiących przedstawicieli trzech stanów: studenta, chłopa i żołnierza, zawierając w tym dydaktyczną satyrę na swoich współczesnych. Sztuka świata, tom 6 3) Obraz (…) przedstawiający najemnice, zbierające na rżysku pozostałe po żniwie kłosy, które zgodnie ze starym obyczajem należały się najuboższym. Zwarta forma postaci, zrytmizowane gesty, prostota i powaga. Sztuka świata, tom 8 4) Rycinę Pietera van der Heydena
Co to jest portret trumienny Tylko w Polsce malowano portrety trumienne. Pomysł może nieco makabryczny – ale dzięki niemu znamy twarze szlachty polskiej. Potrzebna wiedza Portret trumienny malowano, aby uświetnić pogrzeb, aby zmarły w pewien sposób „uczestniczył” w uroczystości. Ma wyglądać jak żywy, jego wizerunek ma być oddany wiernie, z otwartymi oczami, w kunsztownym stroju, według najnowszej mody. Rozkwit portretów trumiennych przypadł na wiek XVII. Charakterystyczny jest ich kształt: sześcio- lub ośmiokątny, zgodny z kształtem krótszego
Średniowiecze. Początek wieku XV. Na dworze księcia de Berry życie toczy się spokojnie, dostatnio i zgodnie z obyczajami epoki. Skąd to wiemy? Dzięki malarzom – braciom Limbourg, którzy utrwalili w miniaturach życie dworskie w Berry. Książę Jean de Berry zaprosił na swój dwór braci – malarzy słynących z talentu odwzorowywania prawdziwego świata w sztuce. Limbourgowie przyjęli zamówienie i ozdobili modlitewnik księcia miniaturami. Każdy miesiąc otrzymał swój obrazek. Była to wielka chluba dla księcia, ale i zysk dla potomnych
Leonardo da Vinci „Mona Liza” Pablo Picasso „Portret Dory Maar” To portret i to portret. Pierwszy – najbardziej znany na świecie – pędzla włoskiego geniusza renesansu Leonarda da Vinci. Drugi – geniusza współczesnej sztuki, artysty dwudziestowiecznego Pabla Picassa. Albrecht Dürer „Autoportret” Witkacy „Autoportret” To autoportret i to autoportret. Na pierwszym własne oblicze odmalował renesansowy malarz niemiecki, na drugim utrwalił swój wizerunek polski malarz i pisarz międzywojenny – Stanisław Ignacy Witkiewicz zwany Witkacym.
Jeśli motywem przewodnim testu byłaby fantastyka, pytanie o elementy fantastyczne na załączonym dziele malarskim jest nieuniknione. Obraz I, średniowieczny Św. Jerzy ze smokiem – Vitale da Bologna– XIV wiek. Zwróć uwagę na układ postaci: w centrum rycerz, celuje włócznią w smoka, z boku, po prawej stronie – księżniczka. Scena jest dynamiczna – powoduje to ukazanie ruchu osób centralnych – rycerza i nienaturalnie wygiętego konia. Co jest tu elementem fantastycznym? Oczywiście, smok. Obraz II, szesnastowieczny Hieronim
Co ten chłopak ma wspólnego z teatrem? Frans Hals, Portret młodzieńca z czaszką Frans Hals był znakomitym portrecistą siedemnastowiecznym. Między innymi namalował tego chłopaka z czaszką. Jaką słynną postać i scenę teatralną przypomina? Mam nadzieję, że błyskawicznie skojarzyliście. Podpowiedzią są inne tytuły tego portretu: Hamlet albo Vanitas. Co to więc za postać? Hamlet, rzecz oczywista – gdyby tematem przewodnim Waszego tekstu był teatr, pewnie nie obejdzie się bez jakiejś szekspirowskiej tragedii. Hamlet z czaszką