GIMNAZJUM
Opisz zmieniające się nastroje Skawińskiego – bohatera noweli Henryka Sienkiewicza. Czy wiesz, jak opisać czyjeś przeżycia wewnętrzne? Polecenie wyraźnie sugeruje: „opisz zmieniające się nastroje”. Masz zatem stworzyć opis przeżyć wewnętrznych. Czego wymaga ta forma? Dokładnej lektury tekstu i – wyobraźni, bo nie wszystko jest w nim napisane wprost. Może nawet trzeba ponownie przeczytać lekturę. Jak opisywać przeżycia? Nie opowiadaj losów latarnika, nie koncentruj się na jego zajęciach czy burzliwej przeszłości. Skup się
Udowodnij, że literatura romantyczna była w dużym stopniu inspirowana wierzeniami ludowymi i folklorem. Martwe znasz prawdy, nie znane dla ludu, Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce… pisał Adam Mickiewicz w balladzie Romantyczność. I opowiedział się w niej zdecydowanie po stronie znanych ludowi, nie mędrcom wartości. Literatura romantyczna czerpała obficie z folkloru. A oto dowody… Po pierwsze: pojawiają się w utworach romantyków motywy znane z ludowej twórczości. Chociażby historia opowiedziana w balladzie Lilie wywodzi się najprawdopodobniej z ludowej
Mały rycerz to pan Wołodyjowski – charakterystyka postaci. Niedawno przeczytałam fragment ostatniej części Trylogii – Pana Wołodyjowskiego. Tytułowy bohater, Michał Jerzy, występuje we wszystkich częściach tego utworu Sienkiewicza. Ten dojrzały, czterdziestodwuletni żołnierz poślubił Barbarę Jeziorkowską, niegdyś podopieczną jego siostry, stolnikowej Makowieckiej. Był komendantem zamku w Kamieńcu. Jego najlepszy przyjaciel to Ketling, który uznał Rzeczpospolitą za swą nową ojczyznę. Pan Wołodyjowski wyróżniał się niskim wzrostem, drobną budową, dlatego nazywany był małym rycerzem.
Balladyna to dramat fantastyczny o magii i uroku władzy (rozprawka). Co to znaczy, że utwór ma charakter fantastyczny? Występują fantastyczne, tj. nieprawdopodobne, niespotykane w realnym życiu, postacie, np. wróżki, chochliki, czarownice, czarodzieje, krasnoludki, lub nierzeczywiste przedmioty, np. latający dywan. Wydarzeniami nie kierują tylko racjonalne czynniki, ale także czary, magia, zachodzą tajemnicze przemiany (np. człowiek zamieniony w zwierzę, człowiek skierowany przez siły wyższe w jakieś miejsce). Dlaczego rozprawka? Zalecono Ci to wprost w temacie. Ale gdyby
Napisz opowiadanie „Donkiszoci są wśród nas”. Wstęp Określasz czas rozpoczęcia akcji (wczesny ranek) Przedstawiasz bohaterów (Radek, współczesny donkiszot, Arek, współczesny giermek) Określasz główne relacje łączące bohaterów, krótko ich charakteryzujesz (przyjaciele, którzy na wiele sobie pozwalają i dużo wybaczają, jeden jest zdolnym marzycielem, drugi sprytnym nygusem) Rozwinięcie Ciąg przygód, faktów, które pokażą, że jeden z bohaterów jest współczesnym donkiszotem, bo: łatwo się zakochuje w nie-znajomych dziewczynach, żadna sprawa nie jest mu obojętna, działa, sam
Wciel się w Jana Kochanowskiego i napisz list do przyjaciela. Pamiętaj! List, tak jak każda forma wypowiedzi, musi się składać: ze wstępu: to nagłówek, czyli zwrócenie się do adresata(odbiorcy listu) z rozwinięcia: czyli nawiązania do otrzymanego listu lub przedstawienia się (jeśli piszemy do obcej osoby); główną częścią listu jest prośba o coś, podziękowanie, opis sytuacji lub wrażeń itp. z zakończenia: na ogół list kończą pozdrowienia, czasem prośba o odpowiedź; konieczny jest podpis – list nie może
Wybierz z Pieśni IX jeden z aforyzmów (złotych myśli) i postaraj się wykazać jego słuszność (bądź fałsz). Nasza baza, czyli wiadomości z lekcji Bazą i punktem wyjściowym tej lekcji była Pieśń IX z Ksiąg wtórych Jana Kochanowskiego. W utworze tym Kochanowski zmiany w życiu człowieka, niespodzianki losu, który nazywa Fortuną, porównuje do zmian w przyrodzie. Człowiek jest częścią przyrody i dlatego jego życie podlega rytmicznym zmianom. Świat przyrody ma swoje odzwierciedlenie w życiu człowieka (rytm pór roku jest jak zmienność nastrojów,
Wybierz fraszkę, która wywarła na Tobie największe wrażenie. Postaraj się uzasadnić słuszność (lub fałsz) jednej z wyrażonych we fraszkach myśli. Wstęp Największe wrażenie wywarła na mnie fraszka Jana Kochanowskiego O miłości. Napisana wprawdzie niezbyt przemawiającym do współczesnego czytelnika językiem, pełnym wytartych już symboli (skrzydlata miłość), głosi jednak od zawsze aktualną prawdę. Ta prawda zawiera się w zdaniu: nie da się uciec przed miłością. W pełni zgadzam się z tym stwierdzeniem. Rozwinięcie Dlaczego? Setki przykładów wskazują na
Kreon kontra Antygona – w dowolnej formie przedstaw racje jednej ze stron. „To świat i ja dyktujemy prawa!” Wszystkiemu winna młoda, zbuntowana dziewczyna, która sprzeciwiła się królowi. Czy miała rację? A Kreon? Władca despotyczny bezwzględny, surowy, odważny. Nie wygrał jednak z klątwą domu Edypa. Z Kreonem rozmawia Katarzyna Nowak – Nie za często mówi się: Kreon – Antygona? Odwieczny konflikt…? – Swoich poglądów nie zmieniłbym i dzisiaj. To, co się stało, przyniosło odwieczne pytanie. Rozum
Powieść-parabola o poszukiwaniu własnej drogi i odkrywaniu sensu życia. Określ czas i miejsce akcji Ponieważ Alchemik ma cechy paraboli, dokładne określenie czasu akcji i przestrzeni nie jest konieczne dla zrozumienia sensu utworu. Można jednak powiedzieć, że akcja toczy się w Andaluzji, później w Afryce (od Maroka do Egiptu) i trwa przez mniej więcej dwa lata. Bohaterowie Santiago – młody andaluzyjski pasterz, główny bohater powieści. Miał około osiemnastu lat w chwili rozpoczęcia wędrówki (szesnaście miał, kiedy opuścił
„Dedykowane przyszłym ekskawatorom” – jak rozumiesz słowa dedykacji umieszczonej przez Melchiora Wańkowicza we wstępie powieści „Ziele na kraterze”? Wstęp Aby zrozumieć dedykację otwierającą powieść Ziele na kraterze, trzeba spojrzeć do słownika. Ekskawator nie jest przecież słowem używanym na co dzień. Według słownika ekskawator to urządzenie służące do drążenia w ziemi, naukowe określenie koparki lub podobnego narzędzia. Co wspólnego ma ekskawator ze wspomnieniami o wojnie i rodzinie? Jak się okazuje, bardzo dużo. Bo Melchior
Określ czas i miejsce akcji Miejsce: Warszawa, Jodańce (miejscowość na Litwie, majątek ciotki Reginy, starszej siostry Melchiora), kraje europejskie (w czasie rowerowej wyprawy Krysi i Tili). Czas: lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku. W licznych retrospekcjach wspomniane są czasy zaborów i I wojny światowej oraz II wojna światowa. Akcja Ziela na kraterze trwa od 1919 do 1946 r. (ale czasem cofa się w czasie – autor wspomnieniami sięga do lat swojej młodości). Są to lata ważnych
Czas i miejsce akcji Czas akcji: przełom lat 40. i 50. XX wieku. Akcja trwa dwa dni – od soboty do poniedziałku. Rozgrywa się zimą, niedługo przed Bożym Narodzeniem. Miejsce akcji: Nowy Jork. Znaczenie tytułu „Buszować w zbożu” to fragment cytowanego w powieści wiersza Roberta Burnsa. Przytoczone słowa to: „Jeśli ktoś napotka kogoś, kto buszuje w zbożu…”. Tylko tyle. Niewiele wynika z tego fragmentu, bo nie wiadomo, co wydarzy się dalej. Buszować to: zaglądać w każde miejsce,
Dla dorosłych czy dla dzieci, czyli dedykacja ze zmyłką… Leonowi Werth Dzieci, wybaczcie mi, że dedykuję tę książkę osobie dorosłej. Ale mam poważne powody: ten dorosły to mój – najlepszy na świecie – przyjaciel. Następny argument: ten dorosły wszystko zrozumie (nawet książki dla dzieci). I ostatni powód: ten człowiek przebywa we Francji, gdzie nękają go zimno i głód. Bardzo łaknie dobrego słowa. Jeśli to wszystko Was nie przekonuje, chętnie zadedykuję tę książkę
Czas akcji: „Dawno, dawno temu, w czas dla świata spokojny, gdy mniej na nim było zgiełku”. Trwa okrągły rok. Wyprawa zaczęła się na początku maja, pierwszego dnia zimy wędrowcy docierają do góry smoka, hobbit wraca do Pagórka w czerwcu. Miejsce akcji: Hobbiton i Dzikie Kraje. Krainy fantastyczne, stworzone przez Tolkiena. Narracja Narrator – bajarz, nieustannie wtrąca się do opowiadanej fabuły, komentuje zachowania bohaterów, tłumaczy czytelnikowi niektóre wątki. Wybiega w przyszłość, np. „nieraz jeszcze Bilbo
Dlaczego w XXI wieku popularna jest literatura fantasy? Spróbuj wyjaśnić to zjawisko, odwołując się do twórczości J.R.R. Tolkiena lub Andrzeja Sapkowskiego. Zwróć uwagę W temacie wypracowania jest ważne słówko „lub”. To oznacza, że albo odwołujesz się do twórczości Tolkiena, albo do Sapkowskiego. Oczywiście, we wstępie czy zakończeniu możesz napisać, że znasz także twórczość drugiego z wymienionych autorów. Ale Twoja praca nie może stać się porównaniem Sapkowskiego do Tolkiena. Musisz odpowiedzieć na pytanie
Gatunek literacki Najczęściej Folwark… określa się jako powieść parabolę. Parabola (inaczej przypowieść) ma dwa znaczenia. Biblijna przypowieść o synu marnotrawnym nie opowiada tylko i wyłącznie o synach, którzy roztrwonili pieniądze. Mówi o wszystkich ludziach, którzy popełniają błędy i starają się je naprawić. Mówi o przebaczeniu, jakie trzeba okazywać winowajcom. W Folwarku zwierzęcym jest bardzo podobnie. Na pierwszy rzut oka to fantastyczna historyjka o zbuntowanych zwierzakach. A drugie znaczenie (ukryte, ale bardzo ważne) to analiza ustroju totalitarnego, ukazanie
Znaczenie tytułu Ferdydurke – to słowo wymyślone, którego nie ma w słowniku języka polskiego. Tytułem tym Gombrowicz nawiązał do mało znanej amerykańskiej powieści Sinclaira Lewisa Babbit. Jej bohater nazywał się Freddy Durkee i podobnie jak Józio został wtrącony w powtórne dzieciństwo. Dlaczego taki tytuł nadał Gombrowicz? Aby prowokować czytelników i recenzentów. Co jest ważne w Ferdydurke? Gombrowicz zadaje ważne pytanie:czy to my sami tworzymy, kształtujemy siebie, czy też ulegamy wpływom świata i pozwalamy, aby to on
„Nikt nie powinien zostawać sam na starość. Ale to nieuniknione”. Jak rozumiesz słowa Ernesta Hemingwaya? W jakiej formie możesz napisać wypracowanie? Rozprawka – będziesz w niej starał się odpowiedzieć na pytanie, czy faktycznie samotność starych ludzi jest nieunikniona? Druga forma – trudna, ale ciekawa. Uda się, pod warunkiem że jesteś dobrym obserwatorem. Pamiętnik lub dziennik starszej osoby. Zanim napiszesz Zastanów się, na czym polega samotność starego człowieka – odsunięcie od czynnego życia,
Autor Ernest Hemingway (1899-1961) to jeden z najpopularniejszych pisarzy amerykańskich. Jego życie było bardzo barwne – gdy miał 19 lat, brał udział w I wojnie światowej, później jako reporter podróżował po Europie, polował na dzikie zwierzęta w Afryce, był korespondentem wojennym podczas wojny domowej w Hiszpanii. W czasie II wojny światowej tworzył załogę angielskich bombowców i zasłynął niepospolitą odwagą. Pisał powieści i opowiadania – za swoją twórczość otrzymał Nagrodę Nobla. Miejsce akcji Hiszpania – wojskowy most pontonowy na
