Wypracowania z literatury XX wieku
Jakie kryteria powinien spełniać utwór, który można określić mianem arcydzieła? Odpowiedz, przytaczając przykłady tekstów będących – Twoim zdaniem – arcydziełami. Jak zacząć? Przykład I Podobno jednym z zadań szkoły jest zapoznanie ucznia z arcydziełami literatury polskiej czy obcej. Rzeczywiście, polskie szkoły wypełniają to zadanie znakomicie. Wielu z nas zapamięta do końca życia cytaty z „Hamleta” czy „Dziadów”, nie wiedząc najważniejszego – po co? Wałkowane wielkie dzieła tracą swoją wymowę, sens, piękno; wydają się sztuczne
Godność jako jedna z kluczowych ludzkich wartości. Analizując i interpretując fragment utworu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem, odpowiedz na pytanie, dlaczego według Marka Edelmana należy nie dać się wepchnąć na beczkę? – Moje dziecko – mówi – musisz to wreszcie zrozumieć: ci ludzie szli spokojnie i godnie. To jest straszna rzecz, kiedy się idzie tak spokojnie na śmierć. To jest znacznie trudniejsze od strzelania. Przecież o wiele łatwiej się umiera strzelając. O wiele
Na podstawie podanego fragmentu omów znaczenie lektury dla mieszkańców innego świata z powieści Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. 1. „Tak myślę, Natalio Lwowna – powiedziałem wreszcie, sądząc, że jej to sprawi przyjemność – i pani zapewne lubiła kiedyś tańczyć”. „Och, nie – odparła żywo – nie tańczyłam nigdy w życiu. Ale siedzę już pięć lat w obozie i ciągle jeszcze nie umiem się opanować, gdy widzę, że to wszystko już było, to samo, przed laty… Że mieszkamy
Wizja szklanych domów i jej zderzenie z rzeczywistością. Omów ten problem na podstawie podanego fragmentu i znajomości lektury. – (…) Bo te domy komponują artyści. Wielcy artyści. Dzisiaj są ich tam już setki. I powiem ci, nie są to nudziarze, snoby, żebraki, produkujące bzdury i głupstwa, śmieszne cudactwa i małpiarstwa dla znudzonych sobą i nimi bogaczów, lecz ludzie mądrzy, pożyteczni, twórcy świadomi i natchnieni, wypracowujący przedmioty ozdobne, piękne a użyteczne, liczne, wielorakie, genialne, a godne jak najszerszego rozmnożenia – dla
Opierając się na znajomości całego utworu, zaprezentuj Mistrza i Małgorzatę jako powieść o walce dobra i zła. Po schodach płynął na górę potok gości. Małgorzata nie mogła już widzieć, co się dzieje w kordegardzie. Machinalnie podnosiła i opuszczała rękę, monotonnie uśmiechała się do gości. Na podeście panował już zgiełk, z opuszczonych przez Małgorzatę sal balowych jak szum morza napływała muzyka. – A to ciekawa postać. – Korowiow nie szeptał już, mówił głośno, wiedząc, że wśród zgiełku wielu głosów
Zinterpretuj wiersze Tetmajera Evviva l’arte! i Różewicza Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zwróć szczególną uwagę na stosunek do tradycji poetyckiej (w tym tradycji młodopolskiej) wyrażony w wierszu Tadeusza Różewicza. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy nędzny filistrów naród!
Na ile człowiek zdolny jest samodzielnie kierować swoim losem? Co sądzisz o tezach zawartych w wierszu Cypriana Kamila Norwida Fatum i w przytoczonym fragmencie Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa? Uzasadnij swoją wypowiedź. Cyprian Kamil Norwid Fatum I Jak dziki zwierz przyszło Nieszczęście do człowieka I zatopiło weń fatalne oczy… – Czeka – – Czy, człowiek, zboczy? II Lecz on odejrzał mu, jak gdy artysta Mierzy swojego kształt modelu; I spostrzegło,
Dokonaj interpretacji wiersza Tadeusza Różewicza pt. Bez. Skomentuj, jak została tam ukazana relacja człowiek – Bóg. Tadeusz Różewicz Bez największym wydarzeniem w życiu człowieka są narodziny i śmierć Boga ojcze Ojcze nasz czemu jak zły ojciec nocą bez znaku bez śladu bez słowa czemuś mnie opuścił czemu ja opuściłem Ciebie życie bez boga jest możliwe życie bez boga jest niemożliwe przecież jako dziecko karmiłem się Tobą jadłem ciało piłem krew może
Dokonaj interpretacji wiersza Tadeusza Różewicza Unde malum? Komentarz Dokładnie przeczytaj temat i tekst źródłowy. Masz odnaleźć refleksje Różewicza na temat zła – te, które zawarł w przytoczonym utworze, ale także w odniesieniu do innych znanych Ci utworów. Temat sprawdzi zatem i wypunktuje Twoją znajomość poezji Różewicza. Jeśli zupełnie nie pamiętasz poezji tego autora – lepiej zainteresuj się drugim tematem. Jeśli jesteś skazany na ten temat – przeanalizuj dokładnie utwór Unde malum? – oczywiście pod kątem
Żołnierz i cywil – bohaterowie powstania warszawskiego. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej fragmentu Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego i wiersza Antoniego Słonimskiego Mogiła nieznanego mieszkańca Warszawy. Komentarz Literatura tworzy, ale też burzy stereotypy myślowe. W polskiej świadomości powstanie warszawskie kojarzy się przede wszystkim z bohaterskimi młodymi akowcami, którzy oddawali życie za ojczyznę (samo to sformułowanie jest stereotypowe!). Zwróć uwagę, że i w wierszu Słonimskiego, i w utworze Białoszewskiego, uwaga pisarzy wcale nie skupia się na walczących powstańcach. Miron
Obraz współczesnego społeczeństwa w dramacie Friedricha Dürrenmatta Wizyta starszej pani . Dokonaj analizy i interpretacji podanego fragmentu, zwracając uwagę na sposób kreowania świata przedstawionego i przesłanie dramatu. Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani AKT I Fragment I KLARA ZACHANASSIAN Na tym głazie całowaliśmy się. Przeszło czterdzieści lat temu. Kochaliśmy się pod tymi krzakami, pod tym bukiem wśród muchomorów, na mchu. Miałam siedemnaście lat, a ty nie skończyłeś jeszcze dwudziestu. Potem ożeniłeś się z Matyldą Blumhard,
Zinterpretuj fragment powieści Stefana Żeromskiego Przedwiośnie opisujący taniec, zwracając szczególną uwagę na emocje i uczucia bohaterów, które on wyraża. Stefan Żeromski, Przedwiośnie (fragment) – Karusia! Dziecinko! Musisz nam zatańczyć, kochanko! Ukrainko najdroższa! Musisz! Na pamiątkę tej złotej Ukrainy… Nie macie państwo pojęcia – tłumaczył stojącym dookoła – co to za cudo, gdy ona tańczy. Karolino! Musisz! – Panno Karolino! Karolino! Panno Karusiu! – wołano tłumem. Sama ciotka Wielosławska zbliżyła się i dawała znać
Porównaj nastrój i emocje dominujące w wierszu Adama Mickiewicza Niepewność i Władysława Broniewskiego Ze złości. Adam Mickiewicz Niepewność Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę, Nie tracę zmysłów, kiedy cię zobaczę; Jednakże gdy cię długo nie oglądam, Czegoś mi braknie, kogoś widzieć żądam; I tęskniąc sobie zadaję pytanie: Czy to jest przyjaźń? czy to jest kochanie? Gdy z oczu znikniesz, nie mogę ni razu W myśli twojego odnowić obrazu. Jednakże nieraz czuję mimo
Motywy biblijne w Mistrzu i Małgorzacie Bułhakowa. Zinterpretuj załączone fragmenty powieści, zwracając uwagę na ich ukształtowanie językowe oraz sposób kreowania postaci. Określ związek wydarzeń planu biblijnego z przesłaniem całego utworu Bułhakowa. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata W białym płaszczu z podbiciem koloru krwawnika posuwistym krokiem kawalerzysty wczesnym rankiem czternastego dnia wiosennego miesiąca nisan pod krytą kolumnadę łączącą oba skrzydła pałacu Heroda Wielkiego wyszedł prokurator Judei Poncjusz Piłat. (…) – Wprowadźcie oskarżonego. Natychmiast dwóch legionistów
Na podstawie fragmentów III aktu Wesela Stanisława Wyspiańskiego i Ojczyzny chochołów Kazimierza Wierzyńskiego wskaż, jakie wady i słabości społeczeństwa polskiego dostrzegają ci twórcy. Bazując na fragmentach tych dzieł i własnej wiedzy, zastanów się, jaką rolę w naszej kulturze i tych właśnie utworach odgrywają chochoł i chocholi taniec. Stanisław Wyspiański, Wesele, akt III, scena 37 (fragment) (A zaklęte słomiane straszydło, ująwszy w niezgrabne racie podane przez drużbę patyki – poczyna sobie jak grajek-skrzypak – i – słyszeć się daje
Stanisław Wokulski i Tomasz Judym są określani mianem wielkich idealistów i spadkobierców romantycznych idei. Na ile pasują do nich te określenia? Na podstawie podanych fragmentów tekstu oraz znajomości „Lalki” i „Ludzi bezdomnych” porównaj ich drogi życiowe, osobowość, cele i marzenia oraz drogi do ich realizacji. Bolesław Prus, Lalka, Ochocki o Wokulskim – Poznać go łatwo. Był to jednym słowem człowiek o szerokiej duszy (…). – Widzi pan – rzekł – ludzie o małej duszy dbają tylko o swoje
Jak “rozmawiają” ze sobą teksty z różnych epok? Formułując wypowiedź na temat sposobów wykorzystywania tradycji literackiej, przedstaw swoje wnioski z analizy i interpretacji fragmentów opisów dwóch słynnych lekcji polskiego – z Ferdydurke Witolda Gombrowicza i Kartoteki rozrzuconej Tadeusza Różewicza. Witold Gombrowicz, Ferdydurke W tym miejscu wykładu jeden z uczniów zakręcił się nerwowo i zajęczał: – Ale kiedy ja się wcale nie zachwycam! Wcale się nie zachwycam! Nie zajmuje mnie! Nie
Problematyka polityczna w literaturze dwudziestolecia międzywojennego i sposoby jej prezentacji. Omów zagadnienie na podstawie interpretacji końcowej sceny Przedwiośnia Stefana Żeromskiego i Pogrzebu prezydenta Narutowicza Juliana Tuwima. I. Był pierwszy dzień przedwiośnia. Powiał wiatr południowy i w płynne błoto zamienił stosy śniegu uzgarniane wzdłuż chodników. We włosy i w usteczka, w nozdrza, w policzki i w uszy dzieci spieszących do szkółek wiał ów wiatr suchy, odmienny. Tysiące wróbli ćwierkały radośnie, do upadłego, hardo i nieustępliwie na gzemsach odrapanych murów, na załamaniach rynien
Literatura opisywała różne heroizmy – pokaż to na kilku przykładach. Komentarz: Temat łatwy, żeby nie powiedzieć, że bardzo. Trudne będzie za to uniknięcie patosu i banału. Możliwości ujęcia tematu uzależnione są tylko od wybranych przez Ciebie postaci. Nie musisz zajmować żadnego stanowiska, Twoim zadaniem jest właściwie jedynie przypomnienie wydarzeń wymagających hartu ducha. Strategie realizacji tematu: Możliwość I: Pewnie, że najlepiej jest zacząć od początku – czyli od Prometeusza. Nie musisz nawet
Jacek Soplica i Andrzej Kmicic – porównaj obu bohaterów. Szczególną uwagę zwróć na działalność patriotyczną, która stała się podstawą do ich rehabilitacji. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz Cała pomni okolica, Co tu zbroił nieboszczyk – pan Jacek Soplica; Ale kiedy o grzechach jego wszyscy wiecie, Czas i zasługi jego ogłosić na świecie. Obecni tu są naszych wojsk generałowie, Od których usłyszałem wszystko, co wam mówię. Ten Jacek nie był umarł (jak głoszono) w Rzymie, Tylko odmienił
