Biblia – TABELA Biblia objaśnienia Jak powstał świat? Kosmogonia biblijna dokładnie opisuje sześć dni stworzenia świata przez Boga. Bóg oddziela światło od ciemności, tworzy wody, lądy, florę, faunę. Kolejne etapy Biblia potwierdza słowami: I było dobre. Jak powstał człowiek? Bóg stwarza go na swój obraz i swoje podobieństwo. Najpierw Adama, potem Ewę. Żyją w raju i tu za namową szatana popełniają grzech pierworodny. To obraz pierwszego buntu, grzechu i przyczyna
Biblia powstawała przez około 15 wieków. Na czas jej powstawania nałożyły się rozmaite procesy historyczne, społeczne i kulturowe – przez te półtora tysiąca lat teren dzisiejszego Izraela znajdował się pod wpływami egipskimi, babilońskimi, perskimi, greckimi i rzymskimi. Wszystko to sprawia, że Pismo Święte jest niesamowitym połączeniem rozmaitych typów przekazu, swoistym zbiorem gatunków literackich. Funkcje Biblii w starożytności były zaś wręcz niezliczone – miała charakter sakralny, prawniczy, kronikarski, historyczny, matematyczny, filozoficzny i literacki. Wszystko dlatego,
Pochodzenie i budowa Biblii Zacznij: Biblia powstawała w starożytnym Izraelu przez ponad 2000 lat, od XVIII w. p.n.e., aż do II w. n.e. Spisywana była w językach hebrajskim, aramejskim i greckim. Rozwiń: Omów budowę Biblii. Biblię dzielimy na Stary i Nowy Testament. Najważniejszą i najstarszą częścią Starego Testamentu jest Pięcioksiąg Mojżeszowy (Tora). Otwierająca go Księga Rodzaju opisuje powstanie świata i losy pierwszych ludzi. Stary Testament zawiera także księgi prorockie (np. Księga Izajasza), historyczne (np. Księgi Królewskie), mądrościowe
Omów najistotniejsze kulturowe funkcje Biblii. Zacznij: Zaznacz, że funkcje, które pełniła Biblia w dawnym Izraelu, różnią się znacząco od tych, które spełnia w kulturze nowożytnej. Rozwiń: Omów funkcje Biblii. W starożytnym Izraelu: Tekst sakralny – zapis praw i zasad religii, przepisów dotyczących obrzędów i codziennego życia. Archiwum państwowe łączące funkcje prawodawcze i kronikarskie. Zbiór legend, baśni, eposów, poezji i sag. W kulturze nowożytnej: Tekst sakralny dla chrześcijan i judaistów. „Punkt odniesienia” w dziedzinie moralności. Źródło niezliczonych motywów
Przedstaw uniwersalną wymowę wybranych fragmentów biblijnych. Zacznij: Podkreśl, że Biblia może być traktowana jako tekst filozoficzno-mądrościowy także przez wyznawców innych religii i ateistów. Właśnie te jej fragmenty, które mogą dotrzeć do ludzi spoza judaistyczno-chrześcijańskiego kręgu kulturowego mają charakter uniwersalny. Rozwiń: Podaj przykłady biblijnych tekstów o charakterze uniwersalnym: Księga Hioba – ponadczasowa opowieść o winie niezawinionej, nieszczęściu, cierpieniu i ludzkiej godności. Księga Koheleta – traktat o znikomości ludzkiego życia, przemijaniu, ulotności pragnień i rzeczy materialnych. Pieśń nad
Ukaż kulturę starożytnej Grecji i Rzymu oraz „Biblię” jako źródło inspiracji twórców następnych epok. Zacznij: Starożytność to prawdziwa kopalnia literackich i kulturowych motywów dla wszystkich pokoleń twórców aż po dziś dzień. Co ważne – wiele z nich występuje jednocześnie zarówno w Biblii, jak i w kulturze antycznej – warto skupić się właśnie na takich. Rozwiń: Przedstaw kilka starożytnych toposów, wyjątkowo istotnych w historii kultury: prometeizm – postać Prometeusza, kojarzonego zresztą często z Jezusem Chrystusem, inspirowała twórców
Dokonaj porównania kosmogonii mitycznej i biblijnej. Zacznij: To dwie najważniejsze mityczne wizje powstania świata kultury europejskiej. Są różne, ale wykazują też tajemnicze podobieństwa w niektórych szczegółach. Rozwiń: Zacznij od różnic: Początek – w Biblii istnieje już Bóg, a prócz niego nie ma nic. W mitologii istnieje tajemniczy Chaos. W Biblii całym procesem stworzenia kieruje Bóg. W mitologii, kolejne elementy wszechświata wyłaniają się samoistnie lub są powoływane przez kolejne pokolenia bóstw. W Biblii ogromną rolę odgrywa
Sprawdź swoją wiedzę z antyku 1. Zenon z Kition był twórcą: a) filozofii epikurejskiej, b) filozofii stoickiej, c) cynizmu, d) hedonizmu. 2. Epikurejczycy głosili, że: a) największym szczęściem jest odczuwanie przyjemności i brak cierpień, b) nie należy poddawać się emocjom, człowiek powinien kierować się w swoim postępowaniu rozumem, c) należy wyrzec się wszelkich dóbr doczesnych, prowadzić życie ascetyczne. 3. Co to jest mit? a) opowieść wyjaśniająca przez alegorie i symbole
1. Antyk to konkretny czas historyczny. Mianem tym określamy: a. okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu b. starożytność c. dzieje ludzkości od jej zamierzchłych początków aż do upadku Cesarstwa Rzymskiego Komentarz Antyk to okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Ponieważ obie kultury lokalizowały się w obrębie Morza Śródziemnego, kulturę antyku nazywa się również kulturą śródziemnomorską. Dzieje ludzkości od jej zamierzchłych czasów aż do upadku Cesarstwa Rzymskiego noszą wspólne
Noe – jeden z patriarchów biblijnych, człowiek prawy, który znalazł łaskę u Boga jako jedyny wśród grzesznej ludzkości. Bóg był wówczas bardzo rozgniewany na ludzi i postanowił zesłać na ziemię potop. Uczynił to, ale ocalił Noego i jego rodzinę. Kazał Noemu zbudować specjalną arkę i skryć się w niej wraz z rodziną i przedstawicielami wszystkich zwierząt. Tak przetrwało życie na ziemi, a po potopie na niebie ukazała się pierwsza tęcza – znak przymierza Boga z ludźmi. Wiele legend – motywów
Grzech pierworodny To nie tylko pierwszy ludzki grzech w Biblii. To także moment, w którym ujawnia się złożona natura człowieka stworzonego „na obraz i podobieństwo Boga”, ale jednocześnie przecież ułomnego i słabego. To po tym, jak skuszona przez węża Ewa namówiła Adama do skosztowania jabłka z zakazanego drzewa, nastąpiło wygnanie z raju – i koniec niezmąconego szczęścia ludzi. W opisie grzechu pierworodnego każdy „rekwizyt” ma swoje symboliczne znaczenie – w dodatku różnie na przestrzeni wieków interpretowane. Ewa – jako
Stary Testament Stworzenie świata i człowieka. Upadek pierwszych ludzi – wygnanie z raju. Bratobójstwo – Kain i Abel. Dzieje Noego – historia potopu. Budowa wieży Babel. Historia Abrahama i ofiara Izaaka. Historia Józefa, jego braci i ich czynów w Egipcie. Narodziny Mojżesza i wyjście z Egiptu – wędrówka do Ziemi Obiecanej. Dziesięć plag egipskich. Cuda podczas wędrówki. Dekalog przekazany ludziom na górze Synaj. Śmierć Mojżesza. Zdobycie Jerycha. Historia Dawida i Goliata. Władanie i mądrość Salomona. Pieśń nad Pieśniami. Czasy proroków
Jest zbiorem przykładów – wzorców i antywzorców postępowania. Zawiera kodeks moralny, definiuje dobro i zło. Jest przebogatym magazynem prawd o człowieku, o złożoności natury ludzkiej. Jest próbą odpowiedzi na pytania nurtujące ludzkość – porządkuje sprawy życia i śmierci, cierpienia i szczęścia, definiuje człowieka. Jest dziełem złożonym, niejednolitym, źródłem przeróżnych gatunków literackich, odmiennych sylwetek i różnych czynów – daje odbiorcy możliwość wielu wyborów. Prezentuje ludzi, ich obyczaje i poglądy z wielu epok, ale eksponuje to, co uniwersalne i niezależne od kostiumu
Jakie utwory literackie pomagają, Twoim zdaniem, ustalić kodeks moralny człowieka? Ogromna jest ilość dzieł, które traktują o tym, co dobre a co złe, prezentują wzorce i antyprzykłady postaw ludzkich, zawierają pouczenia, zestaw norm etycznych – bezpośrednio lub parabolicznie. Ustalenie takiego zestawu, który i tak będzie tylko wyborem, a który kształtuje morale człowieka zacząć należy od Biblii. Biblia – bo zawiera dekalog przykazań, a także wiele wzorów ludzkich losów i postaw, wspomnijmy Hioba, Józefa czy – przede wszystkim
Bardzo wiele prawzorców zachowań, uniwersalnych postaw czy mądrości zostało utrwalonych w dorobku starożytności. Wybierzmy kilka: Bunt Z antyku – mit o Prometeuszu, o Ikarze, i Antygona. Te trzy postacie wystarczą, by zobrazować trzy rodzaje ludzkiego buntu: pełen poświęcenia dla dobra ludzkości bunt Prometeusza przeciw bogom, bunt syna Ikara przeciw nakazowi ojcowskiemu, bunt obywatelki Antygony przeciw okrutnemu rozkazowi władcy. Z Biblii – bunt przeciw Bogu – to motyw, który często ukazuje Pismo Święte, przestrzegając przed
Czym jest Biblia dla współczesnego człowieka? Biblia – źródło wartości, tematów i motywów podejmowanych we współczesnej sztuce. Człowiek współczesny, który nie zna Biblii, nie tylko nie rozumie szeregu lektur powstałych w przeciągu naszej ery, lecz także nie pojmuje wielu dzieł sztuki współczesnej. Biblia jest źródłem myśli filozoficznej i religijnej, jest księgą mądrości, a oprócz tego prezentuje ludzkie wzory i postawy, które są w literaturze przywoływane, oceniane, chwalone lub krytykowane. Biblijne motywy fabularne bywają wciąż aktualne, współczesne dzieła, nawet
Jeśli chodzi o powstanie Biblii mówimy tu o długotrwałym procesie, gdyż nie jest to dzieło, które powstało jednorazowo. Najstarsze teksty biblijne pochodzą z XIII w. p.n.e.! Proces powstawania Starego Testamentu (czyli ciągłego narastania, dopisywania ksiąg) zakończył się w I w. p.n.e. Natomiast Nowy Testament powstał pomiędzy 51 o 96 rokiem naszej ery. Nazwa „Biblia” oznacza dosłownie „księgi”. Jest to liczba mnoga od słowa „biblion”, co w języku greckim znaczy zwój papirusu – księgę. Czyli, że biblion
Profetyzm – to przepowiadanie przyszłości, prorokowanie; zjawisko występowania proroków. Prorocy – to bardzo ważne dla Biblii i historii Izraela postacie. Dla wierzących byli to ludzie, przez których pośrednio przemawiał Bóg. W Izraelu było ich bardzo wielu, odgrywali ważną rolę, nadworni prorocy byli jednymi z najważniejszych doradców króla. Część z nich działała zaś po prostu wśród ludu. Niektórzy w samotności zapisywali objawione przez Boga prawdy. Większość z nich zawierała oprócz boskich przykazań także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela.
Co to jest psalm? Psalm jest to utwór biblijny, poetycki, o charakterze modlitewno-hymnicznym. Ośrodkiem wypowiedzi w psalmach jest Bóg – odbiorca próśb, podziękowań, pochwał. Psalmy zbudowane są z wersetów. „Werset” – to całość treściowa, zbudowana z dwóch lub trzech członów. Te człony to powtórzenia, przeciwstawienia lub uzupełnienia. Wyróżniamy psalmy: błagalne, dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczno-religijne, mądrościowe Jaka jest wymowa psalmów? Psalm 1 – Dwie drogi życia Jest pouczeniem – zestawia dwie skontrastowane propozycje wyboru życiowej
Księga Koheleta podejmuje istotny w kulturze całej ludzkości motyw rozważań nad kondycją ludzkiego istnienia, zadaje pytanie, czym jest życie ludzkie i człowiek, zawiera odpowiedź na pytanie o szczęście człowieka, o sens jego egzystencji. Jak brzmi ta odpowiedź? Jej kwintesencją jest refren: „marność nad marnościami, wszystko marność. Wszystko marność i gonienie za wiatrem…” – oto motto całej Księgi. Jak widać, jest to bardzo pesymistyczna koncepcja człowieka i jego dzieła. Człowiek jest istotą kruchą i przemija, podczas gdy ziemia