LICEUM
Co jest tematem bajek? Na pierwszy rzut oka ich treść może wydawać się błaha. Jednak po ich przeanalizowaniu odnajdujemy w nich wartościowe treści. Przykłady bajek Ignacego Krasickiego: W bajce Szczur i kot ten pierwszy przekonuje swoje rodzeństwo, jaki to jest wyjątkowy. Mnie to kadzą – twierdzi. Ale kiedy zakrztusił się dymem z kadzidła i zjadł go kot, zaczynamy się zastanawiać, o co tutaj chodzi. Gdy przemyślimy zachowanie szczura, powinniśmy się przekonać, że nie popłaca pycha
Groza wojennych lat wywarła ogromny wpływ na psychikę ówczesnych ludzi. Wielu z nich walczyło nie tylko z karabinem w ręku, ale i piórem. Uczucia, jakie im wtedy towarzyszyły, utrwalili w literaturze, poszukując w ten sposób ukojenia. Jeno odmień czas kaleki, zakryj groby płaszczem rzeki, zetrzyj z włosów pył bitewny, tych lat gniewnych czarny pył. K. K. Baczyński Walki podczas II wojny światowej toczyły się na wielu frontach. Kraje zaatakowane przez
Autor Eliza Orzeszkowa (1841-1910), pisarka, publicystka, działaczka społeczna, przedstawicielka polskiego pozytywizmu, urodziła się w bogatej rodzinie ziemiańskiej, uczyła na pensji w Warszawie u sióstr sakramentek, gdzie zaprzyjaźniła się z Marią Konopnicką. Orzeszkowa była emancypantką, nie bała się decydować samodzielnie o swym losie. Epoka Pozytywizm. Odnajdziemy w utworze cechy realizmu, z elementami realizmu tendencyjnego. Od obiegowej ideologii epoki powieść odchodzi w zakresie oceny powstania styczniowego. Geneza powieści Pomysł jej napisania zrodził się w trakcie pobytu Orzeszkowej w nadniemeńskim majątku
ANTYK Starożytność to wiele różnych kultur! Kultura babilońska to pismo klinowe, kodeks Hammurabiego, epos o Gilgameszu (ok. 3000 p.n.e.); osiągnięcia w zakresie astronomii, matematyki, medycyny, rachuby czasu. Kultura fenicka to rozwój transportu morskiego i handlu; mianem fenickiego, Grecy bowiem sądzili, że zostało ono stworzone w Fenicji, określamy pierwsze pismo wyłącznie fonetyczne, które jednak w rzeczywistości wynaleziono na obszarze od Syrii na północy po Synaj na południu. Kultura starożytnego Egiptu to pismo
Rozprawka wstępy We wstępie rozprawki możesz użyć sformułowań: Jeżeli prócz postawienia tezy serwujemy czytelnikowi wstęp, ogólne rozważania na jakiś temat, pomocne będą sformułowania: – Celem moich rozważań jest… – Celem tej pracy jest… – Może warto najpierw zastanowić się nad znaczeniem słowa… – Proponuję najpierw rozważyć, czym jest… – Zamierzam skupić się na… – Problem, o którym chcę pisać… – Najpierw zastanowię się nad znaczeniem słowa… – Postaram się przedstawić swoje
Słynne sceny śmierci w literaturze antyku i średniowiecza. Spróbuj je porównać. Wstęp I W literaturze antyku i średniowiecza znajdziemy wiele scen śmierci. Przyjrzyjmy się bliżej śmierci Hektora, bohatera „Iliady”, oraz śmierci bohaterów „Antygony” i „Króla Edypa” Sofoklesa – samobójstwu córki Edypa, jego żony i matki, Jokasty oraz Hajmona – syna Kreona i narzeczonego Antygony. Z literatury średniowiecza wybrałem fragmenty „Pieśni o Rolandzie”, „Legendy o św. Aleksym” oraz „Dziejów Tristana i Izoldy”. Wstęp II Śmierć w literaturze antyku i średniowiecza była ukazywana różnie
Skamandryci i ich stosunku do roli poezji. W roku 1918 skończyła się trwająca od czterech lat I wojna światowa. Te okrutne lata zniszczyły bezpowrotnie starą wizję świata i rządzące nim wartości. Wojna przyczyniła się też do niezwykle szybkiego rozwoju cywilizacji technicznej. Zafascynowani nowoczesnością – przejawiającą się w rozpowszechnieniu takich wynalazków, jak kino, telegraf, radio czy samolot – artyści europejscy odrzucali tradycję oraz modernistyczny pesymizm i melancholię w imię zwrotu ku przyszłości. Polsce rok 1918 przyniósł
Jak został przedstawiony szary człowiek w wierszu Bolesława Leśmiana – Spotykam go codziennie? Bolesław Leśmian to jeden z najsłynniejszych polskich poetów. Jego twórczość przypada na epokę Młodej Polski i, później, dwudziestolecia międzywojennego. Jeżeli chodzi o postawę artysty wobec społeczeństwa, są to epoki niemal przeciwstawne. Twórcy młodopolscy gardzili „filistrami” i „kołtunami” i drwili z nich, wyraźnie widać to w tekstach takich jak Forpoczty Wacława Nałkowskiego, Cezarego Jellenty i Marii Komornickiej albo
Przyjrzyj się realizacji tematu opartego na fragmencie „Ludzi bezdomnych” Stefana Żeromskiego. „Ludzi bezdomnych” opublikował Stefan Żeromski w 1899 roku. Powieść ta została przyjęta z olbrzymim entuzjazmem. Uważano, że Żeromski wytyczył program działania dla polskiej inteligencji, postać doktora Judyma stała się czymś w rodzaju wzorca osobowego. Dzisiejsi czytelnicy nie dzielą już tych zachwytów. Dlaczego? Zanim znajdziemy odpowiedź na to pytanie, proponuję zatrzymać się chwilę nad samą postacią doktora Tomasza. Był to
Interpretacja Przedśpiewu Leopolda Staffa. Na panujące w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku nastroje pesymistyczne i dekadenckie złożyło się wiele czynników. Na pewno wpływ miały na nie literackie spory z pozytywistami, a także popularna wówczas filozofia determinizmu, która zakładała, że cywilizacje i społeczeństwa podlegają prawom przyrody. To znaczy, że tak jak wszystkie organizmy żywe, rodzą się, dojrzewają i umierają. Twórcy tamtego okresu postrzegali swoją epokę właśnie jako czas schyłku, starości
Interpretacja dekadenckiego liryku pt. „Próżnia” Stanisława Koraba-Brzozowskiego. Przełom wieków to od zawsze czas szczególny. Powracają stare przepowiednie, a na światło dzienne wychodzą głęboko zakorzenione w ludzkiej podświadomości lęki. Nie inaczej działo się w ostatniej dekadzie XIX wieku. Wśród pisarzy i poetów przeważały postawy pesymistyczne, schyłkowe, dekadenckie. Czas fin de siècle’u w artystycznej świadomości jawił się jako etap, w którym umierała kultura i wszelkie wcześniejsze wartości. Artyści zawieszeni w próżni nie potrafili znaleźć żadnego punktu odniesienia, niczego trwałego. Ich
Przyjrzyj się realizacji jednego z tematów z zakresu podstawowego dotyczącego wiersza Stanisława Barańczaka „Spójrzmy prawdzie w oczy”. „Nikt się nie może ostać wobec prawdy, ona jest wielką, wieczną tryumfatorką.” Słowa Emila Zoli zdają się napawać optymizmem wszystkich tych, którzy przeczytali Spójrzmy prawdzie w oczy Stanisława Barańczaka. Wydźwięk słów Zoli jest jasny i stanowczy – prawda zawsze wygrywa! Barańczak nie kwestionuje tego stwierdzenia (które zresztą jest co jakiś czas potwierdzane przez historię),
Skomentuj postawę głównego bohatera Dżumy Alberta Camusa na podstawie przytoczonego fragmentu. „W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę” – tak przynajmniej uważał doktor Bernard Rieux, główny bohater Dżumy Alberta Camusa. Choć niekiedy wydaje mi się, że to patetyczne słowa pozbawione większego sensu, nieznajdujące potwierdzenia w otaczającej nas rzeczywistości, bardzo chciałabym w nie wierzyć, a jeszcze bardziej – żeby okazały się prawdziwe. Przekonanie o ich prawdziwości nie opuszczało mnie podczas lektury powieści Camusa
Na podstawie sonetu Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna przedstaw obraz miłości barokowej. Miłość była, jest i zapewne będzie jednym z najpopularniejszych tematów literackich. O miłosnych perypetiach, tragediach i uniesieniach napisano setki tysięcy stron. Literatura stworzyła takie pary kochanków jak Tristan i Izolda czy Romeo i Julia. O miłości pisała w swych wzruszających lirykach starożytna poetka Safona i Owidiusz w budzącej emocje Sztuce kochania, w renesansie powstały słynne Sonety do Laury Francesca Petrarki, w XIX wieku falę samobójstw wśród młodych ludzi wywołały Cierpienia
Istotą utworu jest koncept poety, aby rozbudować następujący paradoks: wskazać podobieństwo między człowiekiem zakochanym a… trupem. Można, oczywiście, dyskutować o trafności i takcie owego porównania, lecz Morsztyn sprawnie operuje opisem cech, takich jak: bladość (Ty krwie – ja w sobie nie mam rumianości), płomień (świece a żar uczuć), ciemności (sukno żałobne a ciemność zmysłów) itd. Poeta wykazuje także różnice: milczenie i nieczułość, chłód umarłego – a cierpienie, i „upał piekielny” zakochanego. I oto nie tylko sam pomysł wydaje się
Obraz barokowej miłości wyłaniający się z poezji Jana Andrzeja Morsztyna – ukaż cechy tej miłości na podstawie lektury sonetu Do trupa. Jan Andrzej Morsztyn Do trupa sonet Leżysz zabity i jam też zabity, Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości, Ty jawne świece, ja mam płomień skryty. Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty, Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności, Ty masz związane ręce, ja, wolności
Model poezji konceptualnej bardzo szybko stał się w literaturze europejskiej epoki baroku obowiązującym wzorem. Maksymę Mariniego realizowało wielu twórców, między innymi słynny hiszpański konceptysta Ludwik Gongora. Również w Polsce nie zabrakło entuzjazmu dla poezji opartej na dziwacznych, zaskakujących pomysłach. Wzór Mariniego przeniknął do polskiej kultury dworskiej stosunkowo szybko. Już w 1622 roku poezję sławnego Włocha tłumaczył Paweł Kostka ze Sztemberku, a potem sam Jan Andrzej Morsztyn – największy w Polsce
Jan Andrzej Morsztyn Do trupa Leżysz zabity i jam też zabity, Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości, Ty jawne świece, ja mam płomień skryty. Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty, Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności, Ty masz związane ręce, ja, wolności Zbywszy, mam rozum łańcuchem powity. Ty jednak milczysz, a mój język kwili, Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze, Tyś jak
Jak poprawić styl? Jedną z metod jest używanie erudycyjnych terminów. A Analogia – równoległość, podobieństwo. Analogiczne: – Analogiczne ujęcie tematu, – Analogiczna kompozycja utworu. – Analogiczne biografie bohaterów – Dzieła obu poetów cechuje pewna analogia. Adekwatny – odpowiedni Adekwatne: stwierdzenie, cytat, przykład to… – Oto obraz jest adekwatny do nastroju wiersza. Antynomia – różnica, odrębność, nawet skrajne przeciwieństwo – Utwór zbudowany jest na zasadzie antynomii. – W wierszu poeta prezentuje
Do jakich toposów i motywów mitologicznych odwołuje się Kochanowski w Pieśni XXIV (”Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…”? Wstęp Przypomnij znaczenie słowa „topos” – jest to tzw. Motyw wędrujący, czyli motyw zaczerpnięty najczęściej z Biblii lub mitów greckich, który przewija się w literaturze i sztuce różnych epok i jest tam obecny w rozmaitych wariantach. Rozwinięcie – wskazówki interpretacyjne Najważniejsze są oczywiście dwa toposy horacjańskie, pieśń Kochanowskiego jest bowiem swoistą parafrazą
