Ramy czasowe Europa W Europie nową po romantyzmie epokę liczy się od roku 1850 i zwie się realizmem – ze względu na nurt dominujący w literaturze i sztuce. Pamiętajmy jednak, że np. Stendhal – ojciec powieści realistycznej – żył i tworzył w pierwszej połowie XIX wieku. Balzak – pisarz odpowiedzialny za ukształtowanie tego nurtu w prozie – zmarł w roku 1850. Flaubert – trzeci wielki realista – umiera w 1859 roku. Mocne podwaliny pod realizm zostały zatem złożone.
Epoka Współczesność Tragiczne doświadczenia II wojny światowej (holokaust) Autor Zofia Nałkowska (1884-1954) – pisarka, której debiut przypadł jeszcze na czasy Młodej Polski; autorka wielu zbiorów opowiadań i powieści, m.in. Granicy czy Romansu Teresy Hennert. Lata okupacji spędziła w Warszawie, później pracowała w Głównej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (efektem tej pracy są właśnie Medaliony). Dzieło Medaliony (1946) – zbiór opowiadań: Profesor Spanner, Dno, Kobieta cmentarna, Przy torze kolejowym, Dwojra Zielona, Wiza, Człowiek
Człowiek igrzysko Boże Cóż jest świat? Szachownica. Właśnie mu to służy. (1) A ludzie co są? Szachy rozmaitej struży. Tu żywot białe pole, czarne śmierć zaswoi. (2) Skoro hufce ze strony postawią obojej, Dwaj doświadczeni gracze usiędą za stołem; O, jakie bezpieczeństwo: pokusa z aniołem. Białym anioł, czarnym czart, i słusznie, hetmani, Nieproszona fortuna przyświeca i na niej Siła należy, ona nadzieją i strachem Miesza graczów, u niej met często w ręku z szachem. Prostą drogą stateczne
Pierwsza dama w salonie polskiej poezji. Mistrzyni poetyckiej miniatury. Potrafi budować kunsztowne metafory i zaskakiwać pointą. Jest dowcipna, błyskotliwa, ironiczna. Nie lubi patosu, tragiczności, kasandrycznego tonu. Woli raczej tonację „buffo”. Stać ją na wisielczy humor, nawet wówczas, gdy w grę wchodzą rzeczy najbardziej poważne. Również gorzką dla poety prawdę – „tylko niektórzy lubią poezję” – przyjmuje z podziwu godną wyrozumiałością i… pisze nadal znakomite wiersze. W 1996 roku odebrała w Sztokholmie literacką Nagrodę Nobla. Wisława Szymborska
Ferdydurke Wydana tuż przed wojną, w 1938 roku, wywołała w środowisku literackim prawdziwy ferment, spotykając się z jednej strony z bardzo przychylną opinią (chociażby Brunona Schulza), z drugiej zaś prowokując rozliczne ataki tak ze względu na konstrukcję jak i tematykę, jaką podejmowała. Dzisiaj Gombrowicz jest już klasykiem, jego twórczość nie budzi takich emocji, jak w czasach dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to prawdziwy renesans przeżywała dziewiętnastowieczna, nieco zmodyfikowana powieść realistyczna, która tak
Jeśli masz odwagę wkroczyć w świat cierpienia, świat w którym zagrożenie otrzymuje różne imiona: trąd, zagłada, stosy, trzęsienie ziemi, przemoc, obłęd, obóz… będziesz dobrze czuł się w atmosferze opowiadań Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Ale nie szukaj w nich tylko sensacji kataklizmów ani okrucieństwa egzotycznych, minionych czasów, bo i autor poszukuje czegoś zupełnie innego stawiając wciąż człowieka w sytuacjach granicznych. Te straszliwe sytuacje nie są egzotyczne ani minione, i nieważne do jakiego gatunku
Proces spadł na Józefa K. jak grom z jasnego nieba – nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Podobnie jak życie ludzkie – człowiek otrzymuje je nie wiadomo skąd, za co i dlaczego. Wyrok jest do końca nie poznany, a wszelkie pytania w tej sprawie pozostają bez odpowiedzi. Może więc, śledząc dzieje udręczonego Józefa, obserwujemy własny los? W każdym razie akcja słynnej powieści Franza Kafki rozgrywa się w świecie przypominającym
Stanisław Ignacy Witkiewicz (pseudonim Witkacy) to jedna z bardziej kontrowersyjnych osobowości dwudziestolecia międzywojennego. Ekscentryczny, osobliwy, a przede wszystkim nieprzeciętnie inteligentny syn słynnego, ówczesnego malarza Stanisława Witkiewicza. Od najmłodszych lat wychowywany był w przeświadczeniu, że powinien zostać geniuszem. Miały w tym dopomóc niekonwencjonalne metody pedagogiczne ojca, który manifestował wrogość wobec systemu szkolnego, bo ten, jego zdaniem, hamował swobodny rozwój i wypaczał psychikę. Dlatego też młody Stanisław Ignacy kształcił się w domu,
Autor Adam Mickiewicz – jeden z trzech wielkich, romantycznych wieszczów. Wychowanek powiatowej szkoły ojców dominikanów w Nowogródku, późniejszy student Uniwersytetu Wileńskiego wywarł ogromny wpływ na swoich współczesnych. Stworzył fundamenty polskiego romantyzmu, wskazał nowe sposoby postrzegania świata. W całej swej twórczości pozostał niezmiennie wyrazicielem romantycznego przekonania, że istota rzeczy mieści się poza porządkiem rozumu: w mrocznych sferach metafizyki, w najskrytszych tajemnicach natury. Jako artysta był poetą – rewolucjonistą (Oda do młodości),
Geneza utworu Kandyd (pełny tytuł Kandyd, czyli optymizm) to najsławniejsza powiastka filozoficzna Woltera. Została wydana w 1759 r. – w początkach zamieszkiwania przez autora zamku w Ferney, gdzie spędził ostatnich 20 lat życia. Tytułowy bohater podczas długiej podróży (której celem jest odnalezienie i poślubienie utraconej Kunegundy) przeżywa najrozmaitsze przygody – fantastyczne i tzw. życiowe. Towarzyszą mu dwaj filozofowie antagoniści – Pangloss (który uważa, że nie ma skutku bez przyczyny i że wszystko zawsze dzieje się jak
Mit jest strukturą fabularno-znaczeniową. Wychodzi od tego, co nieznane, obce i próbuje to wyjaśnić; sięga w sferę rzeczy przekraczających rozum i doświadczenie człowieka. Podstawowe cechy mitu to: Sakralny charakter. Symboliczność – mit komunikuje określone znaczenia, posługując się symbolem. Narracyjność – mit jest opowiadaniem, ale narracja ma specyficzny charakter – brak narratora personalnego. Fabularność – mit opowiada pewną historię, np. o początkach świata, narodzinach Ateny, rywalizacji Apollina z Marsjaszem. Czasowość –
„Słowo stało się ciałem a Wallenrod Belwederem” – te słowa wypowiedziane przez nieznanego już dzisiaj autora w dniu wybuchu powstania listopadowego najlepiej dokumentują związek Mickiewiczowskiej poezji z dziejącą się wówczas historią. Dla młodych konspiratorów z warszawskiej Szkoły Podchorążych, którzy w noc listopadową ruszyli szturmem na Belweder, poezja romantyczna znaczyła bardzo wiele, a Konrad Wallenrod był tekstem niemalże instruktażowym, utwierdzającym w przekonaniu o słuszności działań spiskowych. Jesteśmy w romantyzmie… A to
Co, Twoim zdaniem, przesądza o wartości powieści Chłopi Władysława Reymonta? Prawdę mówiąc, odpowiedź na to pytanie mogłaby zapełnić odrębną książkę. Nie sposób tu wyliczyć wszystkich walorów dzieła, a realizacja tego tematu właśnie tego wymaga. Skup się na tych najważniejszych! Niebezzasadnym będzie nawiązanie do faktu uhonorowania pisarza Nagrodą Nobla – właśnie dzięki tej powieści zwrócono na Reymonta uwagę, to najlepszy dowód potwierdzający wartość dzieła. Trudno, co prawda, wskazać dokładnie kryteria, jakie
Recenzja z adaptacji filmowej „Zemsty” Aleksandra Fredry. Przy okazji lekcji związanych z Zemstą Aleksandra Fredry obejrzeliśmy ekranizację tej znakomitej komedii. Film został wyprodukowany w Łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych, a wyreżyserowało go dwóch twórców, to jest Antoni Bohdziewicz i Bohdan Korzeniewski. Za oprawę plastyczną dzieła odpowiedzialny był zespół scenografów i dekoratorów w składzie: Roman Mann, Jerzy Skrzepiński, Aleksy Kryska oraz Jadwiga Przeradzka. Autorami zdjęć byli Stanisław Wohl i Fryderyk Fuks. A oto na
Biografia i twórczość Borowskiego Dziś, po latach, osobowość Tadeusza Borowskiego wydaje się tragiczna – wypaczona przez wojnę i, później, przez piętno socrealizmu. Biografia pisarza i poety ma trzy oblicza. Należał do pokolenia Kolumbów (ur. w r. 1922), młodości, spędzonej w Żytomierzu na Ukrainie, wyniósł pierwsze pełne cierpień doświadczenia: ojciec jego był w 1926 r. zesłany do Karelii, matka w 1930 r. nad Jenisej. Całej rodzinie udało się powrócić do Polski,
Dziady cz. III Mickiewicza, określana także jako Dziady drezdeńskie, powstała wiosną 1832 r. w Dreźnie. Zaskakujący może wydawać się fakt, że w utworze pisanym bezpośrednio po klęsce powstania listopadowego Mickiewicz zajmuje się innymi wydarzeniami niż ten narodowy zryw – powraca do procesu filomatów i filaretów, który odbywał się w Wilnie w latach 1823–1824. W kontekście losów poety jest to jednak zrozumiałe. Mickiewicz nie wziął udziału w powstaniu i wielu miało mu to za złe. W Dziadach cz.III autor
Zanalizuj i zinterpretuj Tren Fortynbrasa. Wstęp Zacznijmy od spraw najbardziej ogólnych i najbardziej oczywistych. Wiersz zawiera łatwo rozpoznawalną aluzję literacką: Do jakiego utworu odwołuje się Herbert w Trenie…? Kim byli Hamlet i Fortynbras w tragedii Szekspira? Na ile prawdopodobna jest następująca hipoteza interpretacyjna: pisząc Tren Fortynbrasa Herbert tworzy jak gdyby dalszy ciąg Hamleta? Rozwinięcie Na początek wyjaśnijmy kilka terminów, które na pewno okażą się przydatne przy analizowaniu Trenu Fortynbrasa. wiersz wolny, złożony z długich wersów, odpowiadających
Wypisz charakterystyczne cechy stylu poetyckiego Czesława Miłosza i zilustruj je przykładami (cytatami). Wizyjność Np. projekcje nadchodzącej katastrofy: Aż przyjdzie czas gniewu, dopełnią się miary I krzykiem ognistym śmierć stanie we drzwiach (…) Lodowe pole w blasku żółtej zorzy W nagle rozdartej nocy się otworzy, Tłumy biegnące wśród śmiertelnej wrzawy, Której nie słyszysz, odgadujesz z ust (Walc) Operowanie frazą mowy potocznej Przykłady: Jedli te swoje kluski i kartofle I mieli przynajmniej czym palić w nasze długie zimy (Dwór)
Skataloguj utwory, w których Słowacki pisze o sobie i swojej poezji. Grób Agamemnona – pierwsza część tekstu ma charakter refleksyjny. Pobyt w Grecji przypomina Słowackiemu twórczość Homera i skłania go do refleksji na temat własnej twórczości. W porównaniu z twórczością wielkiego Greka jego poezja wydaje się być niedoskonała: Tylko się słońcu stała większa szpara, I wbiegło złote, i do nóg mi padło. Zrazu myślałem, że ten co się wdziera Blask, była struna to z harfy Homera; I wyciągnąłem rękę
Epoka Współczesność Epoka triumfu groteski w sztuce; groteska – próbuje oddać problemy współczesnego świata. Istotne kwestie: funkcjonowanie systemów totalitarnych, kryzys wartości mający u swoich podstaw m.in. II wojnę światową (niemożność porozumienia się ludzi, brak idei), kryzys relacji międzyludzkich (rozpad tradycyjnej rodziny, poczucie samotności w tłumie). Gatunek Dramat. Tango jest sztuką zbudowaną według klasycznych zasad – zachowuje np. ciągłość fabularną (akt I rozgrywa się późnym rankiem, II – w nocy, zaś III przed południem następnego dnia).