GIMNAZJUM
Co to jest stylizacja językowa i jakie są podstawowe typy stylizacji (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja tekstu). Stylizacja językowa Stylizacja to przejmowanie przez pisarza cech językowych danej epoki, danego stylu lub danego pisarza i wprowadzanie ich do swojego tekstu. Pamiętaj, że stylizacja jest w pewnym sensie komentarzem do danej konwencji językowej; może być wyrazem uznania albo próbą ośmieszenia danego stylu. Stylizacja najczęściej obejmuje nie tylko sferę językową, ale także tematykę i postawę wobec świata. Archaizacja (stylizacja
Czy zgadzasz się z opinią Małego Księcia o dorosłych? (rozprawka) Co to znaczy „być dorosłym”? Mieć osiemnaście lat? Wypowiadać poważne sądy głosem pełnym wyższości? Nie znosić sprzeciwu, wszystkich pouczać? A może pytać swoje dzieci o stan konta przyjaciół? Mały Książę miał bardzo ciekawe i kontrowersyjne poglądy na otaczający go świat. Podczas swych międzygalaktycznych podróży spotykał wiele przedziwnych postaci i na podstawie obserwacji ich zachowań wyrobił sobie zdanie, opinię, że „Dorośli są
Twoja ocena bohaterów mitu o Dedalu i Ikarze. Teza 1. „Ikar był beznadziejnie bezmyślnym idealistą, który zmarnował zamysł ojca. Dedal leciał nisko, ale przynajmniej doleciał”. Uwaga! Jest to teza kontrowersyjna i mniej popularna od tej, która głosi, że Ikar jest patronem i duszą przewodnią marzycieli, wynalazców i rozmaitych twórczych eksperymentatorów. Niemniej wolno Wam tak myśleć, należy tylko myśl elegancko i dyplomatycznie sformułować – i jako tezę zamieścić we wstępie. Nie
Moje fascynacje literackie. Zaprezentuj dorobek wybranego poety (pisarza) współczesnego i umotywuj swój wybór (szkic krytyczny). „Fascynacja” to mocne słowo. Kiedy zaś fascynacja ma dotyczyć literatury i postaw czytelniczych, to pytanie o nią wprowadzi wielu ludzi w zakłopotanie. Po prostu Życie nasze zdominowane jest przez łatwiejsze formy rozrywki, obraz wypiera słowo, kaseta rywalizuje z książką… A jeśli już obracamy się w świecie książek, to zwraca uwagę skandalizujący bestseller, popularna i reklamowana
Naucz się na przykładzie! Przed tobą znany obraz Pietera Bruegela Pejzaż z upadkiem Ikara. Na jego przykładzie prześledźmy, jak powinien wyglądać opis dzieła sztuki. Po pierwsze: tytuł Czy jest oczywisty? Czasami jest dosłownym zatytułowaniem sytuacji przedstawionej na obrazie, czasami jakimś ukrytym symbolem. Jak jest w przypadku obrazu Bruegela Pejzaż z upadkiem Ikara. Zwróć uwagę, że to nie upadek Ikara jest głównym tematem, a pejzaż z jego upadkiem. Niby drobiazg, a jak wiele zmienia. Ma to oczywiście
Duże miasto, mijający się przechodnie, odjeżdżające pociągi, poobrywane afisze, pomazane mury. Czy w tym codziennym galimatiasie nie zgubiliśmy prawdy o sobie i innych ludziach? Stanisław Barańczak Spójrzmy prawdzie w oczy Spójrzmy prawdzie w oczy: w nieobecne oczy potrąconego przypadkowo przechodnia z podniesionym kołnierzem; w stężałe oczy wzniesione ku tablicy z odjazdami dalekobieżnych pociągów; w krótkowzroczne oczy wpatrzone z bliska w gazetowy petit; w oczy pośpiesznie obmywane rankiem z nieposłusznego snu, pośpiesznie ocierane za dnia z łez nieposłusznych, pośpiesznie zakrywane monetami, bo śmierć także
Wiersze miłosne powstawały od zawsze. Ale dopiero Petrarka stworzył miłosny portret ukochanej kobiety, który później powielało wielu poetów piszących o miłości. Francesco Petrarka Sonet 132 (CXXXII) Jeśli to nie jest miłość – cóż ja czuję? A jeśli miłość – co to jest takiego? Jeśli rzecz dobra – skąd gorycz, co truje? Gdy zła – skąd słodycz cierpienia każdego? Jeśli samochcąc płonę – czemu płaczę? Jeśli wbrew woli – cóż pomoże lament?
Krzysztof Kamil Baczyński Sur le pont d’Avignion Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie jak fotografia wszystkich wiosen. Kantyczki deszczu wam przyniosę – wyblakłe nutki w nieba dzwon jak wody wiatrem oddychanie. Tańczą panowie niewidzialni „na moście w Awinion”. Zielone, staroświeckie granie jak anemiczne pączki ciszy. Odetchnij drzewem, to usłyszysz jak promień – naprężony ton, jak na najcieńszej wiatru gamie tańczą liściaste suknie panien „na moście w Awinion”. W drzewach,
Jakie miary stosuje się do poezji? Poezja i matematyka? A jednak. Choć matematyka na najniższym poziomie, bo trzeba tylko dodawać liczby. Najczęściej wystarczy umiejętność rachowania od dwóch do kilkunastu. Zobacz, co można policzyć choćby w takiej krótkiej fraszce: Na nabożną Jeśli nie grzeszysz, jako mi powiadasz, Czego się, miła, tak często spowiadasz? Wynik matematyczny Interpretacja wyniku 2 wersy wiersz dwuwersowy, czyli tzw. dystych 11 sylab w każdym wersie 11-zgłoskowiec 1
Poetom przystoi zwykłe słowa zamieniać na ciąg niecodziennych, czasem udziwnionych skojarzeń. A czytelnicy mają zagadkę, co też pan poeta miał na myśli, używając np. słowa słonecznik. Czy aby na pewno miał na myśli właśnie słonecznik? A może słonecznikiem nazwał słońce? Na czym polega peryfraza? Na zastąpieniu zwykłej, potocznej nazwy przedmiotu, zjawiska, osoby lub pojęcia wielosłownym, rozbudowanym opisem. Słowo, o które chodzi, nie zawsze pojawia się w tekście utworu. Trzeba się go domyślić, co często
Jak najłatwiej znaleźć porównanie? To proste. Szukaj w wierszu wyrazów: jak, jako, jakby, niby, na kształt. W porównaniu poeta używa konstrukcji, że coś jest jak coś albo że ktoś robi coś jak ktoś. Porównania do zwierząt (ptaków, owadów) Urszula w Trenie VI Kochanowskiego porównana jest do pięknie śpiewającego słowika, który przedwcześnie zamilkł Jako więc lichy słowiczekw krzaku zielonym Całą noc prześpiewa gardłkiem swym ucieszonym. Leszek z bajki Przyjaciele Mickiewicza ucieka
Na czym polega oksymoron? Na zestawieniu sprzecznych ze sobą słów. Na przykład: Zimny ogień – wiemy, że ogień jest tak gorący, że aż można się sparzyć. Nigdy nie jest zimny. Gorący śnieg – tu na odwrót. Nawet Eskimosi nie znają takiego rodzaju śniegu. Strasznie się cieszę – ten używany przez nas często związek wyrazowy jest niepoprawny. Można się cieszyć ogromnie, bardzo, ale nie strasznie czy potwornie. Spiesz się powoli –
Co to jest metafora? To trop artystyczny pojawiający się głównie w poezji, ale występujący też w języku potocznym, wyrażenie, w obrębie którego następuje zamierzona przemiana znaczeń składających się na nie słów. Już Arystoteles (starożytny twórca) pisał: „Metafora jest to przeniesienie nazwy jednej rzeczy na inną: z rodzaju na gatunek, z gatunku na rodzaj, z jednego gatunku na inny, lub też przeniesienie nazwy z jakiejś rzeczy na inną na podstawie analogii” (Poetyka) – widzimy więc, że to trop
Pochodzenie: tytan; syn tytana Japeta i morskiej nimfy Klimeny (lub Tetydy), brat m.in. Atlasa (tego, który dźwigał świat na ramionach i Epimeteusza (męża Pandory). Cechy charakteru: dobry, szlachetny, prawy, życzliwy, przyjazny ludziom, ofiarny, dobroczynny, bezinteresowny, filantropijny, altruistyczny, uczynny, pomocny, wspaniałomyślny, wielkoduszny, kochający ludzi. Zasługi dla ludzkości: stworzenie człowieka oraz przygotowanie go do życia. Najważniejsze wydarzenie w jego życiu: gdy bogowie próbowali osłabić możliwości ludzi, Prometeusz pomagał im przetrwać. Zeusowi i innym bogom najbardziej nie
Lektura: Antygona Sofoklesa. Rodowód: Kreon jest bratem Jokasty (szwagrem Edypa), wujem nieżyjących braci Eteoklesa i Polinejkesa oraz Antygony i Ismeny. Przełom w jego życiu: Objęcie tronu po bratobójczej śmierci prawowitego władcy Teb – Eteokles i podjęcie pierwszej decyzji – Kreon wydaje zakaz pochówku zmarłego Polinejkesa (zdrajcy Teb). Kreon – bohater literacki Cechy Kreona jako złego władcy Brak obiektywizmu. Nadużywanie władzy do realizacji własnych ambicji. Traktowanie miasta-państwa jak prywatnej własności. Brak szacunku wobec praw boskich.
„Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Dobrze widzi się tylko sercem”. Rozwiń myśl pochodzącą z Małego Księcia. „Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko” – oto cytat z Mickiewiczowskiej ballady Romantyczność. „Miej serce i patrzaj w serce”, „Dobrze widzi się tylko sercem” – to manifesty postawy romantycznej, niezbyt modnej dziś, kiedy liczą się wykształcenie, umiejętne kalkulacje, racjonalne myślenie i trzeźwe spojrzenie na świat. Niepotrzebne? Niezbędne! Bo człowiek, który nie myśli, nie liczy i nie
Opisz obyczaje szlacheckie przedstawione w Panu Tadeuszu. Podtytuł Pana Tadeusza – Ostatni zajazd na Litwie oraz powtarzający się bardzo często w poemacie przymiotnik: „ostatni” sugeruje, iż mamy do czynienia z pożegnaniem dawnego, szlacheckiego świata. Nieodłącznym składnikiem tego świata jest pewna etykieta, pewne obyczaje… W epopei opisano je szczegółowo, barwnie i pięknie. Już pierwsza księga daje nam obraz szlacheckiej gościnności i ziemiańskich, staropolskich obyczajów. Gdy Tadeusz przybywa ze szkoły do rodzinnego domu – Soplicowa – stryj,
Który ze znanych Ci tekstów biblijnych mógłby uznać przemieniony Scrooge za swoje życiowe motto? Wybieramy tekst biblijny Propozycje: Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie To fragment Ewangelii świętego Łukasza. Przypowieść ta była odpowiedzią Jezusa na pytanie postawione przez jednego z jego uczniów: „Co mam robić, aby osiągnąć życie wieczne?”. W przypowieści pewien człowiek, mieszkaniec Jerozolimy, został napadnięty, ograbiony i okrutnie pobity przez zbójców. Nikt mu nie pomógł – ani kapłan przechodzący drogą, ani lewita, czyli
Charakterystyka porównawcza Artura i Edka z Tanga Sławomira Mrożka. Inteligent i prostak. Nadwrażliwiec i cham. Trudno o bardziej kontrastowe zestawienie… A jednak spotykają się pod jednym dachem… Ta konfrontacja nie może nie doprowadzić do spięć. I mimo początkowego pozornego sojuszu obu panów, do takiego spięcia dochodzi! Jeden z nich przegrywa. Niestety, ten bardziej wartościowy. Przyjrzyjmy się bliżej obu bohaterom dramatu Sławomira Mrożka. Artur, syn inteligentów, Eleonory i Stomila, jest pilnym studentem trzech fakultetów. Młody, przystojny,
Opisz dworek szlachecki na przykładzie Soplicowa z Pana Tadeusza. Śród takich pół przed laty, nad brzegiem ruczaju, Nas pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany; Świeciły się z daleka pobielane ściany, Tym bielsze, że odbite od ciemnej zieleni Topoli, co go bronią od wiatrów jesieni. Ten opis dworu w Soplicowie, znany dobrze z I księgi Pana Tadeusza na długo ukształtował wyobrażenie polskich czytelników i widzów o dworku szlacheckim. Soplicowo, co ważne, znajduje się
