ŻiT Morsztyn Jan Andrzej
Jakie cechy twórczości Andrzeja Morsztyna sprawiają, że jest on uznawany za największego polskiego marinistę? Odpowiedz, odwołując się do wierszy poety. Najpierw wytłumacz, co to jest marinizm. Marinizm – styl barokowej poezji dworskiej narodził się we Włoszech. Jego twórcą był poeta, Giambattista Marino. To od jego nazwiska ten nurt wziął swoją nazwę. Marino uważał, że celem poezji jest zadziwienie, a nawet olśnienie czytelnika. Jej tematem winno stawać się wszystko, co człowiek może
Epoka – barok, wiek XVII Miejsca – dwór królewski Jan Kazimierza i Jana III Sobieskiego, Francja – druga ojczyzna, którą wybrał, w której zamieszkał i zmarł Rola w polskiej literaturze – poeta-dyplomata, poeta serca. Zapisał się jako polski marinista ( krzewiciel poetyki Włocha Mariniego ), poeta serca, twórca barokowej pezji miłosnej. Nie brał do serca rzemiosła poetyckiego, traktował je jako rozrywkę dworską. Nurt – barokowa poezja dworska Dorobek literacki –
Na podstawie sonetu Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna przedstaw obraz miłości barokowej. Miłość była, jest i zapewne będzie jednym z najpopularniejszych tematów literackich. O miłosnych perypetiach, tragediach i uniesieniach napisano setki tysięcy stron. Literatura stworzyła takie pary kochanków jak Tristan i Izolda czy Romeo i Julia. O miłości pisała w swych wzruszających lirykach starożytna poetka Safona i Owidiusz w budzącej emocje Sztuce kochania, w renesansie powstały słynne Sonety do Laury Francesca Petrarki, w XIX wieku falę samobójstw wśród młodych ludzi wywołały Cierpienia
Istotą utworu jest koncept poety, aby rozbudować następujący paradoks: wskazać podobieństwo między człowiekiem zakochanym a… trupem. Można, oczywiście, dyskutować o trafności i takcie owego porównania, lecz Morsztyn sprawnie operuje opisem cech, takich jak: bladość (Ty krwie – ja w sobie nie mam rumianości), płomień (świece a żar uczuć), ciemności (sukno żałobne a ciemność zmysłów) itd. Poeta wykazuje także różnice: milczenie i nieczułość, chłód umarłego – a cierpienie, i „upał piekielny” zakochanego. I oto nie tylko sam pomysł wydaje się
Do trupa (1) Sonet (2) Leżysz zabity i jam też zabity, (3) Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, (4) (3) Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości. (4) (3) Ty jawne świece, ja mam płomień skryty. (4) (3) Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty, (2) (3) Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności, (2) (3) Ty masz związane ręce, ja, wolności (2) (3) Zbywszy, mam rozum łańcuchem powity. (2) (5) Ty
Obraz barokowej miłości wyłaniający się z poezji Jana Andrzeja Morsztyna – ukaż cechy tej miłości na podstawie lektury sonetu Do trupa. Jan Andrzej Morsztyn Do trupa sonet Leżysz zabity i jam też zabity, Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości, Ty jawne świece, ja mam płomień skryty. Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty, Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności, Ty masz związane ręce, ja, wolności
Model poezji konceptualnej bardzo szybko stał się w literaturze europejskiej epoki baroku obowiązującym wzorem. Maksymę Mariniego realizowało wielu twórców, między innymi słynny hiszpański konceptysta Ludwik Gongora. Również w Polsce nie zabrakło entuzjazmu dla poezji opartej na dziwacznych, zaskakujących pomysłach. Wzór Mariniego przeniknął do polskiej kultury dworskiej stosunkowo szybko. Już w 1622 roku poezję sławnego Włocha tłumaczył Paweł Kostka ze Sztemberku, a potem sam Jan Andrzej Morsztyn – największy w Polsce
Jan Andrzej Morsztyn Do trupa Leżysz zabity i jam też zabity, Ty – strzałą śmierci, ja – strzałą miłości, Ty krwie, ja w sobie nie mam rumianości, Ty jawne świece, ja mam płomień skryty. Tyś na twarz suknem żałobnym nakryty, Jam zawarł zmysły w okropnej ciemności, Ty masz związane ręce, ja, wolności Zbywszy, mam rozum łańcuchem powity. Ty jednak milczysz, a mój język kwili, Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze, Tyś jak
Cuda miłości (1) Sonet Karmię frasunkiem miłość i myśleniem, (2) Myśl zaś pamięcią i pożądliwością, Żądzę nadzieją karmię i gładkością, (2) Nadzieję bajką i próżnym błądzeniem. Napawam serce pychą z omamieniem, (2) Pychę zmyślonym weselem z śmiałością, Śmiałość szaleństwem pasę z wyniosłością, Szaleństwo gniewem i złym zajątrzeniem. Karmię frasunek płaczem i wzdychaniem, (2) Wzdychanie ogniem, ogień wiatrem prawie, Wiatr zasię cieniem, a cień oszukaniem. Kto kiedy słyszał o takowej sprawie, (4) Że i z tym o głód cudzy się staraniem (4) Sam przy
Do galerników Sonet (2) Strapieni ludzie, źle się z wami dzieje, (2) Lecz miłość ze mną okrutniej poczyna: (3) Was człowiek, a mnie silny bóg zacina, (4) Wy macie wyniść, jam bez tej nadzieje. (3) Was spólne słońce, mnie własny jad grzeje, (4) (3) Was pręt od grzbieta, mnie z serca zacina, (4) (3) Wam nogi łańcuch, a mnie szyję zgina, (4) (3) Wam ręka tylko, a mnie dusza mdleje. (4) (3) Was wiatr, a mnie
Jan Andrzej Morsztyn jako polski marinista Morsztyn wrócił ze swej podróży po Włoszech zafascynowany tamtejszą kulturą, a szczególnie poezją mistrza włoskiego baroku Giambattisty Marina. Od tej pory będzie on naśladowcą i tłumaczem dzieł włoskiego poety. Marinizm, jako kierunek poetycki, jest odmianą konceptualizmu. Styl ten ukształtował się w poezji włoskiej i hiszpańskiej wczesnego baroku. Charakteryzowała go wyszukana ornamentyka, dziwaczne metafory, paradoksy, a przede wszystkim dbałość o zaskakujący koncept – pomysł wprawiający w podziw czytelnika i ukazujący słowne mistrzostwo poety.
Cechy twórczości Jego ulubioną formą był sonet. Jest uważany za najwybitniejszego przedstawiciela poezji dworskiej. Utwory Morsztyna często oparte są na koncepcie – wyrafinowanym, zaskakującym pomyśle. Wiersz ma wywołać u czytelnika podziw dla pomysłowości i kunsztu poety. Jan Andrzej Morsztyn uważany jest także za największego polskiego marinistę – kontynuatora dzieła włoskiego poety Giambattisty Mariniego. Stosuje wyrafinowane środki poetyckie, takie jak anafora, paralelizm. Bardzo często tematem jego wierszy jest miłość – forma
Dwa ideały miłości barokowej – porównaj sonet O nietrwałej miłości… Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Cuda miłości Jana Andrzeja Morsztyna. Jak zacząć? We wstępie dobrze byłoby scharakteryzować barok jako epokę kontrastów i przeciwieństw. Jest to czas niepokoju, rozdźwięku między nauką a wiarą, oscylowania postaw ludzkich od ascezy do skrajnego hedonizmu. Dualizm charakterystyczny dla tej epoki widoczny jest też w wykreowanej przez nią wizji miłości. Zacznijmy od sonetu Morsztyna. Przedstawia on miłość jako uczucie zmysłowe
Jan Andrzej Morsztyn (1613-1693) był jednym z najwybitniejszych poetów polskiego baroku. Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej. Po ukończeniu studiów w Niderlandach zwiedził Niemcy, Francję i Włochy, które zachwyciły go swoją kulturą i poezją. Po powrocie z podróży rozpoczął błyskotliwą karierę dworską. W wieku trzydziestu siedmiu lat otrzymał godność sekretarza królewskiego i stał się jedną z najbardziej wpływowych osób na dworze króla Jana Kazimierza. Morsztyn był zręcznym dyplomatą i politykiem, a
Porównaj, jak piszą o miłości poeci różnych epok – analiza porównawcza Bierzmowania Jana Andrzeja Morsztyna i Gwiazd spadających Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Jan Andrzej Morsztyn Bierzmowanie Pałam, bo jakoż nie pałać, kiedy ty Wzniecasz w mym sercu coraz ogień skryty: Każdy postępek, każda gładkość twarzy, Każde twe słowo miłość moje żarzy. Ustroisz-li się – żądzy mej przybędzie, Nie strzymasz widzę, że nic nie ubędzie, Płaczesz – w ognistej tonie serce wodzie, Śmiejesz się słońce
Przeprowadź analizę wiersza Jana Andrzeja Morsztyna pt. „Niestatek”. Podpowiedź Zasadą konstrukcyjną utworu jest anafora – przez 15 wersów poeta powtarza: „prędzej…”, wyszukuje najrozmaitsze „niemożliwości” tego świata, jak np. „prędzej kto wiatr w wór zamknie”. Po cóż? By w ostatnim wersie zdradzić swój koncept. Wszystko to stać się może prędzej „niźli będzie stateczna która białogłowa”. Można powiedzieć zatem, że utwór ten jest barokowym głosem w dyskusji o wyższości mężczyzn nad kobietami (lub odwrotnie). Morsztyn sięga szczytu
Jan Andrzej Morsztyn Niestatek Prędzej kto wiatr w wór zamknie, prędzej i promień Słonecznych drobne kąski wżenie do kieszeni Prędzej morze burzliwe groźbą uspokoi, Prędzej zamknie w garść świat ten, tak wielki, jak stół, Prędzej pięścią bez swojej obrazy ogniowi Dobije, prędzej w sieci obłoki połowi, Prędzej płacząc nad Etną łzami ją zaleje, Prędzej niemy zaśpiewa i ten, co szaleje, Co mądrego przemówi; prędzej stała będzie Fortuna, i śmierć z
Odwołując się do wybranych wierszy Jana Andrzeja Morsztyna, omów barokową koncepcję poezji i poety. Na kształt barokowej koncepcji poezji i poety w decydującym stopniu wpłynęła twórczość Giambattisty Marina (włoski poeta z drugiej połowy XVI w.). Modną w baroku konwencję poetycką nazwano nawet marinizmem. Jej najważniejsze cechy to: dworska elegancja, skłonność do słownej wirtuozerii (zabawa, igranie słowem!), podniesienie erotyki do rangi wiodącego poetyckiego tematu. Główny cel: zaszokować odbiorcę, wymyślić koncept, na którym opiera się utwór.
Scharakteryzuj twórczość Jana Andrzeja Morsztyna. Jan Andrzej Morsztyn jest czołowym reprezentantem dworskiej poezji barokowej. Jego poetycki dorobek określono mianem „błahej treści w wyszukanej formie”. Źródłem tej etykietki jest fakt, iż Morsztyn jako marinista skupił swe twórcze działania na poszukiwaniu nowych, kunsztownych, zaskakujących form wyrażenia treści. I tak, tematami jego utworów nie są problemy egzystencjalne ani prawdy filozoficzne. Bywają nimi: życie dworskie, płocha miłość, flirt, zmysły, „gra miłosna” – stąd też inne określenie Jana
Co ich łączy? Łączy twórców epoka, łączy ich maniera poetycka – obaj są mistrzami konceptyzmu i krzewicielami stylu Marina. Zarówno Morsztyn, jak i Naborowski popisują się mistrzostwem pióra, bogactwem środków poetyckich, oryginalnością pomysłów – słowem obu przysługuje określenie „wyszukanej formy”. Co ich różni? Różni ich treść utworów. Czy jest to tematyka błaha u Morsztyna, a poważna u Naborowskiego? Powiedzmy inaczej: Jan Andrzej Morsztyn – poeta miłości – tworzy typowo dworską, „rozrywkową” poezję. Sławi miłość, zmysły,
