LICEUM
1. Antyk to konkretny czas historyczny. Mianem tym określamy: a. okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu b. starożytność c. dzieje ludzkości od jej zamierzchłych początków aż do upadku Cesarstwa Rzymskiego Komentarz Antyk to okres trwania kultury starożytnej Grecji i Rzymu. Ponieważ obie kultury lokalizowały się w obrębie Morza Śródziemnego, kulturę antyku nazywa się również kulturą śródziemnomorską. Dzieje ludzkości od jej zamierzchłych czasów aż do upadku Cesarstwa Rzymskiego noszą wspólne
O wartościach etycznych, czyli moralności „Parę prostych zasad” Josepha Conrada: honor, heroizm, wierność, obowiązek, pomoc bliźnim – powinny stanowić cudowną receptę na prawe życie, rozwiązanie ludzkich problemów. W czasach kryzysu wartości, w XX wieku? Tak, zwłaszcza w dobie zagrożenia wartości,. Są istotą heroicznego humanizmu, który każe być wiernym sobie bez względu na okoliczności. Podpiszą się pod tym Camus i Saint Exupéry, Herbert i Miłosz, choć być może Bryll dorzuci grosz
Zanim zaczniesz czytać lub oglądać Kartotekę Nie licz tu na zwartą akcję, wydarzenia, rozwiązanie konfliktu. Niczego podobnego nie będzie. „Miejsce jest jedno. Dekoracja jedna. Wystarczy jeśli w ciągu tych godzin przestawi się krzesło”. Wiadomo zatem, że nie będzie tu także teatralnych kostiumów i rozbudowanej scenografii. Całość przestrzeni, którą będziemy obserwować – to mikrokosmos, czy też jak kto woli miniplaneta – której centrum zajmuje Bohater. Bohater leży na łóżku lub siada
Mianem literatury łagrowej określa się utwory literackie, które są świadectwem tragedii sowieckich obozów pracy – łagrów. Zjawisko równie potworne jak niemieckie obozy koncentracyjne znalazło zapis literacki – zarówno w formie wspomnień, literatury faktu, jak i w formach zbeletryzowanych. W dobie PRL-u programy milczeniem pomijały zbrodnię sowiecką, eksponując zbrodnicze dokonania hitleryzmu. Tymczasem łagry sowieckie są tym samym wytworem systemu totalitarnego, nastawionym na wyniszczenie wrogów ideologii, przy czym przedtem – na maksymalne
Niemieckie obozy koncentracyjne (lagry) i sowieckie łagry były potwornymi wytworami faszyzmu i stalinizmu – dwóch odmian totalitaryzmu XX wieku. Zbrodnia tej miary nie mogła nie wywrzeć piętna na literaturze powstałej jako świadectwo czasów wojny. Pisarze, którzy otarli się o tamte straszne czasy starali się upamiętnić – opisać rozmiary zbrodni jako wieczną przestrogę dla potomnych. Starali się też poddać ów straszny system analizie, zbadać jego mechanizm, jego wpływ na społeczność ludzką
Łańcuch zdarzeń Ogarnięcie treści opowiadania będzie wymagało kilku skoków w kilku planach przestrzennych i czasowych. Autor-narrator, po misji w Mediolanie korzystając z urlopu, wyjeżdża w góry i sadowi się w małym domku nie opodal Aosty. Jest rok 1945. Poprzedni właściciel – nauczyciel z Sycylii – mieszkał tu wiele lat, zmarł zaś rok wcześniej. Pozostawił książeczkę pióra de Maistre’a – opisującego dzieje trędowatego Lebbrosa – odizolowanego w XVIII wieku w wieży
Ziemia, planeta ludzi Te trzy słowa obfitują w znaczenia. Jest w nich zachwyt dla urody i niezwykłości kuli ziemskiej i jej przedziwnych zjawisk. Fascynacja Saharą – krainą piasku, niezwykłością gór takich jak Andy… Zjawiskiem jakim jest człowiek – bo Ziemia to planeta ludzi. Lecz nie ich własność. Człowiek obarczony jest odpowiedzialnością za miejsce, w którym żyje. Człowiek zmaga się z siłą żywiołu – zdobywa szczyty, przemierza pustynie. Niesamowita jest różnorodność
TEST 1. Któremu z podanych kierunków literackich został błędnie przyporządkowany twórca? a) ekspresjonizm – Tristan Tzara b) futuryzm – Tommaso Marinetti c) susealizm – Andre Breton d) neoklasycyzm – Thomas Eliot 2. Twórcą powieści określonej jako „strumień świadomości” był: a) Franz Kafka b) Marcel Proust c) James Joyce d) Andre Gide 3. Kreacjonizm świata przedstawionego, odstępstwo od normy, luźny tok obrazów, operowanie symbolem, to elementy typowe dla: a) ekspresjonizmu b)
1. Autorem myśli: „Oświeceniem nazywamy wyjście człowieka z niepełnoletności…” jest: a) B. Pascal b) I. Kant c) Kartezjusz d) J. Locke 2. Który z wymienionych filozofów był twórcą empiryzmu? a) I. Newton b) Kartezjusz c) J. Locke d) F. Backan 3. Redaktorem francuskiej Encyklopedii był: a) Wolter b) D. Diderot c) Montesquieu d) P. Malbach 4. Twórcą oświeceniowej poetyki określającej zasady i reguły, jakim podporządkować miała się literatura był: a)
Skąd się wzięły? Znikomek i Srebroń, Migoń i Jawrzon, Dżananda lub Śnigrobek? „Idą z mroku, na oślep, spiesznie, kolejno”… Gdzie rzecz się odbywa? „W marzeniu moim. puste na przestrzał komnaty (…) Snu próżnia nagle się zaludnia”’. Kim są? A jak ty je widzisz? Znikomek W cienistym istnień bezładzie Znikomek błąka się skocznie Jedno ma oko błękitne, a drugie – piwne, więc raczej Nie widzi świata tak samo, lecz każdym okiem
To co paskudne, wstrętne, kalekie i śmiertelne nie zostanie pominięte milczeniem. Brzydota ma prawo do poezji, poezja do brzydoty, a brzydota ma swoje miejsce w poezji. Turpizm! Wkracza na scenę prężnym krokiem – silny prąd w poezji współczesnej, równoległy wobec lingwizmu. Łatwo przyswajalny, bo nieco szokujący, lecz nie dajmy się zwieść pozorom. Sens i metoda poezji turpizmu polegają na czymś więcej niż na epatowaniu ohydą i brzydotą człowieka i świata.
Malowany ptak Świat powieści Osią zdarzeń Malowanego ptaka jest motyw znany, wypróbowany – mianowicie motyw wędrówki, a wędrowcem jest dziecko – sześcioletni chłopiec, odesłany przez rodziców na kresową wieś jesienią 1939 roku. Tam miał znaleźć schronienie przed wojną, u chłopskiej rodziny. Nie mogli przewidzieć co go czeka. Gdy zmarła pierwsza opiekunka, chłopiec rozpoczął swoistą odyseję – od wioski do wioski, w walce o przetrwanie. Był inny – ciemny, śniadej cery,
Wydaje mi się, że rzadko który młody czytelnik poezji Wojaczka rozumie ją lub próbuje zagłębić się w znaczenia i sensy. Ot – powstała już legenda buntu i niepokorności. Bunt i niepokorność – wszak miłe to pojęcia dla uszu młodych pokoleń. Do tego dochodzi bardzo ważna rzecz: drastyczny, brutalny, szokujący czasem dobór słów i tematów, aby ten swój bunt wyrazić. Dodajmy, że często odbywa się to w sferze zagadnień erotyczno-cielesnych. Wprawdzie
Kiedy zamilkły działa I wojny światowej i nikomu nie powstała w głowie potworna myśl, że za dwadzieścia parę lat… będzie po prostu druga apokalipsa, wtedy poruszyła cały świat właśnie ta książka. Młody niemiecki pisarz Erich Maria Remarque po powrocie z frontu napisał powieściowy reportaż z wojennych przeżyć – owoc przerażenia wojną, rozpaczliwy krzyk przeciw złu wojny, literacki akt pacyfizmu. Jeśli kiedykolwiek istniał w Niemczech mit o bohaterstwie żołnierza, przygody frontowej,
Zanurzył się w ciemność i tajemnicę… Uczynił poezję narzędziem poznania mistycznego. To ten poeta, stawny już za życia, poeta śmierci i piewca istnienia, zapatrzony we własną duszę. Ostatni, który na serio rozmawiał z umarłymi i z aniołami. Podarował literaturze jedyny w swoim rodzaju mistyczny dreszcz. Dzięki tej niezwykłości wciąż czytany, wciąż modny… Ba! Niektórzy upatrują w nim jednego z największych poetów Europy. Rainer Maria Rilke Co można napisać o Rilkem?
1. Podaj odniesienia literackie, filozoficzne lub kulturowe (malarstwo, muzyka, film), z którymi kojarzysz utwory: a) Czas własną głowę w ręce brać mówiąc jej” Biedny Jorik, gdzież twoja nie wiedza, gdzież twoja ślepa ufność, gdzież twoja nie winność twoje jakośtobędzie, równowaga ducha pomiędzy nie sprawdzoną a sprawdzoną prawdą? (…) Gdzież moja władza nad słowami? Słowa opadły na dno łzy, słowa słowa nie zdatne do wskrzeszania ludzi, opis martwy jak zdjęcie przy
Poznaj poetę przeklętego – poète maudit – odtrąconego przez ludzi, wyobcowanego, nie rozumianego. Nawet znienawidzonego. A przecież, z drugiej strony – geniusza, jednostkę wybitną, wielką osobowość płonącą mistycznym cierpieniem. Skandaliczna biografia. Twórczość nie lepsza – wywołała proces o niemoralność. Nadwrażliwy. Zbuntowany dandys, negujący światowe konwencje. Jeszcze jeden? – tak pewnie zapytasz. Tak. Prawdziwy poète maudit – twórca i realizator tego modnego potem terminu. Charles Baudelaire Rzeczywiście Baudelaire nie tylko ukuł
A… B… C… Elizy Orzeszkowej Ta nowelka miała być wydrukowana w Świcie w 1884 roku, ale jej publikacja została wstrzymana przez carską cenzurę. Autorka zmieniła więc realia z rosyjskich na niemieckie i wydała ją dwa lata później w Gazecie Warszawskiej. Bohaterka utworu, Joanna Lipska, zaniedbana, zmęczona, niczym się nie wyróżnia w miejskim tłumie. Zawsze ubrana w czarną wełnianą suknię, ukrywająca ładne, lniane włosy pod niemodnym kapeluszem. Nietowarzyska, nieśmiała, wydawać by się mogło – nijaka. Ta
Druga połowa lat 70. XIX wieku to czas noweli. Pisarze podejmowali w krótkiej, zwięzłej formie następujące tematy. Problematyka społeczna wsi – obraz nędzy i zaniedbania ludu ukazują: Szkice węglem, Janko Muzykant Sienkiewicza, Antek Prusa. Powstanie styczniowe – jest tematem noweli Gloria victis Orzeszkowej. Problem żydowski – podejmuje Konopnicka w noweli Mendel Gdański. Problem nierówności społecznej – wyzysk robotników, biedę miast, nędzę bezrobotnych ukazują: Powracająca fala, Kamizelka, Katarynka Prusa, Dobra pani, A… b…
Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz – to główni przedstawiciele prozy polskiego pozytywizmu. Eliza Orzeszkowa Jej miastem pozostało Grodno. Urodziła się w grodzieńskich okolicach. Po nieudanym małżeństwie z Piotrem Orzeszką postanowiła samotnie zamieszkać w Grodnie, tutaj tworzyła i tu zmarła w roku 1910. Była autorytetem w swoim środowisku, zajmowała się działalnością społeczną i oświatową. Dwukrotnie typowano Orzeszkową do Nagrody Nobla, ale jej nie otrzymała. W roku 1905 – uhonorowany nią został Henryk Sienkiewicz. Pogrzeb Elizy Orzeszkowej był wielkim
