Posts From redakcja
Średniowiecze to wyjątkowy okres w dziejach kultury europejskiej, w którym – mimo politycznych granic oraz licznych konfliktów, głównie feudalnej natury – Europa była pewną jednością. Na uniwersalizm kultury średniowiecza składały się: Jedyna w swoim rodzaju rola religii przenikającej wszystkie sfery życia publicznego, inspirująca różnego rodzaju twórczość artystyczną. Nigdy później religia nie odgrywała już takiej roli. Rola języka elit politycznych i kulturalnych – łaciny; w tym języku powstawała większość dzieł literatury tego okresu. Języki narodowe
Czym jest unia? To związek państw (z języka łacińskiego unio = zjednoczenie, jedność) Unia personalna – połączenie dwóch państw osobą monarchy (taka była np. unia polsko-węgierska za panowania króla Ludwika czy unia polsko-saska). Unia realna – państw nie łączy tylko wspólny król, ale oba kraje mają też wspólne pewne instytucje, np. sejm i senat, jak to ustalono w akcie unii lubelskiej z 1569 roku. Nie tylko Ludwik… …władał jednocześnie Polską i Węgrami. Tak rządził
Od śmierci Zygmunta Augusta, ostatniego Jagiellona, do końca XVIII w. na tronie Rzeczypospolitej zasiadali władcy elekcyjni. W tym czasie Polska traciła stopniowo swoje znaczenie, by w 1795 r. zniknąć całkowicie z mapy Europy. Kto decydował o losach kraju? Decydującą rolę w rządzeniu państwem miała szlachta. To jej przedstawiciele zasiadali w sejmie i senacie, ona piastowała wszystkie urzędy. Od połowy XVII w. o najważniejszych sprawach państwowych decydowali już jednak magnaci. Rodziny Ossolińskich, Sapiehów, Radziwiłłów czy Czartoryskich uzależniały od siebie
Powstanie w getcie warszawskim W jakim celu utworzono w Warszawie getto? Dzielnica zamieszkana wyłącznie przez Żydów, czyli getto, została utworzona przez Niemców w Warszawie, by oddzielić ludność pochodzenia żydowskiego od ludności polskiej. Było to zgodne z polityką rasową III Rzeszy, która postawiła sobie za cel całkowitą zagładę (eksterminację) Żydów. Zostali oni uznani za bezwartościowy element skazany na wytępienie. Getto było otoczone murem i pilnowane przez policję. Szerzyły się tam choroby, panował głód. Dlaczego w getcie warszawskim
Od XIV wieku polska szlachta otrzymała szereg przywilejów. Zapewniły jej one dominującą pozycję w państwie do końca istnienia Rzeczypospolitej, czyli do 1795 roku. Czym były przywileje? To akty prawne wydawane przez monarchę. Nadawano w nich określone uprawnienia poszczególnym osobom lub całym stanom (np. ogółowi szlachty). Dlaczego królowie nadawali przywileje szlachcie? Nadawanie przywilejów zapewniało monarchom przychylność szlachty. Szlachta otrzymując korzystne dla niej prawa, nie występowała przeciw królowi. Władca miał więc zapewniony spokój
Czym jest konstytucja? O konstytucji mówi się czasem, że jest to ustawa zasadnicza, czyli uznawana za najważniejszą, podstawową. Określa ona zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa, w którym obowiązuje. Zawarte są w niej także podstawowe i uznawane za nienaruszalne prawa i obowiązki obywateli danego państwa. Wszystkie obowiązujące zasady prawne muszą być zgodne z konstytucją, i nie można ustanawiać praw niezgodnych z tą ustawą zasadniczą. Zapamiętaj najważniejsze polskie konstytucje! Konstytucja 3 maja: 1791 roku; Konstytucja Księstwa Warszawskiego: 1807 roku; Konstytucja Królestwa
Pamiętasz, kto objął władzę w Polsce po zakończeniu II wojny światowej? A kiedy powstała Solidarność? Przypomnij sobie ważne fakty z najnowszej historii Polski! Po II wojnie światowej Polska stała się krajem uzależnionym od ZSRR (Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich). Oficjalna nazwa kraju to Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL). Władze PRL-u zachowywały pozory demokracji, a w istocie Polska była państwem rządzonym totalitarnie. Pełnię władzy miała partia komunistyczna: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR). To ważne! Komuniści mieli niewielkie poparcie
Insurekcja kościuszkowska Jakie były przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego? W roku 1793 doszło do drugiego rozbioru Polski. Wzięły w nim udział Rosja i Prusy. Kontrolę nad okrojonymi ziemiami Rzeczypospolitej sprawowały wojska rosyjskie. Kraj znajdował się w ciężkiej sytuacji gospodarczej. Niezadowolenie ludności starali się wykorzystać patrioci i pobudzić społeczeństwo polskie do walki z zaborcami. Nie bez znaczenia były też wieści dochodzące z Francji. Przeciwko rewolucji, jaka wybuchła w tym państwie, zgodnie występowały Rosja, Prusy i Austria. Polscy spiskowcy liczyli więc,
Czym jest elekcja? Elekcja – z łaciny: electio = wybór – powoływanie króla w drodze obioru. Elekcja viritim – z łaciny: pojedynczo, osobno – cała szlachta uczestniczy w obiorze króla. Interreks – z łaciny: osoba sprawująca najwyższą władzę w państwie w czasie bezkrólewia – w Polsce te obowiązki pełnił prymas, czyli arcybiskup gnieźnieński. Skojarz daty: 1572-1795 W 1572 r. (śmierć króla Zygmunta Augusta) dynastia Jagiellonów przestaje rządzić Polską. Odtąd, do 1795 r., na tronie polskim będą zasiadać królowie wybierani przez szlachtę. Uwaga!
Jakie znaczenie miało zdobycie Jerozolimy? W 1099 r. armia chrześcijańska, składająca się głównie z Francuzów, obległa i zdobyła Jerozolimę. Broniących ją muzułmanów wymordowano. Tak zaczęły się wyprawy krzyżowe, czyli wojny w imię obrony wiary. Walki trwały prawie 200 lat, bo dopiero w 1291r. ostatni krzyżowcy opuścili Ziemię Świętą. Zaangażowała się w nie cała Europa: cesarze Niemiec, królowie Francji i Anglii, książęta, rycerze i prości ludzie. Wszyscy wyruszali na Wschód, by walczyć z wyznawcami islamu. W Ziemi Świętej narodziły się
Czym jest kolonia? To posiadłość jakiegoś państwa, która znajduje się poza jego granicami (zwykle jest to posiadłość zamorska). Jest ona zależna od tego państwa (nazywanego metropolią), czyli nie prowadzi samodzielnej polityki zagranicznej. Władze kolonii ustalają także z metropolią szczegóły dotyczące jej spraw wewnętrznych i podlegają ścisłej kontroli przedstawicieli metropolii. Jakie zjawisko otrzymało nazwę kolonializmu? Był to proces podporządkowywania obszarów słabo rozwi-niętych położonych na terytorium obu Ameryk, Azji i Afryki państwom
Konstytucje do powtórki! 1787 – Stany Zjednoczone – pierwsza konstytucja na świecie. Uchwalono ją w Filadelfii. Z prowadzonymi do niej uzupełnieniami obowiązuje do dziś. Zgodnie z jej postanowieniami na czele państwa stoi prezydent, który ma władzę wykonawczą. Władzę ustawodawczą pełni Kongres, składający się z Izby Reprezentantów i Senatu. Sąd Najwyższy to najważniejszy organ sądowy. 1791 – Polska – Konstytucja 3 maja – jej tekst ogłoszono w czasie obrad Sejmu Wielkiego (1788–1792). Miała stać się początkiem wielkich
Inwestycje w liceum Jeśli poważnie myślisz o studiowaniu archeologii, zacznij inwestować w wiedzę już w liceum. Od pierwszej klasy przyłóż się do historii, języka polskiego, geografii, historii sztuki. Pomyśl jak udoskonalić swoją znajomość języków obcych. Ta umiejętność jest na tym kierunku jest niezbędna. Czytaj książki poświęcone kulturom starożytnym, zacznij od popularnonaukowch takich jak np. „Bogowie, groby i uczeni” Cerama, z czasem bardziej specjalistyczne. To pozwoli ocenić Ci, w czym chciałbyś
Okres zamętu, niepokoju i najazdów na Europę we wczesnym średniowieczu, dokonywanych przez różne, głównie koczownicze, ludy (Hunów, Awarów, Węgrów, Arabów i Wikingów, choć ci ostatni koczownikami w sensie dosłownym nie byli), zrodził potrzebę zbudowania nowych, stabilnych więzi społecznych i prawnych. Na tym właśnie tle wyrósł feudalizm i w miarę dojrzałą formę osiągnął w państwie karolińskim (VIII-IX w.). Podstawową cechą ustroju feudalnego był agraryzm, związek z ziemią i produkcją rolną. Grupę
Polityka dynastyczna Piastów – najważniejsze wydarzenia: Ogromne znaczenie dla Polski miało zawarcie sojuszu przez Mieszka I (ok. 960-992) z władcą Czech, Bolesławem I z rodu Przemyślidów (965 r.). Mieszko I pojął wtedy za żonę córkę Bolesława, Dobrawę (Dąbrówkę). W 966 r. odbył się chrzest Mieszka, Polska stała się krajem chrześcijańskim. Dzięki temu została partnerem swoich silnych chrześcijańskich sąsiadów: Niemiec i Czech. Mieszko zabiegał o utrzymanie dobrych stosunków z Niemcami (cesarstwem). Bolesław Chrobry (992-1025) początkowo utrzymywał dobre stosunki z Niemcami.
Starożytny Egipt Monarchia. Władzę jednoosobowo sprawował faraon – był najwyższy kapłan, ustawodawcą, sędzią i dowódcą armii. Utożsamiano go z bogiem Horusem ,a sam faraon przyjmował jego imię. Oznaczało to, że w Egipcie panowała teokracja, czyli „władza boga”. Starożytna Mezopotamia Sumeryjskimi miastami-państwami (Lagasz, Ur) rządzili królowie-kapłani, a świątynie były centrami władzy. Król był zazwyczaj kapłanem w świątyni opiekuńczego boga danego miasta. „Despocja wschodnia” jest to typowy ustrój polityczny imperiów starożytnego Wschodu. Na
Podział historii Europy na epoki (periodyzacja): prehistoria – dzieje człowieka przed pojawieniem się pisma; epoka kamienia; starożytność – wielki dział historii, która rozegrała się przed naszą erą; to dzieje dawnych cywilizacji skupionych wokół Morza Śródziemnego: Grecji (kultura minojska, mykeńska), Rzymu, Egiptu, Palestyny, Azji Mniejszej; to historia Mezopotamii (Sumer, Babilonia, Asyria), Starożytnych Indii oraz Chin. Zaczyna się ok. cztery tysiąclecia przed nasza erą (przypuszczalny czas, w którym wynaleziono pismo). Kończy ją
Mezopotamia Sumerowie i ich osiągnięcia Najstarsze wielkie cywilizacje powstały w Mezopotamii, czyli „Międzyrzeczu” (bo jest to obszar między Tygrysem a Eufratem). To tam rozwinęły się pierwsze państwa założone przez Sumerów. Potem do wielkiego znaczenia doszło państwo babilońskie i Asyria. Przypomnij sobie wielkie osiągnięcia cywilizacyjne ludów Mezopotamii! Rozwój rolnictwa i hodowli oraz związana z tym budowa systemów irygacyjnych (nawadniających). Po raz pierwszy pojawia się pismo: nazywamy je klinowym, bo Sumerowie odciskali trzciną znaki w formie klinów na powierzchni
Sytuacja Polski w II połowie XIX w. Ziemie polskie w II połowie XIX w. były podzielone między trzy państwa (Polski nie było na mapie Europy), które w 1795 r. dokonały III rozbioru Rzeczypospolitej. Były to Rosja, Austria (od 1867 r. Austro-Węgry) i Prusy (w 1871 r. powstały zjednoczone Niemcy, czyli II Rzesza). Każdy z zaborów inaczej rozwijał się gospodarczo, był powiązany z krajami, które bardzo różniły się od siebie poziomem rozwoju przemysłu, handlu i rolnictwa. Zabór pruski W Poznańskiem i na Pomorzu rozwijało
Wiosną Ludów nazwano całą serię wystąpień rewolucyjnych w latach 1848-1849. Walki objęły wiele państw europejskich: Włochy, Francję, Austrię (także Czechów, Węgrów, Polaków, Słowian i Rumunów zamieszkujących tę wielonarodową monarchię), liczne kraje niemieckie (np. Prusy, Badenię, Bawarię, Saksonię). To bardzo ważne! Przyczyną żywiołowych wystąpień skierowanych przeciw władzom było niezadowolenie społeczeństw w wielu państwach ze sposobu sprawowania rządów. Domagano się: większych swobód; ograniczenia władzy monarchów (trzeba pamiętać, że wtedy w Europie rządzili
