Wypracowania z pozytywizmu
Nad Niemnem – powieść realistyczna czy tendencyjna? Zacznij od wprowadzenia Zaznacz różnicę znaczeniową między terminami powieść realistyczna i powieść tendencyjna. Podkreśl, że powieść tendencyjna była formą charakterystyczną dla pierwszej fazy pozytywizmu polskiego, w miarę rozwoju prądu zaś znacznie popularniejsze stały się utwory typowo realistyczne. Nad Niemnem to powieść Elizy Orzeszkowej powstała w okresie pozytywizmu, czyli w czasie, kiedy przed literaturą stawiano konkretne zadania. Pisać dla samego pisania po prostu nie wypadało. Cała literatura realizowała
Napisz list, jaki Rymwid mógłby wysłać przed śmiercią do swojego syna. Jak to napisać? Postaraj się, aby Twój list był nasycony emocjami, nie zawierał jedynie suchych informacji. Celem pracy jest także ukazanie sceny sądu, tak jak to widział Rymwid – w noweli jest to przekazane we wspomnieniach generała. Wstęp Lasy świętokrzyskie, karczma Zagoździe, 1864, noc Synu mój! Kiedym Cię opuszczał, byłeś dla mnie Piotrusiem. Teraz, kiedy czytasz ten list, jesteś
Andrzej Kmicic – charakterystyka bohatera. „Łuna od niego bije”, „Kiedy wszedł, myślałam, że królewicz”, „Już takiego chyba na świecie nie ma” – mówiły o Andrzeju Kmicicu służebne przeznaczonej mu Oleńki Billewiczówny. Pan Andrzej miał płową czuprynę, śniadą cerę, siwe oczy, „twarz orlikowatą i junacką”, mógł podobać się kobietom, zwłaszcza że nie tylko był przystojny, ale również sławny, i niebiedny. Poznajemy go już na początku powieści jako szlachcica i sławnego żołnierza
Autocharakterystyka pana Zagłoby. Do „Potopu” Czytelników! Znacie mnie pewnie, drodzy moi. Jan Zagłoba jestem, szlachcic herbu Wczele, co każdy chyba poznać może po tej dziurze, którą w czole kula rozbójnicka mnie zrobiła. Po prawdzie gruby jestem, ale to z mego umiłowania dobrej strawy wynika. No to sami powiedzcie: „Kiedy w brzuchu pusto, w głowie groch z kapustą”. Dobrze mówię? Bielmo też na oku takie się mnie zrobiło i włos nie taki, jak za młodu. A za
Danusia i Jagienka – charakterystyka porównawcza dwóch bohaterek „Krzyżaków”. Zastanów się, jak scharakteryzować wygląd, zachowanie, usposobienie i cechy charakteru Danusi i Jagienki oraz jak ocenić i porównać bohaterki. Cechy dobrze będzie poprzeć przykładami. Liczy się też Twoja subiektywna ocena: napisz, która z bohaterek wzbudza według ciebie sympatię. Masz prawo nie lubić obu dziewczyn. Najważniejsze, byś umiał poprzeć swoje sądy. Pamiętaj! Nie streszczasz książki ani życiorysów bohaterek, tylko przedstawiasz ich cechy, popierając
„Rzym był panem świata, ale i wrzodem świata”. Twoje refleksje po lekturze Quo vadis. Wstęp Stolica świata, miasto przepychu, miejsce, do którego zgodnie z przysłowiem prowadziły wszystkie drogi. Położone na siedmiu wzgórzach, ogromne, wielonarodowościowe i bardzo zróżnicowane miasto. Rzym dawał wyżywienie drobnym oszustom, całym rzeszom nierobów, wykorzystywaczy i złodziei. A jednocześnie przysparzał trosk rodzinom uczciwych cudzoziemców, którzy naiwnie wierzyli, że w stolicy Imperium życie jest prostsze i o zarobek łatwiej. W Rzymie można było w ciągu jednego dnia zyskać fortunę
Justyna Orzelska – pozytywistka czy romantyczka? Zgromadź argumenty za i przeciw. Na pozór jest typową pozytywistką. Uparta, zdecydowana, wytrwale dąży do celu. Aktywna i energiczna, nie traci długich godzin na rozmyślania o konsekwencjach swoich czynów. Uczucie do Jana nie wytrąca jej z równowagi, tylko dodaje sił. Wierzy, że praca odgrywa ważną rolę w życiu. Po ślubie z Jankiem pragnie zająć się pracą u podstaw – nauczaniem wiejskich dzieci. Jej decyzja
Omów najważniejsze konflikty i spory pomiędzy bohaterami w Nad Niemnem. 1. Konflikt między Benedyktem Korczyńskim a jego synem Witoldem Najbardziej wyeksponowany w powieści. Kończy się pojednaniem i wybuchem miłości, lecz nie można bagatelizować jego znaczenia, choćby ze względu na to, że przewija się on przez cały utwór. Zarazem może sprawiać wrażenie konfliktu pozornego, jeśli weźmie się pod uwagę, że Witold i Benedykt byli w gruncie rzeczy bardzo do siebie podobni,
Pytania Zacytuj najważniejsze myśli oddające istotę stworzonej przez Raskolnikowa teorii o wybitnych jednostkach i odnieś je do samego bohatera. Ludzie dzielą się na „zwykłych” i „niezwykłych”. Zwykli powinni żyć w posłuchu i nie wolno im przekraczać praw. (…) Niezwykli zaś mają prawo do wszelkich zbrodni. Jeżeli takiemu człowiekowi dla ziszczenia jego idei wypadnie stąpać chociażby po trupach, przez krew, to (…) może on wewnętrznie, w zgodzie z sumieniem, zezwolić sobie na pochód przez krew.
Przedstaw najważniejsze postacie Zbrodni i kary Dostojewskiego. Porfiry Pietrowicz – sędzia śledczy (ktoś pomiędzy policjantem a prokuratorem) zajmujący się sprawą morderstwa lichwiarki i jej siostry. Piekielnie inteligentny, znakomity psycholog. Od początku właściwie wie, że to Raskolnikow zabił, wie także, że nie ma szans na znalezienie przeciwko niemu dowodów. Prośbą i groźbą, blefem i przyjacielską rozmową stara się go zmusić do przyznania się do winy. Czy Porfiremu chodzi jednak tylko o dobre wypełnienie urzędowych obowiązków? Chyba
Jego rola w literaturze polskiej Henryk Sienkiewicz jest jednym z polskich laureatów literackiej Nagrody Nobla – oprócz Władysława Reymonta, Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. Do dnia dzisiejszego pozostał niezrównanym mistrzem scen batalistycznych – jego bardzo plastyczny opis bitwy pod Grunwaldem zawarty w Krzyżakach silnie zapada w pamięć i oddziałuje na wyobraźnię, podobnie jak obraz Jana Matejki. Jest twórcą najpopularniejszych powieści w dziejach literatury polskiej. Jego powieść dla dzieci pt. W pustyni i w puszczy, Trylogia i, oczywiście, Krzyżacy – są
Jego rola w literaturze europejskiej Bohaterowie Dostojewskiego miotają się między moralnym upadkiem a najwyższymi uczuciami, szczęściem a nędzą, wiarą a niewiarą. Ciągłe rozdarcie, popadanie ze skrajności w skrajność, poddawanie się władzy potężnych uczuć – bywa określane jako dostojewszczyzna. W swych dziełach Dostojewski realizował model powieści polifonicznej (patrz niżej). Postacie Dostojewskiego muszą z reguły zmagać się z „przeklętymi pytaniami” (z ros. „proklatyje woprosy”). Jest to zbiór niezwykle ważnych problemów moralnych i filozoficznych, wobec których bohaterowie są z reguły bezradni. Te pytania
Jego rola w literaturze polskiej Bolesław Prus w Lalce bardzo dokładnie, ze znawstwem i miłością ukazał Warszawę. Aż trudno uwierzyć, że cierpiał na agorafobię, czyli lęk przed otwartymi przestrzeniami, i na spacery nie wychodził często. Za jedną z jego najważniejszych powieści uznawana jest właśnie Lalka, nazywana powieścią o straconych złudzeniach lub powieścią o trzech pokoleniach idealistów. Lalka jest zgodnie uznawana przez krytyków za najlepszą powieść polskiego dojrzałego realizmu. Początkowo nie spotkała się ona wcale z dobrym przyjęciem –
Emma Bovary – charakterystyka Emma Bovary to piękna i pełna wdzięku kobieta. Jest również egzaltowana i chętnie oddaje się marzeniom o życiu, jakie zna z namiętnie czytanych romansów. Bale, piękne toalety, romantyczni adoratorzy, przepych i komplementy, biżuteria, prezenty, ucieczki i podróże… Bohaterka sądziła, że małżeństwo z zakochanym w niej po uszy lekarzu spełni jej marzenia, ale nie – jeszcze bardziej ją ono frustruje. Emma widzi, że Karol jest flegmatycznym, choć
Izabela Łęcka – charakterystyka Izabela Łęcka, obiekt dramatycznej, wszechogarniającej miłości Stanisława Wokulskiego, stała się (w odbiorze czytelników) modelowym przykładem salonowej lalki o nienagannych manierach i przy zachowaniu pozorów wrażliwości i delikatności – pustki wewnętrznej, naiwności i głupoty. Wychowana w cieplarnianych warunkach panna Izabela często nie zdaje sobie sprawy, jak godne pożałowania są niektóre jej sądy i opinie, np. na temat małżeństwa. Dwudziestopięcioletnia panna Izabela (jak na ówczesne normy już nie
Eugeniusz Rastignac – charakterystyka Eugeniusz Rastignac jest młodzieńcem o ujmującej powierzchowności, który podoba się kobietom. Ma niebieskie oczy, czarne włosy i jasną karnację. Dość szybko zauważa, że uroda potrzebuje odpowiedniej oprawy – czyli eleganckiego ubrania, dlatego zanim wejdzie na salony, inwestuje w elegancki, dobrze uszyty strój. Widzi, że człowiek niechlujny, ubrany niestarannie i o złych manierach w Paryżu ani rusz. Ludzie często oceniają nas po pozorach – jako biednie ubrany
Andrzej Kmicic – charakterystyka Andrzej Kmicic to jeden z najsympatyczniejszych, obok Zagłoby i Wołodyjowskiego, bohaterów Trylogii. Nie jest to bohater, który ma szczególnie bogate życie duchowe, lecz na pewno ma ciekawe przygody. Jego koleje losu przypominają trochę dzieje Jacka Soplicy – jak bohater Pana Tadeusza jest śmiertelnie zakochany, lecz los rozdziela go z ukochaną. Prawdę mówiąc, Kmicic traci Oleńkę przez własną głupotę i wandalizm, a Jacek z przyczyn niezależnych od
Na podstawie znajomości powieści Fiodora Dostojewskiego i lektury fragmentu omów motywy, które popchnęły Rodiona Raskolnikowa do zbrodni. Co się zaś tyczy mego podziału ludzi na zwykłych i niezwykłych, zgadzam się, że jest on trochę dowolny, ale ja przecież nie obstaję przy ścisłych liczbach. Wierzę tylko w swoją myśl zasadniczą. Polega ona na tym, że ludzie podług prawa przyrody dzielą się ogólnie na dwie klasy: na klasę ludzi niższych, będących, że tak powiem, materiałem, który służy wyłącznie
Na postawie zacytowanego fragmentu i znajomości lektury stwórz charakterystykę Kmicica. Określ, jaki to typ bohatera. „My, Jan Kazimierz, król polski, wielki książę litewski, mazowiecki, pruski, etc., etc., etc. W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, amen. Jako złych ludzi szpetne przeciw majestatowi i ojczyźnie występki, zanim przed sądem niebieskim staną, już w życiu doczesnym mają otrzymać karę, tak równie słusznym jest, ażeby cnota nie zostawała bez nagrody, która cnocie samej blasku chwały, a potomnym zachęty do
Omów sposób literackiego kreowania bohatera w poniższym fragmencie noweli Elizy Orzeszkowej Gloria victis. Wodzem ich był człowiek świętego imienia, które brzmiało: Romuald Traugutt. Pytasz, dlaczego świętym jest to imię? Albowiem według przykazania Pana opuścił on żonę i dzieci, dostatek i spokój, wszystko, co pieści, wszystko, co raduje i jest życia puentą, czarem, skarbem, szczęściem, a wziąwszy na ramiona krzyż narodu swego poszedł za idącym ziemią tą słupem ognistym i w nim zgorzał. Nie tutaj zgorzał.
