LICEUM
Mówiąc o francuskiej poezji końca XIX w., używa się najczęściej słowa symbolizm. Nazwa ta pochodzi od pojęcia symbolu, bo też stosowanie symbolu jest podstawową cechą ówczesnej twórczości poetyckiej. Tyle że szkolna definicja symbolizmu jako „nurtu poetyckiego, dla którego przedstawicieli podstawowy środek artystycznej ekspresji to symbol” – jest zbyt uproszczona. Dla symbolistów bowiem symbol to nie wszystko. Przede wszystkim chodzi o zupełnie nowy typ wyobraźni poetyckiej, a także nowy zakres zadań
Manifest literacki – definicja Manifest literacki to programowe wystąpienie wstępującego na scenę literacką nowego pokolenia artystów. Prezentują oni swoje cele, założenia, sposób patrzenia na sztukę i rolę artysty. Często mowa jest o nowych zadaniach i wyznacznikach nowego rodzaju sztuki. Bardzo często ci „młodzi” rozprawiają się ze „starymi” – przeciwstawiając swoje nowatorskie i ożywcze koncepcje dawno przebrzmiałym pomysłom. Ton tych wystąpień można określić jako kategoryczny, a postawę młodych twórców jako roszczeniową.
Bez znajomości tych terminów w ogóle nie da się mówić o poezji końca wieku! Sonet Oddźwięki Baudelaire’a jest chyba pierwszym wyraźnym zapisem nowego rodzaju artystycznej wrażliwości, z jakim wiążą się te pojęcia. Pojawia się w nim następująca teza: Jak oddalone echa, wiążące się w chóry, Tak sobie, w tajemniczej, głębokiej jedności – Wielkiej jako otchłanie nocy i światłości Odpowiadają dźwięki, wonie i kolory Cała natura ukazana jest w tym utworze
Głównym celem modernistów było szukanie lub tworzenie tego, co nowe. Wykształciło się wówczas wiele prądów artystycznych, z których każdy posługiwał się innym zestawem środków twórczego wyrazu. Dotąd było inaczej: na ogół w danej epoce występował jeden dominujący prąd literacki, rzadziej zdarzało się, że współistniały dwa, trzy. W modernizmie było ich wiele! Przyczyną tego rozmnożenia się kierunków artystycznych było powszechne uznanie indywidualnego prawa artysty do poszukiwania własnej drogi rozwoju sztuki. Kiedy
Dwa realizmy Pozytywizm to czas, w którym koegzystują co najmniej dwa – pokrewne, lecz jednak różne – nurty literackie. Pierwszym jest realizm nazywany dojrzałym lub krytycznym. Drugim – jego specyficzna, polska odmiana – realizm tendencyjny. Różnice między tymi dwiema wizjami literatury przebiegają przede wszystkim na płaszczyźnie stosunku autora i narratora do przedstawianej rzeczywistości. W dojrzałym realizmie celem stworzenia dzieła jest mimetyczny opis pewnego fragmentu świata. W realizmie tendencyjnym – w
Epoka Pozytywizm – w warunkach złagodzenia cenzury po rewolucji 1905 roku autorka mogła jawnie poruszyć kwestie związane z powstaniem styczniowym. Pojawia się nawet postać Romualda Traugutta! Tytuł Gloria victis (czyli chwała zwyciężonym) została wydana w 1910 roku. Zbiór nowel miał pierwotnie nosić tytuł, jak twierdziła sama autorka, „skromny i krwawy: 1863”. Ostatecznie jednak Orzeszkowa zrezygnowała z rzeczowego, ascetycznego tytułu na rzecz aluzyjnego i bardziej patetycznego: Gloria victis. Ten łaciński zwrot był parafrazą rzymskiej
Quo vadis Dobrze pamiętasz Quo vadis? Sprawdź, co pamiętasz i odpowiedz na pytania. W jakich okolicznościach Winicjusz poznał Ligię? Poznał ją w domu Aulusa Plaucjusza, gdzie przebywał po wypadku. Ligia była zakładniczką z plemienia Ligów, córką króla, oddaną pod opiekę Plaucjuszom, którzy traktowali ją jak córkę. Naprawdę miała na imię Kallina. Czym różnico się życie w domu Aulusa Plaucjusza od atmosfery w innych domach rzymskich? Rodzina ta żyła z dala
Quo vadis Sienkiewicza Najważniejsze dane o powieści Rok wydania: 1896 (czas powstania: 1895-1896); Gatunek literacki: powieść – romans historyczny; Czas akcji: 63-66 r. (przybycie Winicjusza do Rzymu – 63 r.; pożar Rzymu i prześladowania chrześcijan – 64 r.; samobójstwo Petroniusza – 66 r.; w epilogu: śmierć Nerona – 68 r.); Miejsce akcji: Rzym, Ancjum (miejsce krótkiego wyjazdu Nerona i jego dworu); Główne wątki: Fikcyjny: miłość Winicjusza i Ligii. Historyczny: panowanie
Szeroko rozumiane pojęcie klasyczności przewija się przez całą prawie historię sztuki. Okres renesansu i obecnie przez nas omawianego klasycyzmu to czasy powszechnego nawrotu do założeń antycznych, zakrojonej na szeroką skalę realizacji ich wszechobecnej gloryfikacji, ale i w innych epokach znaleźć możemy wiele nawiązań do starożytności. Gdybyśmy natomiast za kryterium obecności klasycyzmu w sztuce przyjęli, nieco przewrotnie, także łamanie jego zasad i porządków – to moglibyśmy powiedzieć, że obecny jest on prawie zawsze. Artyści, szczególnie
Zawsze możesz o nim pisać Podróż do Grecji, Egiptu i Palestyny wywarła wielki wpływ na jego twórczość – wzbogaciła go wewnętrznie, wpłynęła inspirująco na dalszą twórczość. Owocem tej podróży jest np. poemat Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu. Gorzką ocenę Polaków przedstawił Słowacki w Grobie Agamemnona (który jest fragmentem Podróży…) oraz w melancholijnym poemacie Anhelli. Słowacki przez krótki czas należał do Koła Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Odszedł z niego, ale duchowe przeżycia pozwoliły mu sformułować własny
Dziady część III Miejsce akcji Większość scen części III rozgrywa się w wileńskim klasztorze Bazylianów, zamienionym przez władze carskie na więzienie. Miejsca akcji tej części dramatu to także pałac Nowosilcowa w Wilnie, okolice Lwowa i Warszawa. Ostatnia scena dramatu rozgrywa się na cmentarzu. W Dziadów części III Ustępie znajdujemy opisy Petersburga. Konstrukcja dramatu Motta Dziadów części III to trzy cytaty z Biblii. Ich przywołanie ma uwznioślić i uświęcić przedstawioną tu martyrologię Polaków. Zwykło
Uwaga! Rok wydania! II część Dziadów została wydana w roku 1823 w drugim tomie Poezji, w którym zawarte są też: wiersz Upiór, IV część Dziadów oraz Grażyna. Pierwszy tom Poezji, wydany rok wcześniej (w 1822), kojarz z balladami i początkiem romantyzmu! Mickiewicz sam objaśnia genezę oraz tytuł utworu. Dziady to jeden z prastarych pogańskich obrzędów obchodzonych na Litwie, w Prusach i w Kurlandii (na Łotwie). Obrzęd ten poświęcony jest zmarłym, którzy raz w roku mogą przybyć na specjalnie dla
Jest to pojęcie ogarniające bardzo szeroki zakres znaczeń, bardzo bogaty materiał – w wielu dziedzinach, w literaturze, w sztuce, w filmie. Trudno nawet zdefiniować postmodernizm. Bez obaw, względnie spokojnie można powiedzieć, że jest to nurt, który przyjął się w wielu dziedzinach sztuki, a początki swoje miał w końcu lat sześćdziesiątych. Opierał się na intrygującej teorii: mianowicie na ogólnym przekonaniu twórców o wyczerpaniu się możliwości literatury, o tym, że wszystko już
Skojarzenie jak najbardziej prawidłowe z prozą amerykańską. Powinien się nam przypomnieć natychmiast słynny Dos Passos i jego powieść USA. Technika symultaniczna w prozie polega na jednoczesnym przedstawianiu kilku miejsc i wydarzeń. Symultanizm. Rzecz polega na tym, by zaprezentować wypadki (akcję) zupełnie od siebie niezależne, rozgrywające się w miejscach od siebie odległych, ale jednocześnie. Na przykład wspomniany Dos Passos “zagląda” okiem kamery do różnych miejsc i postaci miasta, by ukazać, co
Kto we poezji dwudziestolecia eksponował kalectwo i ułomność człowieka? Bolesław Leśmian. Poeta zobrazował w ten sposób „heroiczny humanizm”, prawdziwe człowieczeństwo. Kalectwo, ułomność, cielesność służyły Leśmianowi do zupełnie innej filozofii niż turpistom – zresztą o ile oni czerpali z codzienności, i to jej śmieci, odpadów, rupieci, to Leśmian przecież tworzył poetycki świat baśni, ballady, izolował się od „niskiej” rzeczywistości. Kalectwo stało się ważne w Leśmianowskiej relacji Człowiek – Bóg, bo Leśmian
POP-ART. Kierunek amerykański i angielski – można tak powiedzieć, bo pojawił się jednocześnie w obu krajach w początkach lat 60. naszego wieku. Twórcy tego kierunku pragnęli zlikwidować granicę między sztuką a życiem, i rzeczywiście, wprowadzali w świat sztuki świat konsumpcji, tanią produkcję masową, seks, miasto i nowoczesne życie. W konsekwencji „bohaterami” sztuki stały się wspomniana coca-cola, limuzyny, dolary, puszki i dziewczyny z reklam. POP-ART charakteryzowały: agresywność, popularność, dynamika. Jeśli szukać
Data narodzin tego ruchu w poezji – a potem literaturze, sztuce, teatrze, to lata dwudzieste naszego wieku. Miejsce – Francja. „Ojcem chrzestnym” – czyli tym, który nadał imię nurtowi, był poeta André Breton. (Choć inni twierdzą, że Apollinaire pierwszy użył tego terminu). Breton w poszukiwaniu czegoś nowego wyszedł od zdobyczy psychoanalizy, od „obszarów podświadomości” odkrytych przez Freuda. I właśnie w sferze podświadomości nowość i odrębność odnalazł Breton, głosząc wolną poezję,
Jest to koncepcja jednego z francuskich reformatorów teatru – Antonina Artauda (1896-1948), zwana właśnie teorią teatru okrucieństwa. Chodziło w tym wszystkim o to, by stworzyć teatr nowy, a zburzyć dawny, zrewolucjonizować go całkowicie. I tak Artaud proponuje, by w teatrze wskazywać obraz sił i popędów istniejących w podświadomości człowieka, by prezentować człowieka obnażonego, by odrzucić konwencje cywilizacji, które są sztuczne, kłamliwe. Jaskrawie, ostro demonstrować to, co tkwi w człowieku: skłonność
Nowatorski cykl powieściowy W poszukiwaniu straconego czasu złożony jest z następujących tomów: W stronę Swanna (1913), W cieniu zakwitających dziewcząt, Strona Guermantes, Sodoma i Gomora, Uwięziona, Nie ma Albertyny, Czas odnaleziony (1927). Dzieło to, to zarazem wielkie epitafium prozy dziewiętnastowiecznej, jak i początek nowatorskiej prozy XX w. Główna zmiana w narracji powieściowej, którą zastosował Proust dotyczy osi konstruującej i zespalającej bieg narracji. Otóż nie jest nią chronologiczne następstwo zdarzeń –
Czym wyróżnia się akmeizm na tle nowatorskich prądów i tendencji w literaturze dwudziestolecia? Obroną tradycji, piękna i tendencji klasycyzujących. Futuryzm parł do przodu, odrzucał przeszłość w ogóle. Dadaizm proponował przypadkowe składanki z sylab, abstrakcjonizm deformował kształty rzeczywiste, a nadrealizm poszukiwał materii poetyckiej w sferze nieświadomości, snu, halucynacji. Tymczasem akmeizm, powstały ok. 1912 r., chciał bronić ,,czystego piękna”, zamiast drążyć współczesną problematykę, odwoływał się do literackich tradycji, a nazwę swą wywiódł