Tag "Jan Kochanowski"

Przypomnij znane ci już dylematy władców – porównaj z nimi decyzję Aleksandra i Priama z Odprawy posłów greckich.

Jakie to dylematy, z którymi władcy często mają problem? Literatura formułuje go jako pytanie: Czy – i na ile – władca ma prawo do prywatności? Czy może i rządzić, i kochać? Czy nie wolno mu myśleć o sobie i ulegać pokusom? Kochanowski uważa, że nie. Jeśli otrzymał władzę – nie ma już praw do zwykłych namiętności. A inni? Pierwsze zestawienie: z dylematem Kreona z Antygony Sofoklesa. Kreon broni swojego autorytetu

Czy Odprawa posłów greckich jest tragedią klasyczną?

Jan Kochanowski stworzył polską tragedię w większości utrzymując zasady ustalone przez twórców antycznych. Jest to naturalne w przypadku twórców odrodzenia – wskrzeszających dorobek starożytności. Ale Kochanowski nieco zmodyfikował schematy – dodał kilka elementów, których antyczni nie praktykowali. Zachował: temat mitologiczny – wojny trojańskiej, popularny wśród twórców antycznych; obecność chóru; podział na epizody i komentarze chóru; liczbę trzech osób na scenie; zasadę odpowiedniości stylu wypowiedzi do pozycji ważności postaci (decorum); zasadę

Porównaj dwa sposoby ukazania toposu Arkadii na podstawie lektury fragmentu Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego i Na wsi Jana Twardowskiego

Porównaj dwa sposoby ukazania toposu Arkadii na podstawie lektury fragmentu Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego i Na wsi Jana Twardowskiego. Jan Kochanowski Pieśń świętojańska o Sobótce Panna XII Wsi spokojna, wsi wesoła, Który głos twej chwale zdoła? Kto twe wczasy,  kto pożytki Może wspomnieć za raz wszytki? Człowiek w twej pieczy uczciwie Bez wszelakiej lichwy żywie; Pobożne jego staranie I bezpieczne nabywanie. Inszy się ciągną przy dworze Albo żeglują przez

Horacjański motyw Exegi monumentum w poezji późniejszych epok. Omów jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych przykładów.

Inne możliwe sformułowania tematu: •  Topos sławy poetyckiej i nieśmiertelności poety jako temat poezji różnych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów. •  „Non omnis moriar” na poważnie i ironicznie w poezji późniejszych epok. Różne sposoby ujęcia tematu nieśmiertelnej sławy poetyckiej w literaturze. Strategia  wstępu Zacznij od wskazania źródła wybranego przez siebie toposu exegi monumentum – sławnej pieśni Horacego Do muzy Melpomeny znanej w polskim przekładzie jako Stawiłem sobie pomnik trwalszy

Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej wierszy Horacego O co poeta prosi Apollona oraz Pieśni IX Nie porzucaj nadzieje Jana Kochanowskiego.

Epikureizm i stoicyzm – gwarancja szczęścia? Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej wierszy Horacego O co poeta prosi Apollona oraz Pieśni IX Nie porzucaj nadzieje Jana Kochanowskiego. Horacy O co poeta prosi Apollona O co poeta prosi Apollona, O co się modli, lejąc ze swej czary Świeży moszcz winny? O, nie o bogactwa Tłustej Sardynii. Nie pragnie trzody, co chodzi po polach Skwarnej Kalabrii. Nie pożąda łanów Nad rzeką Lirys, ani

Przedstaw obraz Boga w utworach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych autorów.

Przedstaw obraz Boga w utworach twórców renesansowych, w Sonetach Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i ujęciu późniejszych autorów. Bóg jest wartością niezwykle ważną w hierarchii pisarzy obu epok – choć postrzeganą inaczej. To jakby opozycja harmonii i niepokoju, spokojnego, ufnego humanizmu i humanizmu heroicznego. W liryce Jana Kochanowskiego Bóg jest Stwórcą, Mistrzem, Architektem konstrukcji tak misternej i skomplikowanej jak wszechświat. Struktura taka daje podstawy do zaufania, poczucia bezpieczeństwa, wiary w ład i

Światopogląd Jana Kochanowskiego

Synteza problematyki filozoficznej i moralnej podejmowanej przez Jana Kochanowskiego. Światopogląd Kochanowskiego Fraszki Ufaj Bogu! Bóg jest największym Architektem, Stwórcą, Opiekunem człowieka, Reżyserem istnienia, Budowniczym kosmosu, Artystą i Mistrzem. Obdarował człowieka życiem i wieloma darami ziemi – człowiek więc winien pracować, pielęgnować dzieło Boskie. Używaj życia! Nie odmawiaj sobie przyjemności, chwytaj dzień, baw się i ciesz darami życia, a cierpień unikaj. Pogódź się z losem – bierz to, co przynosi fortuna, bez zbytnich emocji. Przyjmij

Tablica najważniejszych twórców i tematów polskiego renesansu

Tablica twórców polskiego renesansu Mikołaj Rej Ojciec języka polskiego. Pierwszy pisze po polsku. Reprezentuje typ polskiego ziemianina. Dzieła • Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem – słynny dialog krytyczny • Figliki – krótkie utworki humorystyczne • Żywot człowieka poczciwego – wzór życia ziemianina   Założenia • Dwór – Rej wprowadza do literatury polskiej motyw szlacheckiego dworku. • Jak żyć? – opisuje model życia wiejskiego, jaki przystoi szlachcicowi polskiemu.

Pieśni Jana Kochanowskiego

Pieśni Kochanowskiego Pieśni Kochanowskiego wyróżniają się ogromny, bogactwem tematyki i dużą rozpiętością skali stylistycznej: dwie księgi, czterdzieści dziewięć pieśni. Powadze towarzyszy żart, radości smutek, wzniosłości rubaszność, liryzmowi dowcip. Z rozmaitością tematów i stylów koresponduje także zróżnicowanie rozmiarów wiersza i środków artystycznych. Jednak mimo wielowątkowej materii i szerokiej tonacji zbiór pieśni nie wydaje się niespójny i chaotyczny. Porządkuje go ten sam program optymistycznej wiary w harmonię świata i harmonię człowieka, który będąc integralnym komponentem boskiego wszechświata, układa swoje życie

TEST z renesansu i baroku

Sprawdź swoją wiedzę z literatury renesansu i baroku 1. Mistrzem dla Jana Kochanowskiego był: a) Homer b) Wergiliusz c) Arystoteles d) Horacy 2. Carmina to po łacinie a) poematy prozą b) treny c) fraszki d) pieśni 3. W następującym fragmencie Pieśni XI z Ksiąg wtórych: Stateczny umysł pamiętaj zachować, Jesli cię pocznie nieszczęście frasować; Także i góry nie radzęć wylatać, Kiedy się szczęście z tobą imie bratać poeta nawiązuje do:

Jan Kochanowski, Na dom w Czarnolesie

Ta fraszka to niemal modlitwa do Boga, a życzenia wcale niemałe. Mówią o tym, jak wyobrażał sobie szczęście renesansowy poeta, ale też nie są obce nam – ludziom końca tysiąclecia. W centrum uwagi znajduje się dom, a któż nie chciałby mieć cudownego domu. Jan Kochanowski Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje, Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmórowe mają i szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam

Jan Kochanowski – Treny (Tren V, Tren VII, Tren VIII)

Kilka ważnych uwag o Trenach Tren – to stary gatunek poezji, pisano go długo przed Kochanowskim na cześć osoby zmarłej. Zawsze miał stały układ: najpierw chwalono cnoty zmarłego, potem prezentowano wielkość straty, jaką ponieśli żyjący, demonstrowano żal, potem zaś pocieszenie, a w finale zamieszczano pouczenie. Wszystko to „rozłożył” Kochanowski na dziewiętnaście trenów. Pierwsze (I-VIII opisowe) opisują Urszulkę i ojcowski ból. Tren IX i X – to maksymalna rozpacz, nawet bunt

16. Wizja i znaczenie Boga oraz obraz natury w twórczości Jana Kochanowskiego

Wizja i znaczenie Boga oraz obraz natury w twórczości Jana Kochanowskiego. Zacznij: Wizja Boga w twórczości Jana Kochanowskiego zmienia się, ewoluuje – od bardzo optymistycznej do dojrzałej, niepozbawionej jednak optymizmu. Obraz natury – zachwycającej, pełnej harmonii – źródła przeżyć estetycznych – pozostaje mniej więcej niezmienny. Rozwiń: Hymn Czego chcesz od nas, Panie… porusza temat Boga (który ukazany jest jako wielki, genialny artysta, łaskawy władca, który obdarza człowieka ogromnymi łaskami, oczekując w

17. W jaki sposób Jan Kochanowski w Trenach zmienia ­renesansowe rozumienie człowieczeństwa?

W jaki sposób Jan Kochanowski w „Trenach” zmienia ­renesansowe rozumienie człowieczeństwa? Zacznij: Odrodzenie przedstawiało człowieka jako istotę pełną godności, prawie równą Bogu, obdarzoną licznymi zdolnościami i możliwościami. Jan Kochanowski był „wyznawcą” filozofii epikurejskiej (szczęście to przyjemność duchowa, zmysłowa i intelektualna) oraz filozofii stoickiej (szczęście zapewnia cnota i życie zgodne z naturą). Rozwiń: Coraz popularniejsza wśród badaczy twórczości Kochanowskiego jest teza, że Treny to nie tyle wynik kryzysu światopoglądowego poety, co przełomu ideowego. Kryzys zaczyna

21. Omów, na czym polegało kształtowanie świadomoś­ci obywatelskiej w literaturze i publicystyce renesansowej

Omów, na czym polegało kształtowanie świadomoś­ci obywatelskiej w literaturze i publicystyce renesansowej. Zacznij: Rozkwit języków narodowych i walka o zjednoczenie podjęta przez poszczególne państwa sprzyjały kształtowaniu się świadomości obywatelskiej i poczucia odpowiedzialności (jednostkowej i zbiorowej) za losy kraju. Rozwiń: Zadanie publicystów, poetów i mówców było niewdzięczne i trudne; nie przynosiło szybkich efektów. Polegało w dużej mierze na zawstydzaniu, prowokowaniu, pokazywaniu błędów. Andrzej Frycz-Modrzewski – autor De Republica emendanda (O poprawie Rzeczypospolitej) – dużo uwagi poświęcił niedoskonałości prawa

23. Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp-Szarzyński o człowieku i jego miejscu w świecie – omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów.

Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp Szarzyński o człowieku i jego miejscu w świecie – omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów. Zacznij: Te wizje są zupełnie różne. Kondycja człowieka według Sępa Szarzyńskiego jest dramatyczna, by nie rzec tragiczna. Kochanowski zaś nawet w najbardziej pesymistycznych wizjach nie odmawia człowiekowi pewnego rodzaju wielkości. Rozwiń: Człowiek Jana Kochanowskiego otoczony jest opieką Boga, który oddał mu we władanie świat harmonijny i piękny. Nie boi się grzechu

25. Odprawa posłów greckich jako tragedia humanistyczna

Odprawa posłów greckich jako tragedia humanistyczna Zacznij: Dzieło Jana Kochanowskiego oparte jest na wzorcach antycznych, zarazem jednak ma aktualny, współczesny, a nawet polityczny charakter. Zostało napisane specjalnie na uroczystości weselne Jana Zamoyskiego i podczas jego przyjęcia weselnego zostało po raz pierwszy wystawione. Rozwiń: Tragedia podzielona jest według klasycznego układu na 5 epeisodionów 1 – Monolog Antenora, spór Antenora z Parysem, 2 – Monolog Heleny, rozmowa kobiety z Panią Starą, 3

Odprawa posłów greckich jako tragedia humanistyczna

Pierwsza polska tragedia napisana według wzorów antycznych powstała prawdopodobnie w latach 1565–1566, w czasie pobytu Kochanowskiego na dworze króla Zygmunta Augusta. Do napisania dzieła o wymowie politycznej zachęcił go przyjaciel – Jan Zamoyski, któremu zależało, by zmobilizować polską szlachtę do wyprawy na Moskwę. Odprawa… nie wywołała chyba takiego efektu, bo nie pochwala wojny – przeciwnie: z przesłania wynika, że jest ona dla kraju nieszczęściem.   Związki z antykiem: Do tradycji antycznej nawiązuje sama treść, Kochanowski

TEST z wiedzy o renesansie z komentarzem cz. 2

1. Williama Szekspira nazywa się również mistrzem za Stratfordu, gdyż: a) pochodził z miasteczka Stratford b) całą swą twórczość poświęcił mieszkańcom Stratford c) całe życie spędził w Stratford Odpowiedź a) Komentarz: William Szekspir żył w Anglii w II połowie XVI wieku. Pochodził ze Stratford, tam również spędził ostatnie lata swojego życia. Jednak za życia mieszkał i pracował w Londynie. Był aktorem i dramaturgiem, dziś uznanym za jednego z najsłynniejszych dramaturgów

Renesans – TEST 1

I. Które z podanych poniżej wydarzeń historycznych znacząco wpłynęły na ukształtowanie się epoki renesansu? a) wielkie odkrycia geograficzne b) powołanie Świętej Inkwizycji c) upadek Bizancjum d) jednoczenie się państw po okresie roz­bicia feudalnego e) noc św. Bartłomieja we Francji 2. Które z wymienionych niżej cech przypisałbyś kulturze renesansu? a) świeckość b) uniwersalizm c) anonimowość d) nawiązania do antyku 3. Autorem maksymy „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi