PRACA DOMOWA
Oprócz Iliady – jakie wielkie eposy stworzyły kultury starożytne? Odyseja Homera (VIII w. p.n.e.) Eneida Wergiliusza (Rzym – I w. p.n.e.) Poemat o Gilgameszu (Babilonia – ok. 2000 lat p.n.e.) Odyseja Homera – opowiada o wędrówce jednego z najprzemyślniejszych Greków – Odyseusza, zwanego z rzymska Ulissesem. 10 lat wracał spod Troi do rodzimej Itaki. Liczne przygody i fortele Odyseusza przejdą do historii, ale jego doświadczenia i przystanki nie są tylko
Zdaniem tym określa się często bohaterów mitologii i wywodzącej się z niej literatury. Prezentuje ona bowiem bogów greckich, którzy są bardzo podobni do ludzi, mają te same pragnienia i namiętności, rywalizują o względy Zeusa, zazdroszczą sobie, knują intrygi, dokonują zemsty, kochają i nienawidzą. Bogów greckich można przekupić, można wpłynąć na ich decyzje. Ludzie zaś często obdarzeni są boskimi właściwościami, są „powiększeni”, przykładem może być Achilles – półbóg, który ma tylko jeden słaby punkt w swoim organizmie,
Jakie programy walki o wolność przedstawili romantycy w swojej twórczości? Romantyczni poeci wcielali się w role narodowych wieszczów, przewodników, historyków. Cierpieli niemalże na manię wyzwoleńczą, utożsamiali szczęście w życiu osobistym ze sprawami kraju, na kartach literatury dyskutowali o historii Polski, błędach popełnianych przez organizatorów powstań, przedstawiali też własne programy walki o wolność: Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza – niemoralna droga walki z wrogiem, droga spisku i konspiracji nazwana sposobem lisa (motto z Machiavellego), użycie podstępu było sprzeczne z kodeksem
Jakie przesłanie i ogólnoludzkie wartości zawiera Ojciec Goriot Balzaka? Ojciec Goriot, jak wiele dzieł Balzaka, ma wartość ponadczasową, dociera i, co najważniejsze, dotyczy problemów ludzi każdej epoki, bez względu na historyczne realia. Akcja Ojca Goriot rozgrywa się w Paryżu w latach 20. ubiegłego stulecia. Poznajemy tytułowego bohatera – ojca Goriot – starego człowieka mieszkającego w pensjonacie pani Vauquer. Jest ubogi, przedwcześnie postarzały i bezgranicznie zakochany w swoich córkach: hrabinie de Restaud i pani de Nucingen, którym
Czy Oda do młodości jest dziełem klasycznym, czy romantycznym? Pierwsza odpowiedź to utwór romantyczny! Ale bądźmy jednak ostrożni. To wczesne dzieło Mickiewicza, który wszak wykształcił się na wzorach literatury klasycznej. Z pewnością utwór posiada nowatorską, romantyczną ideologię, jest poetyckim programem młodych, lecz zawiera także elementy klasyczne. Świetnie ilustruje, w jaki sposób filomaci łączyli oświeceniowe ideały z nowymi romantycznymi tendencjami. Pierwiastki klasyczne: forma, gatunek ody należy do ścisłego kanonu oświeceniowego, typowe dla klasycyzmu obrazy
Udowodnij, że Giaur Byrona jest powieścią poetycką. Najpierw trzeba ustalić, czym jest powieść poetycka To nowy, romantyczny gatunek literacki, który powstał z przemieszania epiki (powieść) i liryki (poetycka). Cechą typową dla epiki jest fabuła i obecność kogoś, kto ją opowiada (narratora). Z kolei wyznacznikiem liryki jest wyrażanie uczuć (a więc subiektywizm narracji), poetyckie obrazowanie w opisach np. pejzaży, rymowany i wersowy układ utworu. Dzieło Byrona spełnia te wymogi. Obserwujemy dramatyczną akcję, opowiadaną przez kilku nawet narratorów,
Porównaj wiersze Piosenka o końcu świata Czesława Miłosza oraz U wrót doliny Zbigniewa Herberta. Motyw apokalipsy w poezji Herberta i Miłosza Motyw apokalipsy, Sądu Ostatecznego, końca świata zyskał wiele literackich realizacji, a te dwie wizje dwóch największych polskich wieszczów współczesnych są skrajnie różne. Łączy je to, że są to dwa wiersze – reportaże z dnia końca świata, że obaj poeci śledzą i relacjonują zdarzenia tego dnia, oddają atmosferę, zestawiają obrazy, opisują zachowania ludzi.
O co spierali się klasycy z romantykami? Przedmiotem sporu była koncepcja polskiej kultury, a w szczególności literatury. Była to polemika między zwolennikami klasycyzmu – do tej grupy należało starsze pokolenie uczonych i literatów: Jan Śniadecki, Kajetan Koźmian, Ludwik Osiński, Franciszek Dmochowski, a przedstawicielami młodego pokolenia: Kazimierz Brodziński, Maurycy Mochnacki, Adam Mickiewicz. Współczesny psycholog nazwałby pewnie całą sprawę awanturą zastępczą. Za zaciekłą dysputą na temat kategorii estetycznych krył się polityczny spór pokoleń o stosunek do
Deheroizacja bohatera w polskiej literaturze powojennej i współczesnej. Temat brzmi ponuro, ale w sumie chodzi o dość prosty zabieg: pozbawienie heroizmu, bohaterstwa, wzniosłości i patosu przypisywanego postaciom literatury – zwłaszcza bohaterom czasów wojen, uczestnikom walk lub ofiarom zbrodni. Po prostu nadszedł czas, w którym uznano, że szablon heroizmu zużył się, a poza tym jest nieprawdziwy. Wobec zła II wojna światowa zniszczyła tak wiele prawd, utartych opinii i postaw, że typ bohaterskiego
Demaskacja mitów w poezji Zbigniewa Herberta – przywołaj utwory inspirowane mitologią antyczną. Rola mitu w poezji Herberta Wybrać i wskazać wiersze lub fragmenty prozy Herberta – to nic trudnego. W jego poezji mity rosną jak grzyby po deszczu. Mitów tu pełno – ale jak rozumieć tę demaskację? Słowo „zdemaskować” oznacza ujawnić fałsz, wskazać prawdę o zjawisku, człowieku, odebrać mu „maskę”, odkryć prawdę – niezbyt korzystną dla zdemaskowanego podmiotu. Jak natomiast
„Wielkie” lekcje polskiego w literaturze narodowej. Czy podobne? Przytoczmy trzy utwory, które wydają się najważniejsze: Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego, Ferdydurke Witolda Gombrowicza wiersz Ernesta Brylla pt. Lekcja polskiego – Słowacki. Są to trzy zupełnie różne ujęcia, ale jest coś, co je łączy. We wszystkich ważną rolę odgrywa poezja romantyczna. I nic w tym dziwnego nie ma: na lekcjach polskiego zawsze poezja romantyczna należała do kanonu tematów najważniejszych. Czy słusznie? Między innymi o
Czy Jacek Soplica jest typowym bohaterem romantycznym? Tak, i nie. Najlepiej określić go jako nietypowego bohatera romantycznego. Część życiorysu Jacka Soplicy pasuje do schematu. Pierwszy etap – młodości bohatera – odbiega od typowego układu. Soplica jest zawadiaką, hula, bierze udział w sejmikach – zupełnie nie pasuje do portretu uduchowionego, samotnego, wrażliwego poety. Lecz miłość Jacka do Ewy Horeszkówny jest nieszczęśliwa. Uczucie nie może zrealizować się w małżeństwie. W życiu Jacka Soplicy dokonuje się metamorfoza,
Jaką tematykę podejmuje Gabriela Zapolska w Moralności pani Dulskiej? Omawiając stosunki panujące w tej rodzinie, uzasadnij swoje zdanie. Istotą utworu Gabrieli Zapolskiej jest schemat moralności mieszczańskiej, który autorka świetnie prezentuje w swoim dramacie, i który poddaje ocenie odbiorcy. Zasadniczo znajdujemy się w kręgu małego, rodzinnego skandaliku. Mama Dulska, która trzyma w garści swoją mieszczańską rodzinkę (dwie dorastające córeczki Hesię i Melę, „dorośniętego” już syna Zbyszka i męża – „niemego”, niemrawego i zawojowanego ze szczętem Dulskiego), przymknęła oko
Jak Mickiewicz charakteryzuje szlachtę w Panu Tadeuszu? Mimo wad i licznych przywar portret szlachty zawarty w Panu Tadeuszu jest jednak sielankowy. Trudno znaleźć wśród szeregu świetnie zindywidualizowanych osób postać wyraźnie negatywną, antypatyczną lub odpychającą. Na przykład Stolnik Horeszko – niby pyszny, zadufany w sobie magnat, a jednak patriota, wróg zaborcy. Podobnie mściwy Gerwazy – okrutny, lecz wierny swojemu panu, także patriota, waleczny i odważny. Asesor i Rejent – dwa okazy kłótliwości są w swoich psich afektach sympatyczni
Poezja – jak wszystkie inne dziedziny – uległa wpływom nowej epoki. Cóż stało się tematem poezji? Oto wkroczyły do świata liryki: technika, miasto, maszyny, tłum. Nowe kierunki, propagujące nowe formy to: ekspresjonizm, awangarda poetycka, futuryzm, dadaizm, nadrealizm, neoklasycyzm. Ekspresjonizm Ojczyzną nurtu były Niemcy, a podjęło go nowe pokolenie XX wieku około 1910 roku. Ekspresja – to wyrażanie, uzewnętrznianie tego, co tkwi głęboko we wnętrzu człowieka. Poezja musi wyrażać to wnętrze – tak
Jaka jest romantyczna wizja świata i czym różni się od wizji oświeceniowej? Oświeceniowa wizja świata W epoce oświecenia wierzono, że świat jest skończonym doskonałym mechanizmem, niby zegar nakręcony przez Wielkiego Zegarmistrza – Boga, a ludzie różnią się tylko rozumem, co wcale nie zakłóca harmonii, gdyż, jak stwierdził Kartezjusz w Rozprawie o metodzie, nie ma na świecie człowieka, który uważałby, że ma za mało rozumu. Panowało przekonanie, że rośliny, zwierzęta i ludzie są mechanizmami. Za
