LICEUM
Jaki jest według Ciebie człowiek sentymentalny? Podpowiedź Człowiek sentymentalny: postrzegany prywatnie, a nie społecznie, ma uczuciowy stosunek do życia i nie kieruje się tylko rozumem, nie chce podlegać układowi norm warunkującemu egzystencję w społeczeństwie, chce być w bliskim kontakcie z naturą, wrażliwy i subtelny, szczery w stosunku do innych ludzi, zdolny do poświęceń. Postawę sentymentalną charakteryzuje zdolność do wyższych uczuć, takich jak miłość czy przyjaźń. Ludzie zaczynają jednak wytwarzać sztucznie
Fircyk to obok żony modnej kluczowa postać całej literatury oświecenia, nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Przedstaw jego krótką charakterystykę. Podpowiedź O oryginalności dzieła Franciszek Zabłocki oparł swój utwór na komedii francuskiego komediopisarza, ale nie był to dokładny przekład. Zachował on tylko kompozycję dzieła oraz intrygę. Zmienił miejsce akcji – z Francji przeniósł ją do podwarszawskiej wsi, wprowadził polskie realia i obyczaje, nadał bohaterom swojskie imiona i tytuły. Typ bohatera Tekst
Podpowiedź La Fontaine był marzycielem. Przymierał głodem, był roztargniony do tego stopnia, że niekiedy zapominał, że miał żonę. Urząd leśniczego, jaki piastował, polegał głównie na tym, że gubił on się w lasach, gdzie znajdowano go śpiącego pośród roślin i zwierząt. Jego bajki są dramatem, który pozwala odczuć czytelnikowi również magiczność otaczającej go przyrody. La Fontaine potrafi wzruszać się nad losem „biedaczki” kuropatwy, co nie dostrzegła „drapieżnika o okrutnych szponach” lub „biedaczka” szczura zdradzonego
Już pierwszych dziesięć stron utworu dostarczy dowodów do woli. Powieść zaczyna się bardzo rzeczowo. Pierwsze zdania informują nas dokładnie o miejscu i czasie akcji: od razu wiemy, iż rzecz dzieje się w roku 1819, poznajemy adres pensjonatu pani Vauquer. Później następuje ni to komentarz, ni to zwrot do czytelnika, który można by uznać za swoisty manifest realizmu: „Dramat ten nie jest ani wymysłem, ani romansem. All is true, jest on tak prawdziwy, że
Opisz dowolny obraz Stanisława Wyspiańskiego. Czy wiesz coś o okolicznościach jego powstania? Obraz noszący tytuł Chochoły (format 70 x 109 cm) prawdopodobnie powstał w porze roztopów przedwiosennych w lutym 1899 r. Niektóre szczegóły sytuacyjne (na przykład: mur biegnący po lewej stronie, rodzaj lamp oświetlających Planty i ich rozstawienie) powodują, że intuicyjnie łączymy ten obraz z serią widoków Plant, malowaną przez Wyspiańskiego na przełomie lat 1894/95. Drugie skojarzenie to okolice mieszkania ciotki Wyspiańskiego Stankiewiczowej, skąd w lipcu 1898 r.
Tematy charakterystyczne dla literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki, wrony…). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta
Symbol jako środek wyrażania utajonych myśli i emocji towarzyszy człowiekowi od dawien dawna. Nie tylko literatura, ale także architektura, rzeźba, malarstwo, sztuka użytkowa stały się obszarem zaszyfrowanych, wieloznacznych treści. Starogreckie wazy zachowujące idealne proporcje były synonimem greckiej duszy – dostojnej i wyważonej jak sama sztuka. Strzeliste i wysmukłe katedry gotyckie symbolizowały tak upragniony przez człowieka średniowiecza lot duszy do nieba. Pełna zawiłych, tajemniczych znaków jest najstarsza księga świata – Biblia.
Tetmajer, Kasprowicz, Miciński. Który z poetów najsilniej do Ciebie przemawia? Umotywuj swój wybór, odwołując się do twórczości wszystkich trzech wymienionych poetów młodopolskich. Przykład realizacji Kazimierz-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Tadeusz Miciński. Spośród tej „trójcy” zawsze wybiorę Tetmajera. On najlepiej najdokładniej prezentuje w swych utworach obraz moje duszy, moje aktualne samopoczucie moje credo życiowe: „Nie wierzę w ich”. To jego wiersz najsilniej do mnie przemawiają, cóż, „fin de siecle”, mało tego, koniec tysiąclecia, wśród
Na przykład – Bronisława Ostrowska, autorka tomów: Opale, Pierścień życia i innych. W podręczniku można przeczytać jej dwa utwory: Dziewannę i Na kasztanach srebrne pąki, w obu poetyckie obrazy natury, pełne synestezji, młodopolskiego opisu barw, zapachu, ruchu: srebrne pąki, złota mgła, płyną łąki itd. Ów odbiór natury jest jak najbardziej osobisty i emocjonalny, można też znaleźć przypisanie poetki do estetyzmu. Ostrowska była też autorką baśni. Inna poetka tych czasów to Maria Komornicka. Bardzo ciekawa postać,
Sarmata to szlachcic polski, ziemianin, niechętny obcym wzorcom, pielęgnujący tradycję szlachecką, wiarę katolicką i rycerskie rzemiosło. Rodowód swój wywodzi od legendarnego plemienia Sarmatów, co daje mu powód do dumy a nawet pychy i poczucia wyższości. Portret sarmaty kształtuje literatura baroku, poddaje krytyce lub utrwala jako tradycję – dorobek późniejszych wieków. Jan Chryzostom Pasek – Pamiętniki (autoportret sarmaty: pyszałka i kłótnika, żołnierza i ziemianina) Wacław Potocki – Ogród fraszek, Moralia – krytyka wad sarmackich, takich jak nietolerancja,
Zburzył wiek siedemnasty poczucie ładu i harmonii panującej w kosmosie. Zniknęła wówczas wiara w naukę Arystotelesa, zgodnie z którą ziemia i gwiazdy wypełnione dobrymi duchami tworzyły najpiękniejszą muzykę sfer. Wszechświat stał się otwartą przestrzenią, którą od nowa trzeba było zarówno badać, jak i zdobywać. Taka jak wizja świata jest też poezja baroku. Spotykamy w niej wiele niespodzianek, różnorodności, bogactw. Gdy mówimy o polskiej twórczości lirycznej tego okresu, przywołujemy trzy ważne nazwiska: Jan Andrzej Morsztyn (1620-1693) Daniel Naborowski (1573-1640)
We wstępie ujmij cechy charakterystyczne epoki baroku: Barok jest epoką niezwykle bogatą i dynamiczną. Rozwija się w tym czasie zarówno nauka, jak i sztuka. W nauce mogę choćby wymienić osiągnięcia fizyka – Newtona, w filozofii przemiany, których dokonał Kartezjusz czy Leibniz, w malarstwie – dzieła flamandzkich mistrzów, Rubensa i Rembrandta, w architekturze – słynne realizacje Berniniego i Borominiego. Barok wziął swoją nazwę z języka portugalskiego – od dziwnej perły o niespotykanym,
Pamiętaj! Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem tych poglądów
Czasami może słyszysz wypowiedzianą o kimś opinię – „to człowiek renesansu”. Tak scharakteryzowana osoba posiada wszechstronne wykształcenie i wiele uzdolnień. Renesansowym ideałem był możliwie jak najpełniejszy rozwój jednostki – wielu artystom tej epoki udało zbliżyć się do postulowanego wzorca. Klasycznym przykładem renesansowego artysty był Leonardo da Vinci, kojarzony zazwyczaj ze swoimi najsłynniejszymi obrazami („Gioconda” i „Dama z łasiczką”), ale był on przecież nie tylko malarzem. Interesował się medycyną (jako jeden
Publicystyka jest działem piśmiennictwa najmniej trwałym i uniwersalnym. Jak każdy typ literatury silnie sprzęgniętej z rytmem dziejących się wypadków przemija wraz z czasem, by ustąpić pola następnym palącym kwestiom. Jest formą wypowiedzi na tematy najbardziej aktualne, ma ambicję poprawiania rzeczywistości, a przynajmniej korygowania jej elementarnych błędów. Próbuje oddziaływać na opinię publiczną, kształtować jej poglądy, dlatego posługuje się metodą perswazji. Wiąże się więc nieodłącznie z impresywną funkcją języka. Komentuje, przedstawia fakty
Ważne informacje: Utwór jest parafrazą ody Do Mecenasa Horacego – tematem jest więc rola i nieśmiertelność poety. Pieśń XXIV zamyka zbiór – można się zatem spodziewać, że będzie swego rodzaju podsumowaniem snutych w całym cyklu rozważań. Cechy kompozycyjne: Utwór składa się z 6 zwrotek, a każda z nich z 4 trzynastozgłoskowych wersów (średniówka po 7. sylabie; 7+6). Rymy parzyste. Utwór przybiera postać mowy zwróconej do słuchaczy: teza (zwrotki 1. i 2.) – poeta nie umrze, tak
Deszcz jesienny O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Ddżdżu krople padają i tłuką w me okno… Jęk szklany… płacz szklany… a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny… O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny… Wieczornych snów mary powiewne, dziewicze Na próżno czekały na słońca oblicze… W dal poszły przez chmurną pustynię piaszczystą, W dal ciemną, bezkresną, w dal szarą
Preromantyzm to nazwa określająca zbiór tendencji, jakie pojawiały się w literaturze i sztuce końca XVIII i początku XIX wieku, zapowiadając nadejście romantyzmu. To okres zwiastujący schyłek oświeceniowego światopoglądu i klasycystycznej koncepcji sztuki. Wtedy to pojawi się wiele teoretycznych rozpraw i dzieł literackich odrzucających sztywne reguły klasycystyczne i uznających za główną wartość dzieła jego oryginalność. Rośnie zainteresowanie kulturą ludową, średniowieczem i dziełami Szekspira. Preromantyzm w literaturze oznacza: zwrócenie uwagi na specyfikę języka literackiego, wydobycie jego subiektywno-intuicyjnego charakteru, pojawienie się
Dramat romantyczny to najważniejsza z romantycznych form literackich. Łączy niemal wszystkie rodzaje literackie ze wszystkimi rodzajami sztuki. Przez wielu uważany jest za niesceniczny, gdyż odwołuje się raczej do wyobraźni czytelnika niż oczu widza. Charakteryzuje się: Zerwaniem z klasyczną zasadą trzech jedności: akcja rozgrywa się w wielu przestrzeniach, które przemierzamy, podążając za bohaterem; czas akcji często rozciąga się na przestrzeni kilku lat, podobnie jest z samą akcją, w dramacie mamy do czynienia z wielością wątków, często wcale
Dokonaj podsumowania twórczości Juliusza Słowackiego, przyporządkowując do tematów odpowiednie utwory. 1. Ojczyzna – tematy wokół kwestii polskiej: ocena powstania listopadowego (Kordian) ocena narodu polskiego (Grób Agamemnona) tęsknota emigranta za ojczyzną (Hymn) losy patriotów polskich (Fantazy) misja poety – przywódcy narodu (Testament mój) powrót do słowiańskich źródeł (Król-Duch) 2. Złożoność ludzkiej natury: Kordian Balladyna 3. Poezja i jej rola: Kordian (Prolog, wizja poezji – urny narodowej) Testament mój (siła zdolna przemienić ludzi)
