Najbardziej znany i popularny poeta polski okresu pozytywizmu urodził się w 1838 w Kaliszu, zmarł w 1897 w Krakowie. Studiował na różnych uczelniach w Warszawie, Wrocławiu, Paryżu i Heidelbergu (tam też zrobił doktorat z filozofii). Brał udział w Powstaniu Styczniowym, po jego upadku wyjechał z kraju. Po powrocie przebywał we Lwowie, a następnie w Krakowie, gdzie mieszkał aż do śmierci. Był redaktorem i wydawcą pism Reforma i Nowa Reforma, radnym
Wojna jest tematem, który szczególnie zaistniał w poezji w czasie okupacji. Wtedy poeci, tacy jak Baczyński, należący do pokolenia urodzonego około 1920 roku, nazywanego pokoleniem Kolumbów, mierzyli się z trudnymi wyborami życiowymi: walczyć czy normalnie żyć?, walczyć czy pisać? Ci, którzy przeżyli, po wojnie próbowali podsumować swe dramatyczne doświadczenia i opisać próby powrotu do normalnego życia. A powrót nie był łatwy. Szczególnie udokumentował to w swych wierszach Tadeusz Różewicz, były
Przyroda – ziemia, woda i powietrze wraz z żyjącymi na nich i w nich roślinami i zwierzętami – tak mówi encyklopedia. A co na to poeta? Czym dla niego jest natura? Tłem, świadkiem różnych wydarzeń, a może wyrazicielem uczuć ludzi? W jaki sposób poeci piszą o przyrodzie? Wymieńmy kilka najważniejszych tematów: piękno przyrody, przyroda jako źródło niezwykłych doznań i uczuć, moc, wielkość i potęga przyrody, znikomość człowieka wobec przyrody, nieobliczalność zjawisk zachodzących w przyrodzie, przyroda – świadek historii człowieka,
Dom to miejsce, w którym mieszkamy. Dom to rodzina. Dom to ojczyzna. W wierszach temat domu, dzieciństwa, rodziny pojawia się bardzo często… Ewa Lipska, Dom dziecka Wiersz Lipskiej jest o domu dziecka. Podmiot liryczny w pierwszej zwrotce opowiada o trzydziestu parach ciapów, fartuszków – wszystkie rzeczy są takie same – i to jest właśnie smutne, bo przecież te rzeczy należą do trzydziestu różnych osób. „Trzydzieści par wyciągniętych rączek/ ale tylko po łyżki do zupy mlecznej” –
Śmierć – temat trudny, bolesny. Ale częsty w literaturze, bo bardzo mocno powiązany z ludzkim życiem, wywołujący silne emocje. Śmierć bliskiej osoby to powód do rozpaczy, smutku, poczucia krzywdy. Śmierć każdego człowieka to moment zadumy, refleksji nad tym, co pozostawiamy po sobie, i nad tym, co nas czeka po śmierci. Jak można pisać o śmierci? Z perspektywy osoby umierającej lub czującej zbliżającą się śmierć. Z perspektywy obserwatora, filozofa zastanawiającego się
Jan Kochanowski Pieśń V (Pieśń o spustoszeniu Podola) Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda, Polaku! Ziemia spustoszona Podolska leży, a pohaniec sprosny, Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny! (…) Cieszy mię ten rym: „Polak mądr po szkodzie”: Lecz jesli prawda i z tego nas zbodzie, Nową przypowieść Polak sobie kupi, Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi. Tematyka pieśni: polityczna, napaść Tatarów (nasłanych przez Turków) na Podole w 1575 roku.
Miłość to temat i pojęcie, które ma tysiące literackich ujęć. W każdej epoce pojawia się głos w sprawie miłości. Co wiadomo? Miłość to uczucie, które trudno zdefiniować. W literaturze odejmowano takie próby, ale też wskazywano, jaka ona jest… Adam Mickiewicz Do M.*** Podmiot liryczny w wierszu to zakochany, który cierpi. Dlaczego? Z miłości, która jest niespełniona. Podmiot liryczny myśli o spotkaniach z ukochaną. Dochodzi do wniosku, że może nie widywać
Wiersze o człowieku dotyczą zwykle kondycji ludzkiej, miejsca człowieka w świecie i kosmosie, mają postać refleksji filozoficznej i historycznej, tak jak u Szymborskiej. Mogą dotyczyć także moralności, rozumianej jako wyzwanie i konieczność sprostania trudnym zasadom (tak jest na ogół w utworach Herbertach). Niekiedy dotyczą też wad i zalet ludzkich, zawierają proste pouczenie – morał, wytykają błędy, wychwalają zalety, uczą, jak postępować (tak jest np. w bajkach Krasickiego). Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito To jeden z najbardziej znanych wierszy-testamentów. Występuje w nim
Rymkiewicza dialog z barokiem W wierszach Jarosława Marka Rymkiewicza często pojawiają się postaci z epoki: Zbigniew Morsztyn, ksiądz Józef Baka – autor makabrycznych wierszy późnego baroku o przemijaniu i śmierci, Daniel Naborowski – barokowy poeta metafizyczny, wojewodzianka Morsztynówna. Czasami aluzje odnoszą się do tytułów barokowych wierszy: Na trupa, Do trupa (jak u Jana Andrzeja Morsztyna), Daphnis w drzewo bobkowe przemienieła się (tytuł przejęty dosłownie z poematu Samuela Twardowskiego). Wszystko to nie przypadek, lecz wyraz poetyckiej świadomości Rymkiewicza,
Sarmatyzm – czy taki zły? Argumenty przeciwników Rozrost przywilejów doprowadził do paraliżu władzy. Z braku reform i osłabienia kraju doszło do rozbiorów. Wiara w zabobon, a nie kształcenie, to wyraz ciemnoty społeczeństwa. Wiek następny – XVIII (Krasicki, Naruszewicz, Niemcewicz) – bardzo krytycznie oceni sarmatyzm. Głoszono patriotyzm, bohaterstwo i religijność, a praktykowano pijaństwo, pychę i dewocję, nietolerancję. Argumenty sympatyków Sam ideał sarmatyzmu jest szlachetny i pozytywny. To szlachta polska w końcu
Sarmatyzm to jedno z najważniejszych zagadnień w kulturze polskiej. Kojarzy się z wiekiem XVII, ale przecież trwa dużo dłużej – niektóre cechy sarmackie pielęgnujemy do dziś! Co to takiego sarmatyzm? Szlachta polska w wiekach XVI, XVII, pragnąc podkreślić i umotywować swe znaczenie i chwałę, uważając się zarazem za potomków Sarmatów, stworzyła kulturę sarmatyzmu. Sarmatyzm to zatem ideologia i kultura szlachty polskiej XVII i połowy XVIII wieku oparta na przekonaniu, że
Tego się naucz! Zapamiętaj najważniejsze informacje o Wojnie chocimskiej, bardzo istotnym poemacie Wacława Potockiego. Musisz umieć pokazać, jakie wady polskiej szlachty i polskiego ustroju krytykował w swej twórczości. Bardzo ważne jest także, żebyś pamiętał tytuły jego najważniejszych utworów; umiał pokazać go jako patriotę zaangażowanego w sprawy ojczyzny. Wacław Potocki (1625-1695) to jeden z najciekawszych polskich twórców XVII wieku. Jako arianin, Potocki nie mógł otrzymać w Polsce wyższego wykształcenia (Akademia Krakowska arian nie przyjmowała), a za granicą nigdy
Tego się naucz! Ważne, abyś umiał odpowiedzieć na następujące pytania: Dlaczego Różewicza uważa się za twórcę awangardowego? Co oznacza określenie „poetyka ściśniętego gardła” w odniesieniu do twórczości autora „Niepokoju”? Co stało się z metaforą w poezji Różewicza? Dlaczego Różewicza określa się mianem poety moralnego niepokoju? Czy twórczość Różewicza ma coś wspólnego z poetyckim turpizmem? Czy w ostatnim czasie poeta otrzymał jakąś nagrodę literacką? Tło epoki Tadeusz Różewicz należy do
Zbigniew Herbert (1) Rozważania o problemie narodu (2) Z faktu używania tych samych przekleństw (3) i podobnych zaklęć miłosnych wyciąga się zbyt śmiałe wnioski także wspólna lektura szkolna nie powinna stanowić przesłanki wystarczającej aby zabić podobnie ma się sprawa z ziemią (wierzby piaszczysta droga łan pszenicy niebo plus pierzaste obłoki) chciałbym nareszcie wiedzieć (4) gdzie kończy się wmówienie a zaczyna związek realny (5) czy wskutek przeżyć historycznych nie staliśmy się psychicznie skrzywieni
Wykaż, że Mickiewiczowska Oda do młodości jest wierszem łączącym idee dwóch różnych epok. Odwołaj się do wiedzy o ideologii oświecenia i romantyzmu. Komentarz Temat pracy nie jest bardzo trudny, ale niewątpliwie wymaga znajomości życia i twórczości Adama Mickiewicza (przede wszystkim pierwszego etapu), a także dostatecznej wiedzy o oświeceniu i romantyzmie. Są to warunki konieczne do tego, aby poprawnie dokonać interpretacji tekstu i zadowalająco odpowiedzieć na zagadnienie postawione w temacie wypracowania. . Wyjaśnienie zadania Pracę powinieneś rozpocząć
Zbigniew Herbert to jeden z największych poetów polskich drugiej połowy XX wieku. Jego wiersze są znane i cenione nie tylko u nas, także w innych krajach, przede wszystkim w Anglii i Stanach Zjednoczonych. Urodził się we Lwowie 29 października 1924 r. We Lwowie Herbert spędził dzieciństwo, uczęszczał do gimnazjum i zdał (na tajnych kompletach, pod niemiecką okupacją) maturę. Podczas okupacji przeszedł szkolenie w Armii Krajowej, działał w konspiracji. Studiował w Krakowie, Toruniu i w Warszawie.
Pytania Kto to jest Pan Cogito? Pan Cogito to tytuł tomu poetyckiego wydanego w roku 1974, a równocześnie imię głównego bohatera większości zawartych w nim wierszy. Jak również wierszy późniejszych – postać Pana Cogito nie opuści już bowiem poezji Herberta, pojawi się on w Raporcie z oblężonego miasta, Rovigo, Epilogu burzy. Kim jest Pan Cogito? Wychowany został w naszej kulturze środkowoeuropejskiej i śródziemnomorskiej. Jest człowiekiem dojrzałym, trochę staroświeckim. Pojawia się w różnych epokach i w różnych miejscach: jest mieszkańcem
Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę idź wyprostowany wśród tych co na kolanach wśród odwróconych plecami i obalonych w proch ocalałeś nie po to aby żyć masz mało czasu trzeba dać świadectwo bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych
Edward Stachura – najbardziej znany i popularny w kręgach młodzieżowych poeta sławę swą zawdzięcza po części kompozytorom i piosenkarzom, którzy ubrali jego wiersze w formę muzyczną. Bo któż z Was nie zna słynnego przeboju Życie to nie teatr, z muzyką Jerzego Satanowskiego? Kto nie słyszał Białej lokomotywy czy Ballady dla Potęgowej? A przede wszystkim – kto nie zna przebojów Starego Dobrego Małżeństwa: Jak, Z nim będziesz szczęśliwsza, Kim właściwie była ta piękna pani? Te i inne wiersze Stachury, a także
Stanisław Ryszard Dobrowolski Krótki kurs historii człowieczeństwa Spotykanych na drodze pytał o drogę -uwięzili go i otruli. Chwycił za miecz by rozkuwać łańcuchy -przebito go mieczami. Mówił o miłości bliźniego, nauczał maluczkich -ukrzyżowano go. Bronił prawdy, nie chciał się jej wyprzeć -spalono go na stosie. Bił się o wolność domagał się sprawiedliwości -zawisł na szubienicy. Śnił o szklanych domach, o chlebie na każdym stole -nie szczędzono mu obelg. Kupczył śmiercią,