Tag "ekspresjonizm"
Młodopolskie metody twórcze i prądy artystyczne Literatura polska przełomu wieków wykazuje bardzo bliskie związki z ówczesną literaturą europejską. Młoda Polska to epoka, która nie następuje u nas wiele później niż jej europejski odpowiednik. Jednocześnie zaś układ podstawowych nurtów artystycznych i literackich w polskiej sztuce tego okresu jest dokładnym odzwierciedleniem takiego układu w Europie. Jednym słowem – nurty literackie Młodej Polski miały ten sam charakter co nurty europejskiego modernizmu. Symbolizm Jego światowe pierwowzory odnajdujemy w poezji Baudelaire’a, Verlaine’a,
Poziom podstawowy Lektury obowiązkowe: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, wybór wierszy Jan Kasprowicz, wybór wierszy Leopold Staff – wybór wierszy Stanisław Wyspiański Wesele Władysław Stanisław Remont Chłopi – uwaga – tylko tom I Stefan Żeromski Ludzie bezdomni Joseph Conrad Jądro ciemności Wymagania egzaminacyjne: Motywy literackie i kulturowe epoki Wiedza o nurtach artystycznych modernizmu Filozoficzne, ideologiczne podstawy epoki Znajomość wskazanych lektur Najważniejsze pojęcia: Młoda Polska, modernizm, świadomość modernistyczna, symbolizm, symbol, impresjonizm, dekadentyzm, analogia, synestezja,
Nurty artystyczne modernizmu Impresjonizm Kierunek w sztuce, który wziął swą nazwę od słynnego płótna Moneta Impression Soleil levant (tzn. Impresja – wschód słońca). Impresjoniści, zwani również malarzami światła, zwracali szczególną uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia, jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podporządkowanie przedstawionego świata nastrojowości i liryczności. Impresjoniści malują świat taki, jaki widzą w danej chwili, tworzą zamazane kontury, wprowadzają odważne barwy. W impresjonistycznym malarstwie jasne, pastelowe kolory dominują
EKSPRESJONIZM Ekspresja to uzewnętrznienie tego, co dzieje się z nami wewnątrz, pokazanie naszych odczuć i uczuć: bólu, cierpienia, bezsilności, tęsknoty, ale i radości, entuzjazmu, miłości. Jedni swe uczucia wyrażają mniej ekspresyjnie, inni mocniej – czasem płaczemy z bólu, innym razem krzyczymy, a zdarza się, że wyrywamy włosy z głowy lub walimy głową w ścianę. Najważniejsza jest dusza – ekspresjonizm ma być jej mową, sposobem wyrażania uczuć w sztuce – jak najmocniejszym, najpełniejszym wydobyciem ich z wnętrza i pokazaniem na zewnątrz.
Edward Munch Krzyk Symbolizm Symboliści nadawali ukryte znaczenie przedstawianym obrazom, dzięki czemu można je interpretować na wiele sposobów. Obraz Muncha nie jest odtworzeniem realnego świata, można odbierać go jako sen, metaforę życia, świata, samotności człowieka. Sylwetka postaci zarysowana jest szkicowo, zaledwie kilkoma pociągnięciami pędzla. Krajobraz jest także symbolicznym przedstawieniem – całe otoczenie podkreśla strach i zdaje się brać udział w krzyku. Ekspresjonizm Ekspresjoniści postrzegali świat przez pryzmat uczuć. Wobec ich obrazów nie
EDWARD MUNCH, Krzyk (1893, olej na tekturze, Galeria Narodowa w Oslo) Na tle wyludnionego krajobrazu stoi samotna postać. Sylwetka zarysowana szkicowo, ledwie kilkoma pociągnięciami pędzla, pozbawiona jest cech indywidualnych. Bardziej przypomina przerażającą zjawę, senne widmo, aniżeli człowieka z krwi i kości. Sens postaci na moście jest niejasny, a wymowa całego obrazu wieloznaczna i niepokojąca. Ani przez chwilę Munch nie dąży do oddania pozorów realności – czy to w przedstawieniu postaci, czy
Jan Kasprowicz Dies irae Trąba dziwny dźwięk rozsieje, ogień skrzepnie, blask ściemnieje, w proch powrócą światów dzieje. Z drzew świętości spadną liście Na Sędziego straszne przyjście, By świadectwo dać Psalmiście… A ty, psalmisto Pański, nastrój harfę swoją już na ostatni ton! Grzech krwią czarną duszę plami… Bez obrońcy staniem sami – Któż zlituje się nad nami? Kyrie elejson!… O, Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną! Kyrie elejson! O, Głowo owinięta
Mityzacja – tak określa się kształtowanie świata przedstawionego przez Schulza. Jego opowiadania to wyprawa w świat mitologii dzieciństwa. Autor Dorobek Brunona Schulza (1892-1942) jest skromny. Dwa tomy opowiadań: Sklepy cynamonowe i Sanatorium Pod Klepsydrą, to prawie wszystko. Był też świetnym grafikiem, rysował, malował. Nastrój i niektóre motywy jego grafik ze zbioru pt. Xięga bałwochwalcza przywodzą na myśl twórczość literacką Schulza. Biografia żydowskiego pisarza z Drohobycza jest tragiczna. W pamięci współczesnych:
Cechy impresjonizmu i ekspresjonizmu Cechy impresjonizmu Impresjonizm to kierunek zapoczątkowany w europejskim malarstwie. Nazwa prądu pochodzi od francuskiego słowa impression – wrażenie. Sztuka impresjonistyczna ma przede wszystkim wytwarzać odpowiedni nastrój u odbiorcy – być zapisem ulotnego, chwilowego i niepowtarzalnego wrażenia. Temat impresjonistycznego utworu to moment, chwila zatrzymana i okiełznana. Jej utrwalenie to najwyższy cel sztuki. Impresjonizm w utworze osiągano za pomocą następujących środków stylistycznych: synestezji – jednoczesnego oddziaływania na wszystkie
EKSPRESJONIZM – awangardowy kierunek w sztuce początku XX w. Rozpoczął się w malarstwie, ale później zagościł w literaturze. Reprezentuje estetykę antyrealistyczną. Zadaniem sztuki jest wyrażanie wewnętrznego świata człowieka, jego psychicznych i duchowych przeżyć. Odwołuje się do emocji, operuje bardzo silnymi środkami wyrazu, takimi jak na przykład kontrast czy brutalizm. Ojczyzną ekspresjonizmu są Niemcy, a jest to istotny kierunek w sztuce XX wieku, który objął: malarstwo, filozofię, literaturę, a nawet muzykę, jako tzw. „bunt synów
Głównym celem modernistów było szukanie lub tworzenie tego, co nowe. Wykształciło się wówczas wiele prądów artystycznych, z których każdy posługiwał się innym zestawem środków twórczego wyrazu. Dotąd było inaczej: na ogół w danej epoce występował jeden dominujący prąd literacki, rzadziej zdarzało się, że współistniały dwa, trzy. W modernizmie było ich wiele! Przyczyną tego rozmnożenia się kierunków artystycznych było powszechne uznanie indywidualnego prawa artysty do poszukiwania własnej drogi rozwoju sztuki. Kiedy
Ważną cechą literatury lat 1918-1939 jest niezwykła wręcz różnorodność. W kulturze tego okresu sąsiadują ze sobą kierunki artystyczne, które wyraźnie odwołują się do tradycji, z tendencjami awangardowymi, zrywającymi z dorobkiem poprzednich epok. Do pierwszej grupy należą np. neoklasycyzm czy akmeizm (klasycyzujący nurt w poezji rosyjskiej). Ich twórcy: Thomas Stearns Eliot, Paul Valéry, a także Anna Achmatowa czy Osip Mandelsztam są dalecy od eksperymentów formalnych, proponują poezję intelektualną o kunsztownej formie. Kierunki awangardowe –
Liryka Symbolizm znalazł swój wyraz w ścisłym zespoleniu życia duchowego, psychiki podmiotu lirycznego z przyrodą. Staje się ona wyrazicielką wnętrza człowieka lub przynajmniej tłem jego przeżyć. Stąd wzrasta znaczenie metafory o charakterze animizacji lub personifikacji. Natura przedstawiana jest w duchu impresjonistycznym, tak jak na ówczesnych obrazach, gdzie dominują kolory i światło o niezbyt intensywnym natężeniu. Oprócz wrażeń wzrokowych pojawiają się doznania słuchowe, jak i związane z innymi zmysłami (synestezja). Jacek Malczewski – Błędne kolo Ekspresjonizm skłania się ku
Etapy twórczości Jana Kasprowicza I okres twórczości To etap, w którym Jan Kasprowicz jawi się jako „rzecznik skrzywdzonych i poniżonych”. W tym pierwszym okresie tworzenia dominują w jego poezji tematy społeczne: biedy wsi i nędznego życia chłopa. Wynika to zapewne z faktu, iż sam Kasprowicz pochodził z biednej rodziny chłopskiej, z Kujaw. Na wzór Marii Konopnickiej ukazuje w poezji biedę ludu. Zapamiętać warto wiersz W chałupie i cykl sonetów Z chałupy. W tym okresie Kasprowicz stawiał poezji społecznikowski cel: ukazać nędzę ludu, jego
Nowe kierunki propagujące nowe formy to: ekspresjonizm, awangarda poetycka, futuryzm, dadaizm, nadrealizm, neoklasycyzm. Tematem nowej poezji będą: technika, miasto, maszyny, tłum. Ekspresjonizm Ojczyzną nurtu były Niemcy, a podjęło go nowe pokolenie około 1910 roku. Ekspresja – to wyrażanie, uzewnętrznianie tego, co tkwi głęboko we wnętrzu człowieka. Poezja musi wyrażać to wnętrze – tak jak obraz Muncha pt. Krzyk materializuje i obrazuje, zdawałoby się abstrakcyjne, zjawisko. Jakie znasz podstawowe cechy ekspresjonizmu? . Awangarda
Poeci młodopolscy Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) Poeta młodopolskich nastrojów. W swojej twórczości zawarł pesymistyczną filozofię dekadentyzmu, niepokoje końca wieku. Główne motywy poezji: przyroda, sztuka, miłość, śmierć. Ważne utwory: Koniec wieku XIX (swoisty program dekadentów), Nie wierzę w nic, Hymn do Nirwany, Lubię, kiedy kobieta…, Evviva l’arte, Melodia mgieł nocnych. Cechy poezji Tetmajera: umuzykalnienie, operowanie metodą synestezji, impresjonizm (operowanie barwą, ruchem, zmiennością obrazów) Ważne wiersze Koniec wieku XIX Ten wiersz najpełniej wyraża schopenhauerowski pesymizm
