Arcydzieła do matury
Ferdydurke Wydana tuż przed wojną, w 1938 roku, wywołała w środowisku literackim prawdziwy ferment, spotykając się z jednej strony z bardzo przychylną opinią (chociażby Brunona Schulza), z drugiej zaś prowokując rozliczne ataki tak ze względu na konstrukcję jak i tematykę, jaką podejmowała. Dzisiaj Gombrowicz jest już klasykiem, jego twórczość nie budzi takich emocji, jak w czasach dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to prawdziwy renesans przeżywała dziewiętnastowieczna, nieco zmodyfikowana powieść realistyczna, która tak
Jeśli masz odwagę wkroczyć w świat cierpienia, świat w którym zagrożenie otrzymuje różne imiona: trąd, zagłada, stosy, trzęsienie ziemi, przemoc, obłęd, obóz… będziesz dobrze czuł się w atmosferze opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Ale nie szukaj w nich tylko sensacji kataklizmów ani okrucieństwa egzotycznych, minionych czasów, bo i autor poszukuje czegoś zupełnie innego stawiając wciąż człowieka w sytuacjach granicznych. Te straszliwe sytuacje nie są egzotyczne ani minione, i nieważne do jakiego gatunku
Andrzej Stasiuk napisał powieść sensacyjną? Na pierwszy rzut oka – tak. Dziewięć skonstruowane jest wedle żelaznych zasad gatunku. Mamy tu wartką akcję, nieoczekiwane zmiany, pościgi, ucieczkę dachami śródmieścia, miotanie się bohaterów w kleszczach nieuchronnego przeznaczenia, morderstwo, broń, szybkie samochody, pieniądze i piękną tajemniczą Rosjankę – Irinę. Czas akcji – Wielkanoc, gdzieś pomiędzy samobójczą śmiercią Kurta Cobaina a denominacją złotówki, u końca pewnej epoki – heroicznego okresu „oddolnego” polskiego kapitalizmu spod znaku polowego łóżka,
Losy inteligencji czeskiej po praskiej wiośnie Wszyscy bohaterowie powieści poszukują szczęścia i niezależności, ale na ogół ponoszą klęskę. Taki sam los spotyka Tomasza, Teresę i Sabinę, bohaterów powieści. Początkowo ich uwiklanie polityczne jest ledwo widoczne. Utalentowany chirurg Tomasz i dwie kochane przez niego kobiety – jego towarzyszka życia Teresa i ekscentryczna kochanka Sabina mają swoje pasje i marzenia. Polityka nie interesuje ich… Do czasu. Teresa, niegdyś kelnerka, okazuje się utalentowaną fotografką. Robi zdjęcia w czasie wkroczenia
Szalone lata 20. Epoka jazzu. Amerykański mit sukcesu i widmo jego klęski. Występki, zbrodnie, pożary, kłótnie, samobójstwa… – tego w powieści nie zabraknie. Nowojorczycy Kluczem do ogarnięcia całości jest postać młodej aktorki, Ellen, wokół której koncentrują się losy większości pozostałych bohaterów powieści. Wśród nich jest John Oglethorpe – pierwszy mąż aktorki, świadomy swoich wpływów, zdemoralizowany kapitalista; Stan Emery – cyniczny uwodziciel, którego kocha Ellen; Harry Goldweiser – impresario próbujący zdobyć względy dziewczyny; Jimmy
Hermann Hesse Wilk stepowy Choroba epoki W powieści autor przedstawia (demaskuje!) neurozę swojego pokolenia. Zapiski Harry’ego, samotnika i indywidualisty pogrążonego w melancholii są czymś więcej niż tylko jego prywatnymi zapiskami – są dokumentem czasu i próbą pokonania wielkiej choroby epoki – poprzez jej opisania, jej analizę. Choroba epoki, na którą cierpi Harry Haller, to samotność i wyobcowanie duchowe, nieumiejętność odnalezienia się w życiu. Kim jest Harry Haller? Harry Haller to bohater tajemniczy. Prowadzi dziwny,
Brawurowe loty nad szczytami gór i bezkresem pustyni. Ziemia widziana z odległości kilku kilometrów. Zmagania człowieka z siłami natury i z samym sobą… To wszystko w książce Ziemia, planeta ludzi dedykowanej koledze, lotnikowi Henrykowi Guillaumet. Czego w książce nie zabraknie: • szalonych przygód • fascynacji lataniem • walki człowieka z żywiołem • zachwytu nad pięknem ziemi • refleksji o tym, co w życiu najważniejsze Gatunek? Trudny do jednoznacznego sklasyfikowania. Ziemia, planeta ludzi to jedna z tych książek, które potwierdzają tendencje
Niejasne porachunki dwojga kochanków, w które zostaje wplątany główny bohater. Zbrodnia bez motywu w upalne popołudnie. Człowiek rzucony w absurd rzeczywistości… To wszystko dzieje się na przedmieściach Algieru. Obcy to jedna z wcześniejszych powieści niespełna trzydziestoletniego wówczas pisarza. Przypuszcza się, że Camus napisał ją pod wpływem fascynacji pesymistyczną filozofią Jeana Paula Sartre’a. Nakreślił porażający i wręcz niewiarygodny obraz samotności i wyobcowania człowieka w świecie. Książka stała się również głosem w dyskusji na temat kary śmierci. Camus był jej
Czy dobrze mnie rozumiesz, czytelniku? Imię róży to ogromny zbiór aluzji, zagadek i sprzeczności, do rozwiązania których zachęca autor. Wilhelm jest z pewnością bohaterem pozytywnym, chociaż… ma inkwizytorską przeszłość. Adso krytycznym okiem patrzy na mnichów w opactwie, a sam uprawia seks z dziewczyną z wioski. Opat żywi niezdrową miłość do bogactw zgromadzonych w klasztorze, świętobliwym mnichom nieobce są homoseksualne pokusy, a stary niewidomy mnich Jorge jest winien śmierci współbraci! Nikt tu nie jest jednoznacznie dobry, klasztor okazuje się
Dlaczego powstało to dzieło? W przedmowie do drugiego wydania powieści Faulkner przyznał, że napisał ją z niskich pobudek – chęci zysku. Lecz aby powieść spodobała się, musiał schlebiać niskim gustom czytelniczym – stąd w powieści elementy sensacyjne, wszechobecne zło, zaskakujące sytuacje, perwersyjny seks, erotyzm, brutalność. Do końca życia wstydził się tego dzieła, któremu zawdzięczał sławę i pieniądze. Powieść społeczno-obyczajowa Azyl to powieść społeczno-obyczajowa, ale także pamflet na hipokryzję, uprzedzenia rasowe, relatywizm moralny. Osią fabuły jest
Historia opisana w Cesarzu. Jak wyglądało życie na dworze? Hajle Sellasje I rządził Etiopią jako władca absolutny przez 44 lata. Poddani otaczali go boską czcią, a międzynarodowa opinia publiczna postrzegała go jako egzotycznego, oświeconego i dalekowzrocznego władcę, który dba o swoich poddanych. Jednak prawda była zupełnie inna – ujawnił ją w 1973 r. brytyjski dziennikarz Jonathan Dimbleby, autor filmu dokumentalnego pt. Ukryty głód (opowieść o głodowej śmierci tysięcy mieszkańców i kontrastującym z powszechnym głodem przepychem na dworze cesarza). Spowodowało to
Patrick Süskind (ur. 1949) To niemiecki dramaturg i prozaik. Sławę przyniósł mu Kontrabasista – dziś już trochę zapomniane dzieło wydane w 1981 r. W Polsce rozsławił je Jerzy Stuhr, który występował z nim 1000 razy! Dziś Kontrabasista musiał ustąpić miejsca Pachnidłu, które doczekało się ekranizacji. Tuż po lekturze tekstu będziecie więc mogli pognać do kina. Lub… odpuście sobie ten artykuł – zamiast tego lepiej przeczytać powieść (nie jest zbyt obszerna), a zaraz potem obejrzeć film. Pachnidło
Arcydzieła do matury Egzotyczna podróż w głąb afrykańskiej dżungli. Żar tropików i ludożercy. Charyzmatyczny Kurtz pogrążony w otchłani szaleństwa. Znajdziesz się w środku Czarnego Lądu, by poznać prawdę o ciemnej stronie ludzkiej natury. Joseph Conrad (1857–1924) Żeglarz i pisarz. W rzeczywistości nazywał się Józef Konrad Korzeniowski i był z pochodzenia Polakiem. Jako siedemnastoletni chłopak opuścił kraj, by zrealizować młodzieńcze marzenia o wielkich podróżach. Marzenia się spełniły. Został kapitanem żeglugi i odbył szereg rejsów do Indonezji, Indii,
Tolerancja i fanatyzm. Moralność. Wiara. Narodziny zła. Władza. Antysemityzm. Współczesność w kostiumie historycznym. Powieść-parabola. Najlepsza książka Szczypiorskiego. Wiosną roku 1458 miasto Arras nawiedzone zostało klęską zarazy i głodu. W ciągu miesiąca niemal piąta część obywateli straciła życie. W październiku roku 1461 z niewyjaśnionych przyczyn nastąpiło słynne Vauderie d’Arras. Były to okrutne prześladowania Żydów i czarownic, procesy o urojone herezje, a także wybuch łupiestwa i zbrodni. Po trzech tygodniach przyszło uspokojenie. W jakiś czas potem Dawid, biskup Utrechtu, bastard księcia burgundzkiego
Powieść Andrzeja Szczypiorskiego Początek to książka niezwykła. Jest bowiem efektem refleksji autora o Polsce i Polakach z okresu, gdy Szczypiorski był internowany w czasie stanu wojennego. Po 13 grudnia 1981 roku pisarz przebywał w Białołęce, a następnie w Jaworzu. Powieść, mimo że jej głównym tematem, obejmującym właściwy czas akcji, jest holocaust, w istocie jest próbą odpowiedzi na to, co się stało z Polską i Polakami po doświadczeniach dwóch totalitaryzmów. Główne wątki Oryginalna jest kompozycja książki, o zakłóconej klasycznej chronologii. Bohater, przedstawiając losy
Gdańsk, lata dwudzieste. W polsko-niemieckiej rodzinie Matzerathów przyszedł właśnie na świat pierworodny syn, Oskar. Dlaczego Grass określił te narodziny czymś „między cudem a ułudą”? Czy mały Oskar okaże się kimś wyjątkowym? Posłuchajmy, co ma do powiedzenia sam bohater, bo to on będzie narratorem powieści. Historia Oskara To niewiarygodne, ale Oskar pamięta moment swoich narodzin! Opowiada o nim z ogromnym przejęciem. Ujrzany świat od pierwszej chwili nie wzbudzał jego zaufania, ale powrót
Upalne letnie popołudnie. W przedziale pociągu jadącego z Hamburga do szwajcarskiego kurortu Davos siedzi samotny pasażer – Hans Castorp. Maleńka walizka wskazuje, że nie zamierza podróżować długo – jedzie w odwiedziny do przebywającego w sanatorium kuzyna tylko na trzy tygodnie. Dlaczego więc – wbrew wcześniejszym planom – pozostanie tam aż siedem lat? Czy sanatorium Berghof kryje jakąś tajemnicę? Sanatoryjny mikrokosmos W sanatorium panowały specyficzne, tylko jemu znane prawa. Wydawały się bezwzględne, gdyż pensjonariusze
Duszny lipiec 1865 roku. Petersburg. W ubogiej dzielnicy pełnej kuchennych wyziewów, zrujnowanych nałogiem alkoholików i przemykających pod murami domów prostytutek zamordowano bogatą lichwiarkę, Alonę Iwanownę. Zginęła też jej siostra, Jelzawieta, która przypadkowo znalazła się w miejscu przestępstwa. Zdarzeniem od razu zainteresowała się brukowa prasa, a policja próbuje ustalić zabójcę. Ale my mamy nad nią przewagę, bo Dostojewski od razu zdradza czytelnikowi osobę sprawcy! Jest nim dwudziestotrzyletni były student prawa, Rodion Romanowicz Raskolnikow. Jego sytuacja
Teoretycy literatury dzielą się na tych, którzy uważają, że w odczytaniu dzieła literackiego niezbędna jest znajomość biografii pisarza i na tych, którzy traktują literaturę „bezkontekstowo”, uważając, że broni się sama. W przypadku Kafki, to pierwsze podejście wydaje się być jedynym właściwym. Franz Kafka Życie i twórczość Kafki (ur.1883) były w ogromnej mierze zdominowane przez rodziców, głównie przez despotycznego ojca, który nie był w stanie zrozumieć odmienności syna. Poświęcanie każdej nocy
Pokój. Zielone światło gazowej lampy. Na półkolistej ścianie pomieszczenia dziesięcioro drzwi i dwa okna. To dom zbudowany na wyspie, a „woda pod oknami, aż do horyzontu” odcina jego mieszkańców od reszty świata. Bohaterowie pospolici i uniwersalni Ten osobliwy apartament zamieszkuje dwoje staruszków. Dziewięćdziesięciopięcioletni Stary i jego żona Semiramida (lat 94) żyją wspomnieniami. Ich wspólna przeszłość to niezaspokojone oczekiwania i niewykorzystane szanse. Wygórowane wyobrażenia o własnych możliwościach wywołują tęsknotę za lepszym życiem. Stara kilkakrotnie powtarza mężowi, że
