Tag "matura z polskiego"
Tego się naucz! W związku z Kordianem czeka Cię sporo nauki. Ten dramat stawia przed Tobą zadania: Na przykładzie Kordiana pokaż cechy dramatycznego. Scharakteryzuj tytułowego bohatera jako bohatera romantycznego. Wytłumacz, na czym polegała polemika Kordiana z Dziadami (mesjanizm – winkelriedyzm). Objaśnij ideę winkelriedyzmu. Scharakteryzuj obraz Polski i Polaków wyłaniający się z dramatu. Tematy, z którymi można powiązać Kordiana młodość, bunt, samotność, nieszczęśliwa miłość, bohater romantyczny, podróż, wędrówka, różne oblicza patriotyzmu, różne drogi do wolnej ojczyzny
Tego się naucz! Przede wszystkim powinieneś znać takie pojęcia jak faustyzm i bohater faustowski oraz wykorzystywać je przy interpretacji innych tekstów, innymi słowy, umieć odnaleźć cechy Fausta w innych bohaterach literackich. Pamiętaj, że Faust to bardzo ważna lektura, opowieść o naturze ludzkiej i pragnieniach człowieka o przekroczeniu granic uznawanych za nieprzekraczalne. Skojarz Podobnie jak Faust, nasi biblijni prarodzice złamali zakaz Boga i zerwali owoc z drzewa poznania dobrego i złego. Czy kierowała nimi tylko pusta ciekawość, czy był
Tego się naucz! Powinieneś umieć: pokazać powieść jako przykład utworu preromantycznego, który wywarł ogromny wpływ na twórczość romantyków czy nawet szerzej – na całą literaturę europejską wskazać cechy powieści epistolarnej (czyli powieści w listach) wytłumaczyć takie pojęcia, jak Weltschmerz, werteryzm, bohater werterowski oraz wymienić przykłady tego typu bohaterów (szukaj ich zwłaszcza w dziełach powstałych we wczesnym romantyzmie) Preromantyzm W drugiej połowie XVIII wieku w Niemczech zaistniało zjawisko zwane preromantyzmem. Młode pokolenie, które wówczas
Tego się naucz! Musisz wiedzieć co nieco o pieśni, która przez pewien czas pełniła rolę hymnu – podobnie jak powinieneś posiadać choćby podstawowe wiadomości na temat Bogurodzicy czy Mazurka Dąbrowskiego. Warto znać choćby w przybliżeniu czas i okoliczności powstania Hymnu… i choć w odróżnieniu od Bogurodzicy nie ma sensu uczyć się tego utworu na pamięć, trzeba mniej więcej wiedzieć, o co w nim chodzi. Powinieneś umieć odpowiedzieć na pytanie, jaki obraz ojczyzny wyłania się tej pieśni, jakie
Tego się naucz! Powinieneś umieć pokazać Makbeta jako dramat o władzy, skomplikowanej naturze ludzkiej, wyróżnić zawarte tam najważniejsze zagadnienia. Na przykładzie tego dramatu naucz się cech dramatu szekspirowskiego. Władza jako namiętność niszcząca człowieka Makbet, określany czasem jako krwawa tragedia, jest przede wszystkim utworem o władzy, która stanowi tak wielką pokusę, że kruszy najszlachetniejsze charaktery i wpycha człowieka w otchłań zbrodni. Akcję dramatu umiejscowił autor w czasach mrocznego średniowiecza i wiele z mitologii tej epoki przeniósł do
Tego się naucz! Ważne są następujące umiejętności: trzeba umieć odpowiedzieć na pytanie, co to takiego obrazek, wyjaśnić to pojęcie; powiązać utwór z hasłami głoszonymi przez pozytywistów (zwłaszcza z kwestią asymilacji Żydów); wymienić problemy stosunków polsko-żydowskich w czasach Marii Konopnickiej. Gatunek – werystyczny obrazek Obrazek jako gatunek doskonale nadawał się do realizacji założeń pozytywizmu, za jego pomocą z łatwością można było szerzyć hasła pozytywistyczne – pokazywać niedole ludu i naświetlać problemy, z którymi trzeba sobie radzić.
Tego się naucz! Twórczość Czesława Miłosza jest niezwykle zróżnicowana ze względu na wielość okresów literackich, w których powstawała i niezwykle szeroki zakres zagadnień tematycznych. Mimo że ta poezja nie poddaje się łatwo interpretacjom, można wyróżnić kilka podstawowych pytań, na które odpowiedzi musisz niewątpliwie znać. Jak przejawia się katastrofizm w poezji Miłosza okresu Żagarów? Dlaczego twórczość Miłosza możemy interpretować jako próbę ocalenia wartości humanistycznych? Jaką funkcję przypisuje Miłosz poezji w czasach zagrożenia wartości? Tematy, z którymi
Tego się naucz! Podczas przygotowań do matury zastanów się nad następującymi kwestiami: Pokolenie Kolumbów – kogo określamy tym mianem? Skąd pochodzi ta nazwa? Dlaczego Baczyński uznawany jest za twórcę, który najdobitniej chyba nakreślił sytuację tego pokolenia? Cóż to takiego apokalipsa spełniona? Czym charakteryzuje się twórczość poetów spełnionej apokalipsy? Przypomnij sobie potoczne znaczenie terminu apokalipsa oraz Apokalipsę św. Jana, księgę zamykającą Nowy Testament. Zastanów się, dlaczego poeta często bywa zestawiany ze
Tego się naucz! Zapoznaj się z najważniejszymi motywami przewijającymi się przez twórczość księdza-poety. Jaka wizja Boga występuje w wierszach Twardowskiego? Franciszkanizm jako inspiracja filozofii księdza Twardowskiego. Miłość do Boga a miłość do ludzi w poezji Twardowskiego. Tematy, z którymi można powiązać wiersze księdza Jana Twardowskiego relacje Bóg – człowiek, modlitwa, afirmacja świata, natura, Maryja, franciszkanizm, religia, człowiek, etyka, moralność, dobro, zło, wiara. Czy rzeczywiście spadkobierca franciszkanizmu? Zwykło się uważać,
Tego się naucz! Bardzo ważna jest umiejętność odczytania tytułu. Tytuł Zdążyć przed Panem Bogiem ma wyraźnie sens metaforyczny. Kojarzy się nam z wyścigiem, w którym biorą udział Bóg i człowiek. Czego dotyczy ten wyścig? Jest to wyścig o ludzkie życie, o przedłużenie go choćby na krótki czas. Dla Edelmana to, co robi jako lekarz, ściśle łączy się z tym, co przeżył w getcie. W czasie akcji likwidacyjnej (23 VII-8 IX 1942 r.) miał ważne zadanie: stał przy bramie Umschlagplatzu
Tego się naucz! Cóż to takiego dramat absurdu? Na przykładzie Tanga powinieneś umieć pokazać podstawowe cechy tego rodzaju dramatu. Powinieneś także umieć określić na czym polega tragizm Artura i ukazanej w utworze sytuacji. Interpretacja sceny finałowej to również bardzo ważne zadanie. Tematy, z którymi można powiązać Tango Sławomira Mrożka wolność, bunt, totalitaryzm, władza, tradycja, rodzina (i jej kryzys), rola inteligencji (i jej kryzys), sztuka i artysta (kryzys sztuki), aktualność wzorców romantycznych dziś,
Tego się naucz! Powinieneś umieć: scharakteryzować postacie szatańskie i biblijne, odpowiedzieć, dlaczego Mistrza i Małgorzatę można czytać (także) jako powieść o totalitaryzmie, ukazać różne plany kompozycyjne powieści, ukazać, że w powieści mamy do czynienia z grą z konwencją, scharakteryzować jej narrację, określić czas i miejsce akcji, udowodnić, że jest to dzieło uniwersalne, ponadczasowe. Tematy, z którymi można powiązać Mistrza i Małgorzatę Michaiła Bułhakowa dobro i zło, religia, miłość, szatan, totalitaryzm, pisarz. Różne przestrzenie powieści W powieści mamy do czynienia z trzema przestrzeniami,
Tego się naucz! Musisz umieć: pokazać elementy skamandryckie w twórczości poety, pokazać jego stopniowe odchodzenie od poetyki skamandryckiej, omówić znaczenie neologizmów i ogólniej – jego twórczego stosunku do języka. Tematy, z którymi można powiązać wiersze Juliana Tuwima miasto, radość życia, humor, życie codzienne, Polska i Polacy w krzywym zwierciadle, miłość, ojczyzna, poeta i poezja. Prawdziwy skamandryta „Chcemy być poetami dnia dzisiejszego i to cała nasza wiara i cały nasz program” – pisali w pierwszym numerze
Gloria victis Tytuł noweli Łacińskie słowa w tytule utworu znaczą: chwała zwyciężonym, i stanowią zaprzeczenie rzymskiego „vae victis”, czyli: biada zwyciężonym. Chwała zwyciężonym, bo ich bohaterska śmierć stanie się źródłem nowej siły. Tak naprawdę jednak pochwałę bohaterstwa powstańców wygłasza w utworze tylko wiatr. Pamiątką ówczesnych wydarzeń jest mogiła, której nikt już nie odwiedza. Nawet Anielka, siostra Mariana, nie dba o grób powstańców. Bohaterowie Romuald Traugutt, postać historyczna, dyktator powstania styczniowego,
Tego się naucz Ważne, abyś umiał odpowiedzieć na następujące pytania: Dlaczego Różewicza uważa się za twórcę awangardowego? Co oznacza określenie „ poetyka ściśniętego gardła” w odniesieniu do twórczości autora Niepokoju? Co stało się z metaforą w poezji Różewicza? Dlaczego Różewicza określa się mianem poety moralnego niepokoju? Czy twórczość Różewicza ma coś wspólnego z poetyckim turpizmem? Czy w ostatnim czasie poeta otrzymał jakąś nagrodę literacką? Tematy, z którymi można powiązać wiersze
Cechy twórczości klasycyzm, dydaktyzm, rozmaitość gatunków: bajka, satyra, poemat heroikomiczny, powieść, jasność, prostota i precyzja wypowiedzi, zaangażowanie w sprawy społeczeństwa: moralność, obyczajowość, polityka. Nurty i pojęcia związane z Krasickim klasycyzm, dydaktyzm, alegoria, parabola. Możliwe tematy Portret Polaków. Wady szlacheckie. Poezja jako wyraz obywatelskiej troski. Komizm i satyra jako sposoby naprawiania świata. Moralizatorstwo i dydaktyzm w utworach Krasickiego. Zwierzęta jako bohaterowie literaccy. Co wtedy pisać? Krasicki jest wzorem polskiego oświeconego umysłu:
Tego się naucz! Zapamiętaj najważniejsze informacje o Wojnie chocimskiej, bardzo istotnym poemacie Wacława Potockiego. Musisz umieć pokazać, jakie wady polskiej szlachty i polskiego ustroju krytykował w swej twórczości. Bardzo ważne jest także, żebyś pamiętał tytuły jego najważniejszych utworów; umiał pokazać go jako patriotę zaangażowanego w sprawy ojczyzny. Cechy twórczości Wacław Potocki jest przedstawicielem nurtu ziemiańskiego w poezji polskiego baroku. Jest przedstawicielem (ale zarazem bardzo ostrym krytykiem!) kultury sarmackiej. Bardzo ostro krytykował magnaterię. Idealizował za
Tego się naucz! Powinieneś umieć pokazać Daniela Naborowskiego jako reprezentatywnego poetę polskiego baroku oraz na przykładzie jego twórczości omówić cechy poezji metafizycznej. Ponadto musisz umieć pokazać Naborowskiego jako poetę, który wiele uwagi poświęcił przemijaniu, nieubłaganemu upływowi czasu (niektórzy badacze uważają, że te tematy były jego obsesją!). Cechy twórczości Zaliczany jest do polskich poetów metafizycznych, obok np. Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego i Sebastiana Grabowieckiego. Jego obsesją jest czas – upływ czasu, przemijanie, motywy
Jan Andrzej Morsztyn jako polski marinista Morsztyn wrócił ze swej podróży po Włoszech zafascynowany tamtejszą kulturą, a szczególnie poezją mistrza włoskiego baroku Giambattisty Marina. Od tej pory będzie on naśladowcą i tłumaczem dzieł włoskiego poety. Marinizm, jako kierunek poetycki, jest odmianą konceptualizmu. Styl ten ukształtował się w poezji włoskiej i hiszpańskiej wczesnego baroku. Charakteryzowała go wyszukana ornamentyka, dziwaczne metafory, paradoksy, a przede wszystkim dbałość o zaskakujący koncept – pomysł wprawiający w podziw czytelnika i ukazujący słowne mistrzostwo poety.
Tego się naucz! Bardzo ważne jest, abyś umiał pokazać Adama Mickiewicza jako wielkiego poetę romantycznego, w którego twórczości znajdziesz wszystkie najważniejsze tematy i motywy epoki: pochwałę młodości, nieszczęśliwą miłość zakończoną rozstaniem kochanków, idee narodowowyzwoleńcze czy fascynację Orientem i folklorem ludowym. Powinieneś umieć wskazać elementy autobiograficzne w jego poezji – np. odbicie miłości do Maryli Wereszczakówny, odbyte podróże, pobyt w więzieniu. Epoka Romantyzm, oczywiście, tego nie można pomylić. Zawsze bezpiecznie będzie pisać o Mickiewiczu jako wiodącym
