JAK ODPOWIADAĆ Z POLSKIEGO
Obrazy wsi w literaturze renesansu. Renesansowe utwory pokazujące obrazy wsi można wyraźnie podzielić na dwie grupy: idealizujące życie na wsi (Pieśń świętojańska o Sobótce Jana Kochanowskiego, Żywot człowieka poczciwego Mikołaja Reja ), pokazujące wieś – zwłaszcza sytuację chłopów – w sposób realistyczny (Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaja Reja, Żeńcy Szymona Szymonowica). Wstęp pracy powinien wprowadzić ten podział – literackie tradycje sielanki i zachwyt nad życiem ziemiańskim łączą się w literaturze renesansu
Jak powstał świat? Pomysły na „początek” istnienia Tales z Miletu: Początkiem wszechrzeczy i pierwszym elementem istnienia jest woda! Przecież jest konieczna do wszelkich form życia, co więcej, sama potrafi przekształcić się w inne formy, lód i parę. To woda jest prasubstancją. Tales z Miletu żył aż w VII wieku p.n.e. O nim mówi się też jako o pierwszym filozofie czy też ojcu filozofii. Znamy go jeszcze skądinąd: z podręcznika matematyki. To ten sam Tales, który wykombinował twierdzenie z geometrii: o ramionach
Średniowiecze to wyjątkowy okres w dziejach kultury europejskiej, w którym – mimo politycznych granic oraz licznych konfliktów, głównie feudalnej natury – Europa była pewną jednością. Na uniwersalizm kultury średniowiecza składały się: Jedyna w swoim rodzaju rola religii przenikającej wszystkie sfery życia publicznego, inspirująca różnego rodzaju twórczość artystyczną. Nigdy później religia nie odgrywała już takiej roli. Rola języka elit politycznych i kulturalnych – łaciny; w tym języku powstawała większość dzieł literatury tego okresu. Języki narodowe
To jedyna powieść, a zarazem najgłośniejsze dzieło pisarza, który reprezentował estetyzujący nurt angielskiego modernizmu. Oprócz niej wydał tom nowel Szczęśliwy książę i inne opowiadania. Jest autorem komedii obyczajowych: Wachlarz lady Windermere, Mąż idealny, Brat marnotrawny, tragedii Salome, a nawet librett do oper Ryszarda Straussa. Utworów Wilde’a, a zwłaszcza interesującej nas powieści, nie sposób zrozumieć bez przyjrzenia się jego biografii. Ten Irlandczyk z pochodzenia naprawdę nazywał się Fingal O’Flahertie Wills. Uwielbiał skandale i prowokacje obyczajowe, których sam,
Baryłeczka Jest rok 1870, trwa wojna francusko-pruska. Grupa mieszkańców zajętego przez Niemców Ruen podróżuje do Havru. W dyliżansie zebrała się miejscowa elita: bogaci kupcy z żonami, zakonnice, dystyngowane hrabiny. Pech chciał, że w dostojnym towarzystwie znalazła się również kobieta lekkich obyczajów, Elżbieta Rousset. Dla nikogo z Ruen nie jest tajemnicą, czym trudni się ta śliczna, krągła dziewczyna zwana Baryłeczką. Nic więc dziwnego, że towarzysze podróży nie odzywają się do niej. Do czasu. Podróż trwa
Doktryny filozoficzne najoryginalniejsze i najbardziej typowe dla tego okresu były dziełem: Johanna Gottlieba Fichtego, Georga Wilhelma Hegla, Friedricha Schellinga, Józefa Marii Hoene-Wrońskiego, Augusta Cieszkowskiego, Sørena Kierkegaarda. Johann Gottlieb Fichte (1762-1814) Był pierwszym idealistycznym filozofem XIX w. Uznał, że wszystko, co poznajemy, zawiera pierwiastek myślowy. Oznacza to, że myśl jest w bycie. Jednakże z bezdusznego bytu nie może powstać myśl. Tam, gdzie istnieje rzeczywistość, musi istnieć czyn, który ją stworzył. Ponieważ nie ma czynu
Filozofia epoki romantyzmu O światopoglądzie każdej epoki decyduje wiele czynników. Na pewno ma nań wpływ sytuacja społeczno-polityczna, ekonomia, ale też sztuka, w tym literatura, która go jednocześnie tworzy i sama jest przezeń kształtowana. Filozofowie szukający, podobnie jak artyści, odpowiedzi na pytanie o sens życia, dają teoretyczne podstawy prądom umysłowym. Główny problem, który usiłują rozwikłać, to tajemnica bytu – jak powstał człowiek i świat, w którym żyje. Jak go poznajemy i w jakim stopniu poznanie jest możliwe,
Postać Kasandry stała się w późniejszej kulturze synonimem przepowiedni, strasznych wydarzeń, katastrof, które się spełnią, choć nikt nie chce uwierzyć wieszczce, bo uznaje się ją za szaloną. Kasandra była córką Priama, królewną trojańską, siostrą Parysa. Otrzymała dar proroctwa, lecz nikt jej nie wierzył. Kasandra przepowiada nieszczęścia, które wynikną z porwania Heleny, przestrzega przed drewnianym koniem – daremnie. Podczas upadku Troi zgwałcona przez Ajaksa, zostaje niewolnicą Agamemnona, wraz z nim zamordowano ją w Mykenach. Jest
Nie będziemy obłudnie głosić, że lektura homeryckich heksametrów jest pasjonującym zajęciem współczesnego młodzieńca. Ale coś w tym jest, że przez tyle wieków dzieło w pewien sposób żyje, że wciąż jest ważne dla ludzkości. Być może dzieje się tak ze względu na: Humanistyczny wymiar przesłania epopei. Tak – badacze Iliady znajdują tam głównie wartości etyczne. Homer, owszem, chciał zapisać dzieje wojny sprzed stuleci, ale wojna ta staje się tłem rozważań moralnych, ukazania konfliktów
Topos matki w poezji średniowiecznej, romantycznej i współczesnej. To temat-rzeka, ale spróbujmy choć wypunktować najważniejsze utwory i problemy. Topos matki w poezji… średniowiecznej Najdoskonalszą matką jest Maria – matka Chrystusa. W średniowiecznej literaturze i sztuce zwracano uwagę na dwa aspekty macierzyństwa Marii: matkę małego Dzieciątka, matkę cierpiącą – pod krzyżem, stabat Mater Dolorosa (Stabat Mater Jacopone da Todi i Lament świętokrzyski) i opłakującą śmierć Syna (w sztuce rozwija się tzw. motyw piety – rzeźba Michała Anioła,
Motyw tańca w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Jak zacząć? Taniec może być traktowany jako forma rozrywki, popis artystyczny lub obrzęd. W literaturze odnajdujemy motyw tańca od Biblii aż do czasów współczesnych. Najczęściej taniec opisywany w literaturze ma charakter symboliczny. Z literatury dawnej warto wspomnieć średniowieczny motyw danse macabre, który jest symbolem równości wszystkich ludzi wobec śmierci – w myśl hasła: Mors omnia adequat (śmierć wszystkim jednaka). Motyw tańca w polskiej literaturze
Człowiek wobec kultury, cywilizacji, konwencji w oczach polskich twórców XX wieku. Witkacy, Witold Gombrowicz, Sławomir Mrożek – to podstawowe nazwiska, które trzeba będzie przywołać w tej odpowiedzi. Witkacy popełnił samobójstwo, 18 września 1939 roku, na wieść o wkroczeniu wojsk radzieckich w polskie granice. Czy – jak chce tradycja – uczynił to w obawie przed nadciągającą władzą totalitaryzmu? Czy przeczuwał zbrodnie, tragedie XX wieku, które zniweczą indywidualizm jednostki? W każdym razie przewidział wiele, czego dowodem są
Jakie utwory przywołać? Materiału literackiego dostarczy już pierwszy oficjalny tomik Różewicza (Niepokój 1947 rok). Pochodzą z niego dwa bardzo popularne wiersze poety – Ocalony oraz Lament. Początek Ocalonego nietrudno jest zapamiętać (a cytat zawsze robi dobrze wrażenie): mam dwadzieścia cztery lata/ ocalałem prowadzony na rzeź. Wiersz zawiera wiele takich okrutnych w swojej konkretności sformułowań – poeta np. stwierdza: „widziałem furgony porąbanych ludzi”. Ich pozornie beznamiętny i zdystansowany ton nie jest
Ten świetny pisarz był chyba jedną z najciekawszych postaci polskiej literatury powojennej. W pierwszych latach po wojnie zabłysnął – zwłaszcza jako dziennikarz – później jednak, za czasów socrealizmu, wiodło mu się naprawdę źle. Cóż – komunistyczne władze nie przepadały zbytnio za błyszczeniem – zwłaszcza gdy ów „błyszczący” jakoś nie miał ochoty pisać ód do Stalina i powieści o dzielnych przodownikach pracy, zamiast tego tworząc scenariusze lekko wywrotowych komedii, wyrażając się krytycznie o gospodarce planowej, próbując
Rozmowy z katem Kazimierza Moczarskiego to studium zbrodni. Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem? Wprowadź w temat Studium, jak podaje słownik, to rozprawa, dzieło, opracowanie naukowe poświęcone określonemu tematowi. Zgadzam się ze stwierdzeniem, że Rozmowy z katem Kazimierza Moczarskiego – można nazwać studium zbrodni, ponieważ autor przedstawił w swojej książce człowieka, który był jednym z wielkich zbrodniarzy hitlerowskich. Stroop nie był nieświadomą ofiarą machiny śmierci, ale świadomym, stworzonym przez system zabójcą. Był katem z wyboru,
Polska i Polacy w Początku Andrzeja Szczypiorskiego lub innym utworze współczesnym. Polacy w Początku to m.in.: Pawełek Kryński, pani Kryńska, Adam Korda, profesor matematyki Winiar, Filipek, Romnicki, Apolinary Kujawski, siostra Weronika, Wiktor Suchowiak, Piękny Lolo, prostytutka, Monika. Żydzi w Początku to m.in.: Irma Seidenman, Jerzy, Henryk, Joasia Fichtelbaum, Arturek Hirschfeld (po wojnie Władysław Gruszecki), Bronek Blutman (konfident gestapo), Benjamin Mitelman. Czy wszyscy Polacy są tacy sami? Nie – i różne są ich postawy
Biografia Baczyńskiego była typową, pokoleniową biografią. Urodzony w 1921 w Warszawie, matura w 1939. Działalność w AK, konspiracja, studia na tajnej polonistyce UW. 1942 – ślub z Barbarą Drapczyńską. 1944 (4 sierpnia) – ginie w czwartym dniu powstania. 24 sierpnia – jego żona, Basia, zostaje ranna i umiera 1 września. Oboje pochowani są na Powązkach. Baczyński – pseud. Krzysztof – gdy umierał, miał 23 lata. Poeta pisząc o sobie – prezentował los rówieśników, przeczuwał swoją śmierć – bo
1 września 1939 roku – wszyscy wiemy – spadła na Drugą Rzeczpospolitą wojna. Życie ludzi zatrzęsło się w posadach – lecz państwo istniało, nawet po klęsce wrześniowej funkcjonowało w podziemiu. Losy literatów – jak i innych ludzi – układały się różnie. Już u zarania wojny śmierć zebrała żniwo: Witkacy – popełnił samobójstwo 18 września 1939 r. Józef Czechowicz – zginął podczas bombardowania Lublina w 1939 r. Mieczysław Braun – zmarł w getcie warszawskim w r. 1942. Bruno Schulz –
Ugrupowania poetyckie Grupa Skład Program Skamander nazwa pochodzi od mitologicznej rzeki Skamander, przywołanej przez Wyspiańskiegow Akropolis Julian Tuwim Antoni Słonimski Jan Lechoń Jarosław Iwaszkiewicz Kazimierz Wierzyński Postulat bezprogramowości. Ideał młodości, siły twórczej i przyjaźni ma zastąpić manifesty programowe. Odrzucają patos i wielkie tematy narodowe, mit twórcy – mesjasza, i kult talentu. W poezji dominują nareszcie tematy,czysto poetyckie: wiosna, miłość, radość życia. Futuryści WarszawaKlub Futurystów „Katarynka” Kraków Anatol Stern Aleksander WatTytus Czyżewski Bruno Jasieński Stanisław Młodożeniec
Tragizm, drwina i ironia w prozie polskiej lat 30. Wymień: Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe (1934) i Sanatorium pod klepsydrą (1937) Witold Gombrowicz – Ferdydurke (1937) Witkiewicz – Nienasycenie (1930), Jedyne wyjście (1931-1933), Niemyte dusze (1936). Temat sugeruje, że dobierać trzeba przykłady pod kątem takich kategorii, jak: tragizm, drwina, ironia. Tragizm – konflikt wartości lub nieunikniony splot konieczności, które uniemożliwiają bohaterowi jakikolwiek sensowny wybór i nieuchronnie prowadzą do katastrofy. Ironia – właściwość
