ŻiT Żeromski Twórczość
Zmierzch – opowieść o losie nędzarzy Ze względu na krótką, zwięzłą formę Zmierzch przypomina raczej obrazek o charakterze społecznym niż opowiadanie. Nie zawiera wyrazistej akcji, lecz prezentuje plastycznie zarysowaną scenę, jakich wiele można odnaleźć w malarstwie rodzajowym podejmującym motywy pracy. Zasadniczą treścią opisywanej sytuacji jest ciężka, upokarzająca praca małżeństwa Gibałów przy kopaniu torfu. Losy Walka Gibały i jego żony doskonale ilustrują sytuację bezrolnych wyrobników. 2 marca 1864 roku ukaz carski
Klechda domowa Wierną rzekę napisał Żeromski w 1912 roku, by uczcić pięćdziesiątą rocznicę powstania. Podtytuł klechda domowa oznacza legendę, podanie, związane z lokalnymi tradycjami, wierzeniami i obyczajowością danego regionu. A więc sugeruje, że opowieść ma związek z konkretnymi miejscami, w przypadku Wiernej rzeki z Kielecczyzną. W powieści odtworzone zostało konkretne wydarzenie z powstania styczniowego, osadzone w określonej miejscowości, Rudzie Zajączkowskiej. Nie tylko ta miejscowość, ale także przepływająca przez nią rzeka Łośna zostały nazwane i urzędowo, i nieoficjalnie przez mieszkańców Wierną Rzeką.
Tomasz Judym – niepoprawny idealista Co o nim wiemy? Główny bohater powieści Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego, doktor Tomasz Judym, pochodził z biednej rodziny robotniczej, był synem szewca. Jego dom rodzinny, jak sam go określa, to „(…) suterena, wilgotny grób pełen śmierdzącej pary. Ojciec wiecznie pijany, matka wiecznie chora. Zepsucie, nędza śmierć”. Po śmierci matki wzięła go na wychowanie ciotka. Judym był u niej chłopcem na posyłki, czyścił podłogi, mył naczynia, sypiał w przedpokoju
Cezary Baryka jest postacią wewnętrznie rozdartą. Chce zmian, ale nie potrafi się zdecydować, jaką drogę obrać. Cezary Baryka, bohater Przedwiośnia Stefana Żeromskiego, jest postacią wewnętrznie rozdartą między ideałami, przekazywanymi mu w domu przez matkę patriotkę i ojca pragnącego, by chłopak przyczynił się dla dobra ojczyzny, a codziennym życiem, kryjącym wiele trudów i przykrych niespodzianek. Prezentuje wątpliwości, które dręczyły wielu młodych ludzi czasów międzywojennych. Przede wszystkim jest jednak młodym, niecierpliwym chłopakiem, którego męczy czekanie na
Przedwiośnie jako powieść o dojrzewaniu Wstęp „Przedwiośnie” to bardzo ważna powieść Stefana Żeromskiego, jedno z jego późniejszych dzieł (powieść powstała w 1924 r.). Nazywane jest „Przedwiośnie” powieścią społeczną czy powieścią rozrachunkową. Akcja rozgrywa się w szczególnym momencie, oto Polacy zaczynają żyć w niepodległym państwie po długiej niewoli. Niby wiele sobie obiecują, niby to wielkie szczęście, ale czeka ich jeszcze bardzo dużo pracy. Wymarzona wolna Polska nie jest państwem jak ze snu. Sugeruje to tytuł powieści
Treści związane z lekturą, potrzebne do egzaminu Którędy do Obrzydłówka? Droga Pawła Wspólne studia w Warszawie Wielkie ideały na początku pobytu w miasteczku. Po ukończeniu studiów medycznych Obarecki przyjeżdża do niewielkiego miasteczka, aby realizować swoje marzenia – walczyć o poprawę warunków życia ubogich mieszkańców okolicznych wsi. Okazuje się jednak, że Obrzydłówek jest wyraźnie podzielony na bogatych i biednych. Tym, którzy mają pieniądze, nie podobają się plany Pawła. Wojna z aptekarzem.
Tomasz Judym Pochodzenie społeczne Syn szewca pijaka. Życie w biedzie, przed nim trudna droga do osiągnięcia czegokolwiek. Wykształcenie Nauka u despotycznej ciotki, studia medyczne okupione wieloma wyrzeczeniami, praktyki w Paryżu. Ideały Marzenie o poprawie życia najuboższych – gratisowo leczy biednych, walczy o poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy robotników, chce oczyścić rzekę koło sanatorium w Cisach, pracuje wśród górników w Zagłębiu. Jest niepoprawnym społecznikiem, który wyrzeka się szczęścia osobistego. Cechy
Ludzie bezdomni Żeromskiego Ludzie bezdomni Żeromskiego to podstawowa lektura do matury. Sprawdź swoją wiedzę i odpowiedz na pytania. Jak upłynęło dzieciństwo doktora Tomasza Judyma? Tomasz Judym urodził się w Warszawie jako syn biednego szewca. Wraz z ojcem i bratem Wiktorem mieszkał przy ulicy Ciepłej w biednej, fabrycznej dzielnicy. Jego ojciec był lichym szewcem, bardziej niż do pracy skłonnym do alkoholu i awantur. Z tych podłych warunków wyciągnęła Judyma ciotka, siostra
Siłaczka Lektura w epoce Stop! Jesteście w Młodej Polsce! Młoda Polska to jedna z nazw epoki następującej po pozytywizmie, a nawet przez jakiś czas współistniejącej z tą epoką. Ośrodkiem pozytywizmu była Warszawa, Młodej Polski – Kraków. Pozytywizm już chylił się ku końcowi, ale jeszcze powstawały wielkie dzieła – Lalka Prusa, Trylogia Henryka Sienkiewicza, pozytywiści wciąż pisali artykuły o ważnej roli wiedzy i pracy w życiu społeczeństw. Młodzi moderniści natomiast uciekali
Aby zaprezentować społeczną problematykę krótkich form prozatorskich Żeromskiego, można przywołać utwory pt. Rozdzióbią nas kruki, wrony…, Zmierzch, Siłaczka. Znajdujemy się w kręgu społeczności wiejskiej – treść dzieł dotyczy bowiem w ten czy inny sposób życia chłopa, prezentuje egzystencję biedoty. Rozdzióbią nas kruki, wrony… – zasadniczo podejmuje temat powstania styczniowego. Lecz myślą przewodnią noweli jest pytanie o przyczynę klęski – a odpowiedź tkwi w nieświadomości, zaniedbaniu i krzywdzie chłopa polskiego, który się do powstania nie przyłączył. Straszna
Sporo jest powieści o dojrzewaniu, dorastaniu, poszukiwaniu swojej drogi i tożsamości. Przypomnij sobie Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego. Pierwsza powieść polska, nowożytna – właśnie o tym. Kordian Juliusza Słowackiego – także. Mnóstwo tego w literaturze powszechnej: od Kandyda Woltera po Buszującego w zbożu Salingera. Ale Marcinek Borowicz to postać szczególna, bo on nie tylko dorośleje, ale też budzi się w nim poczucie tożsamości narodowej. Jego dojrzewanie odbywa się w obliczu rusyfikacji – powieść ma zatem walory patriotyczne
Wierna rzeka jest popularną powieścią, w której Żeromski przywołuje wątek powstania styczniowego i ukazuje na tle wydarzeń historycznych romantyczną miłość dwojga ludzi z różnych sfer. Fabuła powieści jest nieco melodramatyczna – do zaściankowego dworku o nazwie Niezdoły przyczołgał się ranny powstaniec, który cudem uniknął śmierci nie tylko z rąk wroga, lecz także ze strony niechętnie nastawionych chłopów polskich. W Niezdołach pozostała tylko panienka – zubożała szlachcianka Salomea Brynicka i jej wierny sługa – inni poszli do
Czy pamiętasz jak na początku powieści, w Paryżu, Judym spotyka Natalię i Joasię i razem oglądają rzeźbę Wenus z Milo? Rozmawiają potem w tramwaju o innym dziele sztuki: płótnie Puvisa de Chavannes’a pt. Biedny rybak. Obraz przedstawia ubogiego rybaka w nędznym odzieniu, jego żonę i dziecko – w przestrzeni, którą można nazwać uniwersalną, ponadczasową. Judym przypomina sobie, jak oglądał to dzieło w galerii, jak wzruszali się nim ludzie, jak malarz potrafił zarysować degradację człowieka. Z pewnością obraz i na Judymie wywarł wielkie
Sytuacja tragiczna następuje wtedy, kiedy człowiek musi dokonać wyboru między dwoma racjami – i każda jego decyzja będzie niekorzystna. Słowem – czego by nie wybrał – tak i tak będzie źle. Judym rzeczywiście musi dokonać takiego wyboru – przynajmniej według własnego mniemania. Stoi przed decyzją: albo zwiąże się z Joasią, założy dom i będzie wiódł szczęśliwe życie – albo poświęci się całkowicie pracy społecznej, bezinteresownemu niesieniu pomocy biedocie Zagłębia. Obie możliwości wykluczają się –
Jaki jest rodowód dziewiętnastowiecznej inteligencji? W przeważającej części wywodzi się z ziemiaństwa, czasami nieco zubożałego, ale rzadko z rodzin naprawdę biednych. Domy inteligentów, a więc także lekarzy, były najczęściej zamożne. Jak w takim otoczeniu czuł się Tomasz Judym, ubogi syn szewca pijaka, który skończył studia dzięki finansowej pomocy ciotki? Miał dwie drogi: albo szybko zapomnieć o swoim pochodzeniu, albo dołączyć do grona szaleńców marzących o zasypaniu przepaści między bogatymi a biednymi. Bohater Ludzi bezdomnych wybiera tę drugą
Znajdujemy się w kręgu problematyki powstania styczniowego – lecz także w kręgu tematów nierówności społecznej, symbolizmu i naturalizmu. Treść opowiadania jest krótka: powstaniec Winrych wiezie broń dla oddziału partyzantki. Napotyka oddział Moskali – scena kończy się opisem strasznej śmierci powstańca. Lecz Winrych – Moskale to nie jest jedyna relacja osób w utworze. Gdy powstaniec jest już zabity, a koń raniony, nadchodzi okoliczny ubogi chłop. I tu dopiero jesteśmy świadkami narodowej tragedii: chłop Polak ściąga z powstańca Polaka
Oczywiście, że tak. Nie jest to jedyny motyw tematyczny utworu, lecz chyba najważniejszy. Spójrzmy na świat przedstawiony, zrekonstruowany w powieści przez Żeromskiego. Oparty jest na kontraście i odzwierciedla faktyczne antynomie społeczne Polski przełomu wieków XIX i XX. Oto z jednej strony poznajemy Warszawę inteligencką – salony lekarzy warszawskich, bogactwo, wręcz przepych, organizowane przyjęcia, piękne stroje i wykwintne maniery tego środowiska. Z drugiej strony natychmiast przenosimy się na tereny biedoty – oto ulica Ciepła i Krochmalna, oto
Słynne są trzy koncepcje naprawy kraju zawarte w powieści Żeromskiego, która ma przede wszystkim wymiar polityczny. Rzeczywistość młodego państwa rozczarowała wielu, którzy czekali na odzyskanie niepodległości. Do grona krytyków należał także Żeromski. Oto trzy programy zaprezentowane w powieści: Wizja szklanych domów. Tę idealistyczną koncepcję głosił ojciec Cezarego – stary Baryka. Opowiadał o Polsce jako o krainie dobrobytu, w której robotnicy mieszkają w estetycznych, higienicznych, ciepłych – szklanych domach. Tę szklaną arkadię zamieścił Żeromski w powieści nie bez
Ludzie bezdomni są powieścią modernistyczną i gatunkowo różnią się ogromnie od modelu powieści dziewiętnastowiecznej w wydaniu Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza, a nawet Bolesława Prusa. Oto cechy nowej powieści: Brak tu zwartej, rygorystycznej kompozycji – akcja nie składa się z wydarzeń związanych zasadą: przyczyna–skutek. Czytając dzieje Judyma, obserwujemy sceny utrwalające dany moment z życia, a łączy je biografia bohatera. Oto: Judym w Paryżu, Judym w Warszawie, Judym w Cisach, Judym w Zagłębiu. Jest to luźna kompozycja fabuły – można powiedzieć budowa
Tomasz Judym, główny bohater młodopolskiej lektury – Ludzi bezdomnych. W polskiej kulturze bardzo ważny – stał się uosobieniem idealizmu i społecznikostwa w naszej literaturze i świadomości. Jego nazwisko – Judym – oznacza społecznika, kogoś, kto dla idei społecznej odrzuca własne szczęście. Kim był – osadź postać w konkretnych realiach (musisz je zapamiętać) Tomasz Judym to młody lekarz wywodzący się z rodziny proletariackiej, syn szewca, pijaka. Wychowanie i wykształcenie zdobył
