SIDEBAR
Rok 1989. Zmienia się oblicze świata. Upada berliński mur, przestaje obowiązywać podział Wschód – Zachód. Przed literaturą stają nowe wyzwania. Najważniejsze wydarzenia Świat 1989 – upadek rządów komunistycznych w NRD, Bułgarii, Rumunii, Czechosłowacji i na Węgrzech – początek procesu zjednoczeniowego Niemiec – ajatollah Chomeini, przywódca Iranu, wydaje wyrok śmierci na Salmana Rushidiego, autora Szatańskich wersetów 1991 – wojska sprzymierzone rozpoczynają ataki lotnicze na Irak – rozwiązanie Układu Warszawskiego – Nieudany pucz
Analiza i interpretacja wiersza Wisławy Szymborskiej pt. Radość pisania. Jak rozumiesz tytuł? W czym tkwi radość pisania? Czy tylko w samej radości twórczej? Czy może podpowiedź tkwi w ostatnim wersie utworu? Co znaczy „zemsta ręki śmiertelnej”? Jeśli myślisz, że radość pisania przeistacza się w radość tworzenia nowych światów – to dobrze. Rozpoznaj pierwszy obraz zarejestrowany w utworze poetki. Las, sarna u wodopoju, cisza zakłócona nagłym dźwiękiem – sygnałem niebezpieczeństwa. Czy kojarzysz tę scenę z idyllą lub wizją
Tragizm bohaterów tragedii antycznych i tragizm w dramatach Szekspira – ukaż podobieństwa oraz różnice, odwołując się do wybranych tekstów kultury. Jak zacząć? Przykładowy wstęp 1. Zaakcentuj różnice w ukazywaniu tragizmu, podkreśl uniwersalność dramatów Szekspira i ich odmienność od greckich tragedii. Niezwykłość teatru Williama Szekspira związana jest między innymi z tym, że wielu sztuk należących do dorobku artysty nie da się jednoznacznie zakwalifikować ani jako tragedie, ani jako komedie. Szekspir świadomie zerwał z konwencjami wypracowanymi w teatrze greckim
Ponadczasowe, nieprzemijalne postawy i uczucia ludzkie w Biblii i literaturze antyku. Pisania dużo, wszystkiego ogarnąć się nie da. Zrób sobie konspekt: Wstęp, w którym nakreślę skalę problemu; Dobór zagadnień: napiszę o postawie buntu, miłości, cierpieniu i władzy. Przy każdym: kto jest przykładem, jak go oceniam; Zakończenie – czy wybrane przeze mnie postawy i uczucia są rzeczywiście aktualne? Dowody ze współczesności. Jak może wyglądać wstęp? „Czyż brakowało grobów w Egipcie, że nas tu przyprowadziłeś, abyśmy
Chociaż Mikołaj Rej nie był typowym humanistą i określenia „poeta doctus” na pewno nie można mu przypisać, to jednak obcowanie z jego twórczością pozwala przyjrzeć się, przynajmniej w pewnej mierze, głównym trendom, kierunkom, tendencjom literatury renesansu. Związki z epoką są wielostronne, obejmują kilka zasadniczych kwestii. Oto najważniejsze z nich: Pisarstwo Reja reprezentuje rozpowszechniony w kulturze renesansu model literatury popularnej, operującej „niskim stylem”, zanurzonej w życiu, w fizyczności, wielbiącej niewyszukany, jowialny
Żywot człowieka poczciwego stanowi jedną z części obszernego dzieła Zwierciadło, będącego zgodnie z tym, co sugeruje tytuł, lustrzanym odbiciem życia obyczajowego w Polsce szesnastowiecznej. Sam Żywot… uważa się za przetransponowaną artystycznie biografię autora, za nakreślonym tam wzorem osobowym szlachcica ziemianina kryje się sam pisarz. Czym zatem winien odznaczać się ów ziemianin, którego Rej określa mianem „poczciwy”? Po pierwsze, ów „człowiek poczciwy” jest wpisany w kolisty czas natury, podporządkowany jej odwiecznemu,
W Krótkiej rozprawy między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaj Rej ujawnił talent do wnikliwej obserwacji świata, wychwytywania jego sprzeczności i kwitowania ich rubasznym humorem. Utworowi nadał kształt udramatyzowanej sceny, w której występują przedstawiciele trzech stanów społecznych ówczesnej Rzeczypospolitej: szlachty, duchowieństwa i chłopstwa. „Powiadacze”, jak nazywa ich autor, wiodą ze sobą polemiczny dialog, odsłaniający napięcia klasowe, krytykujący różne sfery szesnastowiecznej rzeczywistości. Za pośrednictwem utworu pisarz manifestuje swoje antyklerykalne nastawienie,
Czesław Miłosz Dwór Nie ma domu, jest park, choć stare drzewa wycięto I gąszcz porasta ślady dawnych ścieżek Rozebrano świren, biały, zamczysty. Ze sklepami, czyli piwnicami, w których stały półki na jabłka zimowe. Takie jak dawniej koleiny drogi w dół; Pamiętam, gdzie skręcić, ale nie poznałem rzeki; Jej kolor jak rdzawej samochodowej oliwy, Ani szuwarów, ani lilii wodnych Przeminęła lipowa aleja, niegdyś droga pszczołom, I sady, kraina os i szerszeni
Juliusz Słowacki Rozłączenie Rozłączeni – lecz jedno o drugim pamięta Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku I nosi ciągłe wieści. Wiem, kiedy w ogródku, Wiem, kiedy płaczesz w cichej komnacie zamknięta; Wiem, o jakiej godzinie wraca bólu fala, Wiem, jaka ci rozmowa ludzi łzę wyciska. Tyś mi widma jak gwiazda, co się tam zapala I łzę różową leje, i skrą siną błyska. A choć mi teraz ciebie oczyma nie dostać,
Leopold Staff Ogród przedziwny W przedziwnym mieszkam ogrodzie Gdzie żyją kwiaty i dzieci I gdzie po słońca zachodzie Uśmiech nam z oczu świeci. Wodotrysk bije tu dziwny, Co śpiewa jak śmiech i łkanie; Krzew nad nim rośnie oliwny Cichy jak pojednanie. Różom, co cały rok wiernie Kwitną i słodycz ślą woni, Obwiązujemy lnem ciernie, By nie raniły nam dłoni. Żywim rój ptaków, co budzi Ze snu nas rannym powiewem, Ucząc
Symbol jako środek wyrażania utajonych myśli i emocji towarzyszy człowiekowi od dawien dawna. Nie tylko literatura, ale także architektura, rzeźba, malarstwo, sztuka użytkowa stały się obszarem zaszyfrowanych, wieloznacznych treści. Starogreckie wazy zachowujące idealne proporcje były synonimem greckiej duszy – dostojnej i wyważonej jak sama sztuka. Strzeliste i wysmukłe katedry gotyckie symbolizowały tak upragniony przez człowieka średniowiecza lot duszy do nieba. Pełna zawiłych, tajemniczych znaków jest najstarsza księga wiata – Biblia.
Jak miasto postrzega literatura? Przez długi czas milczała na jego temat. Wydawało się jej zanadto pospolite i jarmarczne. Wolała opiewać wytworne dwory królewskie i magnackie, które hołdowały wysokim wzorom kultury zachodniej. Gustowała również w klimatach bardziej rodzinnych, ale tych poszukiwała na wsi, w tradycyjnych polskich dworach ziemiańskich będących uosobieniem odwiecznego ładu i harmonii. Wiele czasu musiało upłynąć, zanim miasto stało się osobnym tematem dla rozważań literackich. Owszem, istniał nurt twórczości
Dwór polski ,,Dwór modrzewiowy wiejski”, o którym wspominał Norwid w Fortepianie Szopena, stał się nieodłącznym elementem polskiej mitologii. Stanowił charakterystyczny składnik pejzażu kontuszowej Rzeczypospolitej, a potem Polski porozbiorowej. Nie był jednak wyłącznie znakiem topograficznym, stał się symbolem polskości, uosabiał to wszystko, co narodowe zarówno w pozytywnym, jak i tym negatywnym sensie. I właśnie jako taki przeszedł do literatury. Ona nadała mu różną oprawę stylistyczną, mniej lub bardziej uwznioślającą, w zależności
Beniowski Słowackiego Gatunek – poemat dygresyjny Podobnie jak powieść poetycka jest gatunkiem ukształtowanym przez epokę romantyzmu. Za jego twórcę uważa się George’a Byrona, autora dwóch tego rodzaju poematów – Wędrówek Childe Harolda i Don Juana. Nie należy przy tym zapominać, że chociaż to Byron stworzył pierwowzór tego gatunku literackiego, duży wpływ na powstanie poematu dygresyjnego miały również powieści angielskiego pisarza Laurence’a Sterne’a, takie jak Podróż sentymentalna. Na nich częściowo wzorował
Sztuka W pracach pisemnych może pojawić się pytanie: o definicję sztuki, o jej rolę i pozycję w świecie wartości człowieka – i o „własne zdanie” w tej sprawie. Poglądy oscylują pomiędzy dwoma tradycyjnymi biegunami: od hasła „sztuki dla sztuki”, posągowego ideału – ponad tłumem i obmierzłym praktycyzmem – do „służebnicy społecznej” – wizji sztuki jako pouczającego medium, nauczyciela narodów, nośnika idei, czyli sztuki utylitarnej. Dywagacje na ten temat nie mogą
Kieruje uwagę mówiącego na kształt państwa, konieczne reformy, krytykę istniejących stosunków społecznych czy wad rządzących. Szukamy koncepcji napraw – bardziej niż scen miłości do kraju czy walki o jego wolność. Przy temacie ojczyzny mówi się o bohaterach i tragediach historycznych, przy państwie – o reformatorach i dokumentach. Powtórka terminów Państwo – definiowane jest jako organizacja polityczna, w skład której wchodzi ogół społeczeństwa zamieszkującego dane, określone terytorium, posiada organ rządzący i wewnętrzną organizację. Np. państwo konstytucyjne posiada rządy
Możliwe tematy: Wierność ideałom młodości czy kariera i nadzieja na sukces życiowy? Moje refleksje na temat wyborów moralnych bohaterów litera–tury polskiej okresu pozytywizmu, Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Szczęście osobiste a obowiązek wobec kraju i społeczeństwa w życiu bohaterów Adama Mickiewicza i S. Żeromskiego Świat wolności i ideałów w wybranych ut–worach literatury polskiej i obcej po roku 1918. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj bohaterów
Oto jesteśmy świadkami przezabawnej sceny rozgrywającej się w równie zabawnym wnętrzu: z boku stoi katafalk, chociaż pogrzeb odbył się już dawno, dalej staroświecki wózek dziecinny, mimo że dzieci dawno już wyrosły, zakurzona suknia ślubna, chociaż o ślubie nie pamięta już nikt. W pokoju panuje nieład i bałagan. Przy ogromnym stole troje domowników zapamiętale gra w karty. Jesteśmy w rodzinie Eleonory i Stomila, rodzinie wielopokoleniowej, ale jakże niekonwencjonalnej, przypominającej po części
Na pierwszy rzut oka kompozycja Lorda Jima wydaje się nie przemyślana, pełna chaosu, fragmentaryczna, jednym słowem, kompletnie „zwariowana”. Lekturę powieści można właściwie rozpocząć od dowolnego rozdziału, pierwszego, dwunastego, bądź nawet ostatniego. Kolejność nie ma tu żadnego znaczenia, tak „dziwna” to bowiem książka. Wydarzenia nie zostały poukładane w sposób chronologiczny, na całą materię fabularną składają się urywki, fragmenty, strzępki biografii Jima, którego oglądamy w przeróżnych momentach jego życia. W pierwszym rozdziale
Mityzacja świata w Sklepach cynamonowych Świat wykreowany Schulza jest jednocześnie przestrzenią ukształtowaną w głównej mierze przez mit i symbol. Oznacza to tym samym cofnięcie się w czas dzieciństwa i jego mitologii. Zabieg mityzacji, przypomnijmy, polega na nadawaniu szczególnych, religijnych znaczeń elementom świata przedstawionego. W ten sposób nabierają one symbolicznego wymiaru, stają się składnikami większej całości, pełnej głębokich, dostojnych sensów. Akcja Sklepów cynamonowych dzieje się jak gdyby w innym wymiarze, gdzieś
