Miłość silniejsza niż śmierć… Albowiem miłość mocna jest jak śmierć… Pieśń nad Pieśniami Zakochane pary W literaturze – Romeo i Julia. Ale nie tylko. W przyrzeczeniu, które składają sobie małżonkowie, pada zdanie „i nie opuszczę cię aż do śmierci”. Ale miłość jest uczuciem tak silnym, że kiedy jest prawdziwa, potrafi zwyciężać śmierć. Po raz pierwszy ten topos, czyli powtarzający się motyw – pojawił się w mitologii. Orfeusz i Eurydyka to pierwsi kochankowie, których
Interpretacja porównawcza Do młodych Adama Asnyka i Ody do młodości Adama Mickiewicza. Konteksty Walka romantyków z klasykami oraz epigonów romantyzmu z pozytywistami „Młodzi”, czyli nowatorzy, zwiastuni nowych prądów na ogół źle oceniali „starych”, czyli przedstawicieli mijającej generacji. To, co stworzyli tamci, wydawało im się nieprzystające do nowych czasów, czasem nawet bezwartościowe i przestarzałe. „Starzy” z kolei zaciekle bronili swoich pozycji i wcale nie zamierzali zejść ze sceny (literackiej i kulturowej). W sporze romantyków z klasykami to właśnie oni byli
Czego symbolem jest deszcz w obu przedstawionych wierszach i jak tworzy on nastrój w tych utworach? Dokonaj interpretacji porównawczej Deszczu jesiennego Leopolda Staffa i Deszczy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Zwróć uwagę na to, że oba wiersze są bardzo nastrojowe. Czy to aby na pewno tylko szary krajobraz za oknem i równomiernie spadające krople deszczu wywołały taki nastrój u osób mówiących w tych utworach? A może smutny widok jest odpowiednikiem stanu ich duszy? Powinieneś na pewno scharakteryzować osoby mówiące i, oczywiście, ich
Jak ukazany został poeta w wierszu Rafała Wojaczka? Zinterpretuj wiersz pt. List do nieznanego poety. Wiersz nie powinien sprawić Ci większego kłopotu. Utwory Rafała Wojaczka czy Andrzeja Bursy, tzw. poetów przeklętych, którzy w chwili śmierci nie byli wiele starsi od czytelników Cogito, na ogół spotykają się z większym uznaniem maturzystów niż trudne wiersze poetów barokowych czy dydaktyczne dzieła Ignacego Krasickiego. Zwróć koniecznie uwagę na motto wiersza, które jest bardzo ważnym elementem utworu. Poza
Ramy czasowe epoki Nazwa „romantyzm” wywodzi się od łac. przymiotnika „romanus” (rzymski). To paradoks, bo trudno dopatrzeć się podobieństwa kultury starożytnego Rzymu do okresu w dziejach kultury i literatury, który dziś nazywamy romantyzmem. Rzecz w tym, że w średniowieczu języki, którymi posługiwały się narody w prowincjach rzymskich nazywano romańskimi (były to języki germańskie i galicyjskie z silnymi dość wpływami łaciny). Baśnie, podania i legendy tych narodów zwano zaś romancami (lub
Giaur a Werter – dwaj bohaterowie romantycznej Europy Co ich różni co łączy? Jak zacząć? • Od przedstawienia literackich adresów postaci i ich kulturowych ról Werter – bohater niemieckiego preromantyzmu, jest bohaterem powieści w listach autorstwa Goethego – Cierpienia młodego Wertera. Giaur – tytułowym bohaterem powieści poetyckiej Byrona. Pierwszy prezentuje typ bohatera werterowskiego, drugi to postać bajroniczna. • Od stwierdzenia faktu Werter i Giaur to dwaj najważniejsi w romantyzmie europejskim
Żelazny zestaw lektur: • Mit o Dedalu i Ikarze • William Szekspir – Hamlet • Johann Wolfgang von Goethe – Cierpienia młodego Wertera • Adam Mickiewicz – Konrad Wallenrod, Dziady • Bolesław Prus – Lalka • Eliza Orzeszkowa – Nad Niemnem • Stefan Żeromski – Ludzie bezdomni, Przedwiośnie, Siłaczka, Syzyfowe prace • Witold Gombrowicz – Ferdydurke • Zofia Nałkowska – Granica • Sławomir Mrożek – Tango • Jerome Salinger – Buszujący w zbożu
Adam Mickiewicz narodowy wieszcz, jeden z najważniejszych polskich twórców rozpoczął polski romantyzm zbiorem Ballady i romanse prowadził do literatury fantastykę, ludowe podania, mistycyzm twórca wallenrodyzmu – teorii o walce metodą podstępu i zdrady, ale w słusznym celu utrwalił w poezji pejzaże egzotyczne i swojskie (Sonety krymskie, Pan Tadeusz) stworzył biblię polskiego domu i portret szlachty w Panu Tadeuszu jak nikt inny ujął i propagował temat patriotyczny stworzył pierwszy dramat romantyczny – Dziady był twórcą koncepcji mesjanizmu narodowego w ujęciu mistycznym –
Człowiek w poszukiwaniu najważniejszych wartości (dobro, zło) Taki problem istnieje w kulturze od jej początków. Czym się w życiu kierować? Czy wartości są jasno, jednoznacznie, raz na zawsze określone, czy też – względne, zależne od epoki, mody, a może innych jeszcze czynników? Istnienie pewnych wartości zależne jest od czasów, w których są wyznawane; np. średniowieczne pojęcie honoru bardzo się różni od współczesnego. Lansowane wówczas wzorce osobowe (rycerza, świętego, dobrego władcy) nie spotkałyby się z zainteresowaniem ludzi
Motyw buntu w literaturze. Omów temat, wykorzystując wybrane utwory. Komentarz Temat nie jest szczególnie trudny, wydaje się dość interesujący – zwłaszcza dla młodych ludzi. Przygotowując ten temat, warto zastanowić się nad istotą buntu w ogóle, spróbować odpowiedzieć sobie na pytania: czym jest bunt? Czy jest on rzeczywiście potrzebny? Czy bunt możemy podzielić na sensowny i bezsensowny? Temat jest bardzo obfity w źródła, a więc można świadomie wybrać sobie na przykład pewien
Szaleństwo w kulturze. Portrety szaleńców i stosunek do nich – odwołaj się do wybranych przykładów literackich, malarskich i filmowych. Temat może być bardzo interesującym zadaniem dla osób zainteresowanych proponowanymi przez literaturę i sztukę portretami psychologicznymi postaci, a także historią, życiem społecznym i problemami związanymi z odrzuceniem, wyobcowaniem. Stawia przed autorem wiele wymagań, zmusza go do zagłębienia się choć trochę w historię szaleństwa. Poprzez takie poznanie łatwiej zrozumieć mechanizmy społeczne klasyfikujące jednych jako szalonych, a drugich jako normalnych. Zwróć uwagę na
Samobójstwo – zwycięstwo czy klęska? Rozważ zagadnienie na podstawie tekstów kultury z różnych epok. Temat jest dość poważny przede wszystkim ze względu na problematykę. Odpowiedź na pytanie, czy samobójstwo jest zwycięstwem, czy klęską, jest trudna. Jest to zagadnienie, którym zajmuje się psychiatria, psychologia, filozofia, socjologia i wiele innych dziedzin nauki. Ważne jest to, iż w swojej prezentacji musisz odnieść się nie tylko do literatury, ale też sięgnąć do innych obszarów kultury. Inne
Eros i Afrodyta – estetyka miłości. Przedstaw ciekawe – twoim zdaniem – realizacje motywów miłości w literaturze i sztuce. Temat jest ciekawy, ale wymaga dobrej orientacji w literaturze i kulturze wszystkich epok. Motyw miłości był w niej przecież obecny od zawsze, nie ma też epoki, która całkowicie by z niego rezygnowała (co najwyżej, w niektórych okresach, jest odsuwany na nieco dalszy plan). Przy tym temacie bardzo ważna jest właściwa selekcja materiału. Wybierz jak najciekawsze przykłady tekstów – sięgnij
Omów rolę tytułu w dziele literackim. Komentarz To dość oryginalny i ciekawy temat. A jednocześnie – niezwykle obszerny. Każdy utwór literacki ma jakiś tytuł, Twoim zadaniem jest zbadać, czy autor nadający tytuł swojemu nowo powstałemu dziełu kieruje się jakimiś prawami. Sprawdź też, jakie relacje łączą tytuły z pozostałymi elementami utworów literackich, a więc opowiedzianą w dziele historią, bohaterami utworu, miejscem i czasem akcji… Inne możliwe sformułowania tematu Tytuł – ważny element dzieła literackiego. Omów funkcję tytułu w wybranych
Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów na wybranych przykładach bohaterów literackich. Albowiem miłość mocna jest jak śmierć, a namiętność mroczna jak świat podziemny. (Pieśń nad Pieśniami) I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia. Śmierć chroni od miłości, a miłość od śmierci. (Jan Lechoń, Pytasz, co w moim życiu z wszystkich rzeczą główną…) Strategie wstępu Miłość i jej siła Miłość uznawana jest za uczucie, któremu trudno się oprzeć. I nie
Samotność – przedstaw motyw, ilustrując wypowiedź przykładami tekstów kultury z różnych epok. Komentarz Temat jest bardzo szeroki. Samotność to jeden z najczęściej pojawiających się w literaturze i sztuce motywów. Nawet jeśli nie jest bezpośrednim przedmiotem twórczej refleksji, pojawiać się może jako wątek poboczny, tło dla głównej koncepcji dzieła. Przykładów należy szukać w utworach wszystkich epok, ponieważ jest to zagadnienie uniwersalne i ponadczasowe. Na początku warto zastanowić się nad samym rozumieniem słowa „samotność”, gdyż zakres jego pojmowania
Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw na wybranych przykładach. Temat wymaga wnikliwości i całkiem sporej wiedzy. Dobrze będzie, jeśli wybiorą go ci, którzy sami sporo czytają i odczuwają wpływ literatury na swoje charaktery. Dzięki temu bedą mogli sformułować ciekawsze wnioski. Inne możliwe sformułowania tematu Wpływ lektur na postawy wybranych bohaterów literackich. Bohaterowie literaccy jako czytelnicy. Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej. Ramowy plan
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Romantyzm Nazwa Słowo romantyzm pochodzi od łacińskiego romanus – rzymski. Terminem „lingua romana” (język rzymski) w średniowieczu zaczęto jednak określać nie klasyczną łacinę, lecz język prowincji rzymskich – mieszaninę tejże łaciny z językami germańskimi i galickimi. W „lingua romana” powstawały utwory literackie nazywane romancami, romansami, romantami, opowiadające najczęściej
Najważniejsze momenty w życiu bohatera W życiu Gustawa-Konrada pojawiają się, rzec można, same momenty ważne i przełomowe. Bohater ten przebywa swoistą drogę inicjacyjną, uzyskując coraz to nowe stopnie wtajemniczenia. Samobójstwo (poza akcją Dziadów) – Gustaw zabija w sobie romantycznego kochanka. Można powiedzieć, że ów kochanek sam siebie niszczy. Kochał jak Werter i jak Werter zginął. Samobójstwo Gustawa nie jest w stu procentach pewne. Być może bohater traktował je metaforycznie – to znaczy, że zabił w sobie
Pytania Wskaż cechy gatunkowe III części Dziadów jako dramatu romantycznego. Konstrukcja III części Dziadów dowodzi, że jest to dramat zbudowany według nowych reguł poetyki romantycznej. Przesądza o tym: Zerwanie z klasyczną zasadą trzech jedności: miejsca, czasu i akcji. Wydarzenia dzieją się w różnych miejscach: klasztorze Bazylianów, salonie warszawskim, domu wiejskim pod Lwowem itp. Czas akcji jest symboliczny, funkcjonuje wiele wątków. Synkretyzm rodzajowy – Dziady nie zachowują czystości rodzajowej. Obok typowych dla dramatu kwestii dialogowych