Wypracowania z oświecenia
Kandyd Woltera jako przykład powiastki filozoficznej i Kandyd jako typ bohatera. Wstęp I „Kandyd, czyli Optymizm” jest to powiastka filozoficzna Woltera wydana w 1759 r.; jedna z najlepszych i najsławniejszych powiastek autora, który uważany jest za mistrza tego gatunku. Imię tytułowego bohatera oznacza „poczciwy” – i rzeczywiście, Kandyd jest typowym naiwniakiem – młodym, nierozważnym, zbyt ufnym i prostolinijnym. Dopiero po wielu niebezpiecznych przygodach i wędrówce po świecie, w czasie której parokrotnie otarł się o śmierć, zaczyna być bardziej ostrożny
Natura ludzka w literaturze oświecenia. Wstęp I Czy człowiek jest z natury dobry czy zły? To pytanie nurtuje pisarzy i filozofów od czasów najdawniejszych. Twórcy literatury i kultury oświecenia nie byli zgodni w tej kwestii. W epoce rozumu człowiek znów stał się ośrodkiem zainteresowania myślicieli i pisarzy, dlatego w oświeceniowych utworach, takich jak „Kandyd” Woltera znajdziemy wiele refleksji dotyczących ludzi i stworzonego przez nich świata. Wstęp II Gdy myślałam o tym, jakie utwory wykorzystać w tej pracy, przyszedł mi do głowy
Czy tematy związane z Bogiem i religią pojawiały się w „ateistycznej” literaturze oświecenia? Wstęp I W naszej świadomości utrwalił się stereotyp oświecenia jako epoki laickiej, antyreligijnej; jej twórcy podjęli walkę z dogmatami chrześcijaństwa, które mogą być nie do zaakceptowania przez racjonalistów i empirystów. W tym stereotypie dotyczącym wieku rozumu jest trochę prawdy, ale też sporo uproszczeń. Wstęp II W oświeconej Europie ateizm nie był poglądem tak popularnym jak deizm. Zjadliwa krytyka kościoła została
Utopie w oświeceniu. Wstęp I Utopia – to pojęcie wywodzi się od tytułu dzieła Tomasza Morusa, który zaprezentował w nim idealne, nieistniejące państwo. Utopie to wszelkiego rodzaju nierealne wizje (literackie i filozoficzne) wymarzonych państw, konstruowane w kontekście krytyki rzeczywistych stosunków społecznych. W literaturze oświecenia tych wizji znajdziemy sporo – idealne państwo to Eldorado, do którego przybył Kandyd, czy wspaniała wyspa Nipu, na którą trafił Mikołaj Doświadczyński. Wstęp II Już Platon w dziele pt. „Państwo” zaprojektował idealny
Motyw podróży w literaturze oświecenia. Wstęp I Podróż to bardzo ważny motyw w literaturze oświecenia. Pozwalała bohaterom dojrzeć, dorosnąć, sprawdzić się w trudnych warunkach z dala od bliskich, przemyśleć wiele spraw, spojrzeć z dystansu na siebie i na otaczający ich świat. Ten motyw pojawia się w wielu ważnych dziełach epoki – „Kandydzie” Woltera, „Podróżach Guliwera” Jonathana Swifta, „Przypadkach Robinsona Crusoe” Daniela Defoe, „Kubusiu Fataliście..” Denisa Diderota czy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach” Ignacego Krasickiego. Wstęp II Podróż jest
Komedia polityczna i jej rola w oświeceniu na przykładzie Powrotu posła Juliana Ursyna Niemcewicza. Wstęp I Rola tej komedii Niemcewicza jest łatwa do rozszyfrowania. Zresztą… i sam autor nie ukrywał swojego celu, którym było propagowanie reform Sejmu Czteroletniego. Oprócz tego zapewne szło o propagowanie wzorca Sarmaty oświeconego – takiego, który ceni tradycję, jest patriotą, ale przy tym ma świadomość, że kraj potrzebuje reform. W sztuce pojawia się także krytyka ciemnoty i braku zmysłu politycznego
Portret szlachty i polskich obyczajów zawarty w satyrach Ignacego Krasickiego. Wstęp I „Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka” – czytamy w satyrze Do króla Ignacego Krasickiego. Rzeczywiście, jego satyry są błyskotliwą, ironiczną krytyką wad szlacheckich, takich jak pijaństwo, bezkrytyczne hołdowanie francuskiej modzie, ożenki dla pieniędzy, ciemnota, zacofanie, upadek dobrych obyczajów. Wstęp II Choć satyry Ignacego Krasickiego (poza może Światem zepsutym) są wesołe, mogą rozbawić nawet współczesnego czytelnika, to zgodnie z oświeceniowymi założeniami
Refleksja o naturze człowieka w bajkach Ignacego Krasickiego. Wstęp I Ludzie są pełni wad i przywar. Ignacy Krasicki wychodził z założenia, że wystarczy im to uświadomić i dobitnie pokazać, aby mogli je w sobie zauważać i wystrzegać się ich. Zgodnie z oświeceniową zasadą „bawiąc, uczyć” powstały właśnie bajki. Jaki wyłania się z nich obraz człowieka? Wstęp II Chyba nikt nie lubi, aby go pouczać – no, chyba że moralizowanie zostanie świetnie zakamuflowane. Krasicki poprzez swoje bajki mógł
Jaki obraz świata wyłania się z bajek Ignacego Krasickiego? Odpowiedź na zawarte w nim pytanie jest tylko jedna: smutny i ponury. Aby uzasadnić tę tezę, musisz przywołać wybrane bajki. Ten temat dość wnikliwie sprawdza więc Twoją znajomość twórczości Ignacego Krasickiego. Forma pracy Jeśli we wstępie przyjmiesz założenie, że z wesołych bajek wyłania się gorzki obraz świata, przekonasz się, że doskonale do realizacji tego zagadnienia nadaje się forma rozprawki. Swoje założenie popierasz argumentami (pamiętaj
Wzór człowieka epoki rozumu – na przykładzie znanych Ci pisarzy epoki. Odwołując się do konkretnych osób, scharakteryzuj oświeceniowego wolnomyśliciela. Wstęp Człowiek epoki rozumu powinien być, rzecz jasna, przede wszystkim rozumny – czyli myślący, kierujący się zdrowym rozsądkiem, wierzący w siłę ludzkiego rozumu i umiejący się posługiwać tym rozumem. Powinien mieć naturę empirysty lub racjonalisty (zresztą te dwie postawy bynajmniej nie wykluczają się). Rozwinięcie Zacznijmy od ideału człowieka epoki rozumu zawartego w literaturze. Może
Oświecony obywatel, beztroski Sarmata czy poeta filozof? Który z literackich wzorców epok oświecenia i baroku uważasz za najbliższy Twoim ideałom? Jak zacząć? Przykład I Zacznij od umiejscowienia określonych wzorców osobowych w czasie i zdefiniowania ich. Wspomnij o dzielących je różnicach. Postaw tezę, w której jasno przedstawisz swoją opinię. W epoce baroku istniały różne nurty literackie, w tym: poezja religijna i literatura ziemiańska. Oba wytworzyły charakterystyczne dla siebie wzorce osobowe. Bohater liryczny poetów barokowych jest zagubiony
Polska od renesansu do oświecenia – wspomnienia cudzoziemców z podróży do naszego kraju. To przykład kolejnego tematu zaliczanego do wolnych – pozwala na swobodę zarówno w wyborze formy, jak i tego, o czym będzie się pisało. Praca taka może dotyczyć węższego materiału, obcokrajowiec równie dobrze mógłby odwiedzić tylko Polskę doby baroku czy renesansu. Ciekawe wydaje mi się jednak zestawienie przeżyć podróżników z różnych okresów – wówczas można pokazać i zmiany, jakie zaszły w Polsce, i to, co
Podróż jako motyw i pretekst do przekazania przesłań oświeceniowych autorów. Podróż to bardzo ważny motyw w literaturze oświecenia – lecz nie tylko, ma olbrzymie znaczenie także w literaturze późniejszej. Chętnie wykorzystują go także współcześni autorzy – wiadomo, podróż pozwala zastanowić się nad wieloma sprawami, spojrzeć z dystansu na siebie i otaczający świat. Często koniec podróży staje się początkiem nowego etapu w życiu bohaterów – podróżników; pewną cezurą. A sam temat – no cóż, jest chyba nie
Oświecenie wiekiem narodzin powieści – ustosunkuj się do tej tezy, podaj przykłady najważniejszych dzieł. Tak powszechnie mówi się o oświeceniu; z twierdzeniem zawartym w temacie nie można się nie zgodzić. Temat nie jest trudny – wystarczy przypomnieć sobie najważniejsze oświeceniowe powieści, np. Podróże Guliwera Jonathana Swifta, Kubusia Fatalistę i jego pana Denisa Diderota, Julię czyli Nową Heloizę Jeana Jacques’a Rousseau oraz dwa przykłady powieści polskich: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego i Rękopis znaleziony w Saragossie
Czy oświecenie jest epoką godną swej nazwy? Przedstaw swój sąd na ten temat, przywołując przykłady historyczne, kulturowe, literackie i inne. Forma pracy To oczywiście typowy temat rozprawkowy. Ta forma pracy będzie jak najbardziej odpowiednia. Przedstawiaj argumenty „za”. Ambitni uczniowie, którzy nie lubią tej epoki, mogą przywoływać argumenty „przeciw” – to jednak znacznie bardziej trudne zadanie… Możesz zwrócić uwagę na: rozwój edukacji i nauk (głównie nauk przyrodniczych i ścisłych), filozofię epoki, życie kulturalne,
Przedstaw dwie powstałe w oświeceniu pieśni, które pełniły rolę hymnów. Komentarz Niby prosty temat, a zawiera w sobie zagadkę, której rozwiązanie nie powinno być jednak trudne. Twoim zadaniem jest oczywiście przedstawienie Hymnu do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego i Pieśni legionów polskich we Włoszech (częściej używana jest nazwa Mazurek Dąbrowskiego) Józefa Wybickiego. Nie da się uniknąć cytowania. W wypadku Hymnu do miłości ojczyzny wystarczy znajomość kilku pierwszych wersów, jednak nieznajomość Mazurka Dąbrowskiego, hymnu naszego kraju,
Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw oświeceniowe kryteria mądrości i głupoty. Komentarz W pracy powinny się znaleźć propagowane przez oświecenie wzory pozytywnych bohaterów i piętnowanie zachowania bohaterów negatywnych, ale nie tylko. Potrzebna jest znajomość światopoglądu epoki, a nawet realiów społeczno-politycznych. Zawarte w temacie słowo „przedstaw” sugeruje bardziej odtwórczy charakter pracy. Rzeczywiście, jej podstawą będzie opisywanie kolejnych kryteriów i ilustrowanie ich odpowiednio dobranymi przykładami. Wypracowanie wymaga typowego dla rozprawki uporządkowania, ale także umiejętności zauważenia różnych
Krzywe zwierciadło satyry jako jedna z metod naprawy „świata zepsutego” w literaturze XVIII w. W tym poleceniu słowa „satyra” nie należy traktować wyłącznie jako nazwy gatunku literackiego. W szerszym znaczeniu oznacza ono wszelkie tendencje prześmiewcze i satyryczne. A że twórcy oświecenia nade wszystko pragnęli „bawiąc, uczyć”, temat należy do takich, które trzeba koniecznie powtórzyć przed pracą klasową z tej epoki. Polecenie pozornie łatwe – bez trudu można wyszukać dobre przykłady. Cała trudność w powiązaniu ich ze
„Świat poprawiać – zuchwałe rzemiosło” (Ignacy Krasicki). Twoje spostrzeżenia na temat literatury oświecenia. Założenia pracy W jaki sposób spełniali idee reformatorskie twórcy: teatru poezji powieści publicystyki Wypowiedź według problemów wymagających naprawy: sarmatyzm – jego złe skutki nierówne prawo dziedziczność tronu przekupstwo urzędników ciemnota społeczeństwa słabość oświaty Forma pracy Jeśli we wstępie przyjmiesz założenie, że z wesołych bajek wyłania się gorzki obraz świata, przekonasz się, że doskonale do realizacji tego zagadnienia nadaje się
„Nie dość nauczyć, trzeba byś się bawił”. Jak twórcy literatury polskiego oświecenia realizowali tę zasadę? Cytat zawarty w temacie nie pochodzi bynajmniej z satyr Ignacego Krasickiego, lecz z Poetyki Arystotelesa. Twórcy klasycyzmu starali się, jak pokazują liczne przykłady literackie, realizować tę zasadę. Temat nie jest trudny; to po prostu inne sformułowanie bardzo popularnej myśli: „Jak twórcy literatury oświeceniowej osiągali cel, by bawić, ucząc?”. Jeżeli nie masz innych pomysłów, możesz bazować tylko na twórczości
