Wypracowania z oświecenia
Wypisz fragmenty satyry Do króla, które wskazują królewskie „zdrożności”. Wyjaśnij obok ich sens i sformułuj wnioski dotyczące ich bezpodstawności. Znajdź też fragmenty, w których ujawnia się dystans wobec tych oskarżeń i rzeczywisty stosunek autora do króla. Podpowiedź Oskarżenia: Jesteś królem, a czemu nie królewskim synem? Źle to więc, żeś jest Polak, źle, żeś nie przechodzień. Oto młodyś jeszcze. O sposobie rządzenia niedobre masz zdanie. Księgi lubisz i w ludziach kochasz się uczonych. Pochwała: … czuję,
Przeczytaj podany niżej fragment powieści Ignacego Krasickiego. Na jego podstawie przedstaw główne różnice między światopoglądem Nipuańczyków i Mikołaja Doświadczyńskiego. Namieniłem wyżej, iż osądzony za dzikiego, oddany byłem gospodarzowi mojemu na naukę. Nimem miał satysfakcją słyszeć jego maksymy, przez czas dość długi odbywałem wszystkie powinności parobka bardziej niż ucznia. W tej szkole nauczyłem się pierwej żąć i kosić niż reguł, według których siać, żąć i kosić trzeba. Widząc lud gospodarny pytałem się raz wśród roboty
Nurty w literaturze oświecenia klasycyzm Ignacy Krasicki (bajki, satyry, poematy heroikomiczne, powieść nowożytna) Franciszek Zabłocki (komedie) Adam Naruszewicz (satyry) Julian Ursyn Ursyn Niemcewicz (komedie) sentymentalizm Franciszek Karpiński Salezy Jezierski rokoko Stanisław Trembecki, Franciszek Węgierski Twórcy – patrioci i reformatorzy doby oświecenia Będą to przede wszystkim pisarze doby Sejmu Wielkiego: Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski, Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego Hugo Kołłątaj – Anonima listów kilka Franciszek Salezy Jezierski – Katechizm
Jaki jest według Ciebie człowiek sentymentalny? Podpowiedź Człowiek sentymentalny: postrzegany prywatnie, a nie społecznie, ma uczuciowy stosunek do życia i nie kieruje się tylko rozumem, nie chce podlegać układowi norm warunkującemu egzystencję w społeczeństwie, chce być w bliskim kontakcie z naturą, wrażliwy i subtelny, szczery w stosunku do innych ludzi, zdolny do poświęceń. Postawę sentymentalną charakteryzuje zdolność do wyższych uczuć, takich jak miłość czy przyjaźń. Ludzie zaczynają jednak wytwarzać sztucznie
Fircyk to obok żony modnej kluczowa postać całej literatury oświecenia, nie tylko polskiej, ale i europejskiej. Przedstaw jego krótką charakterystykę. Podpowiedź O oryginalności dzieła Franciszek Zabłocki oparł swój utwór na komedii francuskiego komediopisarza, ale nie był to dokładny przekład. Zachował on tylko kompozycję dzieła oraz intrygę. Zmienił miejsce akcji – z Francji przeniósł ją do podwarszawskiej wsi, wprowadził polskie realia i obyczaje, nadał bohaterom swojskie imiona i tytuły. Typ bohatera Tekst
Podpowiedź La Fontaine był marzycielem. Przymierał głodem, był roztargniony do tego stopnia, że niekiedy zapominał, że miał żonę. Urząd leśniczego, jaki piastował, polegał głównie na tym, że gubił on się w lasach, gdzie znajdowano go śpiącego pośród roślin i zwierząt. Jego bajki są dramatem, który pozwala odczuć czytelnikowi również magiczność otaczającej go przyrody. La Fontaine potrafi wzruszać się nad losem „biedaczki” kuropatwy, co nie dostrzegła „drapieżnika o okrutnych szponach” lub „biedaczka” szczura zdradzonego
Co jest tematem Monachomachii, czyli wojny mnichów? Po co Krasicki napisał ten utwór? Jak wskazuje sam tytuł, jest to wojna mnichów. Spierają się ze sobą zakonnicy z dwóch klasztorów: dominikanie i karmelici. Na akcję poematu składają się dyskusja i narada, które przeradzają się w bitwę. O co właściwie się spierają, nie wiemy, możemy się jedynie domyślać, że powód jest błahy (spór wywołała Jędza Niezgody i dokładnie nie wiadomo, co jest jego istotną przyczyną). Akcja utworu
Wizje świata w literaturze staropolskiej. Sformułowania tematów • Wizja świata w wybranych dziełach średniowiecza • Obraz świata i człowieka w poezji barokowej • Człowiek, świat i Bóg w poezji Kochanowskiego • Świat utrwalony w bajkach i satyrach Ignacego Krasickiego Treści podstawowe: Hierarchia wartości uznawana przez ludzi średniowiecza – teocentryzm, życie pozagrobowe, pogarda dla ziemskich, doczesnych wartości. Utwory danse macabre zawierają taką wizję życia (np. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze śmiercią), również
Literatura doby przedrozbiorowej – odległe utwory czy źródło aktualnych myśli o człowieku, społeczeństwie i ojczyźnie? Uzasadnij swoje poglądy na podstawie wybranych utworów literackich. Jest to temat obszerny i wielokierunkowy. Po pierwsze stawia problem do rozważenia: utwory owe (staropolskie) przebrzmiały czy nie? Po drugie ustala trzy potężne linie tematyczne: człowiek (filozofia) – społeczeństwo – ojczyzna. Właściwie można opisać każdy utwór, jaki pamiętamy ze staropolskiej, do którejś z tych rubryk musi pasować! Jest to też temat,
Wypracowanie z literatury staropolskiej (średniowiecze, renesans, barok, oświecenie) Na co zwrócić uwagę? Nie ma chyba ludzkiego problemu, o którym nie można byłoby przeczytać w literaturze staropolskiej, a jednocześnie poglądy wyrażane w tych czterech kolejnych epokach bywają całkowicie odmienne. To dobry punkt wyjścia do wszelkich syntez, pokazywania różnych spojrzeń na jakąś kwestię. Poniżej znajdziecie najczęściej pojawiające się zagadnienia z literatury staropolskiej i przykłady tematów: 1. Bóg, świat, człowiek i jego egzystencja Relacja człowiek – Bóg w literaturze staropolskiej. „Gdzieśkolwiek
Był poetą i publicystą, jednym z najważniejszych twórców polskiego oświecenia. Przez współczesnych mu nazywany był księciem poetów. Był autorem Hymnu do miłości ojczyzny, który przez długie lata, zwłaszcza w czasie zaborów, pełnił rolę hymnu narodowego. Był autorem Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków, pierwszej polskiej nowożytnej powieści. W swoich utworach realizował postulaty epoki: kształcenie społeczeństwa, propagowanie ideału człowieka oświeconego, piętnowanie pewnych zachowań i prostowanie systemu wartości. Był twórcą gorzkim czy śmiesznym? Gorzkim i śmiesznym – z jego śmiesznych bajek wyłania
Krótko omów kilka bajek Krasickiego. Jakie przesłanie z nich wynika? Kruk i lis Krytyka przewrotności, przebiegłości i próżności. To chyba najbardziej znana bajka wszech czasów. I najbardziej znane uosobienia wad ludzkich: lis – przebiegłość i przewrotność, kruk – próżność. U Krasickiego bajkę otwiera morał: Bywa często zwiedzionym, Kto lubi być chwalonym. Łatwowierny kruk i przebiegły, chytry lis są alegoriami. Kruk jest uosobieniem człowieka łatwowiernego, spragnionego pochlebstw, pochwał i zachwytów, lis natomiast jest uosobieniem spryciarza, wyrachowanego człowieka, który umie
Jak możesz podzielić satyry ze względu na sposób kreacji świata przedstawionego? Krótko scharakteryzuj każdy rodzaj i podaj przykłady z twórczości Ignacego Krasickiego. Satyry, których zadaniem jest piętnowanie i ośmieszanie wad ludzkich, obyczajów, charakterów, można podzielić na trzy grupy – ze względu na sposób przedstawienia treści. Pierwsza grupa to bezpośrednia wypowiedź narratora – monolog. Przykładem takiej satyry jest utwór Świat zepsuty. Sam tytuł oddaje stan, w jakim znalazła się ówczesna Rzeczpospolita – upadek obyczajów, brak
Przedstaw Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki jako pierwszą polską powieść nowożytną. Krasicki, pisząc historię Doświadczyńskiego, stworzył dzieło specyficzne zarówno pod względem fabuły, kompozycji i postaci głównego bohatera. Powieść Ignacego Krasickiego ma cechy powieści osiemnastowiecznej: pierwszoosobową, pamiętnikarską narrację – narratorem jest sam bohater utworu, dzięki czemu wydarzenia przez niego opisane zyskują wiarygodność; w tekście jest niewiele dialogów, przeważają opisy i opowiadania – w ten sposób łatwiej przedstawić np. utopijny świat Nipu; myśli bohatera są wplecione w naturalny
Przeczytaj podany niżej tekst i spróbuj zanalizować go i zinterpretować, odpowiadając na pytanie, czy człowiek jest wolny. Następnie napisz krótką wypowiedź zawierającą Twój głos w dyskusji o wolności człowieka. [1] Kubuś nie uznawał występku ani cnoty; utrzymywał, że człowiek ma naturę szczęśliwą lub nieszczęśliwą. Kiedy słyszał słowo nagroda lub kara, wzruszał ramionami. [2] Wedle niego, nagroda jest zachętą dla dobrych, kara postrachem złych. [3] Czymże mogą być innym, powiada, skoro nie istnieje wolność i skoro
„Żart broń jest często zdradna i szkodliwa. Ale też czasem i jej trzeba zażyć” (Ignacy Krasicki). Śmiech, żart, kpina, groteska jako sposób wzbudzania refleksji na temat sensu życia. Zaprezentuj wybrane utwory, które, według Ciebie, w mistrzowski sposób realizują tę tezę. Uwaga! Zdarza się, że tematy tego typu nie pozwalają na swobodny wybór materiału literackiego, lecz wymagają znajomości konkretnych epok. Najczęściej chyba dotyczą wówczas literatury staropolskiej, która szczególnie często łączyła zadania
Satyra Do króla Ignacego Krasickiego – zinterpretuj ten utwór i udowodnij, że adresatem wiersza jest król Stanisław August Poniatowski. Określ, kto i o co oskarża władcę i kogo tak naprawdę gani autor tej satyry. Wyjaśnienie zadania Pracę możesz rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia satyry. Następnym krokiem może być krótka prezentacja sylwetki Ignacego Krasickiego i czasów, w których tworzył. Inna możliwość to krótkie zaprezentowanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – adresata tego utworu. Pamiętaj, aby określić podmiot liryczny
Fascynacja czy poczucie obcości? Człowiek współczesny wobec utworów literatury staropolskiej. Taki temat wydaje się ciekawszy, ponieważ jest w mniejszym stopniu odtwórczy. Celem będzie nie pokazanie utworów od średniowiecza do oświecenia, lecz Twoich poglądów na ich temat. Masz też większą swobodę wyboru formy. To niekoniecznie musi być rozprawka! Wpisana w podobny temat subiektywność pozwala na napisanie np. eseju. Nie ma jednej recepty na taką pracę, bo różne rzeczy mogą się Tobie podobać i nie
Czy Bajki Ignacego Krasickiego są nadal aktualne? I śmiech niekiedy może być nauką, kiedy się z przywar, nie z osób natrząsa (Monachomachia) Te słowa Ignacego Krasickiego nie pochodzą wprawdzie z „Bajek”, lecz świetnie ukazują siłę broni, jaką jest ośmieszenie. W „Bajkach” śmiech jest groźny, choć nie dotyczy nikogo konkretnego. Autor wyszydza pewne cechy, zachowania, zdarzenia, które, jak się okazuje, dziś także mają miejsce. Krótkie, jasne, proste a zarazem precyzyjne utwory,
„By czas nie zaćmił, i niepamięć” – co z dorobku literatury staropolskiej (średniowiecze – oświecenie) uważasz za godne ocalenia, utrwalenia w świadomości pokoleń? Trzeba przyznać, że ktoś, kto zdecydował się odpowiedzieć na pytanie zawarte w powyższym temacie, ma z czego wybierać. Bogactwo materiału – bądź co bądź dorobek czterech epok a osiemnastu stuleci – można nazwać godziwą ofertą materiału do analizy. Inna rzecz, iż literatura minionych epok rzadko dziś pociąga
