WYPRACOWANIA i PRACE DOMOWE Z LEKTUR
Cierpienia młodego Wertera są powieścią epistolarną, to znaczy napisaną w formie listów. Ich adresatem jest przyjaciel bohatera, Wilhelm. W czasach Goethego i Schillera ten model literatury nie był niczym nowym ani oryginalnym. Powieść epistolarna zaistniała już w oświeceniu, można by tu przypomnieć chociażby słynną książkę Jana Jakuba Rousseau Nowa Heloiza. Dzieło Goethego nie spełnia jednak do końca wymogów klasycznej epistolografii, która narzucała autorowi pewien rygor i dyscyplinę. W listach bohatera o
Jan Kochanowski stworzył polską tragedię w większości utrzymując zasady ustalone przez twórców antycznych. Jest to naturalne w przypadku twórców odrodzenia – wskrzeszających dorobek starożytności. Ale Kochanowski nieco zmodyfikował schematy – dodał kilka elementów, których antyczni nie praktykowali. Zachował: temat mitologiczny – wojny trojańskiej, popularny wśród twórców antycznych; obecność chóru; podział na epizody i komentarze chóru; liczbę trzech osób na scenie; zasadę odpowiedniości stylu wypowiedzi do pozycji ważności postaci (decorum); zasadę
Dedal czy Ikar? Która postawa jest ci bliższa? Rozważ na wybranych przykładach. Możesz pisać rozprawkę: klasyczną, opartą na schemacie teza, argumenty, wnioski – podkreślenie wybranej tezy lub którąś z bardziej „ambitnych”: pytanie, przemiennie argumenty i kontrargumenty, obranie tezy lub: hipoteza, argumenty i kontrargumenty, na końcu zaś znalezienie satysfakcjonującej odpowiedzi. szkolny esej: pozwoli Ci on (zupełnie jak Ikarowi) rozwinąć skrzydła. Nie stwórz jednak chaotycznej wyliczanki i uważaj, by Twoja próba eseju
Na czym polega oryginalność satyry Żona modna Ignacego Krasickiego? Ignacy Krasicki w satyrze Żona modna potrafił znakomicie zachować umiar – nakreślił bardzo słodki, a jednocześnie niezwykle okrutny obraz kobiecej próżności, głupoty, egoizmu i tyranii. Krasicki przekazuje właściwie obrazek, scenę z życia codziennego, nie siląc się na karykaturę czy malownicze efekty. Przedstawia wszystko tak po prostu, a przez wydźwięk problemu jest jeszcze mocniejszy – bo tak jest i nic na to nie można zaradzić. Nieszczęsny małżonek
Jakie podobieństwa i różnice możesz odnaleźć w Panu Tadeuszu i Iliadzie? Podobieństwa: Pan Tadeusz rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła. Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (trzynastozgłoskowiec), Homer pisał heksametrem. Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu i siedzących przy nim biesiadników, serwisu z porcelany itd. Przykładem z Iliady jest opis tarczy
Interpretacja wiersza Zbigniewa Herberta Domysły na temat Barabasza. Herbert przywołuje zdarzenie z dziejów Chrystusa: moment przed wyrokiem wydanym przez Piłata, chwilę podjęcia decyzji przez rozkrzyczany tłum. Tłum, korzystając z obyczaju Paschy, mógł uwolnić jednego ze skazańców. Wybrano Barabasza, a skazano Chrystusa. Herbert rozmyśla nad dalszym losem – nie Chrystusa, nie tłumu i nie Piłata, lecz właśnie Barabasza. W literaturze często przywoływano moment spotkania Piłata i Chrystusa, sąd, wyrok, umywanie rąk; niezwykle pięknie przedstawił ów motyw
Odwołując się do Chłopów Reymonta i utworów Żeromskiego, wyjaśnij pojęcie naturalizmu. Naturalizm to prąd literacki, który pojawił się w drugiej połowie XIX w. Jego prekursorem był francuski pisarz Emil Zola, który główne założenia kierunku przedstawił w teoretycznym szkicu Powieść eksperymentalna. Przypomnijmy najważniejsze: pisarz powinien być chłodnym, beznamiętnym obserwatorem życia i tropicielem prawdy (jak naukowiec). Przy opisywaniu rzeczywistości ma rezygnować z fikcji i wykazywać drobiazgową, niemal fotograficzną precyzję w ukazywaniu szczegółów. Nie może przemilczać ciemnych, brutalnych stron
Lalka Bolesława Prusa jako powieść metafizyczna Największe dzieło realistyczne, nowatorska jak na XIX wiek proza, powieść – zwierciadło ówczesnej Warszawy ma być jeszcze metafizyczna? Owszem, istnieje taka interpretacja. Trochę gryzie się z faktem, że przecież realizm, praktycyzm, pozytywizm – a przecież metafizyka była raczej domeną romantyzmu. To sfera tematów dotyczących spraw niezbadanych, życia i śmierci, zaświatów, zjawisk niewyjaśnionych, umotywowanych co najwyżej wyobraźnią, intuicją, przeczuciem. Metafizyka stawia pytanie o sens istnienia
Interpretacja porównawcza wierszy Adama Asnyka i Kazimierza Przerwy-Tetmajera zatytułowanych – Morskie Oko. Adam Asnyk Morskie Oko (fragmenty) Ponad płaszczami borów, ściśnięte zaporą Ścian olbrzymich, co w kolo ze sobą się zwarty, Ciemne wody rozlewa posępne jezioro, Odzwierciedlając w tonie głazów świat zamarły, Stoczone z szczytów bryly, mchu pokryte korą, Po brzegach rumowisko swoje rozpostarty; Na nim pogięte, krzywe kosodrzewu karty Gdzieniegdzie nagą pustkę w wianki swe ubiorą. Granitowe opoki, wyniesione
Interpretacja porównawcza utworów Adama Asnyka Jednego serca! Tak mało, tak mało… i Kazimierza Przerwy-Tetmajera Lubię, kiedy kobieta… Adam Asnyk *** (Jednego serca! Tak mało, tak mało…) Jednego serca! Tak mało, tak mało, Jednego serca trzeba mi na ziemi! Co by przy moim miłością zadrżało, A byłbym cichym pomiędzy cichemi. Jednych ust trzeba! Skąd bym wieczność całą Pił napój szczęścia ustami mojemi, I oczu dwoje, gdzie bym patrzał śmiało, Widząc się
Kostium mitologiczny („Odprawa posłów greckich”) i kostium historyczny („Konrad Wallenrod”) jako dwa sposoby mówienia o Polsce i Polakach. Odprawa posłów greckich Podtekst ukazanych zdarzeń Dramat Jana Kochanowskiego przywołuje zdarzenia z czasów antycznych – ukazuje jeden z epizodów mitu trojańskiego, wielokrotnie wykorzystywany przez literatów i przeróżnie interpretowany. Królewicz trojański Parys porwał Helenę – żonę władcy greckiego Menelaosa. Nic dziwnego, że Grecy żądają, by Helena wróciła do kraju. Prywatna sprawa będzie przyczyną wojny, która zrówna
Jakich bohaterów możemy nazwać bohaterami faustowskimi? Przywołaj znane Ci lektury; możesz także skorzystać ze „Słownika mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego. Bohater faustowski We wstępie Definicja faustyzmu. Termin pochodzi od nazwiska głównego bohatera dzieła – półlegendarnego uczonego, starego profesora Fausta. Faustyzm to odwieczna chęć człowieka, aby być wiecznie młodym i pełnym sił, protest przeciwko przemijaniu oraz chęć zgłębienia tajników wiedzy dotyczącej życia i śmierci, chęć zgłębiania coraz to nowych obszarów, nawet tych,
Wskaż podobieństwa i różnice między Faustem a typowym bohaterem romantycznym. Podobieństwa Faust, podobnie jak bohaterowie romantyczni, jest wielką indywidualnością, wybitną jednostką. Nie jest zwykłym zjadaczem chleba. Metamorfoza – to charakterystyczna cecha bohatera romantycznego. W II części dramatu Faust przechodzi wielką przemianę duchową: pragnie szczęścia ludzkości, na kawałku ziemi wydartej morzu pragnie stworzyć państwo, w którym wszyscy ludzie będą szczęśliwi. Upersonifikowana Troska odbiera mu wzrok i zaczynają go nękać dokuczliwe choroby. Jest szczęśliwy,
Udowodnij, że Faust jest dziełem o przesłaniu uniwersalnym. Uniwersalna wymowa Fausta Już zakład między Bogiem a szatanem (Prolog w niebie) sugeruje, że dzieło to ma wymowę ponadczasową; jego tematem będzie kondycja człowieka, jego odwieczne tęsknoty i marzenia. Bóg w czasie rozmowy z szatanem wypowiada ważne słowa dotyczące natury człowieka. Przyznaje mu prawo do popełniania błędów, pod warunkiem jednak, że jest aktywny, rozwija się, szuka nowych rozwiązań i możliwości. Te słowa brzmią: „Dopóki błądzi, dąży człowiek”.
Dobro i zło – wyjaśnij, jakie jest ich pochodzenie i miejsce w konstrukcji świata według mitologii starożytnej Grecji i „Biblii” Zacznij: Zaznacz, że obie grupy tekstów powstawały w odmiennych kręgach kulturowych i są zorganizowane wokół różnych hierarchii wartości. Rozwiń: Przedstaw ujęcie wartości moralnych: W Biblii Rozdział dobra od zła jest bezwzględny i wyrazisty. W Starym Testamencie dobre jest postępowanie zgodne ze ściśle ustaloną wolą Boga (dekalog, Ksiega Powtórzonego Prawa). Grzesznika (czyli odstępcę od Prawa)
Wizja i znaczenie Boga oraz obraz natury w twórczości Jana Kochanowskiego. Zacznij: Wizja Boga w twórczości Jana Kochanowskiego zmienia się, ewoluuje – od bardzo optymistycznej do dojrzałej, niepozbawionej jednak optymizmu. Obraz natury – zachwycającej, pełnej harmonii – źródła przeżyć estetycznych – pozostaje mniej więcej niezmienny. Rozwiń: Hymn Czego chcesz od nas, Panie… porusza temat Boga (który ukazany jest jako wielki, genialny artysta, łaskawy władca, który obdarza człowieka ogromnymi łaskami, oczekując w
W jaki sposób Jan Kochanowski w „Trenach” zmienia renesansowe rozumienie człowieczeństwa? Zacznij: Odrodzenie przedstawiało człowieka jako istotę pełną godności, prawie równą Bogu, obdarzoną licznymi zdolnościami i możliwościami. Jan Kochanowski był „wyznawcą” filozofii epikurejskiej (szczęście to przyjemność duchowa, zmysłowa i intelektualna) oraz filozofii stoickiej (szczęście zapewnia cnota i życie zgodne z naturą). Rozwiń: Coraz popularniejsza wśród badaczy twórczości Kochanowskiego jest teza, że Treny to nie tyle wynik kryzysu światopoglądowego poety, co przełomu ideowego. Kryzys zaczyna
Na czym polega tragizm bohatera szekspirowskiego? Zacznij: William Szekspir przeciwstawia się znanym z antyku wzorcom kształtowania postaci (niezmienność charakterów niezależnie od sytuacji). W dramatach szekspirowskich bohaterowie podlegają przemianom wewnętrznym, nie zawsze łatwym do „logicznego” wytłumaczenia. Rozwiń: Inaczej niż w tragedii antycznej, losu bohaterów nie determinuje fatum. Duże znaczenie mają namiętności człowieka (władza, zazdrość, miłość itd.). Niewolnicy własnych namiętności nie potrafią ich okiełznać, a całkowite zatracenie się może prowadzić do tragedii. Duże znaczenie ma także
Jan Kochanowski i Mikołaj Sęp Szarzyński o człowieku i jego miejscu w świecie – omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów. Zacznij: Te wizje są zupełnie różne. Kondycja człowieka według Sępa Szarzyńskiego jest dramatyczna, by nie rzec tragiczna. Kochanowski zaś nawet w najbardziej pesymistycznych wizjach nie odmawia człowiekowi pewnego rodzaju wielkości. Rozwiń: Człowiek Jana Kochanowskiego otoczony jest opieką Boga, który oddał mu we władanie świat harmonijny i piękny. Nie boi się grzechu
Molier – mistrz komedii. Jakie rodzaje komizmu dostrzegasz w Świętoszku lub innej komedii Moliera? Zacznij: Świętoszek to jedna z najbardziej znanych komedii Moliera – obok Skąpca, Mieszczanina szlachcicem i Don Juana. Jak często bywa w przypadku tego komediopisarza, sam tytuł wskazuje na piętnowaną przez niego wadę. Komedia nie traci swej uniwersalnej wymowy, a i humor nie wydaje się anachroniczny. Rozwiń: Wymień rodzaje komizmu: to komizm słowny, komizm sytuacji i komizm charakterów oraz omów krótko ich
