Search Results for "Nie-Boska komedia"
„Łatwiej przeniknąć świat niż samego siebie” (Carl Gustav Jung). Przedstaw portrety bohaterów literackich, którzy w trudnych sytuacjach odkrywali mikrokosmos swojej psychiki. Komentarz: Temat tylko z pozoru wygląda na trudny. Wiadomo – nazwisko Junga w połączeniu z „mikrokosmosem psychiki” musi zrobić wrażenie. Ale czym tak naprawdę jest to „odkrywanie mikrokosmosu psychiki”? To słowo-wytrych, którym można określić dokładnie każdą refleksję nad samym sobą i wewnętrznymi przemianami. Po przełożeniu na prostszy język temat brzmi: „Przedstaw bohaterów, którzy
Historia narzucała twórcom literatury powinności. Omów, jak je pojmowali i realizowali wybrani przez Ciebie pisarze w swoich dziełach. Komentarz: Temat raczej mało prawdopodobny, średnio trudny. Od razu na początku pojawia się pytanie – czy to historia automatycznie narzuca powinności artyście, czy raczej artysta sam je na siebie nakłada, czy wreszcie niejako wymusza to na nim światopogląd epoki. Warto na to pytanie spróbować odpowiedzieć już we wstępie. Z doborem tekstów może być
Artysta i jego sztuka – bohaterowie literatury różnych epok. Przedstaw problem na wybranych przykładach. Komentarz: Kolejna wersja najpopularniejszego tematu maturalnego. Zadania sztuki czy raczej stosunek artysty do niej – w tym wypadku możemy konkretyzować nasze ujęcie tematu według własnego uznania. Niestety, jeśli nie mamy wielkiego talentu eseistycznego, przy tego rodzaju temacie raczej nie unikniemy chronologicznej lub problemowej wyliczanki-klepanki. Warto tylko postarać się, by była ona solidna i przekonująca. Strategie realizacji
„Kiedy zło tryumfuje, dobro się utaja, gdy dobro się objawia, zło czeka w ukryciu” – Wisława Szymborska. Omów wybrane literackie obrazy walki dobra ze złem, jednocześnie czyniąc odniesienia do sytuacji człowieka we współczesnym świecie. Komentarz: Generalna zasada jest taka, że jeśli w temacie pracy pojawia się cytat, to musisz się do niego jakoś ustosunkować (zgodzić się albo nie), a czasami wyjaśnić, jeśli jest nazbyt metaforyczny. Opcja pierwsza to próba dyskusji
Literatura XIX wieku, jako strażniczka „narodowego pamiątek kościoła” (Adam Mickiewicz). Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów. Komentarz: Zagadnienie jasno określone, łatwe do zanalizowania. O ile rzecz jasna orientujesz się w literaturze czasów Adama Mickiewicza. Trudno doszukiwać się różnych sposobów podejścia do tematu, bo różna właściwie być może jedynie kolejność przytaczanych utworów. Musisz rozważyć problem, którego w zasadzie nie ma. Każda próba dyskusji raczej spali na panewce. Przywołaj pojęcia: Mesjanizm – przekonanie, że
Czym dla bohaterów literackich różnych epok jest pamięć o życiowych doświadczeniach – darem, brzemieniem, przekleństwem…? Komentarz: Osią konstrukcyjną pracy możesz uczynić życiowe doświadczenia w ujęciu ogólnym (dobre i złe), albo skupić się na przeżyciach o charakterze traumatycznym. Zadanie niełatwe. Łatwo pobłądzić i zacząć analizować motywy autobiograficzne w literaturze powojennej. Niesłusznie utożsamiając bohatera z autorem. Nie ograniczaj się absolutnie tylko do jednej epoki literackiej. Strategie realizacji tematu: Możliwość I: Spróbuj wyjść z tezą, że gdyby możliwym było
Mówi się, że sztuka wzbogaca człowieka – rozważ problem, nawiązując do wybranych dzieł literackich i innych. Komentarz: To chyba najłatwiejszy z możliwych tematów maturalnych. Jeśli ktoś nie umie sobie z nim poradzić, to chyba powinien sobie odpuścić maturę. Jego dodatkową zaletą jest fakt, że dość regularnie (oczywiście w różnych odmianach) pojawia się na maturach. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej należy się więc modlić, aby w tym roku padło akurat na Wasze województwo. Pamiętaj jednak,
Motyw apokalipsy i jego literackie warianty. Dzieł takich w samej literaturze polskiej jest sporo – apokalipsa to jeden z ulubionych motywów literackich. Pasjonuje on pisarzy swą wizyjnością, ogromem zniszczenia, barwnością i plastycznością opisu. Do motywu apokalipsy sięgali twórcy wszystkich epok, jednak najbardziej umiłowali go sobie poeci barokowi i od tego możesz zacząć. Wizja walki z szatanem to jeden z przewodnich motywów tej epoki. Motyw ten występuj zarówno w poezji Mikołaja
Romantyzm w Polsce Sytuacja w Polsce u progu romantyzmu Kraj był pod zaborami. Polska jako samodzielne państwo nie istniała. Królestwo Polskie z carem Aleksandrem jako władcą było zaledwie namiastką ojczyzny, początkowy względny liberalizm ustępował stopniowo miejsca uciskowi. Świeże były jeszcze w pamięci nadzieje związane z Napoleonem i bolesne rozczarowanie po jego klęsce. Wyrosło młode pokolenie – pełne nienawiści do zaborcy i chęci do walki. Ideologia romantyzmu znalazła tu podatny grunt. Przecież podkreślała siłę wiary i uczucia, przypisywała wielkie możliwości
Romantyzm w Europie Romantyzm w Europie trwał krócej niż w Polsce – liczy się go do Wiosny Ludów 1948 lub 1850 roku – daty uznanej za wkroczenie realizmu do literatury. Najważniejsze, obowiązujące do matury nazwiska twórców to: Johann Wolfgang Goethe – pisarz niemiecki i lord George Byron – romantyk angielski. Najważniejsza lektura (obowiązkowa) to Cierpienia młodego Wertera Goethego. Ważna pozycja dla poziomu rozszerzonego – Faust Goethego. Postać Giaura i postawa
Miłość Miłość to temat ogólnoeuropejski – nie tylko polski. Jego romantyczna realizacja zaczyna się od Cierpień młodego Wertera Goethego – jego bohater: wrażliwy, nieszczęśliwie zakochany, wreszcie samobójca, stał się wzorem dla większości poetów i kochanków. Byronowski Giaur także traci swoją ukochaną – niewolnicę Leilę, co staje się obsesją jego życia. W polskiej literaturze miłość wiąże elementy biografii wieszczów z akcją najważniejszych utworów. Schemat nieszczęśliwej miłości romantycznej Kochają się oboje, lecz
Romantyzm zrodził nowe gatunki literackie, które zmieniły oblicze literatury. Lektury obowiązkowe na maturze właśnie do nich należą – pisząc o nich, zawsze pamiętaj cechy kompozycji i przykłady – oznacza to punkty. Oczywiście, nie znaczy to, że znikają całkowicie klasyczne gatunki literackie, także te wywodzące się z antyku. Nadal powstają ody, sonety czy hymny, nie są to jednak formy najbliższe duchowi romantyzmu. W epoce tej powstają nowe gatunki, które ściśle łączą
Edyp, bohater mitu Musisz pamiętać, że masz do czynienia z niezwykłą i bardzo starą historią. Mity, zanim je spisano, długo istniały w formie ustnie przekazywanych opowieści. Krążyły wśród ludzi i często zmieniały swoją postać. To trochę tak, jak z plotką. Dlatego możesz spotkać się z różnymi wersjami mitu i żadna z nich nie jest mniej czy bardziej prawdziwa od innych. Ale jedne są bardziej popularne, a inne mniej. Jeśli chodzi o naszego Edypa, to istnieje na przykład wersja, według której
Tradycja – co to jest? Tradycja (pochodzi z łaciny od słowa „przekaz”) to wg encyklopedii przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kulturowe (poglądy, wierzenia, sposoby myślenia, normy postępowania, obyczaje), które dana społeczność wyróżnia spośród całokształtu dziedzictwa kulturowego jako ważne i niezbędne do kształtowania teraźniejszości i przyszłości. Co to znaczy? Tradycja to coś, czego nie podważamy, co przyjmujemy jako istotny składnik naszego życia. Tradycja jest nam potrzebna, ponieważ dzięki niej czujemy się jednością kulturową, odróżniamy
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Adam Mickiewicz, wybór wierszy Adam Mickiewicz, Dziady, cz. III Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz Juliusz Słowacki, wybór wierszy Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia Cyprian Kamil Norwid, wybór wierszy Wymagania egzaminacyjne: Motywy literackie i kulturowe romantyzmu – podstawy Podstawowa wiedza o gatunkach literackich i stylistyce epoki Orientacja w kulturze epoki Znajomość wskazanych lektur Najważniejsze pojęcia: romantyzm, ludowość, orientalizm, mistycyzm, frenezja romantyczna, winkelriedyzm, bohater romantyczny, indywidualizm romantyczny, historyzm, prometeizm, mesjanizm narodowy, profetyzm, ballada, sonet,
Utwory literackie późnego średniowiecza mogą być ciekawe z dwóch względów. Po pierwsze można w nich znaleźć pewne podsumowanie epoki, syntezę kultury wieków średnich z wszystkimi tego czasu sprzecznościami. Po drugie są zapowiedzią przełomu, który wkrótce nastąpi – w tekstach powstałych w XIV czy XV w. widać już pewne elementy charakterystyczne dla renesansu. Utwory takie jak Boska komedia Dantego czy Wielki testament Villona wymykają się uproszczonym interpretacjom i stanowią źródło inspiracji dla późniejszych autorów. Boska komedia Dantego
Jaka była romantyczna miłość? Twórcy tej epoki interpretowali ją w szczególny sposób, wzorując się na takich utworach, jak Nowa Heloiza Rousseau czy Cierpienia młodego Wertera Goethego. Miłość była uczuciem nagłym i silnym, często od pierwszego wejrzenia. Dawała niezwykłe szczęście, ale też cierpienia ponad siły, prowadziła do obłędu czy samobójstwa… W tej epoce nie łączy się miłości z małżeństwem, które jest interpretowane jako „grób miłości”. To uczucie nie ma szans na
Poetom romantycznym przyszło żyć w okresie niezwykle ważnych wydarzeń politycznych i przemian społecznych. Nie wszyscy pamiętali nadzieje związane z Napoleonem (na przykład Słowacki urodził się w 1809 r.), ale ich wspólnymi doświadczeniami były powstanie listopadowe i Wiosna Ludów. Interesujące wydarzenia nie są jednak jedynym powodem, by dobrze poznać biografie romantycznych twórców. Znajomość losów poety okazuje się ważna, przydatna w trakcie lektury jego dzieł. Nie ma chyba pisarza, który w swojej twórczości nie odwoływałby się do własnych przeżyć i doświadczeń.
Romantyczni poeci głoszą hasła swobody twórczej i odrzucają klasyczne zasady – także jeśli idzie o gatunki literackie. Oczywiście nie znikają całkowicie klasyczne gatunki literackie, także te wywodzące się z antyku. Nadal powstają ody, sonety czy hymny, nie są to jednak formy najbliższe duchowi romantyzmu. W epoce tej powstają nowe gatunki, które ściśle łączą się ze światopoglądem epoki, w związku z czym w literaturze późniejszych epok pojawiają się rzadko lub nawet wcale. Nowe, powstałe w romantyzmie gatunki dramat romantyczny
Gatunki literackie romantyzmu Typowo romantyczne Dramat romantyczny Cechy: zerwanie z klasyczną regułą trzech jedności (przestrzeń, czas o szerokim zakresie, wiele wątków); synkretyzm rodzajowy; niesceniczność; zakłócenia chronologii zdarzeń; kompozycja otwarta (luki, zagadkowość, otwarte zakończenie); obecność bohatera romantycznego. Przykład: Dziady – Adama Mickiewicza Kordian – Juliusza Słowackiego Nie-Boska komedia – Zygmunta Krasińskiego Poemat dygresyjny Cechy: główna linia akcji jest pretekstem do wtrącania licznych dygresji autora – dotyczących problematyki współczesnej: polemik, programów literackich, definicji
