SIDEBAR
“Teatr nie odzwierciedla, teatr nie nie jest lustrem w którym przegląda się rzeczywistość. Teatr organizuje, ogniskuje, skupia i wzmacnia rzeczywistość.” Powyższa wypowiedź Tadeusza Różewicza może stać się kluczem do zrozumienia Kartoteki, pierwszego dramatu autora napisanego w roku 1958/59, który do dzisiaj zdumiewa i zaskakuje niejednego przecież czytelnika swoją niekonwencjonalną i zwariowaną po trosze konstrukcją. Kartoteka przekreśla bowiem koncepcję teatru tradycyjnego. Gdyby szukać w literaturze polskiej rodowodu dramatu awangardowego, to należałoby
21. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki to pierwsza polska: a) powieść w listach b) powieść nowożytna c) powieść przygodowa Komentarz: Powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego została wydana w 1776 roku. Jest to pierwsza polska powieść nowożytna. Autor wykorzystał w niej elementy powieści satyryczno-obyczajowej, przygodowej i robinsonady, nadając całości formę pamiętnika. Pierwowzorem powieści był Robinson Crusoe, bohater powieści Daniela Defoe, dlatego Doświadczyńskiego nazywa się często polskim Robinsonem. 22. Metamorfoza Mikołaja Doświadczyńskiego następuje
1. Epoka oświecenia to: a) cały wiek XVII b) przełom XVII i XVIII wieku c) cały wiek XVIII Komentarz: Epoka oświecenia trwała w Europie przez cały wiek XVIII, choć jej korzenie tkwią jeszcze w wieku XVII. Wtedy to w Anglii pojawiły się nowe tendencje, które doprowadziły do rozkwitu nauk eksperymentalnych i przyrodniczych, co zaowocowało licznymi odkryciami w tych dziedzinach. Na bazie tych dokonań zaczęto myśleć o świecie jako o wielkim
Odnajdź w tekście ALUZJA LITERACKA Co to jest? Aluzja literacka to pojawiające się w utworze świadome, znaczące nawiązanie do innego dzieła literackiego. Oczywiście, takie nawiązanie trzeba umieć zauważyć i właściwie zinterpretować. Bez tego lektura tekstu, w którym mieliśmy do czynienia z aluzją, będzie niepełna… Autorzy bardzo liczą na współpracę czytelnika – starajmy się ich nie zawieść! Wzajemne oddziaływanie obu tekstów tworzy układ, w którym dokonuje się reinterpretacja tekstu źródłowego. Aluzja literacka
Temat wypracowania maturalnego często odnosi się do postaci występującej w przytoczonym fragmencie. I byłby lubiany, gdyby nie straszące polecenia typu „określ kreację”, „prześledź proces degradacji”. Tymczasem chodzi o proste sprawy. Polecenia z tematu KREACJA O co chodzi? Pytają, w jaki sposób została przedstawiona postać. Jakimi metodami ją przedstawiono i jako kogo – innymi słowy, na kogo ją wykreowano. Zadaj pytanie W jaki sposób jest opisana – wygląd, zachowanie, czy wzbudza
I. Powtórz Jest garść zagadnień, które należy powtórzyć przed podejściem do testu czytania ze zrozumieniem. To terminy związane z najczęściej pojawiającymi się pytaniami, dotyczącymi struktury tekstu – nie wszystkie bowiem dotyczą treści. 1. Akapit wobec akapitu: Przykład pytania: Jaką funkcję przyjmuje akapit 3. wobec 1.? Potrzebna wiedza: To może być: Niezależność (są zupełnie o czym innym). Synteza (są zgodne, łączą się). Sprzeczność, kontrast (są przeciwne). Podważenie (3. podważa tezę 1.).
Czego się spodziewać? Tematy maturalne mogą Cię zaskoczyć, ale test czytania ze zrozumieniem – na pewno nie. Zasady sporządzania takiego testu są jasno określone. Tekst o długości około 1200 słów, publicystyczny lub popularnonaukowy, współczesny (czyli najwyżej sprzed kilku lat), o przejrzystej konstrukcji i ładnym (starannym) języku, 14–16 poleceń, zarówno otwartych, wymagających wpisania odpowiedzi, jak i zamkniętych (wówczas wybiera się zazwyczaj jedną z proponowanych możliwości). Pytania powinny dotyczyć trzech różnych poziomów:
Rzecz nie jest specjalnie skomplikowana: fragmenty dramatu interpretujemy podobnie jak poetyckie czy prozatorskie. I tu przecież mamy jakąś wypowiedź, nadawcę, odbiorcę, jakiś kontekst, który należy wziąć pod uwagę itp. Są jednak pewne szczegóły ważne przy omawianiu tego rodzaju literackiego – przed maturą warto je sobie przypomnieć! Na poziomie podstawowym – całkiem łatwo Dramat to szczególny rodzaj literacki – obejmuje utwory należące jednocześnie do literatury i sztuki teatru. Ta dwoistość nie ujawnia się
Jak porównywać teksty prozatorskie? (poziom podstawowy) Najlepszy układ pracy W modelach odpowiedzi najczęściej pojawia się taki schemat: ogólne przedstawienie obydwu tekstów (hipoteza interpretacyjna, przyczyny zestawienia ze sobą itp.), interpretacja I tekstu, interpretacja II tekstu, podsumowanie, w którym wyciąga się ostateczne wnioski z porównania tekstów. Ten układ jest schematyczny, mniej atrakcyjny niż równoległe analizowanie w obydwu fragmentach kolejnych aspektów problemu. Ale masz mało czasu, za kompozycję możesz dostać niewiele, a w układzie problemowym łatwiej zagubić ważne informacje.
Na poziomie podstawowym – co autor chciał powiedzieć Interpretacja wiersza z pewnością wymaga pewnej pracy myślowej. Nie wszystkie sensy są widoczne na pierwszy rzut oka. Trzeba także dysponować pewną wiedzą, bo przecież utwór literacki nie powstaje w kulturowej pustce. Obowiązkiem solidnego interpretatora jest odwołanie się do odpowiednich kontekstów, zauważenie związków analizowanego dzieła z innymi tekstami literackimi, historią, kierunkami artystycznymi, filozofią czy z biografią autora. Warto także pamiętać, że nie ma czegoś takiego jak „jedyna
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o cytowaniu W przypadku testów sprawdzających rozumienie czytanego tekstu sprawa jest jasna: trzeba odpowiadać własnymi słowami, chyba że polecenie wyraźnie każe coś zacytować. A co w przypadku wypracowania? Przytaczać fragmenty analizowanego tekstu czy tylko wyciągać wnioski? Odpowiedź jest prosta: lepiej przytaczać. Należy to jednak robić mądrze. Liczne zalety cytowania Kształt obecnych zadań maturalnych z pewnością ułatwia pracę piszącemu. Jeśli do polecenia mamy dołączone fragmenty tekstu czy tekstów, to wystarczy odrobina inteligencji,
Kompozycja wypracowania na maturze nie różni się zasadniczo od konstrukcji jakiejkolwiek innej pracy. Tu także wymaga się, aby była uporządkowana (co najłatwiej osiągnąć przez trójdzielność: wstęp, rozwinięcie, zakończenie), przejrzysta, logiczna i spójna. Nie zmienia się także podstawowa funkcja wstępu – jego zadaniem jest wprowadzenie w istotę tematu, zapowiedzenie treści, które zostaną dalej rozwinięte. BŁĘDY! Oto mały katalog tych najczęściej spotykanych błędów kompozycyjnych: Wstęp niezwiązany z poleceniem Często pojawiają się prace zaczynające
What school do you prefer: American, French or Polish one? School in Sweden Studying in any kind school is for free. Parents and children don’t have to pay for books, meals at school, school bus or a school doctor. Nauka w każdym rodzaju szkoły jest za darmo. Rodzice i uczniowie nie muszą płacić za książki, posiłki w szkole, autobus szkolny czy za szkolnego lekarza. In every school there’s a headmaster. This person makes decisions
TEATR ANTYCZNY (Grecja) NACZELNA IDEA: Fatum rządzi ludzkim życiem. Źródła – święta ku czci Dionizosa, mit. Podstawowe cechy Silna teatralizacja przedstawień – barwne kostiumy aktorów, niepodobne do codziennych ubiorów Ateńczyków, maski symbolizujące postacie, koturny. Poczucie sacrum. Uczestnictwo w teatrze starożytni postrzegają jako obcowanie z bogami. UMOWNOŚĆ – istota teatru. Przestrzeń – cały czas ta sama, rekwizyty potrzebne później są widoczne od początku (np. grób bohatera…). Rzecz rozgrywa się w tym samym miejscu –
Wotywy Literatury renesansu Człowiek i jego sprawy Miłość Władza Wzorce postępowania (pareneza) Człowiek i jego sprawy W średniowieczu dominantą był Bóg, wciąż znajdowaliśmy się w kręgu spraw religijnych i słuchaliśmy o pogardzie dla rzeczy doczesnych, takich jak pieniądze, sława czy też stroje, piękne domy itp., itd. W renesansie rzecz się zmienia: bohaterem jest człowiek – zanurzony w ludzkich sprawach, poszukujący radości życia. Autorem też jest człowiek – i nie skrywa się pod ochronnym pancerzem anonimu, lecz pożąda sławy:
Nurty w literaturze baroku wyróżniamy, kojarząc je z miejscami, w których powstawały utwory, a były to: pałace magnackie, dwory szlacheckie, miasta. Podział na lirykę i epikę wymaga, by podać jeszcze, jakie nurty istniały w prozie, a jakie gatunki wykorzystywano w zakresie liryki. Zapamiętując podziały, warto uzmysłowić sobie pewną dwoistość ówczesnej kultury polskiej. „Na zewnątrz” skierowała swą uwagę magnateria i elita skupiona na dworze królewskim i dworach magnackich. Owi bywalcy świata czerpali inspirację z Europy, hołdowali wzorom zachodnim, preferowali kosmopolityzm, zarówno w stroju,
Wacław Potocki Był przedstawicielem nurtu sarmackiego w polskiej poezji. Żył w latach 1621-1696. Był arianinem, co wpłynęło na jego losy. Nie mógł uzyskać w Polsce wyższego wykształcenia (Akademia Krakowska arian nie przyjmowała), mimo to dzięki zdolnościom i wychowaniu został wnikliwym obserwatorem i krytykiem społeczeństwa polskiego. Kiedy w 1658 roku wydano uchwałę o banicji arian z Polski, Potocki zmuszony do zmiany wyznania bądź opuszczenia kraju, wybrał tę pierwszą możliwość (został katolikiem),
Renesansowa mapa Europy Włochy Kolebka renesansu. Włosi startują pierwsi, jeszcze w XIV w. Tu działa: Dante Alighieri, Giovanni Boccaccio, Francesco Petrarka, Niccolò Machiavelli, Lodovico Ariosto. Malarze: Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł. Kwitną miasta: Florencja, Rzym, Padwa, Wenecja. Ważne ośrodki naukowe: uniwersytety w Bolonii, Padwie, Rzymie, Florencji i Pizie. . Francja Ośrodkiem jest Paryż i dwór królewski. Niestety, tu będzie miała miejsce straszna noc św. Bartłomieja – mord wyznawców kalwinizmu
TEMATY renesansowej literatury O ojczyźnie mówili: Mikołaj Rej Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej Piotr Skarga, Kazania sejmowe. O filozofii istnienia, konstrukcji wszechświata i człowieku: Mikołaj Rej – Żywot człowieka poczciwego – wizja życia zgodnego z naturą. Jan Kochanowski – wszechświat: harmonijna, pełna ładu, reguł przyrody, misterna struktura. Jan Kochanowski – Treny – załamanie renesansowej wizji ładu wszechświata i powrót do niej. O wzorcach postępowania (pareneza): Mikołaj Rej
COSMOS I’ve always been interested in astronomy. At the age of six I could find in the night sky not only The Great Bear, Polaris and The Plough but also Cassiopeia and Venus. Then, I started reading books about the universe and I wanted to know everything about our solar system. I observed the shooting stars, the phases of the moon and I even went abroad to see the eclipse. I’d like to be an
