Wypracowania z pozytywizmu
Jakie dostrzegasz w Glorii victis Orzeszkowej? Zacznij Mimo, że nowela to utwór typowy dla pozytywizmu, została ona napisana jeszcze później, bo w Młodej Polsce. Przejdźmy do sedna sprawy: Widać w niej wyraźne nawiązania do romantyzmu, takie jak: Etos walki powstańczej, otwartej walki z wrogiem na polu bitwy, walki do ostatniej kropli krwi. Bohaterowie – Jagmin i Marian Tarłowski – to ludzie młodzi, przepojeni ideałami zmiany świata na lepsze, swoje młode życie składają w ofierze ojczyźnie.
Zagłoba – charakterystyka postaci. Onufry Zagłoba to jedna z najpopularniejszych i jednocześnie najsympatyczniejszych postaci stworzonych przez Sienkiewicza. Uosabia typowego szlachcica – Sarmatę, skupia w sobie jednocześnie wszystkie wady i zalety narodowe. Zagłoba pojawia się we wszystkich częściach Trylogii. Nazywany jest polskim Ulissesem, bo jak słynny Odyseusz jest sprytny i potrafi dzięki różnym fortelom cało wyjść z różnych kłopotów i opresji. Zagłoba wygląda jak typowy szlachcic, jest gruby, naznaczony śladami jakichś bitek czy potyczek (ma na czole dziurę
Na podstawie lektury fragmentów Kronik Prusa (wybór) i znajomości Lalki napisz artykuł (felieton) do codziennej gazety warszawskiej, zgodnie ze stylem Prusa, którego tematem będzie dowolne wydarzenie z Lalki. Taki temat wypracowania skłania do wczucia się w realia epoki, uważnej lektury książki i do zajrzenia do Kronik Prusa (a naprawdę warto). Co można opisać? • Proces o lalkę • Kłótnie Krzeszowskiej ze studentami • Pojedynek Krzeszowskiego z Wokulskim • Wizytę słynnego włoskiego skrzypka Molinariego i
Charakterystyka Rastignaca. Jan Joachim Goriot, Vautrin, pani Vauquer, córki Goriota, wicehrabina de Beauséant – charakterystyka każdej z tych postaci mogłaby się okazać ciekawym wyzwaniem. Komentarze wszechwiedzącego narratora są prawdziwą kopalnią cytatów. Ojciec Goriot to wprost wymarzona powieść do ćwiczenia charakterystyki! Na początek – prezentacja postaci. Na przykład tak: Eugeniusz de Rastignac był ubogim studentem, który zetknąwszy się ze światem luksusu postanowił spróbować szczęścia w wyścigu do sławy, pieniędzy i zaszczytów. Szybko zorientował się,
Czy Kamizelka Prusa zawiera typowe cechy noweli? Zacznij od przypomnienia cech gatunkowych noweli. Nowela jest to krótki utwór fabularno-narracyjny. Występuje zwykle narrator trzecioosobowy, obiektywny. Treść noweli osnuta jest wokół jakiegoś dominującego motywu, może nim być rekwizyt. Nowela ma jeden wątek, brak w niej epizodów, liczba bohaterów noweli jest ograniczona od jednego do najwyżej trzech. Nowela zawiera w swoim zakończeniu przesłanie, czyli morał. Teraz zastanówmy się, które z tych cech ma Kamizelka. Akcja noweli
Gdzie Konopnicka dostrzega źródła nietolerancji – odwołaj się do rozmowy Mendla Gdańskiego z zegarmistrzem. • Rozmowa Mendla i zegarmistrza ujawnia stereotypy, które są przyczyną nietolerancji. Takimi stereotypami operuje zegarmistrz, pozornie zaprzyjaźniony z Mendlem. Dla niego jednak „Żyd zawsze Żydem”, czyli odczuwa obcość, a może nawet niechęć do ludzi pochodzenia żydowskiego i pogardę dla nich. • Uważa, że Żydzi bogacą się kosztem Polaków, podtrzymuje utarty mit Żyda geszefciarza. Jego zdaniem Żydzi zawsze mają dużo pieniędzy, gdyż
Dlaczego Orzeszkowa w Glorii victis uczyniła narratorem przyrodę? Zacznij np. tak: Nowela Orzeszkowej powstała już w epoce Młodej Polski, w odpowiedzi na wydarzenia lat 1905-1907. Pisarka jednak celowo powraca do romantycznego etosu walki bohaterów powstania styczniowego z 1863 r. Byli to jedyni bohaterowie, których znała i rozumiała. Bolało ją, że społeczeństwo polskie tak szybko zapomniało o przelanej krwi powstańców. Tym bardziej że byli to często młodzi chłopcy, idealiści, tak jak bohaterowie jej noweli, Marian i Jagmin. Samotna leśna
Omów obraz społeczeństwa polskiego w Potopie. Polska z Potopu to rzeczpospolita szlachecka. Najważniejszą grupą społeczną była wówczas szlachta i to ona została najszerzej opisana i najlepiej scharakteryzowana. Nie pomija jednak również Sienkiewicz magnaterii oraz mieszczan i chłopów (choć ci pojawiają się jako bohater zbiorowy). Magnateria Janusz i Bogusław Radziwiłłowie, Hieronim Radziejowski, Krzysztof Opaliński. Magnaci prowadzą politykę, kierując się jedynie własną korzyścią i prywatnym interesem, wydają kraj na łup Szwedom (sceny
Opisz historię Winicjusza i Ligii, dowodząc, że: miłość jest siłą odmieniającą ludzi. Propozycja pracy: On – młody rzymski patrycjusz, żołnierz walczący wcześniej z Partami, energiczny i porywczy. Był „pięknym i atletycznym młodzieńcem”. Ona – córka władcy Ligów, zakładniczka wychowywana w domu Aulusów, delikatna i wrażliwa. Miała „twarz różową i przezroczą, i świeże usta jakby do pocałunku złożone, i niebieskie jak lazur mórz oczy, i alabastrową białość czoła, i bujność ciemnych włosów [..] ”. Miłość Marka Winicjusza i Ligii jest w powieści Sienkiewicza najważniejszym
Jakie obyczaje rycerskie zostały przedstawione w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza? Ślubowanie – rycerz wybierał damę swojego serca i ślubował jej wierną służbę. Dama ta niekoniecznie musiała w przyszłości zostać jego żoną, zdarzały się przypadki, że rycerz składał ślubowanie przed małżonką swego władcy albo innego ważnego rycerza. Zwyczaj składania ślubów na przełomie XIV i XV wieku nie był jeszcze bardzo powszechny. Najlepszy dowód, że Maćko z Bogdańca traktuje śluby Zbyszka jako młodzieńczy wybryk, fanaberię, której nie
Wymień i krótko scharakteryzuj postacie historyczne występujące w powieści Henryka Sienkiewicza pt. Krzyżacy Król Władysław Jagiełło – wielki książę litewski, po ślubie z Jadwigą król Polski. Przygotował kraj do ostatecznej wojny z zakonem krzyżackim i wspólnie z księciem Witoldem zwyciężył pod Grunwaldem. W powieści przedstawiony jako bogobojny, odpowiedzialny, inteligentny, a nawet przebiegły. Zdarzało się, że unosił się gniewem, zwłaszcza gdy ktoś wytykał mu pogańskie pochodzenie lub brak znajomości obyczajów. Ofiarą właśnie takiego gniewu padł Zbyszko. Królowa
Psychologia miłości. Emma Bovary – romantyczka w oczach realisty. Komentarz Pani Bovary Gustawa Flauberta to jedna z podstawowych powieści realistycznych. Francuski pisarz przedstawił w niej „psychologię duszy” kobiety połowy wieku XIX. I bynajmniej nie jest to obraz pochlebny! Emma to bohaterka opętana romantycznymi ideałami, wystarczająco inteligentna, aby pochłaniać miłosne powieści, zbyt mało wykształcona, aby umieć się od nich zdystansować. Lektura dzieła Flauberta skłania do rozważań na temat: oddziaływania prądów romantycznych, tego, jak na życie
Proza a program pozytywizmu. Inne sformułowania tematu: • Pozytywistyczny program walki o ojczyznę i jego echa w prozie epoki. • Wielkie idee pozytywistów europejskich w publicystyce i literaturze polskiej (scjentyzm, utylitaryzm, ewolucjonizm). • Idee organicyzmu w literaturze i publicystyce pozytywizmu. • Problematyka nowelistyki doby pozytywizmu. Treści podstawowe: Pakiet postulatów pozytywistycznych: scjentyzm, utylitaryzm, ewolucjonizm, organicyzm, praca u podstaw, idea pracy, idea ziemi przeciw idei walki, emancypacja kobiet, równouprawnienie Żydów. Proza i
Czy historia może być nauczycielką życia? Rozważ problem, odnosząc się do przykładów z Lalki Bolesława Prusa. Tezę, że historia uczy życia, można rozumieć na kilka sposobów. Można odnosić ją do słynnych postaci historycznych, dość często korzystających z doświadczeń swych poprzedników, jak wielcy wodzowie epoki napoleońskiej, którzy przed swymi bitwami studiowali starożytną strategię. Można także stosować ją do życia zwykłych śmiertelników, którzy sami przecież zmuszeni są często do konfrontowania swoich przekonań i wartości z rzeczywistością;
Etos romantyka i etos pozytywisty z perspektywy współczesnego odbiorcy. Poglądy na zadania literatury i rolę artysty w dwu wybranych epokach (np. romantyzm, pozytywizm). Mity polskiego romantyzmu – ich kontynuacja, akceptacja i polemika z nimi w utworach E. Orzeszkowej, B. Prusa, S. Żeromskiego i S. Wyspiańskiego. „Każda epoka tęskni za jakimś piękniejszym światem” Johan Huizinga Refleksje młodego czytelnika nad utworami literatury romantycznej i pozytywistycznej. Indywidualizm romantyczny czy utylitaryzm pozytywistyczny, która z tych postaw ukazana w literaturze jest ci bliższa i dlaczego?
Interpretacja porównawcza Do młodych Adama Asnyka i Ody do młodości Adama Mickiewicza. Konteksty Walka romantyków z klasykami oraz epigonów romantyzmu z pozytywistami „Młodzi”, czyli nowatorzy, zwiastuni nowych prądów na ogół źle oceniali „starych”, czyli przedstawicieli mijającej generacji. To, co stworzyli tamci, wydawało im się nieprzystające do nowych czasów, czasem nawet bezwartościowe i przestarzałe. „Starzy” z kolei zaciekle bronili swoich pozycji i wcale nie zamierzali zejść ze sceny (literackiej i kulturowej). W sporze romantyków z klasykami to właśnie oni byli
Konflikt wartości i ideałów między matką a synem w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. W Nad Niemnem ścierają się dwie krańcowo różne postawy: patriotyczna, reprezentowana przez Andrzejową Korczyńską, kosmopolityczna, wyznawana przez jej syna Zygmunta, młodego artystę. Aby zrozumieć istotę konfliktu, musisz wiedzieć, że powieść Nad Niemnem napisana była i dotyczyła czasów, gdy Polska była pod zaborami. Dlatego też problem wierności ojczyźnie jest tu niezwykle ważny. Każda ze stron prezentuje odmienne ideały. Dla matki
Zinterpretuj fragment wypowiedzi pani de Beauséant. Jest to rada, którą niedoświadczony Rastignac otrzymał od swojej protektorki. Im zimniej będziesz obliczał, tym dalej zajdziesz. Uderzaj bez litości, będą się ciebie bali. Bierz mężczyzn i kobiety jedynie za konie pocztowe, choćby miały paść na stacji; dojdziesz w ten sposób do celu. (…) Jeżeli masz prawdziwe uczucie, ukryj je jak skarb; nie pozwól się nigdy domyślić, byłbyś zgubiony. Nie byłbyś już katem, stałbyś
Czas i miejsce w epoce Uwaga! – mamy do czynienia z twórcą kultowym! Sienkiewicz jest jednym z najważniejszych polskich pisarzy – tradycja i sympatia czytelników uczyniły z niego symbol polskiej literatury, patriotyzmu i tradycji. Jego miejsce i czas to Warszawa pozytywizmu, podobnie jak w przypadku Prusa. Z tym że Prus zasiedział się w Warszawie, podczas gdy Sienkiewicz był zachłannym podróżnikiem – odwiedził nawet Afrykę i Amerykę Północną, co wpłynęło na tematykę i kształt jego twórczości. Lata osiemdziesiąte i dziewięćdziesiąte XIX wieku to okres, gdy
Wiedza niezbędna do tematów z Prusa W jakim świecie żył Bolesław Prus? Warszawa, XIX wiek, lata siedemdziesiąte, osiemdziesiąte. Polska nie istnieje jako samodzielny kraj – znajduje się pod zaborami Rosji, Austrii i Prus. W roku 1864 klęską zakończyło się powstanie styczniowe. Młode pokolenie – pozytywiści, do których Prus należy – inaczej, praktyczniej postrzegają swoją misję walki o kraj i miłość ojczyzny. Prus należy do grona pozytywistów warszawskich, publikuje w prasie, znane są jego felietony. To
