Tag "Młoda Polska"
Kim jest artysta? Jakie jest jego miejsce w społeczeństwie? Rozważ zagadnienie, wykorzystując wnioski z interpretacji Evviva l’arte! Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Albatrosa Charles’a Baudelaire’a. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy, nędzny filistrów naród! My, artyści, my, którym często na
Kim dla młodopolan był artysta? Omów zagadnienie, odwołując się do odpowiednich tekstów kultury. Modernizm to epoka kultu artysty i sztuki – pisanej przez wielkie S. W imię buntu przeciw literaturze pozytywistycznej, podporządkowanej celom społecznym, młodopolscy pisarze chcieli tworzyć sztukę tylko „dla sztuki” – niepodporządkowaną niczemu. Bycie artystą polegało na ciągłym manifestowaniu swojej odmienności, walce z tłumem nierozumiejących prawdziwej sztuki. Analiza tematu Pisząc o młodopolskim artyście, nie możesz pominąć Confiteora Stanisława
Dokonaj analizy i interpretacji fragmentów hymnu Jana Kasprowicza pt. Dies irae. Wskaż cechy typowe dla liryki ekspresjonistycznej. Jan Kasprowicz Dies irae Trąba dziwny dźwięk rozsieje, ogień skrzepnie, blask ściemnieje, w proch powrócą światów dzieje. Z drzew wieczności spadną liście na Sędziego straszne przyjście, by świadectwo dać Psalmiście… A ty, psalmisto Pański, nastrój harfę swoją już na ostatni ton! Grzech krwią czarną duszę plami… Bez obrońcy staniem sami – któż zlituje się
Oblicza końca wieku. Porównaj wiersz Kazimierza Przerwy Tetmajera Koniec wieku XIX i utwór Wisławy Szymborskiej Schyłek wieku. Zwróć uwagę na konstrukcję podmiotów lirycznych wierszy, formę utworów oraz główne przesłanie każdego z nich. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Koniec wieku XIX Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… Lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Idee?… Ależ lat już minęły tysiące, A idee są zawsze tylko ideami.
Ideał „dobrego życia” w twórczości Jana Kochanowskiego i Leopolda Staffa. Omawiając zagadnienie, wykorzystaj analizę i interpretację wierszy Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego i Przedśpiew Leopolda Staffa. Jan Kochanowski Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowiem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem uczciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą
Wymień główne ośrodki teatralne Młodej Polski Główne ośrodki teatralne Młodej Polski Warszawa Kojarzy się, i słusznie, z Teatrem Narodowym. Instytucja ta miała wspaniałych aktorów, piękny gmach, niezły budżet. Nie mogła jednak niemal wcale, ze względu na cenzurę, wystawiać polskiego repertuaru. Aktorzy przyjeżdżali tam jednak z całej Polski. Teatr ten bowiem, jako państwowy, należał do nielicznych, które oferowały emeryturę. Teatry prywatne z kolei nie mogły powstawać aż do roku 1905 ze względu na obowiązujący w zaborze
Przedstaw cechy stylu utworów Młodej Polski. Liryka Najwcześniej tendencje artystyczne nowej epoki zaznaczyły się w liryce. Symbolizm znalazł swój wyraz w ścisłym zespoleniu podmiotu lirycznego z przyrodą. Staje się ona wyrazicielką wnętrza człowieka lub przynajmniej tłem jego przeżyć. Na przykład: symboliczne znaczenie ma przyroda w cyklu Krzak dzikiej róży Jana Kasprowicza. Kontrastowo zestawione próchniejąca limba i rozkwitająca róża to pewnie życie i zagłada, oparcie i zagrożenie, piękno i brzydota, rozwój i przemijanie. Cztery wiersze składające się na cykl prezentują
Rzut oka na biografię Przyszły noblista był dziennikarzem, aktorem, robotnikiem. Nie był bardzo wykształcony. Władysław Stanisław Reymont urodził się 7 maja 1867 r. we wsi Kobiele Wielkie jako dziewiąte dziecko wiejskiego organisty. Jako trzynastolatek znalazł się w Warszawie, gdzie był uczniem krawieckim i uczęszczał do warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej (to wtedy uzyskał jedyne znane świadectwo potwierdzające zdobyte przez niego szkolne wykształcenie). Przez kilka kolejnych lat występował w wędrownych trupach aktor- skich, pracował na kolei
Typy bohaterów (literackich schematów) modne w epokach Młodej Polski i międzywojnia. Materiał literacki dwóch epok to obszar dość rozległy. Rzeczywiście, można jednak poszukać pewnych powtarzalnych typów postaci, tzw. modeli literackich, które przecież w pewnym stopniu odzwierciedlały prawdę o strukturze ówczesnego społeczeństwa. Typy bohaterów literackich Młodej Polski i międzywojnia Typ mieszczucha – urzędnika Smutna grupa ludzi, wyczerpanych swoją pracą, uporządkowanym życiem – kieratem, naznaczonych niskim statusem, wiecznym strachem i kompleksami. W literaturze obcej opisuje takiego urzędnika
Wesele Stanisława Wyspiańskiego pytaniem o świadomość narodową Polaków. Budowa Wesela Stanisława Wyspiańskiego przypomina jasełka, ludową szopkę. W jednym pomieszczeniu pojawiają się różne postacie – przedstawiciele różnych warstw ówczesnego społeczeństwa zaboru austriackiego. Na weselu poety Rydla rzeczywiście zebrali się ludzie reprezentatywni dla tej społeczności. Możemy bowiem wyróżnić wśród uczestników wesela grupę inteligencji, reprezentowaną przez Poetę, Dziennikarza, Pana Młodego, Gospodarza. Jest tu także grupa chłopów bronowickich: Czepiec, Klimina, Dziad, Ojciec, Panna Młoda, Marysia. Warunki
Udowodnij, że wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. „Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze” jest tekstem dekadenckim. Notatkę sporządź w punktach. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze Jak dziwnie smutne, posępne, złowieszcze jest to zegaru miarowe stąpanie – słucham i zimne przejmują mię dreszcze… Coraz mniej życia, niebytu otchłanie coraz mi bliższe, śmierci przeraźliwe, groźne widziadło ciśnie mi się w oczy – – straszno pomyśleć, że ciało, dziś żywe, niedługo w trumnie robactwo roztoczy. Okropna wizja!…
Tematy literatury Młodej Polski Nastroje dekadenckie (schyłek wieku, bierność, zniechęcenie, ucieczka w nirwanę) – poezja młodopolska: (Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Leopold Staff). Motyw szatana i bunt przeciw Bogu (poezja Tadeusza Micińskiego i Hymny Jana Kasprowicza). Temat wsi i chłopa – w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Chłopach Władysława Reymonta, prozie Stefana Żeromskiego (Zmierzch, Wierna rzeka, Rozdziobią nas kruki , wrony). Ludomania widoczna jest nie tylko w literaturze – również w obyczajach, modzie, nawet – tendencji do zaślubin inteligenta z chłopką.
Motyw gloria victis w utworach drugiej połowy XIX i początku XX w. Jak zacząć? Od wyjaśnienia łacińskiego zwrotu gloria victis. Znaczy on tyle, co chwała zwyciężonym i jest parafrazą (przeróbką) powiedzenia: vae victis (biada zwyciężonym). Hasło gloria victis jest doskonałą ilustracją sposobu, w jaki twórcy z epoki pozytywizmu i Młodej Polski oceniali nasz ostatni zryw wolnościowy. Materiał literacki Zacznę od Nad Niemnem. Chociaż ukazało się ono 25 lat po powstaniu, to carska cenzura nadal nie pozwalała
Symbole w poezji polskich modernistów – odwołaj się do wybranych wierszy Kasprowicza i Tetmajera. Wstęp I Symbolizm to kierunek m.in. w literaturze, który głosił, że poezja powinna wyrażać to, co niewyrażalne i czego nie da się racjonalnie poznać. U podstaw tego nurtu leżało przekonanie, że poznawany przez zmysły świat materialny jest jedynie zasłoną skrywającą prawdziwy świat – niepoznawalny rozumem i zmysłami. I oto zadanie dla literatury – aby wyrazić ten idealny świat powinna uciekać się
Poczucie zagrożenia wartości we współczesnym świecie i katastrofizm w Dies irae Jana Kasprowicza. Wstęp I „Dies irae” oznacza dzień gniewu Pańskiego. Ten hymn pochodzi ze zbioru „Ginącemu światu”. Zawiera elementy katastrofizmu, naturalizmu i ekspresjonizmu. Artyści przełomu wieków mieli poczucie zagrożenia świata, upadku wartości, zbliżającej się zagłady – Kasprowicz dał temu wyraz bardzo dobitnie. Wstęp II W „Dies irae” mamy do czynienia z nawiązaniem do „Apokalipsy św. Jana” i zawartej tam wizji końca świata.
Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza. Odwołaj się do znanych przykładów. Wstęp I Twórczość Jana Kasprowicza możemy podzielić na trzy etapy. Są to: etap społeczny, przełom modernistyczny i postawa franciszkańska. Oczywiście taki podział to pewne uproszczenie… Jednak świadczy on o przemianach osobowości artysty, jego dojrzewaniu wewnętrznym, ewolucji. Wstęp II Jan Kasprowicz najczęściej jawi nam się jako autor hymnu „Dies irae” czy symbolistycznego cyklu czterech sonetów „Krzak dzikiej róży”. Te utwory pochodzą jednak z drugiego
Test wiedzy o modernizmie 1. Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się powstanie: a. tomu wierszy Charles’a Baudelaire’a: Kwiaty zła, b. wiersza Arthura Rimbauda: Statek pijany, c. obrazu Claude’a Moneta: Impresja – wschód słońca. Odpowiedź: a) Komentarz: Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się wydanie Kwiatów zła Baudelaire’a. Fakt ten miał miejsce w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wielki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Baudelaire zaprzeczył w
Jak Tetmajer postrzega rolę artysty w Evviva l’arte? Tetmajer przedstawia artystę w tym wierszu dualistycznie. Z jednej strony to człowiek stojący ponad społeczeństwem, dumny ze swojego talentu. Czuje się wybrańcem, kapłanem sztuki przez wielkie „S”. Deklaruje pogardę dla dóbr materialnych i stylu życia nastawionego na konsumpcję, który reprezentowali filistrzy. Mówi, że najważniejszymi wartościami dla niego jest twórcza wolność i sława. W tym sensie wiersz Tetmajera jest manifestem postawy artystowskiej, nadaje artyście, poecie bardzo wysoką rangę
Historia oraz współczesność w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Komentarz do tematu Temat o tyle trudny, o ile trudność stanowi interpretacja symbolicznych dramatów. Problemem może być też skonstruowanie pracy o historii i współczesności, które w utworze się przenikają, a także sformułowanie własnych wniosków. Przydatne sformułowania: silnie osadzony w realiach współczesnego autorowi życia, ujawnianie rozbieżności między dwiema warstwami społecznymi, kontrastowe ukazanie przeszłości i teraźniejszości, skompromitowanie bohaterów, będących ucieleśnieniem dominujących w społeczeństwie postaw i poglądów. Historia oraz współczesność w Weselu Jak zacząć? Od razu
Wiek buntowników. Przedstaw wybranych literackich bohaterów XIX wieku. Jak zacząć? Przykład 1. Spójrz na zjawisko dziewiętnastowiecznego buntu w kontekście historii Europy. Przywołaj główne wydarzenia historyczne tego okresu – takie jak rewolucje i powstania – oraz postaraj się pokazać ich konsekwencje literackie. Wiek dziewiętnasty był czasem niezwykle silnych i gruntownych przemian – obecnych zarówno w kulturze, jak i w literaturze. Stulecie to nazwać by można okresem nieustannej rewolucji; dokonującej się w obyczajowości społecznej, sztuce, nauce, a nawet w przemyśle.
