Search Results for "Proces"
Robinson Crusoe – rozbitek na bezludnej wyspie Dzieje Robinson od najmłodszych lat marzył, by zostać marynarzem. Odbył wiele podróży morskich i w czasie jednej z nich jego statek rozbił się, a on jako jedyny ocalał z katastrofy. Z wraku statku zabiera broń, narzędzia, ocalałe materiały i resztki pożywienia, by stawić czoło pozornie beznadziejnej sytuacji. Zakłada hodowlę, uprawia ziemię, jest rzemieślnikiem – urodzajną wyspę przekształca w zamożną kolonię. Walczy z klimatem, dzikimi zwierzętami, które niszczą mu plony, lecz przede
„Kordian” jako sąd nad powstaniem listopadowym. Juliusz Słowacki, tworząc literacką rekonstrukcję spisku z 1829 roku – Kordiana – przedstawił swoje poglądy na temat klęski powstania listopadowego. Jego ocena była polemiczna wobec zdania Adama Mickiewicza. Słowacki doceniał wielkość tego zrywu narodowego – powodowanego wielkimi i szlachetnymi ideami. Cenił młodych powstańców za to, że ojczyzna była dla nich najwyższą wartością i byli gotowi poświęcić dla niej swoje życie. Cel – uwolnienie ojczyzny spod jarzma zaborcy
Wolter (1694-1778) Na tle osiemnastowiecznej filozofii odznacza się jako oddzielna, wyraźna indywidualność i osobowość – Wolter. Tak naprawdę nie był on szczególnie odkrywczym filozofem. Był za to bardzo aktywnym i wpływowym działaczem, obdarzonym świetnym piórem oraz niezwykle złośliwym i celnym dowcipem, popularyzatorem niektórych szczególnie ważnych dla oświecenia idei. Rozum jest dla Woltera władzą wszechmocną i niezawodną. Prawdziwe jest tylko to, co racjonalne, co daje się objąć rozumem. Według Woltera rozum jest instancją ostateczną.
Jaka jest romantyczna wizja świata i czym różni się od wizji oświeceniowej? Oświeceniowa wizja świata W epoce oświecenia wierzono, że świat jest skończonym doskonałym mechanizmem, niby zegar nakręcony przez Wielkiego Zegarmistrza – Boga, a ludzie różnią się tylko rozumem, co wcale nie zakłóca harmonii, gdyż, jak stwierdził Kartezjusz w Rozprawie o metodzie, nie ma na świecie człowieka, który uważałby, że ma za mało rozumu. Panowało przekonanie, że rośliny, zwierzęta i ludzie są mechanizmami. Za
Republika rzymska, stająca się wraz z upływem czasu i podbojów faktycznym imperium, przeżywała co najmniej od II w. p.n.e. wyraźny kryzys. Ustrój państwa mierzony początkowo na rozmiary stosunkowo niewielkiego organizmu politycznego, nie wytrzymywał ciśnienia nie tylko nowych realiów, ale też i nowych sił społecznych wzbogacających się na eksploatacji imperium: nobilów i ekwitów, rywalizujących stopniowo z arystokracją rodową (właścicieli ziemskich) dominującą w senacie, oficjalnie głównej instytucji rządzącej w Rzymie. Jednocześnie pauperyzacji
Wśród zalewu nowych koncepcji, pomysłów, sposobów na życie epoki międzywojennej koniecznie wymienić trzeba: behawioryzm, freudyzm, egzystencjalizm, pragmatyzm i katastrofizm. Są to koncepcje filozoficzne proponujące różne spojrzenia na istotę ludzką, różne definicje życia i istnienia, lecz pamiętać należy, że określiły także kształt literatury i sztuki epoki. Przyjrzyjmy się bliżej tym prądom. Behawioryzm Pochodzi od słowa behaviour (zachowanie, postępowanie). Twórcy tej koncepcji twierdzili, że człowieka można poznać tylko poprzez obserwację jego zachowania i postępowania, niejako z zewnątrz.
Frankowie byli jednym z germańskich plemion, które w czasie wędrówek ludów osiedliły się na obszarach cesarstwa rzymskiego. W połowie IV w. opanowali północną Galię zwaną Toksandrią (kraina położona między Mozą a Skaldą). Pomimo że cesarz Julian Apostata (ostatni pogański władca Rzymu) pokonał Franków w 357 r., zezwolił Frankom im pozostać na terenach Toksandrii. Część tego ludu pozostała poza granicami cesarstwa na prawym brzegu Renu i nad Menem. Zwano ich Frankami
W 1. połowie II w. n.e. imperium rzymskie ustabilizowało swoje granice, umacniając dotychczasowe, zaprzestając wojen zdobywczych (Hadrian, Antonius Pius). Na północ od Dunaju dojrzewało jednak poważne zagrożenie ze strony germańskich plemion: Markomanów, Kwadów i Jazygów, zamieszkujących obszary Czech i Moraw. Z ich najazdami musiał borykać się Marek Aureliusz, zwany też filozofem na tronie (161-180 n.e.). Po ciężkich walkach, w czasie których wrogowie cesarstwa dotarli aż do Akwilei, zdołano owe ludy
Ironia jest to celowy zabieg poetycki polegający na czytelnym dla odbiorcy ukazaniu sprzeczności między dosłownym znaczeniem tekstu a jego ukrytą, prawdziwą wymową. Ironią będzie na przykład powiedzenie do rozczochranej kobiety „ależ ma pani piękną fryzurę”. Ironia romantyczna jest specyficzną odmianą ironii. Podstawy teoretyczne tej kategorii estetycznej sformułowali filozofowie niemieccy. Określała ona postawę romantycznego twórcy wobec świata i jego problemów. W utworach literackich przejawiała się w przedstawianiu procesu twórczego jako gry z czytelnikiem, podkreślaniem dominacji artysty
Najbardziej spektakularnym następstwem wielkich wypraw i odkryć geograficznych stały się, między XVI a początkiem XX wieku, europejskie podboje kolonialne, początkowo dokonywane przez Hiszpanię i Portugalię, a potem też przez Anglię, Francję i Holandię i inne państwa. Ameryka Południowa Aztekowie Na obszarze Ameryki Środkowej i Południowej istniały w momencie europejskiego, głównie hiszpańskiego najazdu dwa indiańskie mocarstwa. W dzisiejszym Meksyku, gdzie już grubo przed nadejściem konkwistadorów wytworzyły się dojrzałe cywilizacje (choćby Tolteków,
Pierwsza polska powieść nowożytna dotyczy dziejów szlachcica – Mikołaja Doświadczyńskiego. Opowiada ją w pierwszej osobie sam bohater. Należy do postaci dojrzewających – szukających sensu życia, dokonuje się w nim przemiana. Powieść jest też satyrą na szlacheckie wady, wychowanie młodego pokolenia. Można uporządkować następujące etapy dziejów bohatera: Szlacheckie wychowanie Zwróć uwagę na ciemnotę i system, w jakim edukowano szlacheckie dzieci. Krasicki wydrwiwa je i poddaje krytyce. „Urodziłem się w domu uczciwym,
Śluby panieńskie Aleksandra Fredry Treść i przesłanie Śluby panieńskie Aleksandra Fredry kreślą pełną uroku atmosferę szlacheckiej prowincji XIX w. Są komedią miłosnego flirtu, utworem o miłości i młodości. Na pozór historia jest zupełnie banalna. Zacni przedstawiciele starszego pokolenia: Radost i pani Dobrójska umyślili, by ożenić Gucia (bratanka Radosta) z Anielą (córką pani Dobrójskiej). Gucio – to „szaławiła z miasta”, młodzieniec rozrywkowy, który piekielnie nudzi się na wiejskiej prowincji, urządza nocne eskapady i ani mu w głowie „poważne zamiary”.
Czas pomiędzy wojnami 1918-1939 1918 (koniec I wojny światowej) – 1939 (początek II wojny światowej) Dwoistość odczuć ludzi początku XX w. optymizm: entuzjazm z powodu osiągnięć człowieka, pochwała rewolucji, siły ludu, prymitywnej sztuki, poznawanie tajników świata, pesymizm i lęk: świadomość własnej niewiedzy, nihilizm – zmęczenie nadmiarem osiągnięć nauki, poczucie osamotnienia i uniformizacji. . Charakterystyka Dwudziestolecie zaobfitowało w talenty, w nowatorskie pomysły, nowe formy powieści i eksperymenty w sztuce i poezji. To epoka kawiarń i kabaretów hołdująca gwiazdom i gwiazdkom
Miłość Miłość to wielki romantyczny temat, i to ogólnoeuropejski – nie tylko polski. Wszystko zaczęło się od Cierpień młodego Wertera Goethego. Jego bohater: wrażliwy, nieszczęśliwie zakochany, wreszcie samobójca – stał się wzorem dla większości poetów i kochanków. Byronowski Giaur także traci swoją ukochaną – niewolnicę Leilę – i będzie się mścił. Wcześniej obmyślał porwanie. Zemsta czy wspólna ucieczka to romantyczne komponenty ukształtowania miłości, która, choć zawsze romantyczna, wcale nie jest jednakowa. Który z powyższych
Najważniejsze powieści awangardy prozatorskiej dwudziestolecia to z pewnością: W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta Istotą utworu jest nowatorska narracja. Narrator zupełnie lekceważy prawa czasu, chronologii wydarzeń, do jakiej jesteśmy przyzwyczajeni. Sięga w głąb świadomości. Pretekstem do snucia wspomnień staje się smak ciasteczek magdalenek. Powieść zbudowana na podobieństwo autobiografii nie jest opowieścią o życiu Marcela Prousta. To mozaika pamięci, rekonstrukcja opisywanego świata. To poszukiwanie prawdy o sobie, śledztwo własnej świadomości. Właściwie od tej powieści zaczyna
Danse macabre oznacza taniec śmierci. Jest to bardzo popularny w średniowieczu motyw, który pokazuje, iż śmierć jest wszechobecna, wszechwładna i dotyczy każdego człowieka – bez względu na jego stanowisko, pochodzenie czy majątek. Przedstawia śmierć, która zaprasza do tańca przedstawicieli różnych stanów. Motyw ten może być ukazany za pomocą rysunku lub słowa – np. dialog śmierci ze zwykłym człowiekiem. W polskiej literaturze przykładem jest Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Śmierć ukazywana była różnie –
Uspokojenie jest utworem, który trzeba rozpatrywać w duchu filozofii genezyjskiej. Jest to wiersz o rewolucji – prezentujący właśnie genezyjską definicję takiego, zresztą abstrakcyjnego, bo Słowacki nie przywołuje żadnej konkretnej rewolucji, wydarzenia. Filozofia genezyjska Słowacki stworzył własny system filozoficzny, który porządkował poglądy poety na temat istoty wszechświata i sensu istnienia. Wyłożył swoją teorię w dziele pt. Genezis z Ducha, stąd też jest to filozofia zwana genezyjską. Filozofia genezyjska jest ciekawą koncepcją. Zakłada, że wszystko, co istnieje,
Nie jest to słowo jednoznaczne. Granica – to pojęcie, które możemy rozpatrywać w kilku warstwach. W świetle problematyki społeczno-politycznej. Ta interpretacja jest najprostsza: ludzi warstw wyższych i z nizin społecznych dzieli granica nie do przebycia. Najlepszym symbolem tego podziału jest kamienica Kolichowskiej – materialnie podzielona w poprzek. Na górze żyją ludzie „lepsi” – na dole biedota w rodzaju Justyny. „Dla jednych jest to sufit, dla drugich podłoga” – oto definicja społecznej granicy, zawarta w powieści. W świetle
Bohater romantyczny jako produkt swojej epoki Takie, a nie inne ukształtowanie postaci literackiej wynika z ideologii epoki. I tak: Pod wpływem bardzo ważnej cechy epoki – romantycznego indywidualizmu – w literaturze pojawia się specyficzny typ bohatera – człowiek wybitny, o bogatej psychice, przeżywający rozterki i gwałtowne emocje. Czasem egzaltowany, nadwrażliwy, przesadnie silnie reagujący na otaczający świat. Ten sam postulat indywidualizmu sprawia, że ważna jest przede wszystkim jednostka – dlatego bohater romantyczny stawia siebie
Trzy podstawowe schematy romantycznej kreacji bohatera Bohater werterowski Pierwowzór – Werter bohater powieści Goethego Cierpienia młodego Wertera. Kluczem do psychologii postaci jest w niemożność porozumienia się ze światem. Stan depresyjny, bolesny i trwały. Przekłada się na kłopoty z podejmowaniem decyzji i wykonywaniem jakichkolwiek bardziej radykalnych manewrów. Bohater werterowski wciąż pozostaje w tragicznej sprzeczności między racjami własnego „ja” a otaczającego go świata. Ta sprzeczność go paraliżuje i obezwładnia. Los bohatera werterowskiego
