Tag "gatunki literackie"
Wymień cechy powieści poetyckiej. Powieść poetycka to jeden z najważniejszych gatunków wczesnego romantyzmu (potem stracił na znaczeniu, ustępując miejsca np. dramatowi). Ten gatunek został stworzony przez Waltera Scotta, ale popularność zawdzięcza Byronowi, którego powieści zostały przetłumaczone na wiele języków. Początkowo używano tylko miana „powieść”; nazwa „powieść poetycka” pojawiła się później, gdy zaistniała potrzeba odróżnienia jej od „zwyczajnej” powieści pisanej prozą. Cechy powieści poetyckiej W powieści poetyckiej zdarzenia nie są ułożone chronologicznie.
Wymień podstawowe cechy poematu dygresyjnego. Zacznij: Poemat dygresyjny to gatunek poezji epickiej, którego twórcą był George Byron. Te utwory stały się wzorem dla twórców z innych krajów. Rozwiń: Poemat dygresyjny cechuje luźna, fragmentaryczna budowa. Narrator przedstawia tajniki warsztatu poetyckiego i nie ukrywa fikcyjnego charakteru akcji, która często jest tylko pretekstem do snucia refleksji na tematy społeczno–polityczne, kulturalne, filozoficzne i osobistych rozrachunków. W Beniowskim Słowacki pisze o roli i znaczeniu języka, konflikcie z Mickiewiczem, charakteryzuje środowisko emigrantów, mniej
Cechy powiastki filozoficznej Zacznij: Powiastka filozoficzna to jeden z ważniejszych gatunków oświecenia, stworzony przez tę właśnie epokę. Oczywiście powiastka realizowała funkcje dydaktyczne, propagowała światopogląd autora i określoną filozofię. Zdobyła ogromną popularność, zwłaszcza we Francji, gdzie powstawały różne rodzaje powiastek – np. libertyńska i erotyczna. Cechy powiastki filozoficznej Powiastka filozoficzna to niezbyt obszerny utwór pisany na ogół prozą, przypominający bajkę. To utwór dwuwarstwowy – wydarzenia i bohaterowie wskazują na głębsze przesłanie filozoficzno-moralne. Lansowanie poglądów filozoficznych
Epos Był najważniejszym gatunkiem epickim zanim nie wyparła go powieść. Przejęty z antyku (od Homera) w literaturze polskiej zaowocował: barokową Transakcją wojny chocimskiej Wacława Potockiego i epokowym dziełem Adama Mickiewicza pt. Pan Tadeusz. Powieść Główny i najpopularniejszy dziś gatunek epicki, można też powiedzieć, że różnorodny. Epoką powieści był pozytywizm – wówczas powstały Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, Lalka Bolesława Prusa, powieści historyczne Henryka Sienkiewicza. Późniejsze epoki rozwijały i unowocześniały powieść (Granica Gabrieli Nałkowskiej, Ferdydurke Witolda Gombrowicza,
Powieść modernistyczna – „modyfikuje” powieść realistyczną. Subiektywizm i liryka narracji, brak spójności wątków, dygresje, otwarta kompozycja. Tak nie pisali realiści – ale tak pisał Żeromski. Powieść psychologiczna – zaistniała w tej epoce, a pierwszą napisał Antoni Sygietyński – Na skałach Calvados. Dramat symboliczny – stał się bardzo ważny w polskiej dramaturgii, głównie za sprawą Stanisława Wyspiańskiego. Oczywiście, na scenach teatrów wciąż wystawiano dramaty realistyczne, i to w dużych ilościach, ale żaden nie przeszedł do historii tak
Można by stwierdzić, że były to gatunki użytkowe, takie, w których łatwo było pouczać publiczność, ukazać i ośmieszyć wady społeczne, postulować reformy – zwłaszcza w klasycznym nurcie literatury. Modna była w tej epoce satyra – dowodem twórczość Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego, który rozpropagował także bajki. Nośna ideowo jest komedia polityczna (Julian Ursyn Niemcewicz Powrót posła) i komedia obyczajowa (Franciszek Zabłocki Fircyk w zalotach). Ignacy Krasicki wskrzesił poemat heroikomiczny (Monachomachia) i napisał pierwszą powieść nowożytną – (Mikołaja
Jakie gatunki literackie uprawiano w renesansie? Które przejęto z antyku, a które ze średniowiecza? Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. Odrodzenie przejmuje następujące gatunki antyczne: Pieśni. Na przykład tłumaczenie pieśni Horacego, choćby Pieśń XXIV (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony). Tym niemniej, czytając zupełnie oryginalne pieśni Kochanowskiego, także zauważamy zachowanie kunsztownej, tradycyjnej formy, dawniej wykonywanej przy muzyce, z czasem zupełnie
Rodzaje i gatunki literackie TEST 1. Do podanych rodzajów literackich dobierz po trzy gatunki literackie. liryka – …………………………………………………………………………………………………………………………….. epika – …………………………………………………………………………………………………………………………….. dramat – ………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Które z poniższych terminów określają epikę? a) wers, b) podmiot liryczny, c) fabuła, d) wątek, e) akt, f) scena, g) rym, h) akcja, i) zdarzenie, j) didaskalia, k) narracja, l) powieść Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Wpisz nazwy gatunków, którym odpowiadają podane definicje: a) wzniosła pieśń skierowana do
Nowela wywodzi się od włoskiego twórcy renesansowego Boccaccia i jego Dekameronu (zbioru 100 nowel). Klasyczna nowela jest utworem krótkim, prozatorskim, o wyrazistej fabule i zredukowanym do minimum komentarzu. W noweli nie ma wątków pobocznych lub są nikłe, mała jest liczba bohaterów. Wydarzenia biegną do punktu kulminacyjnego, który przynosi rozwiązanie konfliktu, po czym następuje pointa. Sytuacja wyjściowa zostaje zwykle odwrócona w finale. Cechą noweli klasycznej jest teoria sokoła – czyli obecność głównego motywu, który przewija się przez
Jest pewną prawidłowością fakt, że gdy czasy są poetyckie, powieść pozostaje w cieniu, a gdy proza dominuje – to z kolei czasy są „niepoetyckie”. W romantyzmie prym wiodą poezja i dramat. Nie znaczy to jednak, że powieści nie pisano wówczas w ogóle. Pisano i czytano, modne były wzory powieści Waltera Scotta, Anatola Sterne’a (powieść sentymentalna), Stendhala, Balzaca, Dickensa. Wśród polskich powieściopisarzy romantyzmu należy wymienić następujące nazwiska: Fryderyk Skarbek – Pan Starosta, Józef Korzeniowski (realista, nie należy mylić
Klasycyzm to jednak nie tylko kontynuacje. Powstał w tym nurcie jeden z najbardziej charakterystycznych i oryginalnych gatunków literackich oświecenia: powiastka filozoficzna. Powiastka filozoficzna jako odrębny gatunek literacki powstała we Francji w osiemnastym wieku i z powodzeniem była uprawiana przez najświetniejszych pisarzy francuskiego oświecenia, szczególnie przez Diderota i Woltera. Mimo że pisana jest prozą i dużo obszerniejsza – może kojarzyć się z bajką. Każdy z tych gatunków to swoista przypowieść, w której zdarzenia – w powiastce najczęściej sensacyjne lub
Poeci lubili sonet. Prekursor – Mikołaj Sęp-Szarzyński pisał Rythmy albo wiersze polskie, sonet spotkany też u Jana Andrzeja Morsztyna i Daniela Naborowskiego. Epicy lubili epos. Przypomniał ten gatunek Wacław Potocki, tworząc Transakcję wojny chocimskiej. Rozkwit przeżywa poezja dworska (Jan Andrzej Morsztyn), a do pochwały wsi „używano” sielanki (Szymon Zimorowic). W prozie domorosłej – bardzo rozpowszechniło się pamiętnikarstwo; pamiętniki, diariusze, roczniki (Jan Chryzostom Pasek), jak również relacje z podróży i listy (np. króla
Jest to inaczej wiersz średniowieczny, czyli o typowej dla tej epoki kompozycji. Nazwa tego typu wiersza bierze się stąd, że: w każdym wersie zamyka się „zdanie” (lub jednorodny człon zdaniowy), „rymy” w wierszu średniowiecznym uzyskane są przez powtarzalność na końcu wersów formy gramatycznej – np. czasownika w 1. os. liczby mnogiej: ————— nosimy ————— prosimy lub np. wołacza: ————— bożycze ————— człowiecze poszczególne wersy mają różną liczbę sylab (w Bogurodzicy spotykamy pierwsze próby ustalania zgodności liczby
Epos – to gatunek epicki, wierszowany, który w stylu podniosłym opiewa dzieje mitycznych lub historycznych bohaterów na tle ważnych wydarzeń przełomowych dla danej społeczności. W epopei Homera materię fabularną organizują dwa plany: realistyczny, rozgrywający się w świecie ludzi i ich namiętności, fantastyczny, którego bohaterami są bogowie. Te dwa plany często nakładają się one na siebie, bogowie ingerują w świat ludzkich działań, bywa, że decydują o przebiegu bitwy – to z woli Zeusa Trojańczycy odnosili zwycięstwa po
Do gatunków nowych zaliczymy m.in.: żywoty świętych, dramaty religijne misteria, dramat liturgiczny, moralitet. Szczególnie ciekawym gatunkiem wytworzonym w średniowieczu był moralitet – sztuka dydaktyczna. Jej słynnym bohaterem był Everyman, czyli Człowiek-Każdy, ktoś, kto symbolizował każdą istotę ludzką. Everyman spotykał na swojej drodze alegorie – uosobione cnoty lub grzechy, np. Czystość, Męstwo, Chciwość. Cnoty te roztrząsały abstrakcyjne kwestie moralne, obrazowały pokusy czyhające na człowieka, a także drogi wzorcowe, te, które wiodą do zbawienia.
Bajka W klasycyzmie przeżywa drugą młodość. Gatunek ten, należący do literatury dydaktycznej, znany był od VI wieku p.n.e. Z tego właśnie okresu pochodzą bajki Ezopa, zwane, ze względu na zwięzłość i skrótowość, epigramatycznymi. Przybierały kształt krótkiej przypowieści, a ich najważniejszą cechą gatunkową był podwójny – alegoryczny charakter: bohaterami bajek Ezopa są zwierzęta, rzadziej przedmioty czy rośliny, lecz wiadomo, że w istocie opowiadają one o ludziach. O tym, że są to utwory uniwersalne, ponadczasowe, decydują właśnie zawarte
Bajka to krótki dydaktyczny utwór, mający fabułkę, zwykle wierszowany i – co najważniejsze – zawierający praktyczne pouczenie, sąd moralny, pointę, która wynika z przytoczenia przykładu, sytuacji ilustrującej myśl. Bajki dzielą się na: Bajki narracyjne – mogą mieć dłuższą formę, rozbudowaną narrację, nakreślone cechy postaci – jak sama nazwa wskazuje, w tych bajkach ważną rolę odgrywa opowiadanie, co się wydarzyło. i epigramatyczne. Bajki epigramatyczne – ich istotą jest trafna pointa, refleksja o świecie, bajki zaś mają
Romantyzm stawiał przed literaturą wysokie zadania, zakładał spontaniczność aktu twórczego, oryginalność i indywidualizm. Intuicję, wrażliwość, uczuciowość i wyobraźnię przedkładano nad erudycję i pilne przestrzeganie klasycznych norm gatunkowych. Dlatego też zrodziły się nowe, oryginalne, romantyczne gatunki, za pomocą których łatwiej było wyrazić ideę epoki. W ten sposób powstały: Powieść poetycka (inaczej poemat epicki) – łączyła romantyczny liryzm z epicką opowieścią. Najwyraźniej stanowiła formę przejściową między klasyczną poezją a realistyczną powieścią. Twórcą gatunku był George Byron (Giaur,
