SIDEBAR
Franciszek Karpiński (1741-1825) Ten gruntownie wykształcony człowiek (z tytułem doktora filozofii i nauk wyzwolonych zdobytym na uniwersytecie we Lwowie) mógł zrobić karierę polityczną. Nie pasowało mu jednak salonowe życie – porzucił nawet służbę na dworze księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Wolał życie skromnego nauczyciela (czyli w jego czasach guwernera) wpajającego wiedzę dzieciom z magnackich rodów. Poetą został późno – pierwszy tomik wierszy (Zabawki wierszem) wydał w wieku 40 lat. A dlaczego zwano go poetą serca?
To talent wielkiej miary, porównywany z talentem Juliusza Słowackiego. Niestety, poecie nie dane było go wykorzystać w pełni, gdyż bardzo młodo zginął. Krzysztof Kamil Baczyński (1921-1944) Poeta, którego biografia jest typowa dla jego pokolenia. Urodzony w rodzinie inteligenckiej w Warszawie, chodził do prestiżowego gimnazjum im. Stefana Batorego, już jako uczeń pisał wiersze. Uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych (tajna polonistyka na UW), ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Rezerwy. Jako młody chłopak wziął
Nad Niemnem – powieść realistyczna czy tendencyjna? Zacznij od wprowadzenia Zaznacz różnicę znaczeniową między terminami powieść realistyczna i powieść tendencyjna. Podkreśl, że powieść tendencyjna była formą charakterystyczną dla pierwszej fazy pozytywizmu polskiego, w miarę rozwoju prądu zaś znacznie popularniejsze stały się utwory typowo realistyczne. Nad Niemnem to powieść Elizy Orzeszkowej powstała w okresie pozytywizmu, czyli w czasie, kiedy przed literaturą stawiano konkretne zadania. Pisać dla samego pisania po prostu nie wypadało. Cała literatura realizowała
Lektura: Antygona Sofoklesa. Rodowód: Kreon jest bratem Jokasty (szwagrem Edypa), wujem nieżyjących braci Eteoklesa i Polinejkesa oraz Antygony i Ismeny. Przełom w jego życiu: Objęcie tronu po bratobójczej śmierci prawowitego władcy Teb – Eteokles i podjęcie pierwszej decyzji – Kreon wydaje zakaz pochówku zmarłego Polinejkesa (zdrajcy Teb). Kreon – bohater literacki Cechy Kreona jako złego władcy Brak obiektywizmu. Nadużywanie władzy do realizacji własnych ambicji. Traktowanie miasta-państwa jak prywatnej własności. Brak szacunku wobec praw boskich.
Opisz obyczaje szlacheckie przedstawione w Panu Tadeuszu. Podtytuł Pana Tadeusza – Ostatni zajazd na Litwie oraz powtarzający się bardzo często w poemacie przymiotnik: „ostatni” sugeruje, iż mamy do czynienia z pożegnaniem dawnego, szlacheckiego świata. Nieodłącznym składnikiem tego świata jest pewna etykieta, pewne obyczaje… W epopei opisano je szczegółowo, barwnie i pięknie. Już pierwsza księga daje nam obraz szlacheckiej gościnności i ziemiańskich, staropolskich obyczajów. Gdy Tadeusz przybywa ze szkoły do rodzinnego domu – Soplicowa – stryj,
Zdecyduj się na ten pogląd, który – Twoim zdaniem – wyłania się z Dziadów cz. II. Wybierz tezę i ją uzasadnij: 1. Życie człowieka zamyka się ostatecznie wraz ze śmiercią. 2. Życie człowieka dopełnia się (nabiera pełni) dopiero wraz z jego pośmiertnymi losami. Czy rozumiesz temat? Masz wybrać jeden z dwóch poglądów, ten, z którym się zgadzasz, i uzasadnić go. Który pogląd wybierasz i dlaczego? Zastanów się, z jakim podejściem do sprawy śmierci spotykamy się w Dziadach. O czym
Charakterystyka porównawcza Artura i Edka z Tanga Sławomira Mrożka. Inteligent i prostak. Nadwrażliwiec i cham. Trudno o bardziej kontrastowe zestawienie… A jednak spotykają się pod jednym dachem… Ta konfrontacja nie może nie doprowadzić do spięć. I mimo początkowego pozornego sojuszu obu panów, do takiego spięcia dochodzi! Jeden z nich przegrywa. Niestety, ten bardziej wartościowy. Przyjrzyjmy się bliżej obu bohaterom dramatu Sławomira Mrożka. Artur, syn inteligentów, Eleonory i Stomila, jest pilnym studentem trzech fakultetów. Młody, przystojny,
Opisz zmieniające się nastroje Skawińskiego – bohatera noweli Henryka Sienkiewicza. Czy wiesz, jak opisać czyjeś przeżycia wewnętrzne? Polecenie wyraźnie sugeruje: „opisz zmieniające się nastroje”. Masz zatem stworzyć opis przeżyć wewnętrznych. Czego wymaga ta forma? Dokładnej lektury tekstu i – wyobraźni, bo nie wszystko jest w nim napisane wprost. Może nawet trzeba ponownie przeczytać lekturę. Jak opisywać przeżycia? Nie opowiadaj losów latarnika, nie koncentruj się na jego zajęciach czy burzliwej przeszłości. Skup się
Mały rycerz to pan Wołodyjowski – charakterystyka postaci. Niedawno przeczytałam fragment ostatniej części Trylogii – Pana Wołodyjowskiego. Tytułowy bohater, Michał Jerzy, występuje we wszystkich częściach tego utworu Sienkiewicza. Ten dojrzały, czterdziestodwuletni żołnierz poślubił Barbarę Jeziorkowską, niegdyś podopieczną jego siostry, stolnikowej Makowieckiej. Był komendantem zamku w Kamieńcu. Jego najlepszy przyjaciel to Ketling, który uznał Rzeczpospolitą za swą nową ojczyznę. Pan Wołodyjowski wyróżniał się niskim wzrostem, drobną budową, dlatego nazywany był małym rycerzem.
Powieść-parabola o poszukiwaniu własnej drogi i odkrywaniu sensu życia. Określ czas i miejsce akcji Ponieważ Alchemik ma cechy paraboli, dokładne określenie czasu akcji i przestrzeni nie jest konieczne dla zrozumienia sensu utworu. Można jednak powiedzieć, że akcja toczy się w Andaluzji, później w Afryce (od Maroka do Egiptu) i trwa przez mniej więcej dwa lata. Bohaterowie Santiago – młody andaluzyjski pasterz, główny bohater powieści. Miał około osiemnastu lat w chwili rozpoczęcia wędrówki (szesnaście miał, kiedy opuścił
Określ czas i miejsce akcji Miejsce: Warszawa, Jodańce (miejscowość na Litwie, majątek ciotki Reginy, starszej siostry Melchiora), kraje europejskie (w czasie rowerowej wyprawy Krysi i Tili). Czas: lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku. W licznych retrospekcjach wspomniane są czasy zaborów i I wojny światowej oraz II wojna światowa. Akcja Ziela na kraterze trwa od 1919 do 1946 r. (ale czasem cofa się w czasie – autor wspomnieniami sięga do lat swojej młodości). Są to lata ważnych
Czas i miejsce akcji Czas akcji: przełom lat 40. i 50. XX wieku. Akcja trwa dwa dni – od soboty do poniedziałku. Rozgrywa się zimą, niedługo przed Bożym Narodzeniem. Miejsce akcji: Nowy Jork. Znaczenie tytułu „Buszować w zbożu” to fragment cytowanego w powieści wiersza Roberta Burnsa. Przytoczone słowa to: „Jeśli ktoś napotka kogoś, kto buszuje w zbożu…”. Tylko tyle. Niewiele wynika z tego fragmentu, bo nie wiadomo, co wydarzy się dalej. Buszować to: zaglądać w każde miejsce,
Dla dorosłych czy dla dzieci, czyli dedykacja ze zmyłką… Leonowi Werth Dzieci, wybaczcie mi, że dedykuję tę książkę osobie dorosłej. Ale mam poważne powody: ten dorosły to mój – najlepszy na świecie – przyjaciel. Następny argument: ten dorosły wszystko zrozumie (nawet książki dla dzieci). I ostatni powód: ten człowiek przebywa we Francji, gdzie nękają go zimno i głód. Bardzo łaknie dobrego słowa. Jeśli to wszystko Was nie przekonuje, chętnie zadedykuję tę książkę
Czas akcji: „Dawno, dawno temu, w czas dla świata spokojny, gdy mniej na nim było zgiełku”. Trwa okrągły rok. Wyprawa zaczęła się na początku maja, pierwszego dnia zimy wędrowcy docierają do góry smoka, hobbit wraca do Pagórka w czerwcu. Miejsce akcji: Hobbiton i Dzikie Kraje. Krainy fantastyczne, stworzone przez Tolkiena. Narracja Narrator – bajarz, nieustannie wtrąca się do opowiadanej fabuły, komentuje zachowania bohaterów, tłumaczy czytelnikowi niektóre wątki. Wybiega w przyszłość, np. „nieraz jeszcze Bilbo
Gatunek literacki Najczęściej Folwark… określa się jako powieść parabolę. Parabola (inaczej przypowieść) ma dwa znaczenia. Biblijna przypowieść o synu marnotrawnym nie opowiada tylko i wyłącznie o synach, którzy roztrwonili pieniądze. Mówi o wszystkich ludziach, którzy popełniają błędy i starają się je naprawić. Mówi o przebaczeniu, jakie trzeba okazywać winowajcom. W Folwarku zwierzęcym jest bardzo podobnie. Na pierwszy rzut oka to fantastyczna historyjka o zbuntowanych zwierzakach. A drugie znaczenie (ukryte, ale bardzo ważne) to analiza ustroju totalitarnego, ukazanie
Forma jako ograniczenie wolności i jako niezbędny warunek życia w społeczeństwie. Twoje refleksje po lekturze fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. Wstęp Nikt nie lubi być ograniczany. Nie lubimy krytyki za niewłaściwe zachowanie, nie lubimy nakazów i zakazów. Chcemy być wolni i niezależni, A okazuje się, że nasze życie to jedna wielka forma – forma dziecka, ucznia, studenta, pracownika, obywatela jakiegoś kraju, później forma rodzica, dziadka. Maniery, skomplikowany savoir-vivre, który tak trudno pojąć. Pierwsza
Znaczenie tytułu Ferdydurke – to słowo wymyślone, którego nie ma w słowniku języka polskiego. Tytułem tym Gombrowicz nawiązał do mało znanej amerykańskiej powieści Sinclaira Lewisa Babbit. Jej bohater nazywał się Freddy Durkee i podobnie jak Józio został wtrącony w powtórne dzieciństwo. Dlaczego taki tytuł nadał Gombrowicz? Aby prowokować czytelników i recenzentów. Co jest ważne w Ferdydurke? Gombrowicz zadaje ważne pytanie:czy to my sami tworzymy, kształtujemy siebie, czy też ulegamy wpływom świata i pozwalamy, aby to on
Autor Ernest Hemingway (1899-1961) to jeden z najpopularniejszych pisarzy amerykańskich. Jego życie było bardzo barwne – gdy miał 19 lat, brał udział w I wojnie światowej, później jako reporter podróżował po Europie, polował na dzikie zwierzęta w Afryce, był korespondentem wojennym podczas wojny domowej w Hiszpanii. W czasie II wojny światowej tworzył załogę angielskich bombowców i zasłynął niepospolitą odwagą. Pisał powieści i opowiadania – za swoją twórczość otrzymał Nagrodę Nobla. Miejsce akcji Hiszpania – wojskowy most pontonowy na
Autor Stefan Żeromski (1864-1925) – przedstawiciel Młodej Polski. Zakochany w Górach Świętokrzyskich. Autor m.in. Ludzi bezdomnych (lektura w liceum), Przedwiośnia (ekranizowanego niedawno), Syzyfowych prac (lektura w gimnazjum) oraz wielu nowel i opowiadań (wśród nich Siłaczka – Wasza lektura). Tytuł Zgromadzeni przy ognisku słuchają odgłosów rąbanych drzew. I ten monotonny odgłos wywołuje wspomnienia, przynosi echa pamięci. O czym mówi leśne echo? O dawnych legendach. Gatunek literacki Nowela Dotyczy jednego wydarzenia (opowieść generała). Wyraźny punkt kulminacyjny i puenta. Ograniczona liczba
Przeprowadź wywiad z bohaterem noweli Bolesława Prusa pt. Kamizelka. Jak to napisać? Wywiad nie jest trudną formą. Pamiętaj jednak o kilku rzeczach: Pytania muszą być konkretne, rzeczowe i oczywiście mają dotyczyć treści noweli. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby trochę pofantazjować i wzbogacić treść noweli. Poproś swojego rozmówcę o wyjaśnienie, jak dalej potoczyły się jego losy. Zaznacz jednak moment, w którym wychodzisz poza treść noweli. Zobacz, jak zrobiliśmy to w naszym przykładowym wywiadzie. Pytania nie mogą
