Wypracowania z literatury XX wieku
Jej rola w literaturze polskiej Literacka Nagroda Nobla dała Szymborskiej miano pierwszej damy poezji polskiej. Akademia Szwedzka 3 października 1996 r. przyznała Wisławie Szymborskiej literacką Nagrodę Nobla. W uzasadnieniu tej decyzji napisano, że nagrodzono „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala wydobyć historyczny i biologiczny kontekst fragmentów ludzkiej rzeczywistości”. Twórczość Szymborskiej charakteryzują przewrotność, dystans do spraw, o których mowa w wierszu, ironia, zaduma i refleksja nad życiem i śmiercią. Poetka prowadzi pewnego rodzaju dialog z czytelnikiem, historią i tradycją. Sygnalizuje ważne
Cechy twórczości Zbigniew Herbert wypracował własny, łatwo rozpoznawalny język poetycki, który jest połączeniem awangardowej oszczędności słowa z wysoką problematyką moralną i filozoficzną, a także metafizyczną i egzystencjalną. Twórczość Herberta wiąże się także z konfliktami II połowy XX (np. totalitaryzmem) wieku oraz z historycznymi i cywilizacyjnymi przemianami świata. Aby przedstawić problemy współczesnego świata – np. człowieka wobec zła, zniewolenia, upokorzenia i prób odebrania mu godności. Przykładami takich utworów mogą być Do Marka Aurelego i Pan Cogito o postawie wyprostowanej –
Cechy twórczości Katastrofizm Skomplikowana metaforyka Kontekst historyczny – II woja światowa Dylematy moralne Wizjonerstwo Doskonałość języka poetyckiego Osadzenie w tradycji romantycznej Symbolizm Filozoficzna refleksja na temat życia, śmierci, miłości Nurty, pojęcia Apokalipsa spełniona Pokolenie Kolumbów Katastrofizm Możliwe tematy Katastrofizm w poezji Baczyńskiego Tradycja romantyczna w twórczości Baczyńskiego W jaki sposób Baczyński przedstawia miłość do żony? Zanalizuj środki stylistyczne w wierszu Biała magia. Tragedia pokolenia Kolumbów w oczach Baczyńskiego. Analiza i interpretacja wiersza Pokolenie. Co wtedy pisać? Katastrofizm
Cechy twórczości Radość życia, witalizm Neologizmy (cykl Słopiewnie) Krytyka mieszczaństwa Satyra Nurty, pojęcia Skamander Witalizm Neologizmy Groteska Antyprogramowość Możliwe tematy Krytyka mieszczaństwa Polemika z tradycją romantyczną Rola neologizmów w twórczości Tuwima Groteska i satyra w literaturze XX-lecia międzywojennego Co wtedy pisać? Bal w Operze to groteskowa wizja Polski i Polaków żywiących się kłamstwem i ideologiczną propagandą („ideolo”), kończący się katastrofą. Tuwim drwi z mieszczańskiego stylu życia, określając go jako „ciemne konanie”. Poeta kolekcjonował słowa, były one jego niezwykłą
Bolesław Leśmian Epoka – debiut młodopolski, twórczość dojrzała w dobie dwudziestolecia międzywojennego. Miejsca – Hrubieszów Nurty – Leśmian jest poeta indywidualistą, trudno przypisać go do określonego nurtu. Poezja którą tworzy wyrasta z symbolizmu młodopolskiego , ale tworzy własną leśmianowską odmianę. Miejsce w polskiej literaturze – istotne. To miejsce poety oryginalnego, który stworzył własny świat i język poetycki. Jedna z najważniejszych postaci poetyckich międzywojnia. To trzeba wiedzieć, tego szukaj w
Pytania Kto to jest Pan Cogito? Pan Cogito to tytuł tomu poetyckiego wydanego w roku 1974, a równocześnie imię głównego bohatera większości zawartych w nim wierszy. Jak również wierszy późniejszych – postać Pana Cogito nie opuści już bowiem poezji Herberta, pojawi się on w Raporcie z oblężonego miasta, Rovigo, Epilogu burzy. Kim jest Pan Cogito? Wychowany został w naszej kulturze środkowoeuropejskiej i śródziemnomorskiej. Jest człowiekiem dojrzałym, trochę staroświeckim. Pojawia się w różnych epokach i w różnych miejscach: jest mieszkańcem
Wypisz w punktach charakterystyczne cechy poezji Szymborskiej. Maksymalna zwięzłość, oszczędność wypowiedzi. „Wstyd uczuć” – subtelne operowanie emocjami. Przywoływanie zjawisk pozornie banalnych, jednostkowych i nieważnych jako punktu wyjścia do głębokich refleksji. Operowanie paradoksami i pozornymi paradoksami. Fascynacja ewolucją i przyrodą, skłonność do odnajdywania w człowieku cech prymitywnych, naturalnych – „małpich”. Niechęć do historii, sceptycyzm wobec ludzkich dokonań. Niechęć do dopowiedzeń, upodobanie do „niedomkniętej” kompozycji utworów. Upodobanie do filozofii antycznej – Heraklit, eleaci. Częste odwołania do
Tadeusz Różewicz to twórca, który zapoczątkował nowy typ poezji. Jakie są jej cechy? Sporządź krótką notatkę. Tadeusz Różewicz stworzył nową, własną formę wiersza, która na stałe zadomowiła się w naszym piśmiennictwie. Formalne cechy poezji Różewicza: upodobnienie wiersza do prozy, potoczny, kolokwialny język; oszczędność, lapidarność – dużo znaczeń, mało słów; niemal zupełny brak metafor; wiersz najczęściej kończy zwięzły sąd, refleksja lub informacja o odczuciu poety, ale nigdy nie bezpośrednio wyrażona ocena. Wiersze Różewicza
Wymień utwory, które uważasz za wyraz klasycyzmu poety. Wskaż w nich cechy klasyczne. Przedśpiew – wiersz, w którym poeta deklaruje zainteresowanie filozofią antyku, utwór, który zapoczątkowuje nurt klasyczny w twórczości poety. Pochwała życia, natury, maksyma „nic co ludzkie nie jest mi obce” – to bezdyskusyjne znaki klasycyzmu. Harmonia – kluczowe dla antyku i klasyków pojęcie zamieszczone tu zostało w tytule. Poza tym jest istotą twórczości poety. Staff zastanawia się nad upływem czasu – tak naturalnym,
Pytania Wyjaśnij genezę pojęcia „poezja rupieci” i zaprezentuj dwa wybrane wiersze z tego nurtu poetyckiego. Autorem tego osobliwego pojęcia jest historyk i krytyk literacki Artur Sandauer. Określił w ten sposób wczesną twórczość Białoszewskiego, zanurzoną w kulturze nieoficjalnej, ludycznej, podmiejskiej. Rzeczy jak najmniej poetyckie: stare graty, rupiecie, jarmarczny kicz, zwyczajne przedmioty stały się w tych utworach przedmiotem poetyckiego opisu. Oto przykłady tekstów: Rozprawa o stolikowych baranach – to bałwochwalczy hymn dedykowany jarmarcznemu barankowi. Można go kupić w odpustowej
Pytania Jaki rodzaj twórczości – poza poezją – uprawiał Czesław Miłosz? Podaj przykłady. Twórczość Miłosza jest niezwykle bogata i różnorodna także pod względem formy. Obok poezji ważne miejsce zajmują w niej: eseje: Zniewolony umysł, Prawa i obowiązki, Rodzinna Europa, Ziemia Ulro, Człowiek wśród skorpionów, Widzenia nad zatoką San Francisco prace dydaktyczne m.in. Historia literatury polskiej powieści: Dolina Issy, Zdobycie władzy (napisana w języku francuskim) tłumaczenia: najważniejsze to Ziemia jałowa Thomasa Stearnsa Eliota, fragmenty Biblii
„Już dawno dowiedziono, że bardziej niżeli chleba, poezji trzeba w czasach, gdy wcale jej nie trzeba” ( Leopold Staff). Żart. Absurd. Myśl głęboko słuszna. Twój sąd na ten temat. Pamiętaj i wskaż wartość poezji: ocalającą wartość (Czesław Miłosz, W Warszawie) odrealniającą straszny świat apokalipsy (poezja „Kolumbów”) utrwalającą dni grozy (poezja czasów wojny) tyrtejską (wojenną, powstaniową) walczącą o uczucia i wrażliwość w świecie odchodzącym od wartości humanistycznych (Wisława Szymborska, Małgorzata Hillar, Czesław
Praca domowa Co w wierszu Miłosza jest nawiązaniem do biblijnych wyobrażeń końca świata? W odpowiedzi posłuż się cytatami. Do biblijnych wyobrażeń końca świata nawiązują motywy archaniołów i ich trąb, znaków, błyskawic i gromów: A którzy czekali błyskawic i gromów, Są zawiedzeni. A którzy czekali znaków i archanielskich trąb, Nie wierzą, że staje się już. Nawiązaniem do Biblii jest też stylizacja biblijna: występują nie tylko motywy biblijne, ale i charakterystyczna dla Biblii konstrukcja: „ a którzy” i powtórzenia, paralelizm składniowy. Wykaż,
Współcześni poeci moralnej perswazji. O kogo chodzi? O bardzo różnych twórców polskich II połowy XX wieku, którzy w bardzo różnej formie podejmowali tematykę etyczną. Na ogół przeciwstawiali się pustce moralnej PRL-u. Klasyk Herbert, sceptyczna Szymborska, moralista Miłosz, poeci Nowej Fali i wbrew wszystkiemu pogodny ksiądz Jan Twardowski – oto twórcy, których proponuję wymienić przy omawianiu tematu. Schemat pracy Jak zacząć wypracowanie 1. Moralność u schyłku XX wieku, po epoce pieców, po hitlerowskim
Po wydaniu opowiadań oświęcimskich zaczęła się nagonka na Tadeusza Borowskiego. Utożsamiano bohatera tych opowiadań, Tadka, z autorem. Zgadzało się wiele szczegółów biograficznych: imię, rodzaj studiów, zainteresowania, adres, praca. To wszystko sprawiało, że między Tadeuszem Borowskim a vorarbeiterem Tadkiem stawiano znak równości, a autora nazywano nihilista, degeneratem, zwyrodnialcem, człowiekiem bez moralności. Tymczasem ze świadectw więźniów obozu wiemy, że Tadeusz Borowski był solidarny z innymi więźniami, pomagał im, martwił się o ich
Postacie bohatera Innego świata i vorarbeitera Tadka, bohatera opowiadań oświęcimskich Tadeusza Borowskiego, często są zestawiane. Jednak o ile w obu przypadkach mamy do czynienia z narracją pierwszoosobową, bohatera-narratora możemy utożsamiać z autorem powieści, zaś w przypadku opowiadań Borowskiego nie mamy do tego prawa. Utożsamienie Tadka z Tadeuszem Borowskim krzywdziło i raniło autora, było przyczyną jego kłopotów zawodowych i osobistych. Zauważmy, jak różne są postawy Tadka i Gustawa! Tadek to człowiek
Kwestionariusz osobowy: Imię i nazwisko: Bernard Rieux Wiek: 35 lat Pochodzenie: robotnicze Zawód: lekarz Stan cywilny: żonaty; jego trzydziestoletnia żona, chora od roku, 17 kwietnia wyjechała do sanatorium w górach Miejsce zamieszkania: Oran Wygląd: Średniego wzrostu. Mocne ramiona. Twarz niemal kwadratowa. Oczy ciemne i lojalne, ale szczęki wystające. Duży i regularny nos. Czarne włosy obcięte bardzo krótko. Usta łukowate, wargi pełne i niemal zawsze zaciśnięte. Wygląda trochę na sycylijskiego chłopa ze swoją opaloną skórą, czarnym
Jak rozumiesz przesłanie wiersza Leopolda Staffa pt. Odys? Leopold Staff Odys Niech cię nie niepokoją Cierpienia twe i błędy. Wszędy są drogi proste, Lecz i manowce są wszędy. O to chodzi jedynie, By naprzód wciąż iść śmiało, Bo zawsze się dochodzi Gdzie indziej, niż się chciało. Zostanie kamień z napisem: Tu leży taki a taki. Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki. Odyseusz, wśród Rzymian zwany Ulissesem, jest w naszej świadomości i kulturze
Literatura przedstawia różne koncepcje ludzkiego życia. Czy któraś z nich jest Ci szczególnie bliska? Odpowiedz, odwołując się do wybranych przykładów. Komentarz Nie daj się ponieść emocjom. Nie jest to wcale sprzyjający moment, byś mógł w końcu ponarzekać, wyrzucić z siebie całą gorycz istnienia, przekonać wszystkich, że życie jest okropne. Jeśli na pewno tego właśnie chcesz – postaraj się o bardziej finezyjną, zawoalowaną formę. Nie warto chaotycznie wyliczać, do czego wszyscy poeci i filozofowie porównali żywot
Czy literatura może nam pomóc w odpowiedzi na pytanie o naturę człowieka? Komentarz Materiał literacki jest bardzo bogaty – ze znalezieniem przykładu nie powinno być więc problemu. Najważniejszą sprawą jest jego dobór, znalezienie jakiegoś klucza. Zastanów się, czy chcesz zaprezentować człowieka jako istotę prawie równą Bogu/ bogom, istotę o dwoistej naturze, aktora na scenie teatru życia, niewolnika własnych namiętności, igraszkę w rękach losu – to tylko kilka przykładów. Możesz wybrać jedną możliwość, która jest
