Tag "Młoda Polska"
Obce mu były skandale i prowokacje, bliska literatura. W jej historii zapisał się jako jeden z największych polskich symbolistów. „Był całkiem nieprawdopodobnym zjawiskiem wśród całej tej kipiącej, wzgardliwej, szydzącej, dokuczliwej zgrai płytkich, wystrojonych i wymuskanych paniczyków […] Nawet jego autocharakterystyka pisana w 1899 roku, dosłownie tego samego miesiąca – maja, co własny życiorys spisany przez Przybyszewskiego, okazała się niezwykła przez swój kontrast. Kasprowicz – rzeczowy, skrótowy, prosty, szorstki. Przybyszewski – kokieteryjny, minoderyjny, rozgadany
Staff jako poeta-nauczyciel. Które z jego pouczeń poetyckich uważasz za szczególnie cenne? Postaw tezę Pouczenia i moralizatorstwo nie są na ogół lubiane. Ale w przypadku Staffa mamy raczej do czynienia z Mistrzem – dyskretnie ukrytym w strofach pięknej poezji. W jego ujęciu klasycyzm staje się receptą na życie, zyskuje niemal terapeutyczną wartość. Ta mądrość Mistrza jest dla mnie najcenniejsza. Ułóż pracę według „pouczeń”, przy każdym podając adres literacki – gdzie znalazłem, i dlaczego wysoko sobie cenisz
1. Które z poniższych tytułów to wyłącznie tomiki wierszy Leopolda Staffa? a) Sny o potędze, Uśmiechy godzin, Pieśń o skowronku, Wysokie drzewa b) Ptakom niebieskim, Sad rozstajny, Oczy otchłani, Szumiąca muszla c) Barwa miodu, Ptakom niebieskim, Studium przedmiotu, Martwa pogoda d) Wszystkie powyższe tytuły 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Leopold Staff, jako poeta trzech pokoleń, był bardzo płodnym twórcą i lista jego tomików wierszy jest długa. Tym niemniej należy umieć je rozpoznać.
Co się dzieje? Gabriela Zapolska ukazuje w sztuce schemat moralności mieszczańskiej. Akcja rozgrywa się w kręgu małego, rodzinnego skandaliku. Pani Dulska, która trzyma w garści swoją mieszczańską rodzinkę (dwie dorastające córeczki Hesię i Melę, syna Zbyszka i męża – „niemego”, niemrawego i zawojowanego ze szczętem Dulskiego), przymknęła oko na romans syna ze służącą Hanką, wolała bowiem, by grzeszył w domu, niż włóczył się poza domem. Efekt okazał się przykry – Hanka zaszła w ciążę. Zbyszek uniósł się honorem,
Nurty artystyczne modernizmu Impresjonizm Kierunek w sztuce, który wziął swą nazwę od słynnego płótna Moneta Impression Soleil levant (tzn. Impresja – wschód słońca). Impresjoniści, zwani również malarzami światła, zwracali szczególną uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia, jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podporządkowanie przedstawionego świata nastrojowości i liryczności. Impresjoniści malują świat taki, jaki widzą w danej chwili, tworzą zamazane kontury, wprowadzają odważne barwy. W impresjonistycznym malarstwie jasne, pastelowe kolory dominują
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora „Końca wieku dziewiętnastego”? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Umiejętność odpowiedzi na te pytania zapewni Ci punkty na egzaminie maturalnym. Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc… – oto nastroje,
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora Końca wieku dziewiętnastego? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc … – oto nastroje, które zdominowały poezję Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jednym słowem dekadencja. Wszechobecna
Interpretacja dekadenckiego liryku pt. „Próżnia” Stanisława Koraba-Brzozowskiego. Przełom wieków to od zawsze czas szczególny. Powracają stare przepowiednie, a na światło dzienne wychodzą głęboko zakorzenione w ludzkiej podświadomości lęki. Nie inaczej działo się w ostatniej dekadzie XIX wieku. Wśród pisarzy i poetów przeważały postawy pesymistyczne, schyłkowe, dekadenckie. Czas fin de siècle’u w artystycznej świadomości jawił się jako etap, w którym umierała kultura i wszelkie wcześniejsze wartości. Artyści zawieszeni w próżni nie potrafili znaleźć żadnego punktu odniesienia, niczego trwałego. Ich
Rozdzióbią nas kruki, wrony… Stefana Żeromskiego Opowiadanie Temat: Tragiczna śmierć powstańca Winrycha – w asyście stada wron, z przykrym epizodem – chłop z pobliskiej wsi grabi rzeczy bohatera, tym samym odziera go nie tylko z butów – ale z heroizmu. Pisarz podejmuje temat przyczyn upadku powstania styczniowego, postawy chłopów wobec powstania. Co jest ważne? Opowiadanie można określić jako jednocześnie naturalistyczne i symbolistyczne. Scena śmierci jest sceną symboliczną – obrazuje klęskę powstania, deheroizację
Dramat młodopolski Dramat naturalistyczny Gabriela Zapolska – Żabusia, Ich czworo, Skiz, Panna Maliczewska, Moralność pani Dulskiej; Włodzimierz Perzyński – Lekkomyślna siostra, Aszantka, Szczęście Frania; Tadeusz Rittner – W małym domku; Jan August Kisielewski – W sieci, Karykatury. Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej Gabriela Zapolska przedstawia mieszczańską rodzinę zatopioną w filisterskim kołtuństwie. Jest to swoista satyra na fałsz, obłudę i zakłamanie mieszczaństwa, rozgrywająca się w konwencji tragifarsy. Mieszczuch i niewola fałszywego konwenansu są także tematem często grywanych sztuk: W sieci i Karykatury Jana
Lata 1890-1900 Już od roku 1880 można dostrzec krytykę programu pozytywistycznego i narastanie nowych, modernistycznych tendencji w sztuce. W prasie ukazują się ostre polemiki związane z założeniami ideowymi literatury i sztuki. Powstają pisma, które propagują nowe tendencje artystyczne, wśród nich wychodzące od roku 1887 warszawskie Życie, redagowane przez Zenona Przesmyckiego. W roku 1891 ukazuje się pierwszy tomik poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera, debiutują również mniej znani poeci: Franciszek Henryk Nowicki i Andrzej Niemojewski, toteż tę właśnie datę umownie przyjmuje
1. Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze z końca wieku? Odpowiedzi współczesnych pisarzy polskich na pytanie sformułowane przez Tetmajera. Niepokoje i sposoby ich przezwyciężania przez twórców końca wieku XIX (a ludzi końca wieku XX). To dość popularny cytat, a zyskuje na ważności tym więcej, im bardziej sami zbliżamy się do końca stulecia, a nawet tysiąclecia. Nic dziwnego, że myśl o pokrewieństwie duchowym sama się narzuca, zwłaszcza wobec dylematów moralnych, poszukiwania walki ze złem.
Nastrój – pesymizm i dekadentyzm Zgodnie z duchem epoki w poezji modernistycznej dominuje pesymizm, poczucie dekadencji, schyłku wartości i raczej niechęć do życia. Łatwo trafić na wiersz przepełniony nastrojem smutku, bezradności i pesymizmu. Punkty dodatkowe – gdy wskażesz rodowód pesymizmu – wywodzi się z filozofii Arthura Schopenhauera – filozofa działającego na przełomie wieków XVIII i XIX. Schopenhauer głosił kompletny bezsens ludzkiego istnienia, które, pozbawione jakiejkolwiek wartości, ma przysparzać jedynie cierpienia.
Naturalizm jest tendencją końca wieku XIX, za jego literackiego ojca uważa się Emila Zolę. Był to nurt, który ukazywał ciemną stronę życia ludzkiego – nędzę, głód warstw niższych, chorobę, śmierć, a także fałsz, obłudę życia i charakterystykę tzw. marginesu społecznego wielkich miast – prostytucję, złodziejstwo, środowiska przestępcze. Powieść naturalistyczna przedstawia losy ludzkie jak materiał badań, na wzór nauk biologicznych, eksponuje biologizm człowieka, bierze pod uwagę kwestię dziedziczności. Cechy wskazujące, że
Impresjonizm to cecha epoki, tak ważna, że choć zrodziła się w sztukach plastycznych, wkradła się do literatury i wpłynęła na jej kształt. Możliwe, że na maturze w wierszu lub we fragmencie prozy trzeba będzie odnaleźć cechy impresjonizmu. Zresztą zawsze przy tekście młodopolskim warto sprawdzić, czy jest, i wskazać obrazowanie impresjonistyczne, bo to powinno zaowocować dodatkowymi punktami. Głównym założeniem impresjonizmu jest przekonanie, że sztuka jest indywidualną, subiektywną wizją twórcy, przekazem wrażenia.
Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską. Inne możliwe sformułowania tematu Obecność impresjonizmu w znanych Ci dziełach malarskich i literackich. Omów wybrane z nich. Impresjonistyczne przedstawienie świata – odwołaj się do przykładów w malarstwie i w literaturze polskiej. Strategia wstępu Definicja i źródłosłów terminu Impresjonizm jest to nurt w sztuce, głównie w malarstwie, ale pojęcie to dotyczy również literatury. Powstał około 1870 roku i trwał do początków wieku XX. Pojawił się we Francji, a jego
Oto dziś dzień krwi i chwały, oby dniem wskrzeszenia był! (…) Powstań Polsko, krusz kajdany, Dziś twój tryumf albo zgon. To pierwsze słowa La Varsovienne, pieśni napisanej na wieść o wybuchu powstania listopadowego przez francuskiego poetę Casimira Delavigne’a, w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza. Muzykę skomponował Karol Kurpiński. Zasada kompozycyjna tej pieśni oparta jest na antytezie – słowa niosą ze sobą radość, nadzieję na wywalczenie niepodległości, ale ukazują też tragiczną alternatywę – śmierć.
Tę interpretację pociąga za sobą zabieg mitologizacji, który wiejskiemu bytowaniu nadaje wymiar święty i uwznioślający. A eposy to przecież dzieła głoszące apoteozę, świadczące o potędze i świetności danej społeczności. Dzieło Reymonta napisane, co prawda, prozą, a nie wierszem, zdaje się jednak spełniać wymogi gatunku. To przede wszystkim panoramiczna wizja zbiorowości chłopskiej w pełnym jej rozwarstwieniu. Pisarz zaznacza każdy aspekt jej bytowania, zarówno ten związany ze sferą pracy, jak i odpoczynku.
Do odczytania Chłopów jako powieści wprowadzającej mitologizację chłopskiego bytowania zachęca Kazimierz Wyka. Jest to interpretacja zmierzająca do odsłonięcia najbardziej uniwersalnego planu znaczeń utworu. Autor pracy wyodrębnia w strukturze powieści cztery wewnętrzne porządki: fabularny – rozpoczyna go scena opisująca padnięcie krowy Borynów, kończy scena wygnania Jagny ze wsi; prac polowych – zaczyna go opis wykopków, zamyka obraz żniw; obrzędowo-liturgiczny – otwiera go opis jarmarku na świętą Kordulę, kończy prezentacja odpustu na
Wiele elementów wskazuje na to, iż można odczytać dzieło Reymonta w wymiarze naturalistycznym: Kompozycja utworu w symboliczny sposób obrazuje rytm natury. Powieść składa się z czterech części odpowiadających kolejnym porom roku. Podział ten podkreśla bezwzględne uzależnienie człowieka od przyrody. To ona wyznacza mu zakres jego obowiązków i sferę przyjemności. Apodyktyczna i bezdusznie konserwatywna każe mu wiosną wychodzić w pole, latem pracować przy żniwach, jesienią zbierać plony, a zimą odpoczywać. Jest
