Filozofia antyku O co chodzi filozofom? Filozofia – oznacza umiłowanie, poszukiwanie mądrości. Tak jak medycyna jest nauką o leczeniu ciała, matematyka o liczbach – filozofia chce od wieków stworzyć i podarować ludziom swoisty poradnik JAK BYĆ SZCZĘŚLIWYM? Filozof – to miłośnik mądrości, który szuka odpowiedzi na najistotniejsze pytania: Skąd wziął się świat i istnienie? Jaki jest sens ludzkiego życia? Co to znaczy dobro? Czym jest szczęście, jak je osiągnąć? Jak poznać
Powołaj się na Historię filozofii (T. I.) – Władysława Tatarkiewicza, a dowiesz się, że stoicyzm i epikureizm wywodzą się z tej samej tradycji – z myśli Sokratesa. To on pokazał, jak ważne są wątki etyczne w filozofii i własną postawą udowodnił, iż teoretyczne poglądy można wprowadzić w życie. Omawiając to zagadnienie, musisz przedstawić właśnie etykę powyższych szkół. Stoicy i epikurejczycy skoncentrowali się na zagadnieniu cnoty (gr. arete). Zgodnie twierdzili, że
Epikureizm Nurt, który nakazuje człowiekowi wierzyć świadectwu zmysłów, cieszyć się życiem i korzystać z jego radości. Epikurejczycy odrzucają wiarę w siły pozaziemskie, głoszą pochwałę życia na ziemi. Nazwa nurtu pochodzi od twórcy – Epikura, żyjącego na przełomie III i II w. p.n.e. Nie należy jednak mylić tego nurtu z hedonizmem, który rozwinął się później i preferował skrajną chęć użycia wszelkich możliwych rozkoszy. Epikureizm był zdecydowanie bardziej umiarkowany, wyznawcy tego nurtu wręcz gotowi byli zrezygnować z przyjemności, aby nie
Marek Aureliusz „Raz już należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką”. Ten słynny cytat pochodzi z Rozmyślań Aureliusza, który był stoikiem, cesarzem-filozofem, człowiekiem wykształconym. Głosił, że cnotą jest umiar, że należy przyjąć i dobrze wypełniać rolę, jaką wyznaczyło człowiekowi życie, przestrzegał przed egoizmem, a każdą pracę nakazywał wykonać „jakby była ostatnią w życiu”. Seneka Żyć mu przyszło w czasach Klaudiusza i Nerona – był nauczycielem i opiekunem tego drugiego i przez pewien czas miał na niego przemożny wpływ. Niestety,
To Arystotelesowi (385-322 r. p.n.e.) zawdzięczamy Poetykę – dzieło jasno i konkretnie określające normy dotyczące gatunków literackich: czym ma być epos, a czym tragedia, co znaczy kategoria mimesis, a co katharsis. Przynajmniej twórcy wiedzieli, czego się trzymać, a potomni mogli wzorzec kontynuować lub zbuntować się przeciw niemu. Ale dla filozofii – uczony jest głównie ojcem arystotelizmu, systemu, który przeżył swojego twórcę, zrobił karierę wśród wielu późniejszych pokoleń. Co ciekawe – arystotelizm przejęli chętnie myśliciele
Jak powstał świat? Pomysły na „początek” istnienia Tales z Miletu: Początkiem wszechrzeczy i pierwszym elementem istnienia jest woda! Przecież jest konieczna do wszelkich form życia, co więcej, sama potrafi przekształcić się w inne formy, lód i parę. To woda jest prasubstancją. Tales z Miletu żył aż w VII wieku p.n.e. O nim mówi się też jako o pierwszym filozofie czy też ojcu filozofii. Znamy go jeszcze skądinąd: z podręcznika matematyki. To ten sam Tales, który wykombinował twierdzenie z geometrii: o ramionach
Utworzone przez Greków systemy stały się podstawą filozofii europejskiej. Tales z Miletu – pierwszy filozof. Stworzył geometrię, znał się na astronomii – zaskoczył swoich współczesnych dokładnym wyliczeniem daty zaćmienia Słońca. Sokrates – autor słynnego zdania: „Jedno wiem, że nic nie wiem”, mistrz dyskusji, został skazany na śmierć za „ateizm i szerzenie zepsucia”. Platon – uczeń Sokratesa, jego słynne dzieło to Obrona Sokratesa, a także dialogi filozoficzne. Platon badał idee i cienie idei, uznawał świat
Najsłynniejsza maksyma Sokratesa brzmi: Jedno wiem, że nic nie wiem. Rzeczywiście, co z rzeczy ważnych człowiek wie na pewno? Nic. I od tego, pełnego pokory, punktu wyjścia należy zacząć poszukiwania. A czego szukamy? Dobra i prawdy. Sokrates jest pierwszym moralistą, niektórzy mówią, że jest „wynalazcą” moralności. Przypuszczalnie ktoś by w końcu na to wpadł, że ludzie muszą odróżnić dobre postępowanie od złego. Ale pierwszy był Sokrates. Był mędrcem żyjącym w
Stoicyzm jest to nurt materialistyczny, utworzony w III w. p.n.e. przez Zenona z Kition. Wg filozofów tego nurtu, człowiek, aby osiągnąć szczęście musi zachować równowagę duchową, powagę, spokój i trzeźwość umysłu. Rządzić człowiekiem powinien „rozum, nie namiętności”. Stoik to ktoś, kto nie poddaje się emocjom, żyje zgodnie z naturą, wyrzeka się dóbr przemijających, w zamian za co osiąga szczęście. Stąd właśnie o ludziach, którzy spokojnie i z „kamienną twarzą” przyjmują ciosy i dary losu mówimy, że cechuje ich „stoicki
Na przykład Marka Aureliusza i jego słynny cytat: „Raz już należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką”. Pochodzi z Rozmyślań Aureliusza, który był stoikiem, cesarzem-filozofem,człowiekiem wykształconym. Głosił, że cnotą jest umiar, że należy przyjąć i dobrze wypełniać rolę, jaką wyznaczyło człowiekowi życie, przestrzegał przed egoizmem, a każdą pracę nakazywał wykonać „jakby była ostatnią w życiu”. Inny filozof rzymski to Seneka. Żyć mu przyszło w czasach Klaudiusza i Nerona – był nauczycielem i opiekunem tego drugiego i przez pewien czas miał
Arystoteles – nurt materialny Arystoteles (385-322 r. p.n.e.) – pilny uczeń Platona, stworzył teorię sprzeczną z idealizmem. Arystoteles był synem nadwornego lekarza króla Macedonii. Był sam potem nauczycielem królewicza Aleksandra Wielkiego. Ten człowiek twardo stąpał po ziemi i nie odpowiadała mu nauka, która prowadzi myśl ludzką poza realny świat. Idee czy nie idee Powiedział – badajmy ten świat, który znamy! Trzymajmy się tego, co możemy sprawdzić doświadczeniem – a idee?
Platon – pierwszy idealista Platon był uczniem Sokratesa, ale stworzył własne teorie, które zaważyły na całej późniejszej filozofii. Najważniejszy pomysł to jaskinia platońska. Oto wyobraźmy sobie, że żyjemy w jaskini, skuci kajdanami. Nie możemy obejrzeć się za siebie, patrzymy tylko na ścianę przed sobą, jak na ekran. A z tyłu bije światło jak w kinie. Co widzimy na ekranie? Tylko cienie – prawdziwych przedmiotów czy osób nie możemy dostrzec. Co z tego wynika? Jaskinia
Platon (427-347 r. p.n.e.) był podobno piękny. Był wiernym uczniem Sokratesa – to Platonowi zawdzięczamy utrwalenie dla potomności myśli mistrza (m.in. w Obronie Sokratesa). Napisał też dzieła Uczta i Państwo (w tym ostatnim wykłada swoją teorię dotyczącą władzy i ustroju – o czym warto wspomnieć w pracach o władzy i władcach). Platon nie był demokratą! Wręcz nienawidził demokracji! Uważał, że to system najgorszy z możliwych, bo może doprowadzić tylko do rządów miernot i do anarchii. Państwo ma być strukturą zhierarchizowaną,
Sokrates (469-399 r. p.n.e.), wielki filozof, uważany za ojca filozofii, nie był bynajmniej demokratą – uważał, że nie wszystkim dana jest mądrość, cnota – a co za tym idzie, prawo do rządzenia. Nie był też piękny – nie przywiązywał ponoć wagi do stroju ani do przesadnej czystości. („Sokrates, świeżo umyty i z podeszwami na nogach, a to mu się rzadko zdarzało” – zaznaczy Platon w Uczcie). Wędrował ulicami miast, wdawał się w dyskusje z ludźmi, którym
W VII w. p.n.e. w starożytnej Grecji żył Tales z Miletu i jego uczniowie. Ich pomysły to według historyków początki filozofii. Tych pierwszych filozofów, między innymi Talesa, Heraklita, nazwano filozofami jońskimi. Oto co głosili: Tales z Miletu – WODA! Początkiem wszechrzeczy i pierwszym elementem istnienia jest woda! Jest konieczna do wszelkich form życia, co więcej, sama potrafi przekształcić się w inne formy, lód i parę. To woda jest prasubstancją! Tales z Miletu nazywany jest OJCEM FILOZOFII. Heraklit z Efezu
1. Początki: filozofowie przyrody Do wyjaśnienia podstawowych zagadnień natury przestała wystarczać świadomość mitologiczna. Człowiek zaczął więc poszukiwać innych dróg rozumowania. Pierwsze pytanie filozofii wiązało się z tak zwanym poszukiwaniem arche, czyli początku – elementu, który zapoczątkowuje kolejne zdarzenia. Pytanie brzmiało zaś następująco: Z czego i jak powstał świat? Tales z Miletu (VII-VI w. p.n.e.) znany także z lekcji matematyki, doszedł do wniosku, że skoro dostęp do wody to warunek konieczny istnienia wszelkich form życia, sama