Posts From Zbyszek
Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach. Dlaczego mitologia jest uniwersalna, czyli nieśmiertelna, ponadczasowa, ciągle aktualna? Bo znajdujemy w niej takie postacie, które są nam bliskie. Bo wiele zachowań ludzi i bogów wcale nie tak daleko odbiega od współczesności. Bo współcześni artyści i literaci ciągle przywołują w swej twórczości zdarzenia i postacie mitologiczne. Do najbardziej uniwersalnych tematów należą: miłość (partnerska, rodzicielska, siostrzana), władza (jej szczyty i manowce), ludzkie cechy i zachowania (dwubiegunowe – na jednym
Jakich znasz filozofów greckich? Jakie prądy są dla nas najważniejsze. Etymologicznie termin filozofia pochodzi od greckich słów philein – kochać i sophia – mądrość. Filozofia w dosłownym tłumaczeniu oznacza więc umiłowanie mądrości, a jako pierwszy terminem tym posłużył się Pitagoras (ok. 572-497 p.n.e.). Za moment powstania filozofii greckiej można uznać przełom VII i VI w. p.n.e. Pierwsi filozofowie zajmowali się zagadnieniami przyrodniczymi. Tales z Miletu, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit z Efezu zastanawiali się, z czego powstał świat i jak
Tyrtajos (w spolszczonej, czy raczej zlatynizowanej wersji – Tyrteusz) żył w VII w. p.n.e., według legendy był nauczycielem ateńskim, który został wysłany do Sparty, ponieważ wyrocznia w Delfach oznajmiła, że Spartanie zwyciężą Messeńczyków tylko pod warunkiem, że na czele oddziałów Sparty stanie Ateńczyk. Tyrtajos jest autorem księgi elegii Dobry rząd (Eunomia), zawierającej utwory patriotyczne, wychowawcze i zagrzewające do walki. Legenda głosi, że właśnie dzięki nim udało się Spartanom pokonać wroga. Elegie wzywały do
Arystotelesowska koncepcja bohatera tragicznego. Arystoteles sam nie był dramatopisarzem, jednak jako teoretyk zajmował się analizą wielkich eposów i greckich tragedii. Swoje spostrzeżenia zapisał w dwóch tomach Poetyki. Materiału dostarczały mu m.in. sztuki Sofoklesa. Jakie podać przykłady Arystotelesowską koncepcję bohatera tragicznego można przedstawić na przykładzie Antygony Sofoklesa. Zacznij od naszkicowania tragicznych losów bohaterki greckiego dramatu. Warto zaznaczyć, że od początku trwania tebański ród dotknięty był złym przeznaczeniem. Edyp, ojciec Antygony, miał, zgodnie z przepowiednią,
Co możesz powiedzieć o konflikcie tragicznym w „Antygonie” Sofoklesa? Osią konfliktu dramatycznego w Antygonie jest zakaz Kreona i sprzeciw wobec tego zakazu Antygony. Nie był to jednak zwykły zakaz – dotyczył pochówku brata Antygony – Polinika. Jest to więc konflikt między dwiema racjami – ludzką (ustanowioną prawem) i boską (dusza z niepochowanego ciała nigdy nie zazna spokoju). Antygona decyduje się sprawić bratu pogrzeb i zostaje skazana na śmierć. Konflikt tragiczny w Antygonie można rozpatrywać poprzez trzy antytezy:
„Antygona” Sofoklesa jako przykład tragedii klasycznej. Zacznij Antygona jest doskonałym przykładem tragedii klasycznej, ponieważ spełnia wszystkie wymogi stawiane temu gatunkowi. Możemy ją uznać za wzorzec tragedii klasycznej. Źródłem fabuły dramatu jest mitologia, a dokładnie fragment historii rodu Labdakidów. Przejdź do konkretów Tragedia respektuje zasadę trzech jedności: Jedność akcji – jeden wątek – dzieje Antygony i Kreona, brak scen epizodycznych. Jedność miejsca – całość akcji rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach. Jedność czasu
Zaprezentuj najbardziej typowe sposoby pisania o miłości w trzech epokach: średniowieczu, renesansie i baroku. Średniowiecze Miłość dwojga ludzi to temat nieco lekceważony w średniowieczu. Z niektórych utworów można by spokojnie wysnuć wniosek, że sztuką i zasługą jest odrzucić miłość, zaś dowodem słabości charakteru i przekreśleniem szansy na zbawienie poddanie się jej mocy. Wiemy, że większość sławnych rycerzy miała damy swego serca – piękne i cnotliwe kobiety. Posiadanie takiej ukochanej było jednak tylko jednym z elementów (wcale nie najważniejszym) życia
Prześledź dzieje tematu miłości w literaturze baroku i epok wcześniejszych. Temat miłosny nie miał w Polsce bogatej tradycji. Nie rozwijał się w średniowieczu czy w renesansie na taką skalę jak w literaturze zachodnioeuropejskiej. Pierwsze zwiastuny to anonimowe żakowskie erotyki i w wierszu O zachowaniu się przy stole Słoty. Natomiast w Europie wykształcił się nurt epiki i liryki dworskiej, której bohaterami byli rycerze i ich wybranki, najczęściej darzone platonicznym uczuciem. Trubadurzy prowansalscy opiewali kobiety (często mężatki), sytuując je na piedestale, a u ich
Kogo nazywa się ,,epigonem baroku” lub poetą ,,rzeczy ostatecznych”? Księdza Józefa Bakę! Jeszcze niedawno wcale nie ceniono poezji tego jezuity, uważając ją za przykład barokowego zepsucia smaku i stylu. Dziś literaturoznawcy dostrzegają w strofach Baki poetykę grozy, motyw tańca śmierci, operowanie groteską, umiejętność zobrazowania pojęć ostatecznych elementami codzienności: np. ogień piekielny i ogień kuchenny. Baka mniej filozofuje – a używa języka bardziej dobitnego, bezpośredniego i barwnego. Śmierć? ,,Mój słowiku / Będzie zyku!” Przemijanie: ,,Nie dopędzisz
Wielkie osobistości europejskiej prozy XIX wieku. Oczywiście – sprawiają kłopoty, głównie z próbą klasyfikacji do nurtu, epoki, prądu itp. Czyżby cechą ,,wielkich” była odraza do zaszufladkowania? Choćby Stendhal – przecież to romantyk. Życie jego mieści się w pierwszych czterdziestu latach XIX w., wierzył w odnawiającą moc romantycznych pomysłów – w dziedzinie form literackich, interesował się Szekspirem. A jednak stworzył nowy typ powieści i rozpropagował hasło, iż ma być ona ,,zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu”, co jest
Przedstaw cechy stylu utworów Młodej Polski. Liryka Najwcześniej tendencje artystyczne nowej epoki zaznaczyły się w liryce. Symbolizm znalazł swój wyraz w ścisłym zespoleniu podmiotu lirycznego z przyrodą. Staje się ona wyrazicielką wnętrza człowieka lub przynajmniej tłem jego przeżyć. Na przykład: symboliczne znaczenie ma przyroda w cyklu Krzak dzikiej róży Jana Kasprowicza. Kontrastowo zestawione próchniejąca limba i rozkwitająca róża to pewnie życie i zagłada, oparcie i zagrożenie, piękno i brzydota, rozwój i przemijanie. Cztery wiersze składające się na cykl prezentują
Czy znajdujesz w Nad Niemnem wątki aktualne do dziś? Uzasadnij swoją wypowiedź, odwołując się do powieści Orzeszkowej. Nad Niemnem wydaje się powieścią z zupełnie innych czasów i o zupełnie innych czasach. Ckliwi czasami i wyidealizowani bohaterowie, patetyczne, sztuczne niekiedy dialogi… To jednak tylko pozory! Orzeszkowa prezentuje w swojej powieści wiele ponadczasowych problemów, konfliktów, sporów, które równie dobrze jak w korczyńskim dworku czy w Osowcach mogą mieć miejsce – i mają! – w naszych mieszkaniach. W powieści Orzeszkowej każdy chyba znajdzie
Jakie znasz główne kierunki filozofii pozytywistycznej? Zaprezentuj głównych filozofów europejskiego pozytywizmu (realizmu). Do najważniejszych twórców i dzieł filozofii pozytywistycznej zalicza się: August Comte – Wykłady filozofii pozytywnej Herbert Spencer – Wstęp do socjologii Hipolit Taine – Rasa, środowisko, moment John Stuart Mill – Co to jest utylitaryzm? Kierunki filozoficzne przez nich reprezentowane to ewolucjonizm, determinizm, utylitaryzm. Ewolucjonizm Twórcą ewolucjonizmu jest Herbert Spencer. W myśl tego poglądu ludzkość podlega nieustannemu rozwojowi wydając jednostki
Odwołując się do swojej wiedzy o europejskim realizmie i polskim pozytywizmie, wypowiedz się na temat: światopoglądy romantyczny i realistyczny – przeciwstawne czy uzupełniające się? Propozycja: Między obydwiema postawami dostrzec można wiele istotnych różnic. Podstawową cechą realizmu jest mimetyzm – czyli naśladownictwo, zgodność z prawdopodobieństwem życiowym – w odwzorowywaniu rzeczywistości. Romantycy stawiali na kreację świata przedstawionego – na tworzenie rzeczywistości. Jeśli idzie o podstawy filozoficzne obydwu światopoglądów, także trudno znaleźć zbieżności. Scjentyzm i kult zdrowego rozsądku
Paryż Balzaka czy Zoli – czym różnią się wizje wielkiego miasta zawarte w powieściach obu pisarzy? Która z nich jest ci bliższa? Obie wizje są przerażające. W obu Paryż jawi się jako miasto pełne kontrastów, bijących w oczy różnic. Trudno powiedzieć, czy w obu ujęciach miasto jest bezdusznym mechanizmem, niszczącym większość ludzkich odruchów, okrutną istotą żyjącą własnym życiem czy nauczycielem twardych praw życia. Jedno jest pewne – zarówno Zola, jak i Balzak są pewni, że Paryż
Świat jako labirynt w kontekście Ojca Goriot Balzaka. Topos labiryntu wywodzi się z mitu o Tezeuszu, który znalazł się wewnątrz tej budowli zamieszkałej przez potwora – Minotaura. Tezeusz nie tylko go zabił, ale szczęśliwie – dzięki nici danej mu przez Ariadnę – wydostał się na zewnątrz. Zacznij od tej historii, potem wspomnij o powstałych wokół pojęcia labiryntu związkach frazeologicznych („labirynt życia”, „ grzechu” czy „świata”) i dopiero teraz przejdź do
Wyjaśnij znaczenie nazwy pozytywizm filozoficzny i omów podstawy jego ideologii. Określenie dat granicznych realizmu jest dosyć kłopotliwe. W Europie mówimy o prądzie literackim – o nazwie realizm i filozoficzno-społecznym – o nazwie pozytywizm. W Polsce – o prądzie literackim i filozoficznym – nazywanym pozytywizmem. W dodatku – rozwój prądu w Polsce przypada znacznie później niż w Europie. Na razie wszak zajmiemy się Europą. Ogólnie przyjmuje się, że z pozytywizmem filozoficznym w Europie mamy do czynienia od połowy od lat 50. do 80. XIX wieku.
Wokulski – romantyk czy pozytywista? Spróbuj odpowiedzieć na to pytanie, wykorzystując formę rozprawki. Stanisław Wokulski, główny bohater Lalki Bolesława Prusa, to postać funkcjonująca pomiędzy romantyzmem i pozytywizmem. Światopoglądy obydwu epok przenikają się w nim, kształtując jego osobowość. Urodził się w roku 1832. Jego młodość upłynęła w okresie międzypowstaniowym, czyli w późnej fazie polskiego romantyzmu. Wiek dojrzały natomiast – przypadł na czasy pozytywizmu. Działalność konspiracyjna Wokulskiego i jego upodobanie do poezji wieszczów świadczą o związku tej postaci z żywą
Uzasadnij, że Lalka jest powieścią o klęsce dwóch ideologii. Przesłanie Lalki wyraża brak wiary zarówno w ideały romantyczne, jak i w pozytywistyczny sposób postrzegania świata. Zwątpienie w romantyzm obrazują trzy pokolenia romantycznych idealistów: Rzecki, Ochocki i Wokulski („człowiek epoki przejściowej”). Wszyscy oni ponoszą klęskę. Rzecki – to romantyk polityczny. Bezgranicznie wierzy w opatrznościową misję Francuzów, którzy „zrobią porządek na całym świecie”. Jego naiwne złudzenia w zestawieniu z rzeczywistością popychają go ku zwątpieniu i poczuciu przegranej. Rozczarowań doświadcza także Wokulski,
Wypisz i wyjaśnij nagromadzone w Trenie X różne wersje wierzeń w życie pozagrobowe. Tren X świetnie oddaje chaos w poglądach poety, który stanowi jedno wielkie pytanie: Gdzie podziało się ukochane dziecko poety? Kochanowski przywołuje różne wersje wierzeń w życie pozagrobowe: „Czyś ty nad wszytki nieba wysoko wzniesiona I tam w liczbę aniołków małych policzona?” – to nawiązanie do platońsko-chrześcijańskich wyobrażeń o siedmiu sferach niebieskich; „Czyliś do raju wzięta?” – to starotestamentowe miejsce pobytu pierwszych ludzi, synonim nieba;
