EPOKI LITERACKIE
1. Światopogląd barokowy nawiązuje do: a) renesansowego, b) średniowiecznego, c) antycznego. 2. Barok w Polsce można podzielić na trzy fazy. Jakie? a) ………………………………………………………………………………………………………. b) ………………………………………………………………………………………………………. c) ………………………………………………………………………………………………………. 3. Słowo „barocco”, od którego pochodzi nazwa epoki, oznacza: a) perłę o niezwykłych kształtach, b) nurt filozoficzny głoszący, ze człowiek wobec wszechświata to krucha trzcina, c) styl w sztuce charakteryzujący się przerostem formy nad treścią, d) muszlę o nieregularnych kształtach. 4. Obejrzyj rzeźbę Ekstaza św. Teresy Lorenzo
Sprawdź swoją wiedzę z pozytywizmu 1. Co ważnego wydarzyło się w pozytywizmie? Wymień przynajmniej trzy wydarzenia historyczne. a) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Z jakimi uczonymi i myślicielami połączyłbyś pojęcia: a) utylitaryzm ……………………………………………………………………………………………….., b) determinizm ………………………………………………………………………………………………, c) ewolucjonizm ……………………………………………………………………………………………… 3. Jaki prąd głosił, że: a) cała rzeczywistość podlega stałej zmianie w jednym kierunku i według jednego prawa; b) każde zjawisko ludzkiej rzeczywistości jest uwarunkowane przez zespół czynników; c) wszystko,
TEST Renesans 1. Wymień przynajmniej trzy wydarzenia, które ukształtowały epokę renesansu: a) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Które z wymienionych cech przypisałbyś kulturze renesansu? a) anonimowość dzieł; b) korzystanie z dorobku antycznego; c) uniwersalizm; d) świeckość. 3. Co to była reformacja? a) ruch religijny, postulujący zmianę kościelnych praktyk i doktryn; b) przywołanie w utworze innego utworu w formie cytatu; c) prąd filozoficzny, zgodnie z którym najważniejszą cechą i siłą człowieka jest rozum. 4. Wymień nurty wyznaniowe,
1. Zenon z Kition był twórcą: a) filozofii epikurejskiej, b) filozofii stoickiej, c) cynizmu, d) hedonizmu. 2. Epikurejczycy głosili, że: a) największym szczęściem jest odczuwanie przyjemności i brak cierpień, b) nie należy poddawać się emocjom, człowiek powinien kierować się w swoim postępowaniu rozumem, c) należy wyrzec się wszelkich dóbr doczesnych, prowadzić życie ascetyczne. 3. Co to jest mit? a) opowieść wyjaśniająca przez alegorie i symbole pochodzenie świata, bogów i ludzi, b) utwór pisany prozą lub wierszem, którego bohaterami
21. Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach: a) 1848-1863 b) 1878-1879 c) 1887-1889 21. Odpowiedź: b) Komentarz: Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach 1878-1879, jednak retrospekcje, jakie wprowadza Pamiętnik starego subiekta, obejmują okres od 1837 roku i zawierają opisy wydarzeń związanych z Wiosną Ludów z 1848 roku i powstaniem styczniowym z roku 1863. Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie, jednak pojedyncze epizody prowadzone są
1. Epokę realizmu w Polsce nazywa się: a) realizmem polskim, b) pozytywizmem, c) pozytywizmem polskim. 1. Odpowiedź: c) Komentarz: Epokę realizmu w Polsce nazywamy pozytywizmem polskim (sama nazwa pozytywizm oznacza kierunek w filozofii francuskiej zapoczątkowany przez Comte’a). Pozytywizm polski jest swoistym odpowiednikiem realizmu w Europie, jednak przesuniętym w czasie i wzbogaconym o pewne wątki ideologiczne. A to dlatego, że polski romantyzm trwał o wiele dłużej niż w innych krajach europejskich
Synteza literatury od średniowiecza do oświecenia Średniowiecze Renesans Barok Oświecenie Bóg Temat nr 1 w literaturze i sztuce. Od pojmowania Boga zależą właściwie wszystkie motywy i tematy. Europa staje się jednym wielkim chrześcijańskim państwem, na czele którego stoi papież. Człowiek skupia się na religii, Boga umieszcza w centrum zainteresowań – to typowa dla średniowiecza postawa zwana teocentryzmem. Wiadomo, że Bogu przeciwstawione jest zło – trzeba więc znaleźć właściwą drogę do Boga. Każdy szuka własnej
Ateizm – pogląd odrzucający w ogóle istnienie Boga. Deizm – pogląd uznający istnienie Boga oraz Jego nakazów, ale nieuznający ingerencji Boga w sprawy ludzkie. Empiryzm – teoria, która uznaje doświadczenie (empirię) za najlepszy sposób poznania prawdy i badania świata. Żadnych teorii z głowy niepopartych doświadczeniem! Humanizm – postawa umieszczająca w centrum wartości człowieka i jego prawo do szczęścia, własnych poglądów i wolności. Klasycyzm oznacza nurt nawiązujący do wzorców ustalonych jeszcze przez twórców antyku, bo oni są
Padłem, głowę ukrywszy rękami obiema: „Nie ma nieba ni ziemi, otchłani ni piekła, jest tylko Beatrycze. I właśnie jej nie ma”. Kobieta – była obiektem uwielbienia i uznania mężczyzn. Chociaż czasy skazywały ją na rolę żony i matki, ewentualnie zakonnicy – to wcale nie były zdominowane przez płeć męską. Opiewane w poezji, wyrosły do roli muz artystów jak Beatrycze lub Laura. Malowano je – dowód najdoskonalszy to Cecylia Gallerani pokazana przez Leonarda
Zbiór biblijnych frazeologizmów Stary Testament Jabłko Adama To przenośna nazwa anatomicznej chrząstki, dobrze widocznej na męskich szyjach, upamiętniająca grzech pierwszych rodziców. Czyżby kąsek jabłka z zakazanego drzewa miał stanąć kością w gardle Adamowi? Alfa i omega Tak określamy kogoś, kto zna się na wszystkim od a do z, jest osobą wszechstronną, autorytetem wszechwiedzy. W rzeczywistości – jest to pierwsza (alfa) i ostatnia (omega) litera greckiego alfabetu. Natomiast źródłosłów jest biblijny – według św. Jana: Jam jest
Podział Biblii Stary Testament 46 ksiąg – od powstania świata do narodzin Chrystusa. Księgi historyczne Pięcioksiąg Mojżeszowy (Tora) Obejmuje dzieje ludzkości od stworzenia świata, dzieje patriarchów, dzieje Izraelitów do czasów Mojżesza po czasy króla Salomona, wyjście do Ziemi Obiecanej. Składa się nań pięć ksiąg: Księga Rodzaju (Genesis) Zawiera opis stworzenia świata i człowieka, historię Adama i Ewy, Kaina i Abla. W tej księdze mieści się podanie o Arce Noego i o wieży Babel, o Sodomie i Gomorze oraz
Na czym polega ponadczasowość Antygony Sofoklesa? Nieśmiertelność tego dzieła polega na tym, iż autor tragedii ukazuje ludzkie konflikty i motywy postępowania ludzi, które przetrwały wiele stuleci i jeszcze dziś są aktualne. Wciąż żywy jest konflikt pomiędzy dobrem społecznym a dobrem jednostki, wciąż istnieje walka o władzę, motyw zdrady i dochodzenia swoich praw, zderzenie sfery uczuć i obowiązku. Nadal dyskutujemy pojęcie sprawiedliwości i pragniemy, aby prawo czy ustawa dotyczyły w tej samej mierze wszystkich – nawet rodzin rządzących i wydających
Łańcuch eposów: Iliada • Odyseja • Eneida Iliada, Odyseja, Eneida – to eposy starożytne – wzorcowe dla późniejszych pokoleń. Możemy je nazwać klasycznymi. Ustalają wzorcowy schemat, opiewają dzieje i czyny starożytnych bohaterów, są wspólnym dziedzictwem kulturowym Europy. Iliadę i Odyseję stworzył Homer. Iliada dotyczy Troi (Ilionu) i wojny trojańskiej. Odyseja opowiada o powrocie Odyseusza do domu – dziesięcioletniej tułaczce po morzach. Pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście Homer był autorem obu dzieł – to słynna
Róg obfitości to dziś symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów. Był to zaś ułamany róg mitycznej kozy Amaltei, która wykarmiła małego Zeusa, mający moc napełniania się zgodnie z życzeniem posiadacza. Puszka Pandory to dzisiaj źródło niekończących się kłopotów, nieszczęść. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała zakazu i namówiła męża do otwarcia puszki. W niej zaś ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Syzyfowa praca oznacza
Gdybyś chciał zabawić się w dramaturga i stworzyć dzieło ściśle według norm obowiązujących w tragedii greckiej, obowiązuje Cię reguła trzech jedności: Całą akcję zdarzenia należy umieścić w jednym miejscu – może to być sala gimnastyczna albo szkolne schody – ale już nigdzie poza tym terenem. W dramacie antycznym to, co się działo poza tą przestrzenią, było relacjonowane – np. przez posłańca. TO JEDNOŚĆ MIEJSCA Wszystko musi rozegrać się w jak
Temat: obyczaje O zachowaniu się przy stole (O chlebowym stole) Ustalono, że autor tekstu, niejaki Słota albo Złota, pochodził z zaściankowej szlachty z Gosławic. Jego protektorem był podczaszy krakowski Tomek z Węgleszyna, który rezydował w Poznaniu, i to na dworze tegoż podczaszego nasz Słota zrobił całkiem niezłą karierę – został burgrabią i podstarościm. Dzieło Słoty to pierwszy polski tekst na temat savoir-vivre’u. Autor bowiem poucza damy i rycerzy, jak winni zachowywać się przy stole. Zwraca się do
Z tomu Rytmy abo wiersze polskie. Sonety Szarzyńskiego są przełomowe – jeszcze renesansowe, ale już barokowe. Nową epokę zapowiada tematyka utworów. Sonet IV – O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem Ta posępna walka toczy się o zbawienie ludzkiej duszy po śmierci. Szatan stwarza pokusy: dobra ziemskie, słabości ciała, a byt podniebny żąda rezygnacji… Oto człowiek słaby, „rozdwojony w sobie”, kruchy, wołający o pomoc do Boga. Prawda, że przypomina się tu raczej atmosfera średniowiecza
Epika Miguel de Cervantes – Don Kichot Podobno pierwszą część Don Kichota napisał Cervantes w więzieniu. Ukazała się w roku 1605. W prologu oznajmił, iż celem powieści jest „zohydzenie ksiąg rycerskich”. Lecz albo był to przewrotny kamuflaż, albo zamiar całkowicie się pisarzowi nie powiódł. Stało się bowiem zupełnie inaczej: na chwilę wskrzesił dawny świat rycerski z jego najszczytniejszymi ideałami, uosobionymi przez błędnego rycerza Don Kichota. Co więcej, napisał rozprawę o człowieku poszukującym prawdziwego obrazu naszego
Troska o losy ojczyzny w polskim oświeceniu To najważniejsza wartość literatury i myśli oświeceniowej. Nic dziwnego – historia tego stulecia także zdominowana jest wysiłkiem reformatorskim patriotów. Przecież to czasy Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja. To czasy powstania pod wodzą Kościuszki – pierwszego wielkiego buntu przeciw zaborcom. Niestety – to także kres wolności kraju. A jednak, mimo że działania patriotyczne nie przyniosły zwycięstwa, koniecznie trzeba je znać. . Pisarze polityczni i ich postulaty Stanisław Konarski duchowny
Czas trwania epoki 1890-1918 Rok 1890 – przyjmuje się za początek Młodej Polski ze względu na debiuty poetów młodopolskich. Kres epoki to rok 1918 – data umotywowana historycznie – koniec I wojny światowej, odzyskanie niepodległości, początek dwudziestolecia międzywojennego. Uwaga – modernizm nie oznacza kresu pozytywizmu. Obie epoki w latach 90. funkcjonowały równolegle, a nawet właśnie w tych czasach powstawały największe dzieła pozytywistyczne. Obraz epoki Przełom wieków XIX i XX. Były
