LICEUM
Tango Sławomira Mrożka – uniwersalna problematyka ukryta pod maską groteski. Żeby napisać dobrą pracę na ten temat (albo odpowiedzieć na pytanie), trzeba dokładnie rozumieć obydwa pojawiające się w nim terminy. Problematyka uniwersalna to problemy wspólne i czytelne dla wszystkich ludzi, w jakimś stopniu ich wszystkich dotyczące, ponadczasowe. W odróżnieniu od problematyki współczesnej nie koncentruje się wokół wydarzeń bieżących, lecz porusza tematy głębsze, nieprzemijające. Może skupiać się na zagadnieniach: egzystencjalnych (życia i śmierci), dylematach moralnych (np.
Zwróćmy uwagę na: Behawiorystyczną technikę narracji. Polega na tym, że narrator unika wglądów we wnętrze bohatera, w jego psychikę. Oceniamy go i poznajemy z zewnątrz – oglądamy jego zachowanie (behaviour). Autor prezentuje i zostawia nas ze swoimi wnioskami. Behawioryści twierdzili bowiem, że tak naprawdę wnętrze ludzi jest niepoznawalne z zewnątrz, że badać można tylko zachowanie. Dialogowość utworów. Dialogi wartkie czyta się szybciej niż opisy, a choć Hłasko nie unika ich
Tematyka opowiadań Marka Hłaski Jest to świat straconych złudzeń i wiecznego zderzenia marzeń z rzeczywistością. Świat pesymistyczny, nic co dobre nie ma w nim szans przetrwania, żadna miłość nie może zakończyć się happy endem. Taki wydźwięk przyświeca każdemu kręgowi przestrzennemu, środowisku, tematowi. A tematy są dla pisarza charakterystyczne: Miasto. Miasto Hłaski poznajemy od kulis – poprzez mit lumpa, knajpy, speluny, margines społeczny. Miłość i kobieta-demon. Prawdziwą miłość zniszczy otoczenie. Kobieta
Charles Baudelaire (1821-1867) Pierwszy z tak zwanych poètes maudits – poetów przeklętych. Co rozumieć przez to określenie? Biografię pełną skandali obyczajowych, wielkich problemów uczuciowych, gwałtownych miłości i dramatycznych zerwań, ucieczek i problemów z prawem, wczesna, często samobójcza śmierć. Twórczość literacka poetów przeklętych spotykała się zwykle z odrzuceniem współczesnych, po śmierci autorów stając się przedmiotem kultu. W życiu Baudelaire’a bez trudu znajdziemy to wszystko. Był bywalcem domów publicznych i ulubieńcem pracujących
Imiona epoki Żadna epoka w dziejach literatury nie miała aż tylu nazw. Do dziś trwają spory o to, która z nich jest najodpowiedniejsza. Każda znaczy co innego, więc spór o nazwę jest sporem o istotę tamtych czasów o to, co było w nich najważniejsze. Nowy prąd w poglądach, literaturze i sztuce zaistniał pod wieloma nazwami. U nas nazywamy ten etap Młodą Polską, a w innych krajach nosił nazwę: Młode Niemcy,
Modernizm to epoka niezwykle istotna dla kształtu całej dwudziestowiecznej kultury. W Europie jej początek to lata sześćdziesiąte XIX w. – w 1857 r. we Francji ukazują się Kwiaty zła Baudelaire’a, uważane za najwcześniejszy utwór literatury modernistycznej, a końcem epoki ogłoszono początek wieku XX, ewentualnie wybuch I wojny światowej. Modernizm jako wielki ruch artystyczny trwa jeszcze długo. Niemal cała literatura dwudziestolecia międzywojennego to seria kolejnych dokonań. Modernizm to literacka realizacja postulatu
Filozofia modernizmu to przede wszystkim trzy nazwiska. Schopenhauer tworzył na przełomie wieków XVIII i XIX, ale dopiero pod koniec stulecia przypomniano sobie o jego koncepcjach; Nietzsche; Bergson działali już w drugiej połowie stulecia. Co ich łączy? Wszyscy trzej czuli, że trzeba szukać całkowicie nowych dróg rozwoju filozofii – odmiennych niż dotychczasowe. Całkowicie zwątpili w wartość dokonań swoich poprzedników, starali się „zacząć od samego początku”. Świadomość głębokiego kryzysu kultury – chcieli
Sprawdź swoją wiedzę przed maturą 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX w. nazywano Młodą Polską, jakie znasz inne nazwy tej epoki? Wymień przynajmniej pięć. a. …………………………………………………………………………………………………………. b. …………………………………………………………………………………………………………. c. …………………………………………………………………………………………………………. d. …………………………………………………………………………………………………………. e. …………………………………………………………………………………………………………. : f. …………………………………………………………………………………………………………. g. …………………………………………………………………………………………………………. 2. Wymień i krótko scharakteryzuj główne nurty filozoficzne modernizmu. a. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. b. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. c. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. 3. Która z definicji jest poprawna?
Leopold Staff Deszcz jesienny O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno… Jęk szklany… płacz szklany… a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny… O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny… Wieczornych snów mary powiewne, dziewicze Na próżno czekały na słońca oblicze… W dal poszły przez chmurną pustynię piaszczystą, W dal ciemną, bezkresną, w
Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza I okres twórczości To etap, w którym Kasprowicz jawi się jako „rzecznik skrzywdzonych i poniżonych”. W tym pierwszym okresie tworzenia dominują w jego poezji tematy społeczne: biedy wsi i nędznego życia chłopa. Wynika to zapewne z faktu, iż sam Kasprowicz pochodził z rodziny chłopskiej, z Kujaw. Podobnie jak Konopnicka ukazuje w swej poezji biedę ludu. Warto zapamiętać wiersz W chałupie i cykl sonetów Z chałupy.
Interpretacja porównawcza wierszy Adama Asnyka i Kazimierza Przerwy-Tetmajera zatytułowanych – Morskie Oko. Adam Asnyk Morskie Oko (fragmenty) Ponad płaszczami borów, ściśnięte zaporą Ścian olbrzymich, co w kolo ze sobą się zwarty, Ciemne wody rozlewa posępne jezioro, Odzwierciedlając w tonie głazów świat zamarły, Stoczone z szczytów bryly, mchu pokryte korą, Po brzegach rumowisko swoje rozpostarty; Na nim pogięte, krzywe kosodrzewu karty Gdzieniegdzie nagą pustkę w wianki swe ubiorą. Granitowe opoki, wyniesione
Interpretacja porównawcza utworów Adama Asnyka Jednego serca! Tak mało, tak mało… i Kazimierza Przerwy-Tetmajera Lubię, kiedy kobieta… Adam Asnyk *** (Jednego serca! Tak mało, tak mało…) Jednego serca! Tak mało, tak mało, Jednego serca trzeba mi na ziemi! Co by przy moim miłością zadrżało, A byłbym cichym pomiędzy cichemi. Jednych ust trzeba! Skąd bym wieczność całą Pił napój szczęścia ustami mojemi, I oczu dwoje, gdzie bym patrzał śmiało, Widząc się
Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Poeta obserwuje pejzaż tatrzański, jego odczucia przenikają się, lecz dominuje spokój, cisza, poczucie ukojenia. Atmosfera wyciszenia namiętności i cierpień jest skutkiem obrazowania onirycznego (czyli upodabniającego do snu): „drzemie”, „senny”, „cisza”. Widoki ujęte są i zaprezentowane za pomocą obrazowania impresjonistycznego – czyli przy użyciu tęczy pastelowych barw, widziane oczami poety, zaprezentowane jako jego wrażenie: „potok skrzy się i mieni”, „srebrzysto-turkusowa cisza” – zauważamy ulotność tych
Na Anioł Pański Na Anioł Pański biją dzwony, niech będzie Maria pozdrowiona, niech będzie Chrystus pozdrowiony… Na Anioł Pański biją dzwony, w niebiosach kędyś głos ich kona… W wieczornym mroku, we mgle szarej, idzie przez łąki i moczary, po trzęsawiskach i rozłogach, po zapomnianych dawno drogach, zaduma polna, osmętnica… Idzie po polach, smutek sieje, jako szron biały do księżyca… Na wód topiele i rozchwieje, na omroczone, śpiące gaje, cień, zasępienie
Moralność pani Dulskiej Zapolskiej Dlaczego Aniela Dulska wymawia jednej ze swych lokatorek mieszkanie? Dlatego, że lokatorka ta wywołała skandal, próbując popełnić w domu samobójstwo po zdradzie męża. Z tego powodu nazwisko Dulskich jako właścicieli kamienicy znalazło się w gazetach, pod budynek musiało podjechać pogotowie, co główna bohaterka uważa za niewyobrażalną sensację. Szczególnie ważne wydają jej się takie szczegóły jak wynoszenie niemal nagiej lokatorki z kamienicy czy trywialny, zdaniem Dulskiej, sposób
Wesele Stanisława Wyspiańskiego Na jakim wydarzeniu osnuta jest akcja Wesela? Wesele Stanisława Wyspiańskiego opiera się na autentycznym wydarzeniu, jakim było małżeństwo poety i dramaturga Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, córką chłopa z podkrakowskiej wsi Bronowice. Ślub, który brali jesienią 1900 r., był sensacją zarówno towarzyską, jak i artystyczną. Wesele odbyło się w domu Włodzimierza Tetmajera, krakowskiego malarza ożenionego z chłopką, i okazało się konfrontacją dwóch różnych światów: chłopstwa i inteligencji.
Ludzie bezdomni Żeromskiego Ludzie bezdomni Żeromskiego to podstawowa lektura do matury. Sprawdź swoją wiedzę i odpowiedz na pytania. Jak upłynęło dzieciństwo doktora Tomasza Judyma? Tomasz Judym urodził się w Warszawie jako syn biednego szewca. Wraz z ojcem i bratem Wiktorem mieszkał przy ulicy Ciepłej w biednej, fabrycznej dzielnicy. Jego ojciec był lichym szewcem, bardziej niż do pracy skłonnym do alkoholu i awantur. Z tych podłych warunków wyciągnęła Judyma ciotka, siostra
Ziemia obiecana Geneza i recepcja powieści Początek roku 1896. Reymont przyjeżdża do Łodzi. Jest już wówczas pisarzem uformowanym, ma za sobą powieści Komediantka i Fermenty, poza tym reportaże i opowiadania. Bierze się do swojego kolejnego dzieła – Ziemi obiecanej, powieści o Łodzi. Już w 1897 r. Kurier Codzienny zaczyna drukować pierwsze odcinki dzieła, które zyskuje sobie dużą poczytność. W 1898 r. gotowy rękopis całości czeka na druk w wydawnictwie, a
Chłopi Władysława Reymonta Chłopi Władysława Reymonta to podstawowa lektura do matury. Sprawdź swoją znajomość tej lektury i odpowiedz na pytania. Z ilu osób składała się rodzina Boryny? Maciej Boryna miał dość liczną rodzinę. Dwie żony dały mu czworo dzieci. W jednej części obszernej chałupy mieszkał on sam z najmłodszą – dziesięcioletnią córką Józią, a potem i z trzecią żoną Jagną. Drugą stronę zajmował najstarszy syn Antek z żoną Hanką i
Modernistyczne koncepcje sztuki i artysty Schyłek XIX w. był bardzo szczególnym momentem, jeśli idzie o pojmowanie społecznych zadań sztuki i artystów. O ile do tej pory pisarze zawsze starali się znaleźć jakiś cel dla swoich działań, o tyle w epoce modernizmu zapanowało hasło l’arte pour l’arte – sztuka dla sztuki. Jednym słowem artyści zdecydowanie odcięli się od ogółu społeczeństwa, uważając je za zbieraninę bezmyślnych pożeraczy chleba. Miało to kilka bardzo
