Tag "motyw człowieka w literaturze"
Napisz rozprawkę, w której ustosunkujesz się do tezy: to człowiek człowiekowi jest potrzebny do szczęścia. W uzasadnieniu swego stanowiska wykorzystaj przykłady z literatury, historii lub sztuki. „Człowiek człowiekowi… wilkiem!” odruchowo odpowiemy, pamiętając łacińską sentencję. I jest w tych słowach sporo prawdy, bo przecież wydarzenia ostatnich lat wskazują, że w ślad za rozwojem cywilizacyjnym wcale nie idzie rozwój więzi międzyludzkich. Wręcz przeciwnie, jesteśmy coraz gorzej do siebie nastawieni. Przerażające akty terroru, pogoń za pieniędzmi, wieczna rywalizacja o
„Człowiek nie kamień…”. Jaki komentarz do słów Jana Kochanowskiego dopisali twórcy XIX i XX wieku? Treść sceny nie pozostawia żadnych wątpliwości: mężczyzna, kobieta, szkarłatny anioł z mieczem w dłoni, za nimi gałęzie palmowe, przed nimi – pustka. Twarz Adama zakryta jest w geście rozpaczy, Ewa krzyczy; mówi się, że jej krzyk nawet teraz, po tylu stuleciach, wciąż rozbrzmiewa w uszach patrzących. To już nie średniowiecze. Postacie pierwszych ludzi nie są ukształtowane jako niedościgły wzór, daleko
Człowiek – to bez wątpienia najważniejszy i podstawowy temat literatury. Ilu pisarzy, tyle obrazów ludzkich. Czy można dopatrzyć się między nimi podobieństw? Oczywiście. Przypomnijmy sobie, jak zmieniła się wizja człowieka i jego stosunek do świata na przestrzeni epok. Ta wiedza przyda się na egzaminie gimnazjalnym. Jaki jest człowiek Mocny, dobry, wielki Dowody: Akty poświęcenia się człowieka dla drugiego człowieka. Zwycięstwo człowieka nad sobą samym, pokonanie własnej słabości. Walka i zwycięstwo ludzi
Wotywy Literatury renesansu Człowiek i jego sprawy Miłość Władza Wzorce postępowania (pareneza) Człowiek i jego sprawy W średniowieczu dominantą był Bóg, wciąż znajdowaliśmy się w kręgu spraw religijnych i słuchaliśmy o pogardzie dla rzeczy doczesnych, takich jak pieniądze, sława czy też stroje, piękne domy itp., itd. W renesansie rzecz się zmienia: bohaterem jest człowiek – zanurzony w ludzkich sprawach, poszukujący radości życia. Autorem też jest człowiek – i nie skrywa się pod ochronnym pancerzem anonimu, lecz pożąda sławy:
Uprzedmiotowienie człowieka jako problem w literaturze i sztuce (np. Kantor, Wróblewski, Różewicz). Omów i zinterpretuj zjawisko na wybranych przykładach. Określone w temacie zjawisko jest niestety ważną cechą XX-wiecznej kultury. Społeczne i psychologiczne skutki przemian kulturowych i cywilizacyjnych nie zawsze mają charakter pozytywny… Inne możliwe sformułowania tematu Dwudziestowieczny kryzys kultury w dziełach pisarzy i plastyków. Omów zjawisko, wskazując wybrane przykłady tekstów kultury. Metafizyczne zniewolenie człowieka współczesnego. Przedstaw motyw na wybranych przykładach literackich, malarskich, filmowych.
Wiersze o człowieku dotyczą zwykle kondycji ludzkiej, miejsca człowieka w świecie i kosmosie, mają postać refleksji filozoficznej i historycznej, tak jak u Szymborskiej. Mogą dotyczyć także moralności, rozumianej jako wyzwanie i konieczność sprostania trudnym zasadom (tak jest na ogół w utworach Herbertach). Niekiedy dotyczą też wad i zalet ludzkich, zawierają proste pouczenie – morał, wytykają błędy, wychwalają zalety, uczą, jak postępować (tak jest np. w bajkach Krasickiego). Zbigniew Herbert Przesłanie Pana Cogito To jeden z najbardziej znanych wierszy-testamentów. Występuje w nim
1. Zachciało mu się szczęścia zachciało mu się prawdy zachciało mu się wieczności, patrzcie go! Sto pociech Oczywiście – człowiekowi. Jest w tych strofach mocna dawka ironii, warto też zwrócić uwagę na operowanie słowem potocznym. To dość często spotykane, wypełnione oburzeniem zdanie, jakiego używamy, mówiąc o kimś, kto ma niewspółmierne do możliwości zamiary i przesadne wyobrażenia: patrzcie go! A to mu się zachciało! Sto pociech z nim! Sformułowanie rodem z
Tematy wokół człowieka Zestaw zagadnień do przemyślenia: Poświęcenie człowieka dla innych ludzi, wzniosłych idei. Przykłady walki ze złem – zwycięstw i porażek. Autorytety – ludzie, którzy czynią dobro, czynnie przeciwdziałają złu. Sprawcy zła. Zbrodniarze historii i współczesności. Obrazy wielkich tragedii – dzieła ludzi. Ich konsekwencje. Kim właściwe jest człowiek: zbrodniarzem czy bohaterem? Czy można zdefiniować naturę ludzką? Uniwersalne wartości etyczne, które powinna pielęgnować ludzkość. Terror, przemoc – przykłady w literaturze i kulturze. Człowiek •
Natura ludzka w literaturze oświecenia. Wstęp I Czy człowiek jest z natury dobry czy zły? To pytanie nurtuje pisarzy i filozofów od czasów najdawniejszych. Twórcy literatury i kultury oświecenia nie byli zgodni w tej kwestii. W epoce rozumu człowiek znów stał się ośrodkiem zainteresowania myślicieli i pisarzy, dlatego w oświeceniowych utworach, takich jak „Kandyd” Woltera znajdziemy wiele refleksji dotyczących ludzi i stworzonego przez nich świata. Wstęp II Gdy myślałam o tym, jakie utwory wykorzystać w tej pracy, przyszedł mi do głowy
Wzór człowieka epoki rozumu – na przykładzie znanych Ci pisarzy epoki. Odwołując się do konkretnych osób, scharakteryzuj oświeceniowego wolnomyśliciela. Wstęp Człowiek epoki rozumu powinien być, rzecz jasna, przede wszystkim rozumny – czyli myślący, kierujący się zdrowym rozsądkiem, wierzący w siłę ludzkiego rozumu i umiejący się posługiwać tym rozumem. Powinien mieć naturę empirysty lub racjonalisty (zresztą te dwie postawy bynajmniej nie wykluczają się). Rozwinięcie Zacznijmy od ideału człowieka epoki rozumu zawartego w literaturze. Może
Różewicz o wojnie i cywilizacji Zmory wojny i cywilizacji w poezji Tadeusza Różewicza. Wstęp Tadeusz Różewicz urodził się w 1921 r., należy więc do pokolenia Kolumbów. Jego młodość przypadła na koszmarne lata wojny i okupacji. Jako młody chłopak nie mógł normalnie uczyć się czy pracować – jego startem w dorosłość była walka w partyzanckich oddziałach AK. Rozwinięcie To naprawdę koszmarne doświadczenie – ciągły starach przed własną śmiercią, rozpacz po śmierci najbliższych, głód, rany. I konieczność strzelania do innych
„W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę.” (Albert Camus, „Dżuma”) Komentarz do tematu Temat często stawiany w kontekście wydarzeń wojennych lub innych aktów zagrożenia. Wpisuje się w cały cykl tematów i rozważań o naturze ludzkiej. Camus jest optymistą – wierzy w człowieka. Taki cytat z reguły opatrzony jest komentarzem potwierdź lub zaprzecz. Ale najpierw – przemyśl! Podpowiedź: Czy w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę? Musicie sami poszukać
Człowiek dla Boga czy Bóg dla człowieka? Twój sąd o średniowieczu. Taki temat trafia się często na klasówkach po opracowaniu średniowiecza. Dlatego aby dobrze go napisać, nie wystarczy znajomość ogólna ideologii epoki – trzeba odwołać się do całości dorobku literackiego. Filozoficznego, nawet do historii. Większość uczniów będzie pisać o teocentryzmie, ustali, że była to epoka, w której zdecydowanie dominowała opcja „człowiek dla Boga”. Łatwo to udowodnić, opisując średniowieczne lektury. Ale można też zaprzeczyć
Obraz Boga w Trenach ulega zmianie w stosunku do tego, jaki dominował w dotychczasowej twórczości poety. Wcześniej często pojawiał się w niej zachwyt nad wspaniałym porządkiem pełnego dobroci świata, rozumnie rządzonego przez Boga. Wyrazem miłości i zaufania do takiego Stwórcy jest Hymn (Czego chcesz od nas, Panie). Przypomnij sobie jednak, że i przed Trenami wizerunek Boga nie był tylko jednoznacznie optymistyczny. Obie fraszki O żywocie ludzkim sugerują niejako obojętność Boga wobec człowieczej codzienności; choć, przyznać trzeba, obojętność
Motyw literacki – człowiek Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest – zawyrokował Joseph Conrad, angielski pisarz, polskiego pochodzenia. Miał rację. Gdzież nam, zwykłym ludziom, do arcydzieł? Są wprawdzie jednostki wybitne, ale są też potwory, świadczące o jakimś kosmicznym błędzie! Zresztą różne zdarzają się opinie na ten temat: W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę – upiera się Albert Camus, inny wielki obrońca etyki w literaturze. Ludzie są słabi,
Miarą wszystkiego jest człowiek. Pitagoras Nie tak łatwo rzec: chcę być człowiekiem. Horacy Człowiek jest tajemnicą – z tajemnicy przybywa i w tajemnicę odchodzi. Maria Dąbrowska Wielkość człowieka polega na jego postanowieniu, by być silniejszym niż warunki czasu i życia. Albert Camus Być człowiekiem to czuć, kładąc swoją cegłę, że bierze się udział w budowaniu świata. Antoine de Saint-Exupéry Nie ma nic słabszego na ziemi niż człowiek. Homer Życie jest w kolorze, który ma twoja
Tabela 2 Człowiek Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Człowiek ANTYK W antyku rodzi się humanizm. Starożytni filozofowie spędzają lata na poszukiwaniu recepty na szczęście. Artyści rzeźbią piękne ludzkie ciała, poeci wielbią to, co w człowieku szlachetne i cenne: mądrość, odwagę, męstwo, sprawiedliwość. Ludzie są niemal równi bogom (a
Troska o losy człowieka wynika już z charakteru tej epoki, z jej metafizycznej, skierowanej ku pozaziemskiej tematyce filozofii. Troska ta wyraża się w poszukiwaniu odpowiedzi na odwieczne pytanie: kim jest człowiek? Czy istnieje w doczesnym świecie cokolwiek trwałego? Jakie wartości są prawdziwe? Tę refleksję znajdujemy już w twórczości prekursora baroku – Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. Wg tego twórcy życie człowieka jest heroiczną walką z szatanem – czyli z ciałem, z pokusami ziemskimi. Wyraża to Sęp-Szarzyński w sonetach O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem,
Można pokusić się o porównanie z wiekami średnimi, ba z antykiem, bo przecież renesans wskrzesza starożytną wizję człowieka i jego indywidualizmu. Anonimowość i skromność średniowiecza już mu nie wystarcza. Jaką pozycję chce zająć w życiu, we wszechświecie? Szukaj u: Dantego w Boskiej Komedii, Boccaccia w Dekameronie, Szekspira w Hamlecie (słynny monolog „Być albo nie być”) Jana Kochanowskiego w Pieśniach, Trenach (tu zauważ kryzys światopoglądowy zawarty w Trenach), Mikołaja Reja w Żywocie człowieka poczciwego, Mikołaja Sępa Szarzyńskiego
Generalnie nie przypisywali człowiekowi zbyt wielkiej potęgi, tej, którą znamy z renesansowego humanizmu. Przeciwnie człowiek – kruszyna, słaby, rozdwojony w sobie, przemijający. To, co ukocha na tej ziemi – musi porzucić. To, do czego przykłada wagę: uroda, dobrobyt, sława – to wszystko marności. Prawdziwe wartości są gdzieś tam, po śmierci, w pobliżu Boga… Smutne? Czasem dramatyczne, pełne rozpaczy, czasem spokojne, niosące ufność w Bogu, kiedy indziej prawie radosne w używaniu choćby tej chwili życia. Barok
