SIDEBAR
Epoka Maria Dąbrowska pisała swą wielką powieść w dobie międzywojennej (wydana w latach 1931-1934), ale pisała o przemijającej epoce, odchodzącej właśnie do historii. Początek akcji przypada przecież na osiemdziesiąte lata XIX wieku, finał – w drastycznym momencie wybuchu I wojny światowej. Poza tym znamienne jest retrospektywne odwołanie do innego wydarzenia historycznego – powstania styczniowego 1863 r., które wpłynęło na losy bohaterów, na sytuację całego pokolenia popowstaniowego, a o nim mowa.
Mały Książę Lektura w epoce Stop! Jesteś w XX wieku! W momencie bardzo trudnym – bo Mały Książę powstał w roku 1943, a zatem w czasach II wojny światowej – 1939-1945. Tytuł Mały Książę. Pisarz tak nazwał głównego bohatera swojej książki i jego imię umieścił w tytule. Zwróć uwagę, że oba wyrazy pisze się w tym wypadku – jako nazwę własną – wielką literą. Autor Antoine de Saint-Exupéry. Trudne,
Jak zacząć wypracowanie? Jeśli nie wiesz, jak zacząć swoją pracę – użyj sformułowań: Jeśli temat podejmuje problematykę związaną z epoką literacką, postacią pisarza lub wydarzeniem historycznym (ale tylko wtedy) – możesz zamieścić we wstępie „notkę informacyjną” o epoce, twórcy lub historii. Nie zaszkodzi, gdy przedstawisz własny stosunek do sprawy. Motyw… Nie było epoki, w której nie pisano by o nim. W przypadku tego tematu mamy do czynienia z wyjątkowo bogatym materiałem. Swój przegląd literackich
1. Zacznij pisać przynajmniej dwa – trzy dni przed ostatecznym terminem oddania pracy. Tematy mogą być łatwiejsze lub trudniejsze, ale każdy wymaga przemyślenia i… „oswojenia”. Wypracowanie pisane na gorąco nigdy nie będzie tak dobre jak to, które zostało rozplanowane i dopracowane. 2. Nie pisz od razu całego wypracowania – zapisz temat, a potem notuj wszystko, co w związku z nim przychodzi Ci do głowy. Wypisz wszelkie skojarzenia, pomysły, lektury, które można wykorzystać. Stwórz swego
Dlaczego ta powieść jest ważna? Jest znakomitą alegorią życia w państwie totalitarnym. Ukazuje fenomen zjawiska nowomowy – języka totalitaryzmu. Tytuł i temat Tytuł – wydawałoby się dosłowny – odsyła bezpośrednio do miejsca wydarzeń. Ma on jednak podtekst ukryty – folwark pana Jonesa stanowi w powieści alegorię państwa pod władzą dyktatorskich rządów, a sam właściciel uosabia władcę o imperatorskich skłonnościach. Tematem książki jest historia rewolucyjnego przewrotu ukazanego szczegółowo wraz z wszystkimi
Autor Jan Chryzostom Pasek (ok.1636-1701) to postać niezwykle barwna i charakterystyczna dla obrazu sarmackiej szlachty polskiej XVII wieku. Był wychowankiem szkół jezuickich, za młodu zaciągnął się do wojska, służył u boku Stefana Czarnieckiego, brał udział w wyprawie do Danii i w wojnie z Moskwą (1661 r.). Następnie osiadł w Krakowskiem, został panem, polował, procesował się z sąsiadami, jeździł na sejmiki, hulał, bawił się na weselach i pogrzebach, awanturował się i pił na
Mini-CV 12 luty 1865 – urodził się w Ludźmierzu. 1883 – Tetmajerowie przenieśli się do Krakowa. 1884 – rozpoczął studia na UJ. 1891 – Poezje, seria pierwsza. 1894 – pracował u Krasińskiego w Heidelbergu, seria druga Poezji. 1895 – podróżował po Europie. 1901 – narodziny syna Kazimierza Stanisława. 1903 – ukazał się pierwszy tom Na Skalnym Podhalu. 1910 – Maryna z Hrubego. 1911 – Janosik Nędza Litmanowski. 1914-1918 – wojnę spędził głównie w Zakopanem, początek
Pisywał i po łacinie (zgodnie z ówczesnymi normami kulturowymi), i – oczywiście – po polsku. Jego twórczość obejmuje przeróżne rodzaje i gatunki literackie; był także wszechstronnie wykształcony. Poznanie biografii i twórczości tego pisarza niemalże wystarcza, aby można było powiedzieć, że poznało się najważniejsze cechy polskiego renesansu. Jaka to epoka? Jan Kochanowski to jeden z najważniejszych twórców polskiego renesansu. Jego twórczość przypada na rozkwit odrodzenia i jego schyłkową fazę. Na tle epoki To
Nadejście romantyzmu poprzedził okres zwiastujący agonię oświeceniowego światopoglądu i klasycystycznej koncepcji sztuki zwany preromantyzmem. W drugiej połowie XVIII wieku i na początku wieku XIX pojawiło się wiele teoretycznych rozpraw odrzucających sztywne reguły klasycystyczne i uznających za główną wartość utworu jego oryginalność, a za najistotniejsze cechy twórcy natchnienie, wyobraźnię i geniusz. Wzrosło zainteresowanie sztuką średniowieczną i twórczością Szekspira. Odrzucono autorytet antyku i po wzorce poetyckie zaczęto sięgać do poezji narodowej. Problematyka literatury preromantycznej dotyczyła głównie sfery ludzkich emocji i nastrojów.
Początek romantyzmu – sytuacja w trzech zaborach Zabór rosyjski Po ustaleniach kongresu wiedeńskiego powstało zależne od Rosji Królestwo Polskie ze stolicą w Warszawie. Tu właśnie w roku 1830 wybuchnie powstanie listopadowe i tu najsilniejsze będą represje popowstaniowe: likwidacji ulegnie sejm, zniesiona zostanie konstytucja, przestanie istnieć armia i wprowadzony zostanie obowiązek służby w wojsku rosyjskim. Nastąpią konfiskaty majątków, aresztowania, zsyłki. Bardzo nasili się rusyfikacja, zamknięte zostaną uniwersytety w Wilnie i Warszawie.
O samym Słowackim Drugi polski romantyczny wieszcz żył nieco w cieniu pierwszego. Również jego twórczość okazała się mniej popularna – poezja Mickiewicza jest po prostu łatwiejsza, szybciej dociera do odbiorcy. Słowacki sam siebie kreował na samotnego i niezrozumianego poetę, ale też był samotny w istocie. Wielki wpływ na jego życie miała matka. Dużo pisał o sobie. Był wielbicielem Szekspira i on to głównie propagował szekspiryzm w polskiej literaturze. Przed maturą
Co pamiętać z biografii? Typ poety – samotna, tragiczna postać. Poeta wyrastający ponad swoje czasy, także malarz. Los przyniósł mu niezrozumienie przez współczesnych, chorobę, nieszczęśliwą miłość i śmierć w przytułku. Jest to o tyle istotne, że wpłynęło na kształt jego poezji. Cyprian Kamil Norwid urodził się 24 września 1821 roku w Laskowie-Głuchach. We Włoszech uczył się rzeźby. W Rzymie poznał legendarną piękność, słynną światową damę tamtych czasów – Marię Kalergis.
Romantyzm zrodził nowe gatunki literackie, które zmieniły oblicze literatury. Lektury obowiązkowe na maturze właśnie do nich należą – pisząc o nich, zawsze pamiętaj cechy kompozycji i przykłady – oznacza to punkty. Oczywiście, nie znaczy to, że znikają całkowicie klasyczne gatunki literackie, także te wywodzące się z antyku. Nadal powstają ody, sonety czy hymny, nie są to jednak formy najbliższe duchowi romantyzmu. W epoce tej powstają nowe gatunki, które ściśle łączą
Tego się naucz! Przede wszystkim powinieneś znać definicję satyry i umieć wskazać jej cechy na przykładzie satyr Krasickiego. Przyda się także znajomość co najmniej kilku najważniejszych satyr tego poety: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna. Ważne jest także, byś potrafił powiązać twórczość poety z hasłami epoki, w której żył, np. bawić, ucząc i, oczywiście, umieć wskazać elementy dydaktyczne i komiczne w satyrach, z którymi być może zetkniesz się na egzaminie pisemnym. Satyra to gatunek literacki (także inne
Quo vadis Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Kiedy Henryk Sienkiewicz pisze Quo vadis zaczyna się już nowa epoka – Młoda Polska, Sienkiewicz do końca życia pozostaje pozytywistą. To przejawia się w jego zamiłowaniu do gatunku – powieści historycznej i drobiazgowego odtwarzania realiów epoki oraz korzystaniu ze zdobyczy nauki przy pisaniu dzieła fabularnego. Gatunek literacki Powieść – romans historyczny. Sienkiewicz dba o drobiazgowe oddanie realiów epoki (z dokładnością pozytywistycznych
Latarnik Sienkiewicza – pozytywistyczna nowela Jesteś w pozytywizmie! W tej epoce cenimy pracę, nie walkę zbrojną, ziemię i naukę, nie fantastyczne światy i baśnie… A przy tym miłość ojczyzny i tęsknota za nią pozostaje ta sama… Henryk Sienkiewicz jest czołowym pisarzem polskiego pozytywizmu, najbardziej znane są jego powieści historyczne – ale pisał też powieści, nowele i opowiadania osadzone w swojej współczesności. Latarnik do nich należy. W utworze kluczową rolę odgrywa
Pan Tadeusz Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Polska w I połowie XIX wieku. Jest krajem zagarniętym przez zaborców. Jeszcze świeże są wspomnienia o wolności, potędze Rzeczpospolitej szlacheckiej, rozbiorach, kampanii Napoleona, przy którym Polacy próbowali odzyskać niepodległość. Dla Polaków kochających ojczyznę i wolność to narodowa tragedia. Władzę sprawują teraz władcy państw zaborców – w części zagarniętej przez Rosję (do niej należy Litwa, ojczyzna Mickiewicza) – car. Polacy nie mogą
Kamizelka Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Akcja Kamizelki rozgrywa się w Warszawie – a była to prawdziwa stolica pozytywizmu. Wyobraź sobie dorożki stukające po brukowanych ulicach stolicy, damy spacerujące po Łazienkach, salony literackie i kawiarnie, cukiernie, w których głośno czytano kolejne odcinki powieści panów Sienkiewicza czy Prusa… Pierwsze sklepy przy Krakowskim Przedmieściu, cukiernie, kataryniarzy, pensje na które uczęszczały dziewczęta z dobrych domów i sporo biedoty. W tamtych czasach
Chłopi Władysława Reymonta to powieść, za którą w 1924 roku pisarz otrzymał Nagrodę Nobla zaczyna się sceną hucznego weseliska Boryny, kończy zaś jego pogrzebem. I tak ludzkie losy zostały wpisane w odwieczne koło narodzin i śmierci. Koleje ludzkiego życia podporządkowane są rytmowi przyrody, która narzuca kolejność pracy i odpoczynku. Autor Władysław Stanisław Reymont (1867-1925) – pisarz i publicysta; syn wiejskiego organisty, w młodości próbował różnych zawodów – miał zostać krawcem,
Epoka – właściwie trzy epoki. Debiutuje w Młodej Polsce, tworzy w dwudziestoleciu międzywojennym i długo po wojnie. Miejsce – Lwów – miasto dzieciństwa i studiów, Warszawa. Nurty W Młodej Polsce dekadentyzm i nietzscheanizm. Deszcz jesienny to sztandarowy przykład poetyki i myśli dekadenckiej – Kowal – filozofii silnej jednostki, woli mocy, siły człowieka. W międzywojniu – poezja codzienności, początek klasycyzmu. Współczesność – klasycyzm. Miejsce w polskiej literaturze Zwany poeta trzech pokoleń,
