LICEUM
Jan Kochanowski (1530–1584) Nazywany Janem z Czarnolasu (gdzie mieszkał wraz z rodziną), ojcem poezji polskiej. Choć przed nim zdarzały się utwory pisane po polsku, dziś z podziwem patrzymy na bogactwo języka i środków poetyckich używanych przez Kochanowskiego, który na długi czas ustanowił wzorce poetyckie naśladowane przez innych artystów. Skojarz gatunki fraszki Ponad 300 krótkich utworów, które Kochanowski tworzył przez całe życie. Często dzieli się je na utwory z tzw. okresu dworskiego – gdy poeta
Tematem rozprawki są bardzo często książki i bohaterowie literaccy. Nawet jeśli lektury szkolne nie przypadły Ci do gustu, radzimy (zwłaszcza przed egzaminem) zrobić przegląd bohaterów i zastanowić się, czym mogli zasłużyć sobie na uznanie czytelników. Żelazny punkt Dobrze, gdy będziesz miał swojego ulubionego bohatera literackiego i ulubioną książkę. Nikt nie narzuca Ci lektury ani postaci, na którą będziesz się powoływać, by argumentować tezę rozprawki. Przy tematach takich jak np.: „Uzasadnij słuszność stwierdzenia, że ten,
Pan Tadeusz to jeden z najważniejszych utworów w literaturze polskiej. Dlaczego nazywamy go epopeją narodową? Przypomnij sobie eposy antyczne Iliada – opowiadała dzieje wojny trojańskiej. Odyseja – opisywała długi i pełen przygód powrót bohatera wojny trojańskiej, Odyseusza, do ojczystej Itaki. Autorem eposów był legendarny ślepy śpiewak (aojd) Homer, według niektórych badaczy nie istniał naprawdę, a eposy tworzyło wielu różnych autorów. Kto jest głównym bohaterem Pana Tadeusza? – dyskusja na lekcji Możliwe odpowiedzi
Na podstawie fragmentów z podręcznika sporządź listę rzeczy zalecanych w życiu przez Mikołaja Reja w Żywota człowieka poczciwego. (PRACA W GRUPACH, DYSKUSJA) Każda z trzech grup analizuje fragment jednej księgi. Zapisujecie wartości, które uznacie za najważniejsze, np.: Umiar (we wszystkim). Czyste sumienie. Kierowanie się w życiu uczciwością. Rezygnacja z chorej ambicji, konkurencji. Odrzucenie chciwości. Uznanie za złe gniewu i alkoholizmu. Mieszkanie na wsi. Życie w zgodzie z naturą. Rodzina itp. Zapisujemy w punktach zalecany przez Reja „plan
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora Końca wieku dziewiętnastego? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc … – oto nastroje, które zdominowały poezję Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jednym słowem dekadencja. Wszechobecna
Geneza utworu 23 listopada 1876 roku w dzienniku The New York Times ukazała się notatka o polskim emigrancie Mieczysławie Siellawie – farmaceucie, który nagle popełnił samobójstwo. Historię tę rozwinął Julian Horain w warszawskiej Gazecie Polskiej, a Sienkiewicz niektóre jej elementy wykorzystał w opowieści o polskim emigrancie Skawińskim. Pochodzenie: polski żołnierz, uczestnik powstania listopadowego, po klęsce powstania emigrował. Wiek: około siedemdziesięciu lat. Wygląd: wyprostowany, ruchy świadczące o żołnierskiej przeszłości. Siwe włosy, niebieskie oczy, twarz
Planu wydarzeń 1. Matrymonialne plany pana Piotra. Pan Piotr, szlachcic, upatrzył sobie na żonę damę z sąsiedztwa. Jak mu się wydawało, kobietę piękną, mądrą i dobrze wychowaną. Nie pałał do niej wielkim uczuciem. O jego matrymonialnych planach zadecydowała chęć wzbogacenia się, przyłączenia do jego majątku czterech wsi przyszłej żony. 2. Intercyza. Już od pierwszych chwil małżeństwa pan Piotr przekonał się, że jego wybranka to wychowane w mieście rozkapryszone i ślepo zapatrzone w modę stworzenie. Główne punkty
Przypomnienie treści przypowieści Pewien uczony i znający przykazania boskie człowiek zapytał Jezusa, co trzeba robić, by zasłużyć sobie na raj, życie wieczne. Jezus zasugerował mu, że przecież wszystko jest w dekalogu zapisane, że istnieje przykazanie miłości. Ten osiągnie życie wieczne, kto będzie miłował Boga i swojego bliźniego równie mocno jak siebie. Na pytanie, kogo mamy uważać za bliźniego, Jezus opowiedział krótką przypowieść. Pewnego samotnie wędrującego człowieka zaatakowali zbójcy – ograbili
Dyskusja Macie rozstrzygnąć, kto znajdzie więcej materiału do swoich badań – historyk średniowiecza czy badacz literatury? Jakich materiałów do badań będzie szukał w opowieści o rycerzach króla Artura historyk? Jakie będą efekty tych poszukiwań? Będzie poszukiwał informacji o królu Arturze i jego rycerzach, ażeby potwierdzić ich istnienie. Historyka nie przekonają o prawdziwości bohaterów nieprawdopodobne zdarzenia, które ich spotykają – cuda, dziwne postacie, działanie sił nadprzyrodzonych. Będzie poszukiwał odniesień czasowych. Historyk nie
Przedstawienie postaci Balladyna Córka ubogiej Wdowy, wraz z matką i młodszą siostrą zajmowała się prowadzeniem gospodarstwa. Wygląd Wysoka, ciemnowłosa, piękna dziewczyna. Blada cera, ciemne oczy. Od czasu zamordowania Aliny na czole charakterystyczna opaska zasłaniająca krwawe piętno. Sposób bycia, zachowanie Sprawia wrażenie pewnej siebie, dumnej, niedostępnej. Zachowuje się, jakby gardziła wszystkimi wokół. Bardzo różni się od swej młodszej siostry. Cechy charakteru Arogancka, harda, pewna siebie, zarozumiała, łatwo wpada w gniew, nie potrafi zapanować nad
Czym są Treny Jana Kochanowskiego? Przede wszystkim – przypomnij sobie, czym są treny. To utwory żałobne, pisane po czyjejś śmierci. Treny Jan Kochanowski napisał po śmierci swojej małej, ukochanej córeczki Urszulki – były lamentem po utracie najbliższej mu osoby. Cały cykl Trenów obejmuje 19 utworów – poznasz jednak zaledwie kilka wybranych. W podręcznikach najczęściej pojawiają się treny: V („Jako oliwka mała pod wysokim sadem”), VIII („Wielkieś mi uczyniła pustki w
Na podanym przykładzie omów sposób przedstawiania przyrody przez Adama Mickiewicza. Już ostatnie perły gwiazd zamierzchły i na dnie Niebios zgasły, i niebo środkiem czoła bladnie, Prawą skronią złożone na wezgłowiu cieni, Jeszcze smagławe, lewą coraz się rumieni; A dalej okrąg, jakby powieka szeroka, Rozsuwa się i w środku widać białek oka, Widać tęczę, źrenicę – już płomień wytrysnął, Po okrągłych niebiosach wygięty przebłysnął I w białej chmurce jako złoty grot zawisnął. Na ten strzał,
To ciągle aktualny temat – zmienia się świat, zmieniają ludzie, ale zawsze toczą się wojny. Przygotuj się do tego tematu – jest duże prawdopodobieństwo, że pojawi się na egzaminie. Zwróć uwagę! Takie tematy mogą pojawić się na egzaminie! 1. W czasie wojny milczą prawa. Ustosunkuj się do słów Cycerona, odwołując się do lektur i swojej wiedzy historycznej. 2. Kiedy się wojna poczyna, to się piekło otwiera. Rozwiń tę myśl, odwołując się do
Filozofia życia Jana Kochanowskiego i jej aktualność w kontekście czasów współczesnych. Czy uważasz, że dziś można żyć według ideałów Jana z Czarnolasu? W temacie proszą Cię, byś odniósł współczesne życie do filozofii Jana Kochanowskiego. W tym celu przypomnij sobie utwory Jana z Czarnolasu: – pieśni, – fraszki, – treny. Zastanów się, jakie były główne elementy filozofii Jana Kochanowskiego: – stoicyzm, czyli postawa polegająca na zachowaniu spokoju wewnętrznego, hartu ducha i opanowania nawet w trudnych sytuacjach;
Bohaterem wypracowania „Człowiek, którego podziwiam” może być zwyczajna osoba z rzeczywistego świata. Jeśli jednak w temacie pojawia się postać literacka, to wybieramy kogoś ze świata literatury. W książkach aż się roi od bohaterów, którzy zasługują na to, by ich wybrać. A kogo Ty wybierzesz? Masz okazję napisać o kimś, kogo lubisz. Możesz być nieobiektywny, pochwalić kogoś, kogo zlekceważono w szkolnych interpretacjach, zwrócić uwagę na kogoś, kto pozostawał na drugim planie powieści. Niekoniecznie musisz pisać o herosach. Może
Zanim wydasz wyrok… Zaufaj swoim czytelniczym uczuciom: znudzeniu lub irytacji. Masz prawo tak czuć! Ale pamiętaj – możesz krytykować nawet arcydzieło, jeśli wesprzesz swoje ostre sądy argumentami. Najmocniejszy sąd bez uzasadnienia jest sądem słabym! Pamiętaj! Unikaj też sformułowań typu: książka beznadziejna, żenująca, lektura na niskim poziomie. Pisz raczej: według mnie, uważam, że…, sądzę, iż, nie podoba mi się, nie odpowiada mi, drażni mnie, przeszkadza mi… Masz prawo nie lubić Mickiewicza
Kiedy nauczyciel pyta o bohatera, którego nie lubisz, czujesz lekki niepokój. Czy można skrytykować postać, jeśli stworzył ją wielki pisarz? I jak to zrobić? Pomyśl, kogo nie lubisz A potem dodaj odpowiedź na pytanie: Jaka jest tego przyczyna? Może Pollyanna, znajdująca we wszystkim pozytywne strony? Taka wieczna optymistka może zirytować nawet najbardziej cierpliwego. A może Marek Winicjusz, doświadczający papierowej przemiany? Irytujący bywają też bohaterowie pozytywistycznych nowelek. Może jakaś postać wydaje Ci się zupełnie odrealniona,
Analiza i interpretacja Przystępujesz do analizy i interpretacji wiersza. Co trzeba zauważyć? Oto stałe elementy: tytuł, Autor wiersza – i kontekst historyczny utworu, Gatunek, Motyw główny, Podmiot liryczny, Budowa utworu, Środki stylistyczne, Kontekst kulturowy. 1. Tytuł Jaką wagę przykładać do tytułu wiersza? Interpretowanie wiersza zacznij właśnie od tytułu! Jest ważną częścią utworu – to jakby jego wizytówka. Czasami poeci z niego rezygnują, ale zdarza się to rzadko i samo w sobie też może być faktem
Elementy analizy i interpretacji wiersza Autor i kontekst historyczny To ważne dla zrozumienia utworu, że został napisany właśnie w danej sytuacji historycznej. Bywa, że pod wierszem poeci umieszczają miejsce i datę powstania. Gdy pod utworem widnieje data: Warszawa, sierpień 1944, można się domyślić, że ważny jest tu kontekst powstania warszawskiego. Tytuł Tytuły są bardzo różne, ale zawsze niosą ważne informacje: podpowiedzą gatunek (Pieśń o domu), wskażą adresata (Do Anny), nazwą główny motyw utworu (Szczęście)
Czym jest analiza wiersza? Jest to właściwie badanie i opis kompozycji utworu – elementów struktury, jaką przecież jest każdy wiersz. Jest to więc opis „formalny”: tu musimy odkryć zasady kompozycji, rozpoznać i omówić podmiot liryczny, wskazać zabiegi poetyckie, określić centralny motyw utworu, sytuację liryczną itd. W ten sposób obracamy się w sferze poetyki i niezbędne są nam podstawowe wiadomości z tego zakresu. Przecież koniecznie trzeba będzie rozpoznać metafory i epitety, operować odpowiednią terminologią i nie mylić podmiotu literackiego
