Ortografia
Interpunkcja Przecinek – użyty pojedynczo oddziela części wypowiedzenia; podwójnie – wydziela wyraz lub grupę. Zasady zastosowania przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym W zdaniu pojedynczym stosujemy Przecinek oddziela takie same części zdania (przydawki, podmioty, okoliczniki) tworzące szereg: Polacy, Niemcy, Węgrzy i Czesi spotkali się… (podmiot szeregowy) Ona jest kobietą fantastyczną, piękną, intrygującą. (przydawki przymiotne) Wrócił do szkoły zdrowy, wypoczęty, pełen sił i ochoty do nauki.
Zasady ortografii Polski system ortograficzny kształtował się na przestrzeni kilku stuleci. Nasza pisownia oparta jest na alfabecie łacińskim, który dotarł do Polski wraz z chrześcijaństwem (966 r.). Średniowieczni pisarze mieli kłopoty z dostosowaniem alfabetu łacińskiego do języka polskiego, gdyż liczba głosek w naszej wymowie była znacznie większa od liczby liter znanej w łacinie. Nie wiadomo więc było, jak oznaczyć charakterystyczne dla polszczyzny samogłoski nosowe, spółgłoski miękkie oraz spółgłoski typu sz, ż, cz, dż, dz.
Ortografia polska Jak pisać -bym, -byś, -by, -byśmy -byście – razem czy oddzielnie? Oto jeden z najpopularniejszych dylematów uczniowskich – jak pisać nieszczęsną cząstkę by, np. z czasownikami – łącznie czy oddzielnie? Czy jest jakaś zasada, która to porządkuje? Oczywiście jest, ale też jest sposób na ominięcie tej pułapki. Zacznijmy od niej. Sposób Jeżeli kompletnie nie wiesz jak napisać by na końcu danego wyrazu – spróbuj przestawić go przed ów
Odmiana nazwisk Wiele nazwisk będziesz przywoływać w trakcie pisania prac. Aby uniknąć błędów przypomnij sobie podstawowe zasady odmiany. Dwie główne zasady to: Nazwy własne piszemy wielką literą. Zasady dotyczące pisowni nazw pospolitych dotyczą również pisowni nazw własnych. Kolejne dwie ogólne zasady mówią: Jeśli tylko można przyporządkować nazwisko (i polskie, i obce) jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmienić. O wzorcu odmiany decyduje: płeć, narodowość, zakończenie nazwiska. Warto wiedzieć, że nazwiska osób, które
Polski system ortograficzny kształtował się na przestrzeni kilku stuleci. Nasza pisownia oparta jest na alfabecie łacińskim, który dotarł do Polski wraz z chrześcijaństwem. Średniowieczni pisarze mieli kłopoty z dostosowaniem alfabetu łacińskiego do języka polskiego, gdyż liczba głosek w naszej wymowie była znacznie większa od liczby liter znanej w łacinie. Nie wiadomo więc było, jak oznaczyć charakterystyczne dla polszczyzny samogłoski nosowe, spółgłoski miękkie oraz spółgłoski typu sz, ż, cz, dż, dz. Początkowo radzono sobie w ten
Ortografia TEST 1. Który z wyrazów nie zawiera cząstki om? A. k…………….ponent B. k…………….pozytor C. k…………….pas D. k…………….pać się E. k…………….binator F. k…………….bajn 2. Jeden z podanych wyrazów: FRANCJA, FRANCUZ, FRANCUSKI powinien być pisany małą literą, ponieważ jest: A. nazwą własną B. rzeczownikiem konkretnym C. przymiotnikiem D. przysłówkiem Odp. ……………………………….. 3. Uzupełnij, wstawiając brakujące litery: a) k……….tałt; b) pł………tno; c) pró…….niak; d) wr……..bel; e) po…….ądny. 4. Podkreśl poprawnie zapisane
Jak dzielić wyrazy? Jak można dzielić wyrazy? Przede wszystkim na sylaby. I już pojawia się najważniejsza zasada: możesz przenosić części wyrazów do następnej linijki zgodnie z ich podziałem na sylaby. Pamiętaj! Sylaba (inaczej zgłoska) to część wyrazu, która składa się: z samogłoski (w każdej sylabie musi się znaleźć): i–gła, o–biekt, e–cho, e–fekt, e–ko–lo–gia lub samogłoski i jednej lub kilku spółgłosek: pan–na, my–śla–łem, ma–te–ma–ty–ka. Skojarz przykłady! ma–ma, książ–ka, pia–ni–no, kom–pu–ter, za–baw–ka, łóż–ko, od–dy–cha–nie,
Znaki interpunkcyjne Polski system interpunkcyjny zawiera 10 znaków interpunkcyjnych: kropka, którą stawiamy po wypowiedzeniach, tj. po zdaniu lub równoważniku zdania; przecinek oddziela mniejsze całości w obrębie wypowiedzenia; średnik, który jest znakiem średniej mocy, stawiamy tam, gdzie kropka byłaby znakiem za silnym, przecinek zaś za słabym; dwukropek zapowiada wyliczanie, wprowadza zespół wyrazów lub sygnalizuje przytoczenie czyjejś mowy, pełni też funkcję prozodyczną; pytajnik zaznaczający pytanie; wykrzyknik używany po okrzykach, zawołaniach oraz życzeniach
Pisownia wielką i mała literą Małą literą piszemy Wszelkie rzeczowniki pospolite: kot, człowiek, kanapa, obraz, biurko Nazwy dni tygodnia, nazwy miesięcy i okresów kalendarzowych: poniedziałek, sobota, czwartek, lipiec, miesiąc, kwartał, półrocze, rok, wiek, post, adwent. Wyjątek: Wielki Piątek, Wielka Sobota, Wielki Tydzień Nazwy obrzędów, zwyczajów i nazwy tańców: andrzejki, mikołajki, dyngus, zaręczyny, oczepiny, walentynki, polka, kujawiak, oberek. Nazwy epok literackich, prądów kulturalnych, gatunków literackich i muzycznych: antyk, romantyzm, futuryzm, modernizm, epos,
Pisownia partykuł Pisownia partykuły: -że, -li Partykuły -że, -li pisz zawsze razem – Idźże w końcu do domu. – Zróbże sobie chwilę przerwy. Pisownia partykuł: no, czy, niechaj, niech, oby Partykuły no, czy, niechaj, niech, oby piszemy oddzielnie: – Podejdź no tutaj! – Niech nikt się nie skarży! Pisownia partykuły -by Partykułę -by piszemy zawsze łącznie z: osobowymi formami czasowników – zrobiłbym, poszłoby, malowałaby; ze spójnikami gdy, że, a –
Jak pisać -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście Oto jeden z najpopularniejszych dylematów uczniowskich – jak pisać nieszczęsną cząstkę by, np. z czasownikami – łącznie czy oddzielnie? Czy jest jakaś zasada, która to porządkuje? Oczywiście jest, ale też jest sposób na ominięcie tej pułapki. Zacznijmy od niej. Sposób Jeżeli kompletnie nie wiesz jak napisać by na końcu danego wyrazu – spróbuj przestawić go przed ów wyraz. Wtedy zawsze będzie pisany oddzielnie
Kiedy napisać „i”a kiedy „j”? Pisz i na początku wyrazów przed spółgłoską igła, impreza, indyk, ikona, internat, interes, Irena Pisz j (przed samogłoską) na początku wyrazów w połączeniach: ja, je, jo, jó, ju, ję, ją ja, je, jo – jazda, jarzębina, jezioro, jemioła, jeżyna, jodła, jogurt jó, ju – Józef, jutro, jutrzenka, Justyna ję, ją – język, Jędrzej, jądro, jąkała Pisz j po samogłoskach w tych samych połączeniach co wyżej nadzieja, bajeczka, zając,
Kiedy napisać ą, ę? Napisz ą lub ę w wyrazach rodzimych i zapożyczonych, które zostały całkowicie spolszczone ą – pączek, wąwóz, wąż, kąt, wąsy, pstrąg, pląsy, pieniądze, ląd, ę – kolęda, wędrować, potężny, węch, klęska, jarzębina, pędzel. Piszesz (zgodnie z wymową) przed spółgłoskami szczelinowymi (wymawianymi łagodnie, bez „wybuchu”) f, w, s, z, ś, ź, sz, ż, ch. wąwóz, wąsy, brązowy, stęchły, węższy, więzień, gęsty, gęś, grzęźnie, węższy, węże, węch Piszesz (niezgodnie z wymową)
Kiedy napisać rz Pisz rz, gdy wymienia się na r w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu. rz → r – starzec – starca; górze – górski; parzysty – para; mierzyć – miara, marzec – marca; Zgierz – zgierski Pisz rz pomimo braku wymiany rz na r. jarzębina, porzeczka, porządek, zwierzę, rzeczka, rzadko, rząd, rzecz Pisz rz w zakończeniach rzeczowników będących nazwami wykonawców czynności: -erz – pasterz, harcerz, fałszerz -arz – pisarz, ślusarz, kronikarz,
Kiedy napisać ż Kiedy wymienia się na dz, dź, g, h, r, s, z, ź w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu np. ż → dz – mosiężny – mosiądz; spieniężyć – pieniądz ż → dź – książka – księga; dróżka – droga; może – mogę ż → g – dróżka – droga; książka – księga; odważny – odwaga ż → h – drużyna – druh; ważyć się – wahać;
Kiedy napisać ó Kiedy wyraz w innych formach w wyrazach pokrewnych wymienia się na: o, e, a. ó → o – móc – mogę, wróg – wrogowi, sól – soli nóg – nogi ó → e – brzózka – brzezina pióro – pierze przyjaciółka – przyjaciel ó → a – mówić – mawiać skrócić – skracać wrócić – wracać • Kiedy w dopełniaczu liczby mnogiej występuje końcówka -ów -ów – panów, plakatów, zeszytów, kwiatów, kontaktów, butów
Kiedy napisać u Na końcu wyrazów -u – do sklepu, po francusku, ciociu!, tabu, Malibu, w Kaliszu Na początku wyrazów u- – uciec, uczyć, układanka, ucho, uczeń, uczestnik, umysł, uważać Wyjątki: – ów, ówdzie, ósemka, ówczesny W zakończeniach zdrabniających lub spieszczających: -uchny, -uni, -usi, -utki – chudziuchny, bieluchny, tyciuni, malusi, calutki; -uch, – uchna, -uchny – maluch, córuchna, matuchna, ciotuchny; -ulo, -ulek, -ula, -ulka – dziadulo, ojczulek, matula, babulka; -uleńka, -uleńki –
Kiedy napisać ch Pisz ch, gdy wymienia się na sz, s, lub ś w innych wyrazach pokrewnych lub formach gramatycznych danego wyrazu np. ch → sz – orzech – orzeszek, cichy – cisza, ucho – uszko, mucha – muszka ch → s – micha – miska piach – piasek ch → ś – Stach – Staś Pisz ch po literze s-. sch – oschły, schab, schadzka, schron, schody, schyłek, schab, wschód Pisz ch
Kiedy napisać h Pisz h, gdy wymienia się na na g, z, ż, ź h → g – wahać się – waga h → z – błahy – błazen h → ż – druh – drużyna Pisz h, gdy wyrazy zawierają następujące obce cząstki: hagio-, halo-, harmo- – hagiografia, halo!, halogen, harmonia heks-, hekt-, helio- – heksametr, hektar / helicentryczny hemato-, hemo- – hematologia, hemoglobina hetero-, hier- – heterogeniczny, hierarchia hiper-, hipo-, homeo- – hiperbola, hipodrom,
