Tag "Młoda Polska"

Jan Kasprowicz – portret

Obce mu były skandale i prowokacje, bliska literatura. W jej historii zapisał się jako jeden z największych polskich symbolistów. „Był całkiem nieprawdopodobnym zjawiskiem wśród całej tej kipiącej, wzgardliwej, szydzącej, dokuczliwej zgrai płytkich, wystrojonych i wymuskanych paniczyków […] Nawet jego autocharakterystyka pisana w 1899 roku, dosłownie tego samego miesiąca – maja, co własny życiorys spisany przez Przybyszewskiego, okazała się niezwykła przez swój kontrast. Kasprowicz – rzeczowy, skrótowy, prosty, szorstki. Przybyszewski – kokieteryjny, minoderyjny, rozgadany

Staff jako poeta-nauczyciel. Które z jego pouczeń poetyckich uważasz za szczególnie cenne?

Staff jako poeta-nauczyciel. Które z jego pouczeń poetyckich uważasz za szczególnie cenne? Postaw tezę Pouczenia i moralizatorstwo nie są na ogół lubiane. Ale w przypadku Staffa mamy raczej do czynienia z Mistrzem – dyskretnie ukrytym w strofach pięknej poezji. W jego ujęciu klasycyzm staje się receptą na życie, zyskuje niemal terapeutyczną wartość. Ta mądrość Mistrza jest dla mnie najcenniejsza. Ułóż pracę według „pouczeń”, przy każdym podając adres literacki – gdzie znalazłem, i dlaczego wysoko sobie cenisz

TEST z lektur 9.

1.  Które z poniższych tytułów to wyłącznie tomiki wierszy Leopolda Staffa? a) Sny o potędze, Uśmiechy godzin, Pieśń o skowronku, Wysokie drzewa b) Ptakom niebieskim, Sad rozstajny, Oczy otchłani, Szumiąca muszla c) Barwa miodu, Ptakom niebieskim, Studium przedmiotu, Martwa pogoda d) Wszystkie powyższe tytuły 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Leopold Staff, jako poeta trzech pokoleń, był bardzo płodnym twórcą i lista jego tomików wierszy jest długa. Tym niemniej należy umieć je rozpoznać.

Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej

Co się dzieje? Gabriela Zapolska ukazuje w sztuce schemat moralności mieszczańskiej. Akcja rozgrywa się w kręgu małego, rodzinnego skandaliku. Pani Dulska, która trzyma w garści swoją mieszczańską rodzinkę (dwie dorastające córeczki Hesię i Melę, syna Zbyszka i męża – „niemego”, niemrawego i zawojowanego ze szczętem Dulskiego), przymknęła oko na romans syna ze służącą Hanką, wolała bowiem, by grzeszył w domu, niż włóczył się poza domem. Efekt okazał się przykry – Hanka zaszła w ciążę. Zbyszek uniósł się honorem,

Nurty artystyczne epoki modernizmu

Nurty artystyczne modernizmu Impresjonizm Kierunek w sztuce, który wziął swą nazwę od słynnego płótna Moneta Impression Soleil levant (tzn. Impresja – wschód słońca). Impresjoniści, zwani również malarzami światła, zwracali szczególną uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia, jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podporządkowanie przedstawionego świata nastrojowości i liryczności. Impresjoniści malują świat taki, jaki widzą w danej chwili, tworzą zamazane kontury, wprowadzają odważne barwy. W impresjonistycznym malarstwie jasne, pastelowe kolory dominują

Kazimierz Przerwa-Tetmajer na maturze

Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora „Końca wieku dziewiętnastego”? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Umiejętność odpowiedzi na te pytania zapewni Ci punkty na egzaminie maturalnym. Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc… – oto nastroje,

Poezja Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora Końca wieku dziewiętnastego? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze?   Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc … – oto nastroje, które zdominowały poezję Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jednym słowem dekadencja. Wszechobecna

Próżnia Stanisława Koraba-Brzozowskiego – interpretacja

Interpretacja dekadenckiego liryku pt. „Próżnia” Stanisława Koraba-Brzozowskiego. Przełom wieków to od zawsze czas szczególny. Powracają stare przepowiednie, a na światło dzienne wychodzą głęboko zakorzenione w ludzkiej podświadomości lęki. Nie inaczej działo się w ostatniej dekadzie XIX wieku. Wśród pisarzy i poetów przeważały postawy pesymistyczne, schyłkowe, dekadenckie. Czas fin de siècle’u w artystycznej świadomości jawił się jako etap, w którym umierała kultura i wszelkie wcześniejsze wartości. Artyści zawieszeni w próżni nie potrafili znaleźć żadnego punktu odniesienia, niczego trwałego. Ich

Lektury Młodej Polski

Rozdzióbią nas kruki, wrony… Stefana Żeromskiego Opowiadanie Temat: Tragiczna śmierć powstańca Winrycha – w asyście stada wron, z przykrym epizodem – chłop z pobliskiej wsi grabi rzeczy bohatera, tym samym odziera go nie tylko z butów – ale z heroizmu. Pisarz podejmuje temat przyczyn upadku powstania  styczniowego, postawy chłopów wobec powstania. Co jest ważne? Opowiadanie można określić jako jednocześnie naturalistyczne i symbolistyczne. Scena śmierci jest sceną symboliczną – obrazuje klęskę powstania, deheroizację

Młoda Polska – zestawienie autorów i lektur

Dramat młodopolski Dramat naturalistyczny Gabriela Zapolska – Żabusia, Ich czworo, Skiz, Panna Maliczewska, Moralność pani Dulskiej; Włodzimierz Perzyński – Lekkomyślna siostra, Aszantka, Szczęście Frania; Tadeusz Rittner – W małym domku; Jan August Kisielewski – W sieci, Karykatury. Moralność pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej Gabriela Zapolska przedstawia mieszczańską rodzinę zatopioną w filisterskim kołtuństwie. Jest to swoista satyra na fałsz, obłudę i zakłamanie mieszczaństwa, rozgrywająca się w konwencji tragifarsy. Mieszczuch i niewola fałszywego konwenansu są także tematem często grywanych sztuk: W sieci i Karykatury Jana

Młoda Polska – ważne daty

Lata 1890-1900 Już od roku 1880 można dostrzec krytykę programu pozytywistycznego i narastanie nowych, modernistycznych tendencji w sztuce. W prasie ukazują się ostre polemiki związane z założeniami ideowymi literatury i sztuki. Powstają pisma, które propagują nowe tendencje artystyczne, wśród nich wychodzące od roku 1887 warszawskie Życie, redagowane przez Zenona Przesmyckiego. W roku 1891 ukazuje się pierwszy tomik poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera, debiutują również mniej znani poeci: Franciszek Henryk Nowicki i Andrzej Niemojewski, toteż tę właśnie datę umownie przyjmuje

Wypracowania z Młodej Polski

1. Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecze z końca wieku? Odpowiedzi współczesnych pisarzy polskich na pytanie sformułowane przez Tetmajera. Niepokoje i sposoby ich przezwyciężania przez twórców końca wieku XIX (a ludzi końca wieku XX). To dość popularny cytat, a zyskuje na ważności tym więcej, im bardziej sami zbliżamy się do końca stulecia, a nawet tysiąclecia. Nic dziwnego, że myśl o pokrewieństwie duchowym sama się narzuca, zwłaszcza wobec dylematów moralnych, poszukiwania walki ze złem.

Czego szukać w poezji modernistów?

Nastrój – pesymizm i dekadentyzm Zgodnie z duchem epoki w poezji modernistycznej dominuje pesymizm, poczucie dekadencji, schyłku wartości i raczej niechęć do życia. Łatwo trafić na wiersz przepełniony nastrojem smutku, bezradności i pesymizmu. Punkty dodatkowe – gdy wskażesz rodowód pesymizmu – wywodzi się z filozofii Arthura Schopenhauera – filozofa działającego na przełomie wieków XVIII i XIX. Schopenhauer głosił kompletny bezsens ludzkiego istnienia, które, pozbawione jakiejkolwiek wartości, ma przysparzać jedynie cierpienia.

Jak znaleźć i wskazać w tekście młodopolskim naturalizm?

Naturalizm jest tendencją końca wieku XIX, za jego literackiego ojca uważa się Emila Zolę. Był to nurt, który ukazywał ciemną stronę życia ludzkiego – nędzę, głód warstw niższych, chorobę, śmierć, a także fałsz, obłudę życia i charakterystykę tzw. marginesu społecznego wielkich miast – prostytucję, złodziejstwo, środowiska przestępcze. Powieść naturalistyczna przedstawia losy ludzkie jak materiał badań, na wzór nauk biologicznych, eksponuje biologizm człowieka, bierze pod uwagę kwestię dziedziczności. Cechy wskazujące, że

Jak znaleźć i wskazać w lekturach młodopolskich impresjonizm?

Impresjonizm to cecha epoki, tak ważna, że choć zrodziła się w sztukach plastycznych, wkradła się do literatury i wpłynęła na jej kształt. Możliwe, że na maturze w wierszu lub we fragmencie prozy trzeba będzie odnaleźć cechy impresjonizmu. Zresztą zawsze przy tekście młodopolskim warto sprawdzić, czy jest, i wskazać obrazowanie impresjonistyczne, bo to powinno zaowocować dodatkowymi punktami. Głównym założeniem impresjonizmu jest przekonanie, że sztuka jest indywidualną, subiektywną wizją twórcy, przekazem wrażenia.

Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską.

Omów impresjonizm jako nurt w malarstwie i przedstaw jego wpływ na literaturę polską. Inne możliwe sformułowania tematu Obecność impresjonizmu w znanych Ci dziełach malarskich i literackich. Omów wybrane z nich. Impresjonistyczne przedstawienie świata – odwołaj się do przykładów w malarstwie i w literaturze polskiej. Strategia wstępu Definicja i źródłosłów terminu Impresjonizm jest to nurt w sztuce, głównie w malarstwie, ale pojęcie to dotyczy również literatury. Powstał około 1870 roku i trwał do początków wieku XX. Pojawił się we Francji, a jego

Warszawianka – Stanisław Wyspiański

Oto dziś dzień krwi i chwały,     oby dniem wskrzeszenia był! (…) Powstań Polsko, krusz kajdany,     Dziś twój tryumf albo zgon. To pierwsze słowa La Varsovienne, pieśni napisanej na wieść o wybuchu powstania listopadowego przez francuskiego poetę Casimira Delavigne’a, w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza. Muzykę skomponował Karol Kurpiński. Zasada kompozycyjna tej pieśni oparta jest na antytezie – słowa niosą ze sobą radość, nadzieję na wywalczenie niepodległości, ale ukazują też tragiczną alternatywę – śmierć.

Dlaczego powieść Reymonta Chłopi możemy nazwać epopeją?

Tę interpretację pociąga za sobą zabieg mitologizacji, który wiejskiemu bytowaniu nadaje wymiar święty i uwznioślający. A eposy to przecież dzieła głoszące apoteozę, świadczące o potędze i świetności danej społeczności. Dzieło Reymonta napisane, co prawda, prozą, a nie wierszem, zdaje się jednak spełniać wymogi gatunku. To przede wszystkim panoramiczna wizja zbiorowości chłopskiej w pełnym jej rozwarstwieniu. Pisarz zaznacza każdy aspekt jej bytowania, zarówno ten związany ze sferą pracy, jak i odpoczynku.

Chłopi Reymonta – powieść mitologizująca.

Do odczytania Chłopów jako powieści wprowadzającej mitologizację chłopskiego bytowania zachęca Kazimierz Wyka. Jest to interpretacja zmierzająca do odsłonięcia najbardziej uniwersalnego planu znaczeń utworu. Autor pracy wyodrębnia w strukturze powieści cztery wewnętrzne porządki: fabularny – rozpoczyna go scena opisująca padnięcie krowy Borynów, kończy scena wygnania Jagny ze wsi; prac polowych – zaczyna go opis wykopków, zamyka obraz żniw; obrzędowo-liturgiczny – otwiera go opis jarmarku na świętą Kordulę, kończy prezentacja odpustu na

Chłopi Reymonta – powieść naturalistyczna.

Wiele elementów wskazuje na to, iż można odczytać dzieło Reymonta w wymiarze naturalistycznym: Kompozycja utworu w symboliczny sposób obrazuje rytm natury. Powieść składa się z czterech części odpowiadających kolejnym porom roku. Podział ten podkreśla bezwzględne uzależnienie człowieka od przyrody. To ona wyznacza mu zakres jego obowiązków i sferę przyjemności. Apodyktyczna i bezdusznie konserwatywna każe mu wiosną wychodzić w pole, latem pracować przy żniwach, jesienią zbierać plony, a zimą odpoczywać. Jest