GIMNAZJUM
Czym jest kultura? To trudne pojęcie. Aby je wyjaśnić, zastanówmy się, jak wygląda normalny dzień gimnazjalisty. Rano wstaje, myje się i ubiera, zjada śniadanie, wychodzi do szkoły. W szkole wita się z kolegami, mówi „dzień dobry” nauczycielom, siada na swoim miejscu i słucha tego, co mówi nauczyciel. W czasie lekcji nie je, nie śpi, nie rozmawia, odpowiada na zadane mu pytania. W wyznaczonym czasie poznaje literaturę, język obcy, prawa fizyczne, matematyczne. W czasie przerw między jedną lekcją
Czym jest moralność? Moralność to normy, zasady, oceny, wzory, ideały zmierzające do regulowania stosunków pomiędzy ludźmi (między jednostką i grupą oraz między różnymi grupami ludzi). Tak brzmi definicja moralności. Starając się przełożyć to na prosty język, należałoby powiedzieć, że moralność to taka wiedza, dzięki której potrafimy powiedzieć, czy ktoś zrobił dobrze (i należy go za to pochwalić), czy źle (i należy go za to ukarać). Zastanów się! Czy moralność jest zawsze
Jakie znasz rodzaje miłości? miłość rodzicielska miłość do Boga miłość do ojczyzny miłość między kobietą a mężczyzną miłość szczęśliwa miłość tragiczna Czym jest miłość? Jakie próby jej definicji możesz wskazać? Częściej niż – co to jest miłość, wskazywano na to – jaka ona jest. Ale najpiękniejszy chyba opis miłości to biblijny zbiór zasad jej dotyczących. Hymn do miłości z Listu św. Pawła do Koryntian, Biblia Miłość, obok wiary i nadziei, to największy przymiot.
Sprawozdanie jest relacją z jakiegoś wydarzenia. Reportaż też. Jak się nie pomylić? Szybkie przypomnienie Sprawozdanie to wierna i dokładna relacja ze zdarzeń, których autor był bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem. Reportaż to gatunek dziennikarsko-literacki. Autor, jako świadek lub uczestnik przedstawianych wydarzeń musi się opierać na autentycznych, zebranych przez siebie materiałach. Zwróć uwagę! W tematach wypracowań egzaminacyjnych zwykle jest podana forma wypowiedzi, której masz użyć. W takim przypadku nie masz wyjścia – musisz popisać się
Atutem pracy egzaminacyjnej jest, jeśli coś się w niej dzieje. Wartka akcja, ciekawe wydarzenia, napięcie. Jak przedstawić wydarzenia w różnych formach wypowiedzi, jak sprawić, żeby praca była poprawna i ciekawa? Zwróć uwagę na tematy (takie mogą pojawić się na egzaminie gimnazjalnym) Opisz swój najdziwniejszy dzień. Są chwile, których nie można zapomnieć. W liście do przyjaciela opisz jedną z takich chwil. To było niezwykłe przeżycie. Kartka z pamiętnika. Zdarzają się chwile niezwykłe, które zmieniają całe życie. Przedstaw
Najprawdopodobniej przedstawić postać będziesz musiał, jeśli motywem przewodnim testu humanistycznego będzie: Przyjaźń Jakich wzorowych przyjaciół znasz z literatury? A może opiszesz własnego przyjaciela? Nie zapomnij wyjaśnić, dlaczego przyjaźń jest tak cenna w życiu nastolatka. Miłość Słynnych kochanków w historii i literaturze nie brakuje. W filmie także. Bohaterstwo Przykłady odważnych dzielnych ludzi z powodzeniem znajdziesz w literaturze, filmie i wśród swoich znajomych. Marzenia, ideały Jakie są Twoje marzenia i ideały? A jakich idealistów znasz z literatury (Prometeusz, Ikar)? Cierpienie Która z postaci szczególnie cierpiała?
Czy potrafisz napisać artykuł? Artykułami nazywamy wszystkie teksty umieszczane w gazetach. Jeśli więc w temacie wypracowania na egzaminie pojawi się prośba o napisanie artykułu, możesz napisać: reportaż, notatkę prasową, sprawozdanie, recenzję, wywiad. Ważne! Artykuł musi mieć: Tytuł – ciekawy, zrozumiały i niezbyt długi Lead – czyli dwu-, trzyzdaniowe wprowadzenie wyjaśniające, o czym jest artykuł lub podające przyczynę jego napisania. Mała podpowiedź! Pisząc artykuł na egzaminie, właśnie w leadzie możesz określić, jaką formę dziennikarską wybrałeś. Przykładowo: …o
Wymień przyczyny, jakie skłoniły Mieszka I do przyjęcia wraz z całym narodem wiary chrześcijańskiej. Jak zmieniła się sytuacja Polski po tej decyzji księcia? 966 rok to ważna data w dziejach historii Polski. W roku tym Mieszko I wraz z całym narodem przyjął chrzest z Rzymu za pośrednictwem Czech. Przyczyny tej decyzji możemy podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. 1. Największy wpływ na podjęcie decyzji miała sytuacja zewnętrzna Polski: Konieczność pozyskania księcia czeskiego jako sojusznika w walce ze słowiańskimi
Wypisz ze zdań zaimki i określ ich rodzaje. Kto się lubi, ten się czubi. Jak ty mnie, tak ja tobie. kto – zaimek rzeczowny, względny się – zaimek zwrotny ten – zaimek przymiotny, wskazujący jak – zaimek przysłowny, względny ty – zaimek rzeczowny, osobowy mnie – zaimek rzeczowny, osobowy tak – zaimek przysłowny, wskazujący ja – zaimek rzeczowny, osobowy tobie – zaimek rzeczowny, osobowy Zapamiętaj! 1. Zaimki ze względu na część
Odmień następujące rzeczowniki: Włochy, sanie, mieszczaństwo, miłość. M. Włochy, sanie D. Włoch, sań C. Włochom, saniom B. Włochy, sanie N. z Włochami, z saniami Msc. o Włoszech, o saniach W. Włochy, sanie Zapamiętaj! Niektóre rzeczowniki odmieniają się tylko w liczbie mnogiej. Są to na przykład rzeczowniki własne: Włochy, Tatry, Karpaty, Sudety, Niemcy oraz rzeczowniki pospolite, takie jak: sanie, nożyce, skrzypce, drzwi, imieniny, dzieje, dożynki. M. mieszczaństwo, miłość D. mieszczaństwa, miłości C. mieszczaństwu, miłości B. mieszczaństwo,
Posegreguj podane przymiotniki w zależności od sposobu stopniowania: czysty, kamienny, duży, ładny, chory, piaszczysty, słony, cichy, mały, zły, dobry, niesamowity, domowy. Zapamiętaj! Stopniowanie przymiotników służy do wyrażenia różnego stopnia natężenia cechy – stopień równy jest określeniem neutralnym, wyższy wskazuje na większe natężenie cechy, zaś najwyższy – największe. Rozróżniamy trzy stopnie – równy, wyższy i najwyższy – i trzy sposoby stopniowania: proste, opisowe, nieregularne. Nie popełnij błędu! Nie wszystkie przymiotniki się stopniują! Niektóre
To jest ważne! Rysunki wykonuj bardzo starannie. Rysunek nie może być zbyt mały. Lepiej, żeby był duży niż mikroskopijny. Nie zakładaj niczego, czego nie wiesz na pewno (np. nie rysuj trójkąta równoramiennego, jeśli nie wiesz, że jest on równoramienny). Dobry rysunek ułatwi Ci rozwiązanie zadania, zły – uniemożliwi. Konstrukcja to opis konstrukcji Konstrukcja geometryczna to rysunek wykonany za pomocą cyrkla, linijki (bez podziałki) i ołówka. Prawidłowo rozwiązane zadanie konstrukcyjne składa się
Prawa fizyczne I zasada dynamiki Jeśli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły równoważą się, ciało spoczywa lub porusza się ruchem jednostajnym i prostoliniowym (ze stałą prędkością). II zasada dynamiki Ciało, na które działa niezrównoważona siła, porusza się z przyspieszeniem proporcjonalnym do działającej siły i odwrotnie proporcjonalnie do masy ciała. III zasada dynamiki Jeśli ciało A działa na ciało B siłą, to ciało B działa na ciało A siłą o takiej samej wartości i kierunku,
Wokół nas działa mnóstwo różnych sił. Na szczęście można je uporządkować. Inaczej można by się było pogubić. Zacznijmy więc od klasyfikacji. 1. Jakie znasz rodzaje sił? Uwaga! To oczywiście nie są wszystkie rodzaje sił, jakie istnieją. 2. Co powinieneś wiedzieć o sile przyciągania ziemskiego? Powinieneś wiedzieć to, co wiedział Galileusz: wszystkie ciała, na które działa tylko siła ciężkości, spadają z takim samym przyspieszeniem. Na naszej szerokości geograficznej przyspieszenie to wynosi g =
1. Co dzieje się z ciałem, na które nie działają żadne siły? Na to pytanie odpowiada pierwsza zasada dynamiki. Na jej sformułowanie trochę poczekaj. Najpierw zastanówmy się chwilę. Wyobraź sobie, że popychasz sanki po betonowym chodniku. I co? Jasne, że bardzo szybko się zatrzymają. Dlaczego? Bo chodnik jest chropowaty. Tarcie spowoduje, że sanki się zatrzymają. A teraz pchnij sanki stojące na lodzie. Efekt jest inny – sanki jadą daleko. A co by było, gdyby
1. Co to jest przyspieszenie? Przyspieszenie jest wielkością fizyczną, która jest miarą zmiany prędkości ciała. Co się może zmieniać? Wartość prędkości, czyli szybkość (ciało przyspiesza lub zwalnia), oraz kierunek prędkości (ciało skręca). Wszystkie te rodzaje zmian prędkości są opisywane przez jedną wielkość fizyczną – przyspieszenie. Bardziej precyzyjna definicja przyspieszenia pozwoli nam je obliczyć: Przyspieszenie to stosunek zmiany (przyrostu) prędkości do czasu, w którym ta zmiana nastąpiła. Przyrosty czy zmiany oznaczamy w fizyce
1. Co to jest ruch? Poruszają się gwiazdy i planety, zwierzęta i samochody. Poruszasz się Ty. Poruszają się najmniejsze cząstki materii. Słowem – porusza się wszystko. Jak zdefiniować ruch? Jeśli idziesz ulicą, mijasz domy, ludzi – zmieniasz swoje położenie. Zatem ruch to zmiana położenia poruszającego się ciała. Wyobraź sobie ciało w zupełnie pustej przestrzeni. Cały wszechświat to jedno ciało. Czy ono się porusza? Czy można to jakoś sprawdzić, skoro wokół nie ma nic,
1. Co to jest ciepło właściwe? Wyobraź sobie, że podgrzewasz równe masy (np. po 10 gramów) wody i rtęci. Chcesz, by temperatury obu substancji wzrosły o, powiedzmy, 10ºC. Ile ciepła należy w tym celu dostarczyć obu substancjom? Czy po tyle samo? Może odpowiesz, że tak, skoro jednakowe są masy, a i przyrost temperatury taki sam. Nie, nie tyle samo! Okazuje się, że woda pochłonie znacznie więcej ciepła niż rtęć. Substancje różnią się ilością
Ciała (ciała fizyczne, rzecz jasna) są w dotyku zimne lub ciepłe. Z takich doświadczeń wzięło się pojęcie temperatury. Jest ono miarą naszych wrażeń zmysłowych. Ale wrażenia jak to wrażenia, mogą nas zawodzić. Wprowadzono więc solidne pojęcie temperatury. 1. Co to jest temperatura? Aby ją określić, potrzebna jest nam skala, a przede wszystkim charakterystyczne punkty skali temperatur. W powszechnie używanej skali Celsjusza są to dwa punkty: temperatura topnienia lodu, której przypisano wartość 0 i temperatura wrzenia
1. Czy ruch ładunków w przewodniku natrafia na jakieś przeszkody? Wyobraź sobie las i uczniów, którzy mają przez ten las przejść. By nie pogubili się i razem dotarli do celu – ich ruch musi być uporządkowany. Drzewa i krzewy lasu powodują, że nie da się dążyć prosto do celu. Trzeba zboczyć, ominąć drzewo. Ruch uczniów jest przez to spowolniony. Natężenie „strumienia uczniów” jest mniejsze, niż gdyby na ich drodze lasu nie było. W lesie nie
