Modernizm – znaczy tyle, co nowoczesność. Termin określający twórczość europejskich literatów z przełomu wieków XIX i XX (u nas okres zwany Młodą Polską). Inne jego nazwy: neoromantyzm (podkreśla zwrot ku tradycjom romantycznym), dekadentyzm (z fr. „décadence” – schyłkowość) – akcentuje panujący wówczas pesymizm i skrajny indywidualizm (wpływ filozofii Arthura Schopenhauera).
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Chłopomania (ludomania) Rozwinięta w Młodej Polsce swego rodzaju moda na ludowość, która więcej miała wspólnego z oświeceniowym, konwencjonalnym sentymentalizmem niż romantyczną fascynacją ludowym światem wartości. Polegała na bezkrytycznym i naiwnym nieco uwielbieniu dla mieszkańców wsi. Nie chodziło jednak o autentyczne problemy, ale o stereotypowy obraz zakodowany w świadomości niektórych artystów
Wesele jest dramatem realistyczno-symbolicznym, dziełem artysty, który z „małej sensacji towarzyskiej stworzył dramat narodowy”. Na ogół mówi się, upraszczając nieco sprawę, że: I akt ma charakter realistyczny, II akt – fantastyczny, III akt – symboliczny. Warstwa realistyczna przypomina jasełka Oglądamy szopkę-izbę, do której zmęczeni goście wychodzą wypocząć, przysiadają, prowadzą rozmowy. Bohaterowie, rozmawiający na ogół w parach, czasem w kilka osób, po zakończeniu dialogu znikają ze sceny, ustępując miejsca innym. Często są to pary
Cechy twórczości W jego twórczości pojawiają się elementy naturalistyczne i modernistyczne. Tradycyjnie twórczość Jana Kasprowicza dzielimy na kilka etapów: naturalistyczny (cykl sonetów Z chałupy, w których w sposób fotograficzno-reporterski ukazał nędzę chłopów), modernistyczny (powstaje wtedy np. cykl czterech sonetów Krzak dzikiej róży, które realizują założenia symbolizmu, ekspresjonistyczny (hymny Ginącemu światu i Salve Regina, zapowiadające nowe kierunki w sztuce XX w., ekspresjonizm i katastrofizm). Poszukiwanie odpowiedzi na podstawowe pytania metafizyczne i religijne doprowadziły poetę do franciszkanizmu. Najczęściej jednak mówi się
Cechy twórczości Poeta wyrażał typowe dla epoki przełomu wieków nastroje pesymizmu, zniechęcenia, rozpaczy egzystencjalnej, poczucia bezsensu i zwątpienia w powszechnie uznawane wartości i ideały. Przykłady takich wierszy to: Credo, Nie wierzę w nic…, Hymn do Nirwany, Koniec wieku XIX. W jego twórczości bardzo wyraźna jest także fascynacja filozofią Artura Schopenhauera i filozofią indyjską (z niej pochodzi pojawiające się w jego lirykach pojęcie nirwany). Dróg ukojenia bólu istnienia bohater liryczny jego utworów szuka w malowniczej przyrodzie tatrzańskiej i w
Epoka – Młoda Polska. Miejsca – Zakopane –willa Harenda, znany dom Kasprowicza. Nurt – przede wszystkim modernizm i symbolizm młodopolski. Miejsce w polskiej literaturze – istotne zwłaszcza w Młodej Polsce. To jeden z najzdolniejszych poetów tego czasu z Tetmajerem i Micińskim tworzą modernistyczną trójcę. Biografia Jan Kasprowicz urodził się 12 XII 1860 w Szymborzu pod Inowrocławiem. Pochodził z rodziny chłopskiej, jego ojciec był analfabetą. Przyszły poeta, na szczęście dla literatury polskiej
Tego się naucz! Elementarne pytania, na które musisz umieć odpowiedzieć, to: W jaki sposób zmieniała się postawa poety wobec świata? Do jakiej filozofii odwoływał się w swoich wierszach? Jakie techniki obrazowania wykorzystywał w kolejnych etapach swej twórczości? Znajomość tych kwestii pozwoli Ci uporządkować wiedzę na temat poezji Kasprowicza. Epoka – Młoda Polska Nurt – przede wszystkim modernizm i symbolizm młodopolski. Miejsce w polskiej literaturze – istotne zwłaszcza w Młodej Polsce. To jeden
Stanisław Korab-Brzozowski O, przyjdź! O przyjdź, jesienią – Wdziej szatę lekką, białą, zwiewną, pajęczą; Rzuć na hebanowe swoje włosy perły rosy, Lśniące zimnych barw tęczą. O przyjdź, jesienią – Owiana skargą tęskną, rzewną żurawi, W dal płynących szarą niebios tonią, tchnącą wonią Kwiatów, które mróz krwawi. O przyjdź, jesienią – W chwilę zmierzchu senną, niepewną – i dłonie Swe przejrzyste, miękkie, woniejące na cierpiące Połóż mi skronie o Śmierci!… Na
Leopold Staff Przedśpiew Czciciel gwiazd i mądrości, miłośnik ogrodów, Wyznawca snów i piękna i uczestnik godów, Na które swych wybrańców sprasza sztuka boska: Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, Złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia, A jednak śpiewać będę wam pochwałę życia – Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach. Pamięcią swe dni chmurne i dni w słońca krasach Przechodzę, jakby jakieś wielkie, dziwne miasta, Z myślą ciężką, jak z dzbanem na głowie niewiasta, A dzban wino ukrywa i łzy
Które środki stylistyczne zastosowane w wierszu Deszcz jesienny Leopolda Staffa mają dla jego wymowy szczególne znaczenie? Wszystkie użyte przez Staffa środki stylistyczne służą stworzeniu iluzji padającego deszczu i oddaniu wspomnianego nastroju apatii, zniechęcenia. Wiersz ma bardzo regularną budowę. Czterokrotnie pojawia się strofa o charakterze refrenu — zaczyna i kończy utwór, tworząc swoistą klamrę. Paralelizmy, czyli odpowiedniości pojawiające się w tekście związane są właśnie z klamrową budową utworu. Na przykład strofa
Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer Epoka: Młoda Polska Typ liryki: opisowa w pierwszych sześciu strofach (kreacja pejzażu) przechodząca w bezpośrednie wyznanie w dwóch ostatnich zwrotkach, co potwierdzają formy czasownikowe w 1 osobie l. poj. (dwukrotne użycie słowa patrzę) Opis krajobrazu górskiego został wkomponowany w wypowiedź podmiotu mówiącego, która stanowi jakby plan nadrzędny dla prezentowanej wizji pejzażowej, zaznaczając jej subiektywność. „ Ja” liryczne w tekście można utożsamić z samym autorem wiersza. Cechy wiersza:
Pozytywizm to początkowo czasy potępiania i odrzucania wszystkiego, co romantyczne. Zwłaszcza w tekstach publicystów, z Aleksandrem Świętochowskim na czele. Chodziło przede wszystkim o polityczno-społeczny program pozytywistów. Ich koncepcja pracy organicznej i odrzucenia zbrojnej konfrontacji z zaborcami zdecydowanie nie dała się pogodzić z romantyczną wizją powstania i prometejskiego poświęcenia, uważaną przez przedstawicieli nowej epoki za bezmyślne, samobójcze szaleństwo. Poza tym pozytywiści sprzeciwiali się kreowaniu roli artysty jako osobnika stojącego poza społecznością,
1. Prawda czy fałsz? P F 1. W romantyzmie rozegrała się tzw. walka klasyków z romantykami. 2. Klasyków reprezentował Mickiewicz, romantyków Słowacki. 3. Kazimierz Brodziński napisał rozprawę O klasyczności i romantyczności… 4. Maurycy Mochnacki poparł Brodzińskiego w polemice z klasykami. 5. Adam Mickiewicz studiował w Kownie i w Lozannie. 6. Adam Mickiewicz brał udział w powstaniu listopadowym. 7. Cyprian Kamil Norwid należy do prekursorów romantyzmu. 8. Wiersz Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie… obrazuje kult wybitnych jednostek typowy dla
Test wiedzy z modernizmu 1. Pierwszy tom wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera został wydany w: a. 1900 b. 1894 c. 1891 Odpowiedź: c. Komentarz: Literacki debiut Tetmajera przypada na rok 1891. Datę tę zwykło się uważać za początek modernizmu w Polsce, a to dlatego, że w twórczości poety odnajdujemy większość ówczesnych zainteresowań literackich. Znajdują się tam utwory przynależne do takich nurtów literackich, jak symbolizm, dekadentyzm, impresjonizm, a więc na dobrą sprawę wszystko
Omów rolę rekwizytów występujących w bronowickiej chacie. AKT I DEKORACJA: Noc listopadowa; w chacie, w świetlicy. Izba wybielona siwo, prawie błękitna, jednym szarawym tonem półbłękitu obejmująca i sprzęty, i ludzi, którzy się przez nią przesuną. Przez drzwi otwarte z boku, ku sieni, słychać huczne weselisko, buczące basy, piskanie skrzypiec, niesforny klarnet, hukania chłopów i bab i przygłuszający wszystką nutę jeden melodyjny szum i rumot tupotających tancerzy, co się tam kręcą w zbitej masie w takt jakiejś ginącej we wrzawie piosenki… I cała
Porównaj różne sposoby ukazywania rozstań w podanych fragmentach Lalki Bolesława Prusa i wierszu Tadeusza Micińskiego *** (Bądź zdrowa!). Bolesław Prus, Lalka Pociąg ruszył. Starski usiadł po lewej stronie panny Izabeli i zaczął z nią rozmawiać w połowie po polsku, w połowie po angielsku, coraz częściej wpadając w angielszczyznę. Wokulski siedział na prawo od panny Izabeli, nie chcąc jednak przeszkadzać w rozmowie wstał stamtąd i usiadł za panem Tomaszem. (…) Za Pruszkowem zmęczony i jednostajny głos pana Tomasza zaczął go męczyć.
Cechy wiersza młodopolskiego na przykładzie Suchej limby Tetmajera i Krzaku dzikiej róży Kasprowicza. Oto dwa wiersze czołowych młodopolskich poetów: Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Jana Kasprowicza. Na ich przykładzie możecie dokładnie poznać większość chwytów używanych przez poetów końca XIX wieku. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Schnąca limba U stóp mych dzika przepaść. W ciemnym niebie blady świeci księżyc, podobny wodnej białej lilii, co kielich swój nad ciemne głębiny wychyli. Cicho – grzmot słychać tylko huczącej kaskady. Nad
Różne sposoby kreacji obrazu śmierci bohatera literackiego i ich funkcje – analiza i interpretacja porównawcza fragmentów Pieśni o Rolandzie i Chłopów Władysława Stanisława Reymonta. Pieśń o Rolandzie Roland czuje, że śmierć jest blisko. Uszami mózg mu się wylewa. Modli się do Boga za swoich parów, aby ich przyjął do nieba; następnie prosi anioła Gabriela za samego siebie. Bierze róg, iżby mu nikt nie robił wyrzutu, i drugą ręką swój miecz zwany Durendalem. Nieco dalej niż
Na podstawie przytoczonej sceny oraz znajomości Wesela Wyspiańskiego rozważ związki postaci Wernyhory z romantyzmem. Stanisław Wyspiański Wesele (fragmenty) GOSPODARZ Pan-Dziad z lirą – Wernyhora! Wy mnie znany – spodziewany, Wy, o którym jeszcze wczora tylko we śnie, tylko w marze: jak owi dawni mocarze, Wy na koniu, siwym koniu, poprzed dom mój, z wieścią. WERNYHORA Słowem! GOSPODARZ Wy ze Słowem – Wy ze Słowem! WERNYHORA Ja z Rozkazem. GOSPODARZ Rozkaz-Słowo! Dawno serce już gotowo tem wezwaniem piorunowem.
Różne funkcje motywu natury i sposoby ich kreowania w liryce przełomu XIX i XX stulecia. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej Widoku ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Kazimierza Przerwy-Tetmajera i W malinowym chruśniaku… Bolesława Leśmiana. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Taki tam spokój… Na gór zbocza światła się zlewa mgła przezrocza, na senną zieleń gór. Szumiący z dala wśród kamieni w słońcu się potok skrzy i mieni w srebrno-tęczowy sznur. Ciemnozielony w mgle złocistej wśród