Wypracowania z oświecenia
Fircyk – przedstaw jego krótką charakterystykę. Franciszek Zabłocki oparł swój utwór (Fircyk w zalotach) na komedii francuskiego komediopisarza, ale nie był to dokładny przekład. Zachował on tylko kompozycję dzieła oraz intrygę. Zmienił miejsce akcji – z Francji przeniósł ją do podwarszawskiej wsi, wprowadził polskie realia i obyczaje, nadał bohaterom swojskie imiona i tytuły. Typ bohatera Tekst Zabłockiego przedstawia charakterystyczny dla epoki typ bohatera, którego określano mianem fircyka, fraczka, trzpiota, kawalera modnego. Jakie są
Satyry Ignacego Krasickiego – trafna obserwacja rzeczywistości czy krytyka polskiego społeczeństwa? Na początku… W satyrach biskupa Krasickiego znać pióro bacznego obserwatora i krytyka społeczeństwa. Wynika to nie tylko z upodobań autora, ale i ze specyfiki gatunku. Podam jego definicję. Satyra to krótki, wierszowany utwór literacki wyrażający krytyczny stosunek autora do otaczającej go rzeczywistości. Przedstawiony w satyrach świat jest zdeformowany, a piętnowane zjawiska – wyolbrzymiane. Wspomnę o historii gatunku (sięga starożytności, satyry pisywał między innymi Horacy) i podkreślę
Przedstaw krótką charakterystykę postaci występujących w Powrocie posła. Starosta Gadulski – zacofany Sarmata największa wada pieniacza – gadulstwo nie ukrywa, że majątek zdobył w sposób nieuczciwy (tytuł dożywotniego dzierżawcy dóbr królewskich) chciwy – dla pieniędzy ożenił się z kobietą, z którą nic go nie łączy; nie chce dać posagu córce, chciałby mieć syna, który wyręczałby go w pracach gospodarskich nie rozumie potrzeby reform, bo żyje mu się dostatnio i spokojnie; chwali sobie czasy saskie, kiedy żyło
Jakie środki językowe i literackie zostały wykorzystane w tekście satyry Do króla? Podpowiedź Wiersz sylabiczny 13-zgłoskowy (7 + 6) jako odpowiednik heksametrycznej miary satyr Horacego. Sentencje i aforyzmy, np. Im wyżej, tym widoczniej; Satyra prawdę mówi…, często o charakterze ironicznym, np. Król nie człowiek; Mądry przedysputował, ale głupi pobił. Stylizacja na cudzy język, cytaty, które jeszcze dosadniej mówią o głupocie wrogów króla, np. Tyś królem, czemu nie ja? Mówiąc między nami, Ja się nie będę
Co wiesz na temat klasycyzmu? Narodził się we Francji w połowie XVII wieku, na dworze Ludwika XIV, Króla Słońce. W Europie jeszcze królował barok. We Włoszech zmierzch twórczości przeżywał Marino Marini, w Hiszpanii nadal triumfował Pedro Calderon de la Barca, w Polsce pisali Jan Andrzej Morsztyn i Wacław Potocki. Założenia klasycyzmu W tym czasie we Francji pojawili się twórcy, którzy zamiast hołdować barokowej ozdobności, zwrócili się ku antycznemu ładowi, harmonii i elegancji w przekonaniu o ich uniwersalnej wartości. Opowiadali
Podróż do Ciemnogrodu? Oświeceniowa Polska widziana oczami cudzoziemca. Komentarz Jaka jest oświeceniowa Polska? Może to już kraj europejski, a może Ciemnogród, w którym rządzą ciemnota i konserwatyzm. Spojrzenie oczami cudzoziemca pozwala na zachowanie dystansu – niezbędnego, by obiektywnie ocenić polskie sprawy. Jeszcze lepiej, jeśli obserwator nie ograniczy się tylko do zauważania jakichś faktów, ale będzie też próbował je skomentować. Polecenie daje dużą swobodę w doborze treści i opinii. Jest atrakcyjne z jeszcze innej przyczyny – pozwala
Napisz artykuł do jednej z gazet oświeceniowych, w którym zajmiesz się problemami ważnymi dla tego okresu. Jak pisać artykuł? Na co zwrócić uwagę? Określ temat artykułu. Zapisz wcześniej w punktach główne problemy, które chcesz poruszyć. Sformułuj główną ideę artykułu. Miej przy tym świadomość, czego oczekuje czytelnik. Weź pod uwagę możliwość zamieszczenia opinii osób, które uczestniczyły w przedstawianych wydarzeniach oraz tych, które w nich nie uczestniczyły, ale są zainteresowane. Pamiętaj! Nagłówek i pierwszy akapit powinny zawierać najważniejsze
Franciszek Karpiński – poeta arkadii Franciszek Karpiński (1741-1825) pochodził z ubogiej szlacheckiej rodziny osiadłej na Pokuciu. W czasie nauki w jezuickiej akademii we Lwowie przeżył młodzieńczą miłość do „Justyny”, która zaowocowała kilkoma sielankami (m.in. Do Justyny. Tęskność na wiosnę). Po zakończeniu edukacji pracował jako guwerner, a potem jako dzierżawca. Już jako znany poeta przybył Karpiński do Warszawy na zaproszenie Adama Kazimierza Czartoryskiego, by pełnić u niego obowiązki sekretarza, a potem bibliotekarza. Fawory chlebodawcy zapewnił sobie poeta,
Doświadczenia Kandyda jako sposób dyskusji o poglądach filozoficznych. Jaką funkcję spełnia epizod w Eldorado? Wolter odpowiada na optymistyczną wizję świata przedstawioną w poglądach Leibniza i Rousseau. Na pesymistyczny obraz jego świata składają się: wojna – podstawowa instytucja ludzkości, choroby, nędza, trzęsienie ziemi, fanatyzm religijny, prześladowania inkwizycji, nierówność wobec prawa, przesądy stanowe, rozpusta, niewolnictwo. Wolter przedstawia wizytę w Eldorado, aby za pomocą kontrastu ukazać prawdziwą naturę człowieka. Eldorado to kraina szczęśliwości,
Jakie nurty określają epokę oświecenia. Są trzy takie nurty, kolejno: klasycyzm, sentymentalizm i rokoko. Oczywiście, mówimy tu o prądach europejskich, jednak ich wpływ wyraźnie zaznaczył się również w Polsce. . Co różni te prądy i jak wpływały one na siebie? Klasycyzm To główny nurt oświecenia, od niego epoka ta wzięła swoją nazwę. Klasycyzm ukształtował się na dworze Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce. Nowa ideologia była filozofią „oświeconych”, tych, którym przyświecało światło rozumu. Jego główne założenia
Jaką rolę spełniał teatr oświeceniowy? Teatr oświeceniowy miał ogromne znaczenie w dziedzinie upowszechniania postępowych treści społecznych i politycznych. Teatr czasów stanisławowskich przeżywał w swojej historii różne okresy. W początkach istnienia scena narodowa służyła polityce królewskiej i stanowiła jakoby narzędzie jej propagandy. Szczególną rolę odgrywały tu komedie Franciszka Bohomolca. Z czasem na scenie zaczęto pokazywać sztuki o treści rozrywkowej i sentymentalnej. W ostatnich latach Rzeczypospolitej teatr stał się trybuną polityczną. Przełomową rolę odegrał wówczas Wojciech Bogusławski, który przeciwstawił się przede
Jaką postawę wobec wiary i religii zajął Franciszek Karpiński w „Pieśni porannej” i „Pieśni wieczornej”? Oświecenie bardzo często uchodzi za epokę laicką i antyreligijną. Sporo w tym stereotypie jest prawdy, ale jeszcze więcej uproszczenia. W oświeceniu przeważał deizm, który uznawał istnienie Boga, lecz odrzucał objawienie i kultowe formy wyznaniowe. Powszechnie krytykowano Kościół, ale to nie zlikwidowało religijności ani Kościoła. Wpłynęło to wręcz na odnowienie skostniałych struktur Kościoła. W Polsce w ogóle oświeceniowy ruch umysłowy został zainicjowany przez stan
Dokonaj analizy i interpretacji bajki Ignacego Krasickiego pt. Dewotka. Dewotce służebnica w czymsiś przewiniła Właśnie natenczas, kiedy pacierze kończyła. Obróciwszy się przeto z gniewem do dziewczyny, Mówiąc właśnie te słowa: „…i odpuść nam winy, Jako my odpuszczamy”, biła bez litości. Uchowaj, Panie Boże, takiej pobożności! Zwróć uwagę! W bajce tej autor rezygnuje z maski zwierzęcej. Dlaczego? Bo dewocja to czysto ludzka cecha. Bohaterką bajki jest postać, która reprezentuje, zgodnie z wymogami gatunku, określony typ, a nie charakter.
Co „romantycznego” zapowiadał sentymentalizm? Pojawienie się sentymentalizmu wyznaczyło ścieżki rozwojowe dla romantyzmu. Sentymentalizm, podobnie jak romantyzm, zachęcał do introspekcji, analizowania własnej duszy, poświęcał wiele uwagi psychice ludzkiej i uczuciom. Wiara, uczucia, intuicja, dusza przeciwstawione rozumowi i nauce to początek sporu: rozum kontra uczucia, który romantycy toczyli z klasykami (przypomnij sobie „mędrca szkiełko i oko” z Mickiewiczowskiej Ody do młodości). Jednak wkład sentymentalizmu w romantyzm to przede wszystkim kreacja nowego typu miłości i nowego typu bohatera. Miłość sentymentalna
Jaką wizję świata przedstawiała filozofia oświeceniowa. Wolter Idea świata jako doskonałej machiny stworzonej przez Wielkiego Zegarmistrza – Boga. Optymizm zbudowany na racjonalizmie (wierze w rozum ludzki i możliwość poznania świata) oraz na wierze w postęp. Optymizm widać na przykład w sformułowaniach Wielkiej encyklopedii francuskiej. Pod hasłem pokój czytamy: Gdyby rozum rządził ludźmi, gdyby sprawował należną mu władzę nad przywódcami narodów, nie rzucaliby się, zaślepieni, w odmęty wojny, powodowani zaciekłością, jaka cechuje dzikie zwierzęta. Racjonalność świata
Wymień tematy polskiego sentymentalizmu Tematy literatury sentymentalizmu: Przeciwstawienie skażonego cywilizacją miasta naturalnej wsi, ukazywanej sielankowo lub realistycznie. Miłość jako nieszczęście dla kochającej się, lecz niemogącej się połączyć pary. Przeciwstawienie wieku młodzieńczego (naturalnego) dojrzałości, w której następuje klęska ideałów. Przeciwstawienie dawnych wyidealizowanych czasów zepsutej teraźniejszości. Krytyka ustroju społecznego opartego na nierówności i niesprawiedliwości. Przeciwstawienie całemu groźnemu światu wrażliwej jednostki ludzkiej. Wymień najważniejsze dzieła sentymentalizmu. • Jan Jakub Rousseau, Nowa Heloiza • Lawrence Sterne,
Wypisz najważniejsze cechy formy bajki. Najważniejsze cechy bajki trójczłonowa budowa: określenie problemu utworu + opowieść właściwa + pointa, morał zwięzłość i aforystyczność sformułowań konstrukcja oparta na kontraście, bajkowe antytezy (naiwność – przebiegłość, przemoc – słabość), dobitne przeciwstawienie: początek – koniec stosowanie równoważników, elips – pararelizmy składniowe, symetria nagromadzenie czasowników inwersja przerzutnia Na podstawie bajek sformułuj prawa rządzące światem, np.: Słabszy nigdy nie ma racji. Cokolwiek byś robił i tak będzie źle. Nie
Omów stosunek człowieka oświeconego do Boga. W powszechnej świadomości utrwalił się stereotyp oświecenia jako epoki laickiej i antyreligijnej. Jej twórcy pragnęli radykalnie rozprawić się z dogmatami chrześcijaństwa, ze skostniałą strukturą Kościoła. Rozum i konkretne, fizykalne niejako doświadczenie (empiryzm) stanowiły według nich główne sposoby poznawania rzeczywistości. Czy tak rzeczywiście było? Z dzisiejszej perspektywy widać wyraźnie, że krytycyzm wobec tradycyjnej religijności i tradycyjnej struktury i roli Kościoła wcale nie oznaczał zupełnego odejścia
Cechy twórczości Franciszka Karpińskiego jako głównego twórcy sentymentalnego w Polsce. Wstęp I Franciszek Karpiński to jeden z głównych przedstawicieli sentymentalizmu w Polsce. Na ogół na jego przykładzie rozpatrujemy cechy tego nurtu w literaturze oświecenia. Był teoretykiem tego prądu, a swoje poglądy zawarł w pracy O wymowie w prozie albo wierszu. Co zawdzięczamy czołowemu naszemu sentymentaliście (oprócz nudnego dzieła teoretycznoliterackiego)? Wprowadził do poezji naturalny, niemal potoczny język, niewyszukane, ale oryginalne środki poetyckie. Swoim wierszom nieraz nadawał pieśniowy
Filozofia sentymentalizmu Rousseau. Wstęp I Sentymentalizm jest to prąd literacki i kulturowy, który rozwijał się w oświeceniowej Europie w II połowie XVIII w. Nazwa – pochodząca od angielskiego słowa „sentiment” (uczucie) – została spopularyzowana dzięki tytułowi powieści Laurence’a Sterne’a Podróż sentymentalna. Za jednego z czołowych przedstawicieli i mózg tego kierunku uważa się Jeana Jacquesa Rousseau. Wstęp II Jean Jacques Rousseau, uważany za jednego z głównych przedstawicieli sentymentalizmu, był autorem Nowej Heloizy, powieści epistolarnej zainspirowanej dziejami średniowiecznych
