LEKTURY Z EPOK
Autor Dante Alighieri Uważany jest za ojca literatury włoskiej i literackiego języka włoskiego. To ktoś tak znany we Włoszech jak u nas Jan Kochanowski i Adam Mickiewicz razem wzięci. Włoscy uczniowie omawiają jego sztandarowy utwór Boska komedia przez długie miesiące i może dlatego, choć drobiazgowo go znają, niekoniecznie lubią. Dante urodził się w 1265 r. w pięknym, bogatym włoskim mieście, Florencji, rywalizującym o prymat w Toskanii ze Sieną. To właśnie dzięki niemu dialekt toskański, w którym pisał, czyli odmiana
Czas i miejsce akcji Akcja dramatu rozgrywa się w czasie II wojny światowej, równocześnie w kilku miejscach. Są to: posterunek w okupowanej przez Niemców Polsce, gabinet oficera SS Willego, syna profesora Sonnenbrucha w jednym z miast okupowanej Norwegii, oberża w małym miasteczku na północy Francji oraz willa profesora Sonnenbrucha w Getyndze. Prześladowanie innych narodów Akcja dramatu została tak skonstruowana, by odbiorca w trzech kolejnych odsłonach aktu pierwszego mógł zapoznać
Określ czas i miejsce akcji Czas akcji Akcja powieści toczy sięod stycznia 1655 (przybycie Kmicica do Wodoktów) do 1657 (powrót Kmicica z wojny z Rakoczym) i obejmuje okres wojny ze Szwecją. Miejsce akcji: Powieściowe wydarzenia toczą się w bardzo wielu miejscach: majątkach szlacheckich na Żmudzi (Wodokty, Wołmontowicze), Kiejdanach i Taurogach (siedziby Radziwiłłów), Częstochowie, na Śląsku i w Prusach, a kulminacyjna scena w kościele odbywa się w Upicie na Litwie. Geneza Potop powstawał podczas
Czas i miejsce akcji Czas akcji: lata 1647 (zima) – 1649, epilog 1651 (bitwa pod Beresteczkiem). Miejsce akcji: południowo-wschodnie tereny Rzeczypospolitej. Zobacz także: Ważniejsze miejsca. Znaczenie tytułu powieści Ogniem i mieczem – tych słów użył książę Wiśniowiecki, określając w ten sposób konieczność bezwzględnej walki z rebelią kozacką. Ogniem i mieczem, czyli siejąc zniszczenie, bezlitośnie mordując. Autor Henryk Sienkiewicz (1846-1916) – powieściopisarz, nowelista, laureat literackiej Nagrody Nobla (1905 r.). Autor wielu nowel: Janko Muzykant, Szkice węglem, Z
Powieść Krasickiego pisana w pierwszej osobie, tym samym sugeruje, iż jest relacją pamiętnikarską, autor co jakiś czas akcentuje prawdziwość wydarzeń. Czyni tak celowo, by stworzyć nowy typ powieści, zupełnie różny od znanych do tej pory awanturniczo-miłosnych romansów. Powieść Krasickiego posiada wiele nowoczesnych, oświeceniowych elementów, jest satyrą obyczajową, ma elementy utopii, robinsonady, powieści podróży i powieści przygodowej. Treść i przesłanie utworu Pierwszą polską powieścią nowożytną są Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego
Dzieło – odkrycie Zbrodnia i kara to pierwsza z tzw. wielkich powieści Fiodora Dostojewskiego. Przed jej napisaniem był on mało znanym autorem kilku niezbyt ciekawych utworów. Za to po ukazaniu się Zbrodni… w roku 1866 stał się niemal natychmiast jedną z najważniejszych osobowości artystycznych Rosji i Europy. Co zadecydowało o takim sukcesie? Nic innego niż to, że był to pierwszy utwór, w którym Dostojewskiemu udało się w pełni zaprezentować własną
Autor Sofokles (496-406 p.n.e.) – jeden z trzech wielkich tragików greckich. Wprowadził do dramatu trzeciego aktora, zwiększył liczbę osób w chórze z dwunastu na piętnastu, udoskonalił dekoracje. W swoich utworach ograniczył rolę bogów, większy nacisk położył na przeżycia osób dramatu, pogłębił ich psychologię. Każdą z postaci obdarzył zespołem indywidualnych cech. Tworzył w czasach Peryklesa. Napisał około stu dwudziestu dramatów. Zachowało się tylko 7 tragedii: Ajas, Antygona, Król Edyp, Trachinki, Elektra,
Wacław Potocki w Transakcji wojny chocimskiej, świadomy dewaluacji sarmackich wartości, pragnie wskrzesić czasy świetności polskiego oręża, przypomnieć, czym naprawdę powinien odznaczać się szlachcic Sarmata. Sięga więc w przeszłość, prawie pięćdziesiąt lat wstecz, opiewa przygotowania i przebieg bitwy pod Chocimiem w 1621 roku, kiedy to wojska polskie, dowodzone przez Karola Chodkiewicza, odniosły triumfalne zwycięstwo nad armią turecką. Potocki w trakcie pracy nad Transakcją… wykorzystał diariusz wojenny spisywany przez Jakuba Sobieskiego – jednego z uczestników bitwy. Świadomie nadał
Autor Joseph Conrad (1857-1924) – powieściopisarz angielski polskiego pochodzenia. Przez sporą część życia był marynarzem (dosłużył się nawet stopnia oficerskiego) i jego najbardziej znane utwory wiążą się z tematyką morską. Pisał utwory dotyczące ludzkiej kondycji, miejsca człowieka w świecie jawiącym się jako absurdalny żywioł. Spadkobierca ideałów romantycznych. Najważniejsze dzieła: Lord Jim Nostromo W oczach Zachodu Zwycięstwo Geneza utworu Jądro ciemności zostało wydane w 1902 r. w tomie zatytułowanym Młodość i inne opowiadania.
Wiele już lat po wojnie, daleko od Polski, bo na żydowskiej ziemi, młoda kobieta, która spodziewa się dziecka zadręcza się myślami. Czy urodzi chłopca, który być może będzie żołnierzem i będzie musiał zabijać? Czy dziewczynkę, która też stać się może ofiara historii? Ta kobieta to Miriam Wewer – Marysia Wiewióra – a właściwie Joasia Fichtelbaum, uratowana w czasie wojny z warszawskiego getta. Splątały się w niej sprzeczne uczucia miłości i
Zemsta Fredry Ten znakomity komediopisarz epoki romantyzmu nie przystaje do portretu wzniosłego, tragicznego i ponurego romantyka. Jego sztuki utrzymane są w konwencji realistycznej, nadprzyrodzonych sfer i osób raczej w nich nie spotkamy. Znajdziemy natomiast zarejestrowany obraz Polski szlacheckiej, sarmackiej, w tym pozytywnym znaczeniu, związanym z pielęgnowaniem tradycji. Epoka Romantyzm. Ale Zemsta to utwór nietypowy dla tej epoki w Polsce. Jest to lekka komedia o tematyce miłosnej. Powstała w czasach, gdy Polska była pod zaborami, a polscy wieszczowie pisali utwory
Legendę o świętym Aleksym jest przykładem polskiej literatury hagiograficznej. Hagiografia w Polsce Był wiek XIII, gdy zakon żebrzący dominikanów przeniósł na grunt polski Złotą legendę Jakuba da Voragine’a, popularny w Europie zbiór żywotów świętych. Przepisywano go i dokładano biografie świętych polskich. U nas najstarsze zabytki tego rodzaju to pochodzące z początku wieku XI żywoty świętego Wojciecha. Obfitsza twórczość w tej dziedzinie przypada na XIII i XIV stulecie. W wieku XIV powstał między innymi Żywot świętej Kingi, żony
Ignacy Krasicki napisał trzy poematy heroikomiczne: Myszeida (wojna kotów z myszami: bohaterski Filuś, wielki wódz Myszogryz i Dusimyszek występują przeciw walecznym Gryzomirowi i Gryzosławowi), Monachomachia – wojna mnichów, Antymonachomachia – pozorne odwołanie Monachomachii. Monachomachia Zasada kompozycji Zderzenie komicznej treści z formą i stylem poematu heroicznego. Treść Wojna mnichów, która wybuchła między zakonami dominikanów a karmelitów, „w mieście, którego nazwiska nie powiem”. Mnisi walczą za pomocą sandałów, pasów, talerzy i
Autor – narrator – bohater Białoszewski nazwał swoje dzieło pamiętnikiem. Rzeczywiście, pokazuje ono wydarzenia, których autor był uczestnikiem i świadkiem. Pisarz relacjonuje w Pamiętniku z powstania warszawskiego swoje przeżycia z 63 dni powstania warszawskiego. Przedstawia je w sposób chronologiczny, dbając o dokładność opisu. Jednocześnie jest to obraz powstania nakreślony z pewnego dystansu czasowego. Białoszewski podkreśla to już na samym wstępie: Teraz mam czterdzieści pięć lat, po tych dwudziestu trzech latach
Ziemia obiecana Geneza i recepcja powieści Początek roku 1896. Reymont przyjeżdża do Łodzi. Jest już wówczas pisarzem uformowanym, ma za sobą powieści Komediantka i Fermenty, poza tym reportaże i opowiadania. Bierze się do swojego kolejnego dzieła – Ziemi obiecanej, powieści o Łodzi. Już w 1897 r. Kurier Codzienny zaczyna drukować pierwsze odcinki dzieła, które zyskuje sobie dużą poczytność. W 1898 r. gotowy rękopis całości czeka na druk w wydawnictwie, a
Epoka Pozytywizm – w warunkach złagodzenia cenzury po rewolucji 1905 roku autorka mogła jawnie poruszyć kwestie związane z powstaniem styczniowym. Pojawia się nawet postać Romualda Traugutta! Tytuł Gloria victis (czyli chwała zwyciężonym) została wydana w 1910 roku. Zbiór nowel miał pierwotnie nosić tytuł, jak twierdziła sama autorka, „skromny i krwawy: 1863”. Ostatecznie jednak Orzeszkowa zrezygnowała z rzeczowego, ascetycznego tytułu na rzecz aluzyjnego i bardziej patetycznego: Gloria victis. Ten łaciński zwrot był parafrazą rzymskiej
Quo vadis Sienkiewicza Najważniejsze dane o powieści Rok wydania: 1896 (czas powstania: 1895-1896); Gatunek literacki: powieść – romans historyczny; Czas akcji: 63-66 r. (przybycie Winicjusza do Rzymu – 63 r.; pożar Rzymu i prześladowania chrześcijan – 64 r.; samobójstwo Petroniusza – 66 r.; w epilogu: śmierć Nerona – 68 r.); Miejsce akcji: Rzym, Ancjum (miejsce krótkiego wyjazdu Nerona i jego dworu); Główne wątki: Fikcyjny: miłość Winicjusza i Ligii. Historyczny: panowanie
Lord Jim Conrada Powieść modernistyczna charakteryzuje się specyficzną narracją, tendencją do poetyzacji języka, psychologizmem postaci, który przejawia się w uzależnieniu zachowań bohaterów i przyjmowanych przez nich postaw od cech ich charakterów; unika podsuwania czytelnikowi gotowych sądów. Na tym tle Lord Jim jest istotnym ogniwem w ewolucji powieści – jako wnikliwe psychologiczne studium, zawierające wątki sensacyjne i egzotyczne. Jest powieścią awangardową – ze względu na niechronologiczny układ zdarzeń, specyficzną, wielostronną narrację.
Odyseja Homera Dlaczego to ważne dzieło? Drugi z kolei epos w naszej kulturze – jest jeszcze barwniejszą niż Iliada opowieścią o przygodach antycznego bohatera Odyseusza. Iliada była eposem, w którym wojna, walka, honor rycerza odgrywały pierwszoplanową rolę. Odyseja skupia się na człowieku – mocy ludzkiego rozumu, sile, jaką jest inteligencja. Odyseusz jest reprezentantem człowieka, buntuje się przeciw nakazom bogów czy losu, chce sam decydować o sobie. W późniejszej kulturze postać
Z historii bajki Pierwsze bajki literackie miały jeszcze charakter ludowy. Powstały w starożytnej Grecji w VI wieku p.n.e. Za ich twórcę uważa się półlegendarnego poetę frygijskiego – Ezopa. Do historii przeszedł jako człowiek niezwykle mądry, ale zarazem niebywale szpetny. Sam pozbawiony urody, nie uznawał piękności bez rozumu. Formułował w bajkach moralistyczne nauki o prawdziwym szlachectwie duszy płynącym z wartości intelektu i cnoty. Bajka tak dalece zrosła się z imieniem Ezopa, że wszystkie inne zbiory tych utworów powstałe w późniejszych
